ტერმინი „დემისექსუალი“ აღნიშნავს ადამიანს, რომელსაც სხვების მიმართ სექსუალური მიზიდულობა უჩნდება მხოლოდ მას შემდეგ, რაც მასთან ემოციურ კავშირს დაამყარებს. დემისექსუალობა ასექსუალობის სპექტრის ნაწილია.
► ზოგ შემთხვევაში დემისექსუალ ადამიანს შეიძლება გაუჩნდეს მხოლოდ რომანტიკული მიზიდულობა, სექსუალური კი — არა.
ამ სტატიაში უფრო დეტალურად განვიხილავთ დემისექსუალობის მნიშვნელობას, მის განსხვავებულ ტიპებს და იმ ქცევებსა და შეგრძნებებს, რომლებიც შეიძლება ჰქონდეს დემისექსუალ ადამიანს.
დემისექსუალობა და ასექსუალობის სპექტრი
ასექსუალობა არის სექსუალური ორიენტაცია, რომელიც ნებისმიერი გენდერის ადამიანების მიმართ სექსუალური მიზიდულობის ნაკლებობას ან საერთოდ არქონას გულისხმობს.
ასექსუალობის ბევრი ფორმა არსებობს და ის აუცილებლად არ გულისხმობს, რომ ადამიანს საერთოდ არავინ იზიდავს. ასექსუალ ადამიანს შეიძლება გაუჩნდეს:
- რომანტიკული მიზიდულობა: სურვილი რომანტიკული ურთიერთობისა, რომელშიც არ იქნება სექსი;
- ესთეტიკური მიზიდულობა: ადამიანის მიმართ მიზიდულობა მისი გარეგნობის გამო, რომანტიკული ინტერესის გარეშე;
- ინტელექტუალური მიზიდულობა: ადამიანის მიმართ მიზიდულობა მისი ინტელექტის გამო;
- შეხებითი მიზიდულობა: არასექსუალური ხასიათის შეხების, მაგალითად, ჩახუტების, სურვილი;
- ემოციური მიზიდულობა: ადამიანთან ემოციური კავშირის ქონის სურვილი.
აქედან გამომდინარე, ასექსუალობა ხშირად განიმარტება, როგორც ამ ორიდან ერთ-ერთი ტიპის:
- რომანტიკული: რომელშიც ადამიანს სურს ინტიმურობა ან ვნება;
- არომანტიკული: რომელშიც არ არის რომანტიკული ლტოლვა, მიზიდულობა ან ამ ტიპის ურთიერთობების მიმართ ინტერესი.
დემისექსუალობა ასექსუალობის მხოლოდ ერთ-ერთი ისეთი ფორმაა, რომელსაც რომანტიკული ორიენტაცია ახასიათებს. განმარტების თანახმად, დემისექსუალ ადამიანს სხვის მიმართ სექსუალური მიზიდულობა არ უჩნდება მანამ, სანამ მასთან ემოციურ კავშირს არ დაამყარებს. თუმცა დემისექსუალების რომანტიკული ორიენტაცია ყოველთვის არ ემთხვევა მათ სექსუალურ ორიენტაციას. მაგალითად, დემისექსუალ ადამიანს შეიძლება რომანტიკულად იზიდავდეს ქალები, სექსუალურად კი — კაცები.
განსხვავებები სქესობრივ ლტოლვაში
ზოგადად, დემისექსუალებისთვის სექსი უფრო ნაკლებად მნიშვნელოვანია, ვიდრე ასექსუალობის სპექტრზე არმყოფი ადამიანებისთვის. თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ დემისექსუალები ვერ ან არ განიცდიან სექსუალურ სიამოვნებას.
ზოგი დემისექსუალი საერთოდ არ კავდება სქესობრივი აქტით. მათთვის, შესაძლოა, სექსის იდეა საერთოდაც არასასიამოვნო იყოს. თუმცა, სხვა დემისექსუალებისთვის სექსი შეიძლება ფუნდამენტურად სასურველი და ჯანსაღი რამ იყოს. მეტიც, რომანტიკული ურთიერთობის კონტექსტში ზოგიერთ დემისექსუალს შეიძლება მაღალი სქესობრივი ლტოლვა და სექსისადმი ენთუზიაზმი გააჩნდეს.
სხვა დემისექსუალებს სექსის მიმართ შეიძლება ნეიტრალური დამოკიდებულება ჰქონდეთ და ის მათთვის არც არასასურველი იყოს და არც იმდენად მიმზიდველი, რომ მისკენ განზრახ ილტვოდნენ. მაგალითად, ისინი შეიძლება სექსით დაკავდნენ იმისთვის, რომ პარტნიორის სურვილები დააკმაყოფილონ ან მასთან ემოციური კავშირი გააძლიერონ.
► დემისექსუალობის კონტექსტში, სქესობრივი ლტოლვისა თუ სექსით სიამოვნების მიღების თვალსაზრისით, არ არსებობს განსხვავებები კაცებს, ქალებსა და არაბინარულ ადამიანებს შორის.
დემისექსუალობის ტიპები
ის, თუ ვის მიმართ აქვს მიზიდულობა დემისექსუალ ადამიანს, შეიძლება აღიწეროს ბიოლოგიური სქესის (დაბადებისას არსებული სასქესო ორგანოების) ან გენდერული იდენტობის (იმის, თუ როგორ აღიქვამს ადამიანი საკუთარ თავს მასკულინურობისა და ფემინურობის სოციალური კონსტრუქტის ფარგლებში) მიხედვით, ან, შესაძლოა, მასში საერთოდ არ ფიგურირებდეს სქესი და გენდერი.
მაგალითად, დემისექსუალი ადამიანი შეიძლება იყოს:
- ჰეტერორომანტიკული: რომანტიკულად იზიდავდეს საპირისპირო სქესის ან გენდერის ადამიანები;
- ჰომორომანტიკული: რომანტიკულად იზიდავდეს იმავე სქესის ან გენდერის ადამიანები;
- ბირომანტიკული: რომანტიკულად იზიდავდეს ორივე სქესის ან გენდერის ადამიანები;
- პანრომანტიკული: ადამიანები რომანტიკულად იზიდავდეს მათი სქესისა თუ გენდერისგან განურჩევლად;
- პოლირომანტიკული: რომანტიკულად იზიდავდეს რამდენიმე, მაგრამ არა ყველა გენდერი.
► დემისექსუალი შეიძლება იყოს ნებისმიერი: ქალი, კაცი თუ არაბინარული ადამიანი, სისგენდერი თუ ტრანსგენდერი.
დემისექსუალების დროშა
დემისექსუალების დროშა ასექსუალობის დროშის მაგალითზე შეიქმნა. დროშის მარცხენა მხარეს შავი სამკუთხედია, რომელიც ცენტრისკენაა მიმართული. დროშის ფონი შედგება სამი ზოლისგან: თეთრი ზოლი ზემოთ, ნაცრისფერი ქვემოთ და ვიწრო იისფერი ზოლი ცენტრში.
დროშის თითოეული ელემენტის მნიშვნელობა კი ასეთია:
- შავი სამკუთხედი აღნიშნავს ასექსუალ თემს და ასექსუალობის სპექტრს, რომელშიც დემისექსუალობაც მოიაზრება. ასექსუალობასთან დაკავშირებულ დროშებში შავი ფერით ხშირად გამოხატავენ სექსუალური მიზიდულობის ნაკლებობას ან არქონას;
- თეთრი ზოლი აღნიშნავს სექსუალობას;
- იისფერი ზოლი აღნიშნავს თემს;
- ნაცრისფერი ზოლი სიმბოლიზირებს გრეი-ასექსუალობას (სექსუალური ლტოლვისა და მიზიდულობის ქონას, თუმცა იშვიათად ან/და დაბალი ინტენსიურობით) და მის თემს.
► LGBTQ+ დროშები ჯერ კიდევ 1970-იანებში იქცა თემისა და სოლიდარობის აღმნიშვნელ პოპულარულ სიმბოლოებად, როდესაც გილბერტ ბეიკერმა პირველი „ცისარტყელას დროშა“ შექმნა.
დემისექსუალობის დროშა ისეთივე მნიშვნელოვანია, როგორიც ნებისმიერი სხვა ქვიარ დროშა. ის თემისა და ღირსების სიმბოლოა, როგორც ნიშანი იმისა, რომ „ჩვენ აქ ვართ“ — ერთი მხრივ, დემისექსუალებისთვის უსაფრთხო სივრცის შექმნის თვალსაზრისით, მეორე მხრივ კი, ხილვადობისთვის ბრძოლის აღსანიშნავად.
კულტურა და დემისექსუალობა
უკვე ძალიან დიდი ხანია არსებობს კულტურული სტერეოტიპი, თითქოს ქალებს სექსი მხოლოდ მაშინ აინტერესებთ, როდესაც უყვართ ადამიანი, კაცებს კი სექსის სურვილი ყოველთვის აქვთ. ეს არათუ არასწორი, არამედ საზიანო წარმოდგენაცაა, რადგან ის ასაზრდოებს გენდერულ ესენციალიზმს, რომლის თანახმადაც ქალები და კაცები ფუნდამენტურად განსხვავდებიან ერთმანეთისგან მათი ბიოლოგიის გამო.
ეს პრობლემური და მოძველებული ცნება ბევრ რომანტიკულ ნაწარმოებშია ასახული და მკვლევრები მას ხშირად „სავალდებულო დემისექსუალობას“ უწოდებენ. ეს ნაწარმოებები დიდწილად იმ კონცეფციას ეყრდნობა, რომ ქალებისთვის სექსი მხოლოდ მაშინ შეიძლება იყოს სასიამოვნო, როდესაც ის სიყვარულის კონტექსტში სრულდება. ამის საპირისპიროდ, მსგავს წიგნებში არაასექსუალი კაცები მხოლოდ მას შემდეგ „ხდებიან“ დემისექსუალები, როცა მათ პირველად უყვარდებათ.
მკვლევრების თანახმად, მსგავსი წარმოდგენები აკნინებს და აზიანებს ადამიანების სექსუალურ ავტონომიას, ასევე, ხელს უწყობს იმ მიმართებებისა და ქცევების ჩამოყალიბებას, რომლებიც გაუპატიურების კულტურის ნაწილია. მაგალითად, ამ წარმოდგენების ნაწილია ის, რომ ქალებს გრძნობების გარეშე არ გააჩნიათ სქესობრივი ლტოლვა, რაც მათ უზღუდავს სექსუალურ თავისუფლებასა და თვითგამოხატვას, ასეთი თავისუფლების ყველანაირი გამოვლინება კი „გამომწვევად“ და სექსზე „დაპატიჟებად“ ირაცხება, რასაც გაუპატიურების კულტურა თანხმობის ცნების უგულებელყოფის საბაბად იყენებს.
ვარ თუ არა დემისექსუალი?
დემისექსუალობა არის ცნება, რომელიც ხალხს ეხმარება, უფრო ნათლად და ჯანსაღად დაინახონ ის, თუ რა მოსწონთ და როგორი ადამიანები არიან.
მთავარი ნიშანი იმისა, რომ შეიძლება დემისექსუალი იყოთ, არის სხვების მიმართ სექსუალური მიზიდულობის არქონა, თუკი მათთან უკვე არ გაქვთ ემოციური კავშირი.
სხვა ნიშნებს შორის შეიძლება იყოს:
- თუკი თქვენი სექსუალური ურთიერთობები თავიდან ყოველთვის მეგობრობით იწყება;
- თუკი ის ადამიანი, რომელთანაც რაიმე ტიპის ურთიერთობა გაქვთ, უფრო ახლოს გაცნობის შემდეგ უფრო და უფრო მეტად გიზიდავთ. მართალია, ეს უნიკალური არ არის დემისექსუალობისთვის, მაგრამ შეიძლება ერთ-ერთი მახასიათებელი იყოს;
- თუკი დრო გჭირდებათ, რათა ვინმესთან სექსის იდეა მიმზიდველი გახდეს, თუნდაც ეს ადამიანი ძალიან მოგწონდეთ;
- თუკი სექსი თქვენთვის მნიშვნელოვანი არ არის ან მასზე ბევრს არ ფიქრობთ, განსაკუთრებით როდესაც ურთიერთობაში არ ხართ.
გახსოვდეთ, რომ ყველა ადამიანი, რომელიც „დემისექსუალის“ განმარტებაში ჯდება, საკუთარ თავს დემისექსუალად არ აიდენტიფიცირებს. ზოგისთვის ის ფაქტი, რომ ისინი სექსუალურ მიზიდულობას მხოლოდ რომანტიკული ურთიერთობის კონტექსტში გრძნობს, არ არის საკვანძო და ცენტრალური საკუთარი თავის აღქმისას.
► არ არსებობს საკუთარი თავის იდენტიფიცირების სწორი და არასწორი გზა. მნიშვნელოვანია, რომ ადამიანებს ჰქონდეთ იმის უფლება და შესაძლებლობა, თავად განსაზღვრონ, რას გრძნობენ და როგორ აღიქვამენ საკუთარ თავს.
წყარო: VerywellHealth