ქალთა საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები პარლამენტში სავალდებულო გენდერული კვოტირების გაუქმების განხილვისას, ქალთა მიმართ დისკრიმინაციული და პარლამენტარის ეთიკასთან შეუთავსებელი ენის გამოყენებას გმობენ. NGO-ები აცხადებენ, რომ დაუშვებელია პლენარულ სხდომაზე ვახტანგ მეგრელიშვილისა და ბექა ოდიშარიას მიერ ქალი დეპუტატების მიმართ განხორციელებული სექსისტური, შეურაცხმყოფელი მიმართვები და მსგავსი განცხადებები ახალისებს ქალთა მიმართ ძალადობასა და სიძულვილს.
„პარლამენტის მიერ დამტკიცებული „საქართველოს პარლამენტის წევრის ეთიკის კოდექსის“ თანახმად, პარლამენტის წევრმა, საპარლამენტო უფლებამოსილების განხორციელებისას, უნდა იხელმძღვანელოს თანასწორობის პრინციპით, პატივი უნდა სცეს და აღიაროს კაცებისა და ქალების თანაბარი უფლებები, პატივისცემით უნდა მოექცეს სხვა პარლამენტის წევრებს სქესის მიუხედავად. ასევე, ეთიკის კოდექსის მიხედვით, საქართველოს პარლამენტის წევრისთვის დაუშვებელია სხვისი ღირსების შემლახველი, უხამსი, სექსისტური, დისკრიმინაციული გამოსვლა, მიმართვა, მოქმედება და სიძულვილის ენის სხვაგვარი გამოყენება“, — წერია განცხადებაში.
ქალთა საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციების განცხადებაში ასევე ხაზგასმულია, რომ დეპუტატების მიერ ეთიკის კოდექსის აშკარა დარღვევის მიუხედავად, პარლამენტს დღემდე არ მოუხდენია არანაირი რეაგირება და დღის წესრიგში არ დგას ეთიკის კოდექსის დამრღვევ პარლამენტართა მიმართ დისციპლინური წარმოების დაწყებისა და შესაბამისი პასუხისმგებლობის დაკისრების საკითხი.
„ჩვენ, ქალთა უფლებებზე მომუშავე ორგანიზაციები, რომლებიც საქმიანობას ვახორციელებთ საქართველოს მასშტაბით და გვაქვს კომუნიკაცია მოსახლეობასთან, გარწმუნებთ, რომ პარლამენტის წევრის მიერ, ქალთა მიმართ შეურაცხმყოფელი და დისკრიმინაციული შინაარსის გამოსვლები და მიმართვები ოპოზიციონერი ქალი დეპუტატების მიმართ შეურაცხყოფს ამ ქვეყნის ყველა მოქალაქეს, კაცებსა და ქალებს და უარყოფით ზეგავლენას ახდენს ყველა თაობაზე, მათ შორის ახალგაზრდებსა და ბავშვებზე. ამასთან, დიდ ზიანს აყენებს თავად პარლამენტის რეპუტაციას. ეთიკის კოდექსის თანახმად, „საქართველოს პარლამენტის წევრის მიერ ეთიკის ნორმების დაცვა კარგი მმართველობის ერთ-ერთი უმთავრესი კომპონენტია. იგი საზოგადოების წინაშე საქართველოს პარლამენტის წევრის პასუხისმგებლობისა და ანგარიშვალდებულების ამაღლებას ემსახურება.
აღსანიშნავია, რომ ეს არ არის პარლამენტში ქალთა დისკრიმინაციის თუ შეურაცხყოფის პირველი შემთხვევა. თითოეულ ფაქტზე შესაბამისი ზომების მიუღებლობა იწვევს დაუსჯელობის სინდრომს, რაც, პრაქტიკიდან გამომდინარე, მსგავსი შემთხვევების განმეორების საფუძველია. დაუშვებელია, საქართველოს პარლამენტი იქცეს ადგილად, სადაც ქალთა მიმართ სიძულვილი და დისკრიმინაცია კომუნიკაციის მიღებული ფორმაა. მსგავსი მიდგომა, გენდერული კვოტების გაუქმების პირობებში, ქალთა პოლიტიკურ მონაწილეობას მნიშვნელოვნად შეაფერხებს და ქალებს გადაწყვეტილების მიღების პროცესებიდან კიდევ უფრო გარიყავს.
ქალთა საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციების სახელით, მოვუწოდებთ საქართველოს პარლამენტს დაიცვას კონსტიტუცია, აამოქმედოს არსებული ეთიკის კოდექსი, გათვალისწინებული სანქციები, მოახდინოს რეაგირება ქალთა მიმართ ძალადობასა და ღია სიძულვილზე. ამასთან, დღის წესრიგში დააყენოს ეთიკის კოდექსის გადახედვისა და სანქციების გამკაცრების საკითხი“ — აცხადებენ ქალთა საკითხებზე მომუშავე ორგანიზაციები.
შეგახსენებთ, რომ 3 აპრილს პარლამენტში, სადაც გენდერული კვოტების გაუქმების საკითხზე მსჯელობისას ოპოზიციონერი ქალი დეპუტატები ამ ინიციატივას აკრიტიკებდნენ, ქართული ოცნების დეპუტატი ბექა ოდიშარია ფეხზე იდგა და იგინებოდა, შემდეგ კი ერთ-ერთ თანაგუნდელს უთხრა: „ესაა მოუ***ელი ქალების სინდრომი, მოუ***ელის“.
გარდა ამისა, გირჩის ერთ-ერთმა ლიდერმა, ვახო მეგრელიშვილმა, გენდერული კვოტების გაუქმების საკითხის განხილვისას სექსისტური განცხადება გააკეთა, სადაც მან კვოტირება „ჰარემს“ შეადარა:
„პოლიტიკა არის ისეთი სფერო, რომელიც ჩემდა სამწუხაროდ… მე ახლა მაგრად გამისწორდებოდა, რომ უმრავლესობა ქალები იყოთ. მე, როგორც ამ პროფესიით მოხიბლული ადამიანი, ბევრად უფრო სასიამოვნოდ გავატარებდი დროს საპირისპირო სქესის ადამიანებთან… არ არის, რა ვქნა?! ძალით ხომ ვერ მოვიყვან? ჩემი სიამოვნებისთვის ძალით რომ შემეძლოს ქალების მოყვანა, ხომ სხვა სახელს დამარქმევდით, არა? ჩემი სიამოვნებისთვის ჰარემს ხომ არ გავაკეთებ? იმის თქმა მინდა, რომ ქალებს პროფესია მართლა ნაკლებად აინტერესებთ, ვიდრე კაცებს, და არ გამოვრიცხავ, საქართველოს შემთხვევაში, სადაც ასეთი დაძაბული, ნევროზული, უსამართლო დამოკიდებულებაა პოლიტიკოსების მიმართ, ქალებს კიდევ უფრო ნაკლებად უნდოდეთ ამ სფეროში მონაწილეობა“, – განაცხადა ვახო მეგრელიშვილმა.
საქართველოს პარლამენტმა დაჩქარებული წესით განიხილა 4 აპრილს მესამე მოსმენით გააუქმა გენდერული კვოტები. ამ ცვლილებებს მხარი 85-მა დეპუტატმა დაუჭირა, ხოლო წინააღმდეგი 22 იყო.
გენდერული კვოტების გაუქმებაზე კანონპროექტი გირჩის ინიციირებული იყო. ინიციირებისთანავე, ცნობილი გახდა, რომ მას საპარლამენტო უმრავლესობაც დაუჭერდა მხარს. აღსანიშნავია, რომ გენდერული კვოტები ქართულმა ოცნებამ 2020 წელს მიიღო. ამ კანონპროექტის ინიციატორები საქართველოს პარლამენტის შემდეგი წევრები იყვნენ: არჩილ თალაკვაძე, ირაკლი კობახიძე, ანრი ოხანაშვილი, დავით მათიკაშვილი.
კვოტირების მხარდამჭერი იყო გენდერული თანასწორობის საბჭოს თავმჯდომარე, ნინო წილოსანი. მან გირჩი 2021 წელს ღიად გააკრიტიკა, როდესაც გენდერული კვოტირების პრინციპებს გვერდი აუარეს და მათი სიით, დეპუტატებს შორის, აბსოლუტურად ყველა კაცი აღმოჩნდა. ახლა კი წილოსანი ამბობს, რომ კვოტები „პოზიტიური დისკრიმინაციის ფორმაა, რომელმაც გარკვეულწილად უკვე მიაღწია თავის მთავარ ამოცანას“.
გენდერული კვოტები გაუქმების ინიციატივას ქალი დეპუტატები უარყოფითად გამოეხმაურნენ და განაცხადეს, რომ უმრავლეს შემთხვევაში, სწორედ ქალები არიან მწვავე საკითხებზე კანონპროექტების ინიციატორები.
ეს ინიციატივა ქალთა მოძრაობამ გააპროტესტა. მოძრაობის წარმომადგენლის, ბაია პატარაიას წარდგენილი განცხადებით, გენდერული კვოტირების გაუქმების მსგავსი ინიციატივები არის ბრძოლა, არამხოლოდ პოლიტიკოსი ქალების, არამედ ამ ქვეყანაში მცხოვრები ყველა ქალის წინააღმდეგ.
ქალთა მოძრაობა ხაზს უსვამდა იმ ფაქტსაც, რომ 2020 წელს კვოტები თავად ქართულმა ოცნებამ მიიღო, პრემიერმინისტრ ირაკლი კობახიძის აქტიური ჩართულობით, რასაც პოლიტიკაში ქალთა წარმომადგენლობის 14%-დან 20%-მდე ზრდა მოჰყვა. ამ პროგრესის მიუხედავად, ქალთა პოლიტიკური მონაწილეობით საქართველო კვლავ მნიშვნელოვნად ჩამორჩება სხვა ქვეყნებს და გლობალურად 125-ე ადგილზეა.
ქალთა მოძრაობის მსგავსად, 85-ზე მეტი არასამთავრობო ორგანიზაცია პარლამენტს მოუწოდებდა, არ დაეჭირა მხარი ამ კანონპროექტისთვის.
ინიციატივას უარყოფითად შეაფასა სახალხო დამცველმაც. იოსელიანის განცხადებით, დაგეგმილი საკანონმდებლო ცვლილებებით უგულებელვყოფთ ქალების მრავალწლიანი ბრძოლის შედეგებს და ვაუარესებთ თანასწორობის მისაღწევად არსებულ მექანიზმებს.