“Glory to Georgia, Fuck Russia”, — ეს ფრაზა სხვადასხვა აქციაზე, კონცერტზე თუ ეთერში არაერთ ადამიანს უთქვამს, მაგრამ ქართველი მსმენელისთვის ის მაინც LOUDspeakers-სთან ასოცირდება. თუ რუსული კანონის წინააღმდეგ გამართული აქციებიდან ერთი ვიდეო მაინც გაქვთ ნანახი, სავარაუდოდ, ეს ფრაზაც ლევან ლაუდაძის ინტონაციით წაიკითხეთ — ხმამაღლა და ომახიანად.
მილენიალი მსმენელი ჯგუფს ჯერ კიდევ Tbilisi Open Air-ის newcomer-ებიდან იცნობს და “World in my eyes-ის” მოყვარულია, Gen Z-ის კი მათი ინგლისურენოვანი და ქართული რეპერტუარის ერთნაირად შეყვარება ხვდა წილად. აქტიურ მოქალაქეებს ისინი აქციებიდან ახსოვთ, იქნებოდა ეს აქონდროპლაზიის მედიკამენტების მოთხოვნით, უკრაინის სოლიდარობისთვის თუ რუსული კანონის წინააღმდეგ. შესაბამისად, LOUDspeaker-ის, ისევე როგორც ლევან ლაუდაძის, პოპულარობას მხოლოდ მუსიკა არ განაპირობებს. მსმენელის განსაკუთრებულ პატივისცემას მათი საჯარო პოზიციებიც იწვევს.
მედია აპრილმა ლევან ლაუდაძესთან ქვეყანაში მიმდინარე მოვლენებზე ისაუბრა. სტატიაში ნახავთ, რას ფიქრობს ის სიძულვილისა და ცენზურის კანონზე, ასევე არჩევნების შედეგების შემდეგ გაჩენილ ნიჰილიზმზე. გაიგებთ იმასაც, როგორ დაიწყო კარიერა, როდის გამოვა ჯგუფის ახალი სიმღერა და რაზე იქნება ის.
კარიერის დასაწყისი
ადრე არ მსიამოვნებდა კითხვა, როდის გამიჩნდა მუსიკისადმი ინტერესი, იმიტომ რომ ხშირად მისვამდნენ, მაგრამ ბევრი წლის შემდეგ პირველად მისვამთ თქვენ და საინტერესო იქნება, გავიხსენო. მუსიკის მიმართ ინტერესი როგორც მსმენელს გამიჩნდა, ალბათ, 15 წლის ასაკში. უფრო ღრმად დაინტერესება მუსიკისადმი — 16 წლის ასაკში. მაშინ აბიტურიენტი ვიყავი, შესაბამისად, მშობლების თხოვნით დავიცადე ერთი წელი, მოვემზადე გამოცდებისთვის, ჩავაბარე და შემდეგ ავისრულე დიდი სურვილი. არ მეგონა, თუ დღემდე ამ საქმეს გავაკეთებდი და ძალიან გამიმართლა.
ჩვენი მუსიკა პოპულარული რომ გახდა, ალბათ, ერთ-ერთი მიზეზი იყო დიდი დოზით კლავიშის პარტიები ჩვენს პირველ ჩანაწერებში. გარკვეულწილად, ჟღერადობით მაინც განსხვავდებოდა იმ მუსიკისგან, რაც კეთდებოდა ჩვენთან. საინტერესო იყო მსმენელისთვის ის არანჟირება, ჟღერადობა თუ ჰარმონია, რაც ჩვენს, LOUDspeakers-ის, სიმღერებს ჰქონდა. პლუს, მე ვფიქრობ, რომ მთავარი მიზეზი არის ის, რომ ვცდილობთ, არ გავჩერდეთ. ალბათ, სტაბილურად საქმის კეთება და სტაბილური კომუნიკაცია მსმენელთან არის ის, რამაც დღემდე მოგვიყვანა და შეგვიძლია ვთქვათ, რომ მსმენელიც მოგვყვა. მთავარი არის სტაბილურად საქმის კეთება და, შეძლებისდაგვარად, ორიენტირი განვითარებაზე.
ბუნებრივად დაიწყო ინგლისურად სიმღერა. მე დღემდე ვფიქრობ, რომ ინგლისურად ბევრი ფრაზა უკეთ ჟღერს, ვიდრე იგივე ფრაზა, იმავე რიტმში რომ იმღერო ქართულად. თუმცა, ბოლო წლებში ბევრი რამ შეიცვალა ამ მიმართულებით, მეც შევიცვალე ქართული ენის მიმართ დამოკიდებულებით. ადრე თუ, მაგალითად, ვამბობდი, რომ “არა, ქართულად არ მინდა ვიმღერო” ან “არ ვიცი, ეს როგორ გავაკეთო”… დღემდე ვფიქრობ, რომ ქართულად სიმღერა, მით უმეტეს როკის მიმართულებით, და ქართულად ტექსტების წერა რთულია, ნუ, ჩემთვის ასეა. მაგრამ ბოლო წლებში შეიცვალა ის, რომ გავაკეთეთ ირაკლი ჩარკვიანის და დები იშხნელების “ქავერი” და შემდეგ უკვე საავტორო მუსიკაშიც გამოჩნდა ქართულენოვანი “ტრეკები”. ორი უკვე გამოცემული გვაქვს და ახლა კიდევ ერთ ქართულენოვან სიმღერაზე ვმუშაობთ. გვინდა, ახალ წლამდე დავდოთ, რადგან მთავარი იდეა ის არის, რაც მიმდინარე მოვლენებს შეესაბამება.
წინა სიმღერა — “როგორ გავძლებთ აქ” — იმ პერიოდში გამოვეცით, როცა საპროტესტო აქციები იყო და დაემთხვა მიმდინარე პროტესტს. თუმცა, ალბათ, ეს სიმღერა უფრო შეესაბამება მთლიანად ჩვენს ქვეყანას, უახლეს ისტორიას, იმ რაღაცნაირ სევდას, რომელიც თითოეულ ჩვენგანს თან გვდევს. მელანქოლიურია ის რეალობა, რომელსაც გავდივართ, გავდიოდით. იმედს ვიტოვებთ და რწმენას, რომ გასაძლები ამ ქვეყანაში არაფერი გვექნება და, პირიქით, ბედნიერად ვიცხოვრებთ, სადაც ყველა ადამიანი შეძლებს საკუთარი თავის პოვნას.
ტექსტი მელანქოლიურია, პესიმისტურიც შეიძლება იყოს. თან ერთ-ერთი მთავარი თემა არის ემიგრაცია, რაც ჩვენი ქვეყნის მთავარი პრობლემაა, მაგრამ სწორედ მაშინდელმა აქციებმა გვაპოვნინა პასუხი ამ ყველაფერზე. როგორ გავძლებთ აქ? ერთობით. ეს სიტყვა, “ერთობით” სიმღერის ყდაზეც არის გამოსახული.
სამოქალაქო პოზიცია
ჩვენს კითხვაზე, კრიტიკის გამო, უფიქრია თუ არა პოზიციები საჯაროდ არ დაეფიქსირებინა, მოკლედ პასუხობს — “არა” და ასე აგრძელებს:
არ ვიცი რამდენად ისეა საქმე, რომ ცნობილ ადამიანებს მეტი პასუხისმგებლობა შეიძლება ჰქონდეთ ამ კუთხით. ჩვენ, ჯგუფის წევრები, რიგითი მოქალაქეები ვართ და რომ არა ჯგუფი, ანალოგიურად ვეცდებოდით, ჩვენი პოზიცია გამოგვეხატა.
რეალურად, ხელოვნება მე წარმომიდგენია არა ხელისუფლების სამსახურში მყოფი, არამედ დინების საწინააღმდეგოდ მავალი.
მით უმეტეს, როკ-მუსიკა, ალტერნატიული მუსიკა, რაც ჩვენს ქვეყანაში ბოლო წლებია წარმატებულად იქმნება და ამის ნათელი მაგალითი ძალიან მაგარი ქართველი მუსიკოსია. სასიამოვნოა იმის განცდა, რომ შეგიძლია, რაღაცას შეეწინააღმდეგო და რომ ძალა გაქვს ამის. თუ შენი ქმედება, პოსტი, განცხადება ვინმესთვის სტიმული შეიძლება გახდეს, ეს კარგია.
გარკვეული პასუხისმგებლობა გვაქვს და არა მარტო იმიტომ, რომ ცნობილი ჯგუფი ვართ, ასე ვთქვათ, არამედ იმიტომ, რომ ჩვენ ამ ქვეყანაში ვცხოვრობთ და თითოეულ ადამიანს გვაქვს ის პასუხისმგებლობა, რომ უბრალოდ დინებას არ მივყვეთ და არ ვუყუროთ მხოლოდ ჩვენი გადმოსახედიდან — რა ხდება ჩვენ ოჯახში. ვუყუროთ, ზოგადად, მაგალითად, რა ხდება ჩვენს მეზობელთანაც. არა ჭორაობის კუთხით. ვერ ვიქნები კარგად ქვეყანაში, თუ ჩემს მეზობელს პურის ფული არ აქვს.
ზოგადად, ადამიანების ნაწილს კარგად ცხოვრება სხვანაირად ესმის, სამწუხაროდ. თუ მათ არ აკლიათ არაფერი, ესე იგი კარგად ცხოვრობენ. სინამდვილეში, კარგი ცხოვრება არის ის, როცა თითოეულ ადამიანს აქვს წვდომა ხარისხიან ჯანდაცვაზე, განათლებაზე, თითოეული ადამიანის უფლება დაცულია განურჩევლად ორიენტაციისა, რასისა, არ აქვს მნიშვნელობა.
ხელოვნება და თითოეული ადამიანი, სასურველია, იყოს ნებისმიერი ხელისუფლების ოპოზიციაში, იმიტომ რომ ჩვენ მათ ვქირაობთ, ჩვენ მათ ფულს ვუხდით და პარკს თუ გააკეთებენ წინასაარჩევნოდ, მადლობა ნამდვილად არ ეკუთვნით, რადგან წინასაარჩევნოდ კი არ უნდა აკეთებდნენ, როცა მოდიან ხელისუფლებაში, მაშინვე უნდა იწყებდნენ ქვეყნის წინსვლაზე ფიქრს.
მე მივმართავ იმ ადამიანებს, ვინც თავს ვალდებულად გრძნობს ხელისუფლების მიმართ: თქვენ არ ხართ ვალდებული, თავდახრილი ემსახუროთ მათ, ხელისუფლება არის ვალდებული, გემსახუროთ თქვენ. თუ ერთხელ ეცდებით, გამოხვიდეთ ამ ნაჭუჭიდან, დაძლიოთ დისკომფორტი და შიში, დამიჯერეთ, რომ თავს უკეთ იგრძნობთ, ფიზიკურად და მორალურადაც. ადამიანის დანიშნულება არის, იყოს ცოცხალი და ბედნიერი და ამისთვის, სამწუხაროდ, ჩვენს ქვეყანაში ბრძოლა გვიწევს.
ცოტა ხნის წინ დავწერე რაღაც პოსტი და ტროლ-ბოტებმა “ფეიკ ფრედი მერკურის” შემადარეს. რეალურად, რომ დავფიქრდი, კომპლიმენტია. “ფეიკ ფრედი მერკურობაც” კომპლიმენტია ჩემთვის და, პირიქით, მადლობა მათ.
ვერ აღვიქვამ მათ კომენტარებს სერიოზულად. დიდად არც ვკითხულობ. მთავარი საფიქრალი გვაქვს ის, რომ გადავრჩეთ და გადარჩენა მარტო იმას არ გულისხმობს, რომ ჩვენ შევძლოთ მუშაობა და ყოველდღიური საკვების მოპოვება ჩვენთვის ან ჩვენი ოჯახის წევრებისთვის. გადარჩენაში ვგულისხმობ, რომ ჩვენ ვიყოთ თავისუფლები, რადგან თავისუფლების გარეშე არანაირ საკვებს გემო არ აქვს. ყველანაირ ქმედებას, რომელიც შეიძლება სიამოვნებას გვანიჭებდეს, ეკარგება ფასი თავისუფლების გარეშე. ადამიანი არის თავისუფლების განსახიერება ჩემთვის, თავისუფალი ნების განსახიერება და როდესაც ადამიანი თავისი ნებით ამბობს ამ ყველაფერზე უარს, ეს ძალიან სამწუხაროა.
რუსული და ჰომოფობიური კანონები
წამიკითხავს რუსული კანონი, არაერთხელ. ზოგადად, მახინჯი სისტემების მთავარი მავნებლობა, ჩემი აზრით, არის ყველაფრის რადიკალურად უარყოფა — თითქოს არ წაგიკითხავს რუსული კანონი, მაშინ, როდესაც წაკითხული გაქვს; თითქოს ქვეყანაში არის მშვიდობა, როდესაც არ არის ქვეყანაში მშვიდობა და არც ვიცი, საქართველოში მშვიდობა როდის ყოფილა.
როდესაც შენი ქვეყნის ტერიტორიები ოკუპირებულია, როდესაც ადამიანები გარბიან ქვეყნიდან, როდესაც ადამიანის უფლებები არ არის დაცული, სიდუხჭირე და ყველაფერი საშინელება ხდება, როგორ შეიძლება ვთქვათ, რომ მშვიდობა არის ჩვენს ქვეყანაში. ეს მავნებლობა, რასაც რუსული სისტემა, რუსული რეჟიმი ახორციელებს, დღითიდღე გვანახებს თავის ნამდვილ სახეს. ადამიანები, ხელისუფლების მხარდამჭერები ამბობდნენ, რომ “არა, რატომ არის ეს კანონი რუსული”, თუმცა გავიდა თვეები მას შემდეგ და ვხედავთ, რომ სიტუაცია უფრო დამძიმდა.
პირველი დეკემბრიდან შეიზღუდება გარკვეული ლიტერატურა, რომელიც ამ ხელისუფლების პირობებში დაექვემდებარება ცენზურას. ეს ყველაფერი არის აგურ-აგურ დადებული მთლიანი მავნებლობის ნაწილი, რისკენაც მიგვაქანებს ხელისუფლება და ვინც ჯერ კიდევ ვერ ხვდებით, სად ხართ და რა უბედურება გვემუქრება…
ზოგჯერ ვფიქრობ, რომ ასეთი ადამიანები არიან ღირსი, გაჩერდე, არაფერი გააკეთო, შენი თავიც გადადო ამ უბედურებისთვის და ნახონ, რისთვის გვწირავენ თავიანთი უმოქმედობით ან იმით, რომ 41 გააფერადეს არჩევნებზე ან გაყალბებაში მიიღეს მონაწილეობა. მაგრამ, ჩვენ მაინც ვცდილობთ, ჰუმანურად მოვიქცეთ. ჩვენი ბრძოლა არ არის მარტო ჩვენთვის, ჩემთვის ან თქვენთვის, მათთვისაც არის — მათი უკეთესი მომავლისთვის, რათა არ მოუწიოთ ხმის გაყიდვა, შიშში ცხოვრება და იმ რეალობაში ყოფნა, როცა საჯარო სამსახურში იქნებიან და ხმის ამოღების უფლება არ ექნებათ, იმიტომ რომ, წინააღმდეგ შემთხვევაში, მოუწევთ სამსახურის დატოვება. რეალურად, ამასაც ვერ იაზრებენ, რომ მათთვისაც ვიბრძვით. მე მაინც მჯერა, რომ ისინი თავის თავზეც გამოცდიან იმ ბენეფიტებსა და ბედნიერებას, რასაც ჰქვია ნორმალურ ქვეყანაში ცხოვრება.
ჰომოფობიური კანონი არ იქნება მხოლოდ ქვიარ თემის წინააღმდეგ მიმართული. ქვიარ თემი, ზოგადად, კარგ მდგომარეობაში ჩვენს ქვეყანაში, სამწუხაროდ, არასდროს ყოფილა. ძალიან რთულ პერიოდს გადიან და მათთან ერთად ყველა ის ადამიანი გავდივართ რთულ პერიოდს, ვისაც გვინდა, რომ ადამიანურად, ბედნიერად ვიცხოვროთ ამ ქვეყანაში.
ეს კანონი არის მხოლოდ პროპაგანდა, რათა იმ ადამიანების კეთილგანწყობა არ დაკარგოს სისტემამ, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ ევროპა და ამერიკა არის “გარყვნილება” და ეს “გარყვნილება” მოდის სწორედ ცივილიზებული სამყაროსგან. ეს პროპაგანდა, ეს საშინელი ცენზურა შეეხება ყველას, აბსოლუტურად ყველას და არც ის ადამიანები იქნებიან დაცული, ვინც ახლა თავს მეტ-ნაკლებად მშვიდად გრძნობს და ფიქრობს, რომ ჩვენ ქვეყანაში მშვიდობა არის. ამას ნამდვილად არ ვუსურვებ, მაგრამ როდესაც მათი ოჯახის წევრიც დაკარგავს სამსახურს საჯარო სამსახურში, შემდეგ გაუჩნდებათ პრეტენზია და მოუნდებათ ხმის ამოღება, მაშინ უკვე აზრი არ ექნება არაფერს, ახლა თუ არ ვიბრძოლეთ, ახლა თუ არ გავიგეთ ის, რომ ეს ბრძოლა არის ყველასი, მთელი ქვეყნის.
არ აქვს მნიშვნელობა, ახლა რას საქმიანობ, სად ხარ; არ არის აუცილებელი, ჩვენს ქვეყანაში იყო, რადგან ჩვენ ვნახეთ ემიგრანტებმა რამხელა საქმე გააკეთეს და როგორ შეუშალეს მათ ხელი — ვინც აღრიცხვაზე დადგა, იმათაც ვერ მისცეს ბოლომდე ხმა. შესაბამისად, მარტო ქვიარ თემის პრობლემა ეს არ იქნება, ეს იქნება თითოეული ადამიანის პრობლემა, ვისაც გვსურს, დემოკრატიულ და თავისუფალ საქართველოში ვიცხოვროთ. ნებისმიერი ადამიანი მოექცევა ცენზურის ქვეშ.
არ ვიცი, რა გველოდება, ეს თუ გაიტანეს, ბოლომდე თუ გაიტანეს ის ჩანაფიქრი, რაც აქვთ — ეს ბოროტი, მავნებლური ჩანაფიქრი. სიმართლე გითხრათ, არც წარმოვიდგენ ხოლმე, რადგან ამას არ ვუშვებ, იმიტომ რომ მგონია, საქართველოს ყოველთვის ჰქონდა იმის პერსპექტივა თავისი ინტელექტუალური რესურსიდან გამომდინარე, თავისი კულტურიდან გამომდინარე… ნამდვილი ქართული კულტურა არასდროს ყოფილა სხვების შევიწროებაზე აგებული, პირიქით. ჩვენი ქვეყანა არ ყოფილა სხვა ეთნიკური ნაწილის შევიწროებაზე აშენებული, იმიტომ რომ ჩვენი ქვეყანა ყოველთვის მრავალეთნიკური იყო. საუკუნეების წინ ჩვენი “ვაჟკაცობა”, ასე რომ ვთქვათ, არ იყო აგებული ქალის ჩაგვრაზე, რადგან იყო ქალის პატივისცემა. თუმცა კომუნიზმის მოსვლასთან ერთად ყველაფერი შეიცვალა და ახლა დამახინჯებულად ჰგონია ქართველ კაცს, რომ ქალი უნდა იყოს სამზარეულოში და ქალის პრეროგატივა არ არის, აკეთოს სხვადასხვა რაღაც ან იყოს ძლიერი. მათ უნდათ, რომ ქალები იყვნენ სუსტები, უნდათ, რომ განსხვავებული ორიენტაციის ადამიანები იყვნენ ჩუმად და მათ უნდათ, რომ ეს ძალაუფლება შეინარჩუნონ მუდამ. თუმცა, მათდა სამწუხაროდ უნდა ვთქვა, რომ ყველაფერს აქვს დასასრული და მათ ბოგინს ამ ქვეყანაში ექნება დასასრული.
დავუბრუნდები რუსულ კანონს. ვინც ამბობდა —”არ არის ეს კანონი საშიში, მერე რა, ვიცოდეთ, ვინ როგორ ფინანსდება” — რეალურად, ეს ფინანსები ყოველთვის იყო გამჭვირვალე და ახლა ვხედავთ იმ შედეგს, რაც გამოიწვია რუსულმა კანონმა. უკვე დამძიმდა სიტუაცია და ჯერ სად ვართ, თუ ამათ მივეცით იმის გაკეთების საშუალება, რაც სურთ.
ჩემი სოლიდარობა ქვიარ თემს და ნებისმიერ ადამიანს, რომელიც ამ რეჟიმის გამო არის შევიწროებული.
არჩევნები და ნიჰილიზმი
პირდაპირ რომ ვისაუბრო, რაც გაზაფხულზე იყო, ის მუხტი ახლა, სამწუხაროდ, შენარჩუნებული არ არის. იმედს ვიტოვებ, რომ ჯერჯერობით. მაინც რთულია. გაზაფხულზე როცა იყო აქციები, ხელისუფლებამ მაინც მიიღო რუსული კანონი და შემდეგ მთავარ იმედად რჩებოდა არჩევნები.
სამწუხაროდ, ქართველებს გვახასიათებს ცოტა უსაფუძვლო ოპტიმიზმი და მათ შორის მეც ვიყავი. რატომღაც მჯეროდა, რომ არჩევნებით შესაძლებელი იქნებოდა ცვლილება, იმიტომ რომ ვხედავდი აქტივობას. ვხედავდი, რომ ისეთი ადამიანები მიდიოდნენ არჩევნებზე, ვინც აქამდე არ ყოფილა, თუნდაც ემიგრანტების ჩართულობა… ეს რწმენას მიძლიერებდა, რომ იქნებ არის შესაძლებელი, არჩევნებით მოვახერხოთ რუსული ფესვების მოკვეთა, მაგრამ, სად ვბანაობთ, როგორც იტყვიან ხოლმე.
გარკვეულწილად, ლოგიკურიც არის, რომ მუხტი ცოტათი შემცირდა, მაგრამ იმ ადამიანებს მინდა მივმართო, ვინც ნიჰილისტურად არის განწყობილი ამ პროცესების მიმართ — ნიჰილიზმის უფლება, არ გვაქვს. ის რეალობა არ არის, რომ უბრალოდ ცუდი ხელისუფლება გვყავს, შეიცვლება და მერე მოვა კარგი. რეალობა არის ასეთი — ან გვექნება ქვეყანა, ან არ გვექნება ქვეყანა.
მაქსიმალურად ვცდილობთ, რომ პროტესტის გზები იყოს მშვიდობიანი. ჩვენ რომ რევოლუცია გვნდომებოდა, კარგად გახსოვთ ამ და წინა გაზაფხულზე რამდენი ხალხი ვიკრიბებოდით რუსთაველზე. რევოლუცია არავის გვინდა. გვინდა, რომ ეს ქვეყანა ისეთ გზას დაადგეს, სადაც მშვიდობიანად მოხდება ცვლილება. მაგალითად, ამერიკაში ბაიდენი და ტრამპი შეხვდნენ, ხელი ჩამოართვეს და გადააბარეს ხელისუფლება. ხომ შეიძლება, დადგეს ჩვენს ქვეყანაშიც ასეთი დრო. მაგრამ ეს თავისით არ მოვა, თავისით არაფერი არ მოვა.
ჩვენ უნდა ვიბრძოლოთ და უნდა ვიბრძოლოთ არამარტო ქვეყნის გადასარჩენად, არამედ ვებრძოლოთ საკუთარ თავში ნიჰილიზმს და ტვინიდან წამოსულ რაღაც ფიქრებს, რომ “ბრძოლას აზრი არ აქვს” ან “რომ ვიბრძოლო, რა მოხდება” და ა.შ. სწორედ ახლა არის ის გარდამტეხი მომენტი, როდესაც გვაქვს შანსი, რეალური ცვლილებები მოვახდინოთ. სხვა შემთხვევაში, შეიძლება ეს შანსი აღარ მოგვეცეს, ამიტომაც ვიბრძოლოთ ახლა.
ინტერვიუს დასასრულს, ლევანს ვკითხე, ხომ არ სურდა რაიმე ფორმით მიემართა მსმენელისთვის. პასუხის შემდეგ, ორივე გამოვტყდით, რომ ვფიქრობდით ისევ “Glory to Georgia, Fuck Russia-ს” იტყოდა, თუმცა ამჯერად სხვა რამის გაჟღერება ისურვა:
იამაყეთ, ოღონდ ნამდვილად იამაყეთ იმით, რომ საქართველოში დაიბადეთ, საქართველოს მოქალაქეები ხართ, იმიტომ რომ ეს ქვეყანა ნამდვილად იმსახურებს, იყოს იმაზე უკეთ, ვიდრე ახლა არის. თქვენც დაიჯერეთ, დააჯერეთ თავი, რომ იმსახურებთ, იყოთ გაცილებით კარგად. იბრძოლეთ, პირველ რიგში, თქვენი თავისთვის და ყველაზე მთავარი რამისთვის, რომ იყოთ ამ ქვეყანაში ბედნიერი და საკუთარ თავთან მართალი.