26 წლის სამოქალაქო აქტივისტი გოჰარ აღჯოიანი ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტის სოფელ დიდ არაგალში დაიბადა და გაიზარდა.
პროფესიით ფსიქოლოგია. ამასთან, სწავლობს მასწავლებელთა მომზადების პროგრამაზე, ატარებს ტრენინგებს და მეგობრებთან ერთად მუშაობს სამცხე-ჯავახეთში მოქმედ არასამთავრობო ორგანიზაციაში, რომელიც ახალგაზრდების საკითხებზე ფოკუსირდება.
როგორც ჰყვება, გრძელი გზა გაიარა, სანამ საკუთარ თავს დაარწმუნებდა, რომ გამოწვევებით სავსე რეალობის შესაცვლელად, ბრძოლის ძალა შესწევდა. იხსენებს, რომ ამ გზაზე მნიშვნელოვნად დაეხმარა სამოქალაქო ორგანიზაციების პროექტებში მონაწილეობა და იქ მიღებული გამოცდილება.
გოჰარი მედია აპრილს უყვება თავის ცხოვრებაზე, მშობლიურ სამცხე-ჯავახეთში არსებულ პრობლემებზე და არასამთავრობო ორგანიზაციების როლზე ხსენებულ პრობლემებთან ბრძოლაში. ის ასევე გვიზიარებს თავის მოსაზრებებს მოქმედი ხელისუფლების მიერ მიღებულ რუსულ კანონზე, ოქტომბრის არჩევნებსა და იმაზე, თუ როგორ აისახება ეს პროცესები საქართველოში მცხოვრებ ეთნიკურ უმცირესობებზე.
ბრძოლის დასაწყისი
დიდი არაგალი პატარა სოფელია დიდი პრობლემებით. პატარა რომ ვიყავი, ამ პრობლემებს დიდად ვერ ვამჩნევდი, რადგან საკუთარ თავზე უფრო ვიყავი კონცენტრირებული. პატარაობის წლებიც არ მახსენდება კარგად, იმიტომ, რომ რთულ პირობებში გავიზარდე. სოფელში ერთადერთი ვიყავი, ვისაც დედა არ ჰყავდა დაბადებიდან. ამას ემატებოდა უწყლობა, უგაზობა, უინტერნეტობა… ხშირად ვგრძნობდი თანატოლებისგან იმას, რომ ისეთი არ ვიყავი, მათი აზრით, როგორებიც თვითონ იყვნენ.
სულ იმის დამტკიცებას ვცდილობდი, რომ მიუხედავად უდედობისა და რთული პირობებისა, შემეძლო, ვყოფილიყავი ისეთი, როგორებიც იყვნენ სხვები: მოწესრიგებული ტანსაცმლით მევლო სკოლაში, კარგად მესწავლა… ამ პროცესში, ხანდახან, ზღვარს ვკარგავდი: მაგალითად, ერთი გაკვეთილის ნაცვლად ორს ან სამს ვსწავლობდი და როცა მაქებდნენ, ეს მაკმაყოფილებდა ფსიქოლოგიურად.
მუდამ ვფიქრობდი, რომ იმაში, როგორც მექცეოდნენ, მე ვიყავი დამნაშავე. თუმცა, მერვე კლასში ჩვენს სოფელში ჩამოვიდა ერთი ქართველი მასწავლებელი, რომელმაც მასწავლა, რომ მე არ ვიყავი დამნაშავე იმაში, რაც ხდებოდა ჩვენს სოფელში და როგორც ვგრძნობდი თავს; მან ამიხსნა, რომ ამ სოფლის იქით სხვა სამყაროც არსებობს.
ეს გოგო იყო პირველი ქართველი ჩემს ცხოვრებაში: მანამდე ქართველებთან შეხება არ მქონია. იმის მერე რაღაცნაირად უფრო შემიყვარდა ქართული ენა, საქართველო… გამიჩნდა განცდა, რომ რაც ხდებოდა, ეს არ იყო ის რეალობა, რომელშიც მინდოდა ცხოვრება. გავიაზრე, რომ რაღაცებისთვის უნდა მებრძოლა და დავიწყე კიდეც ეს ბრძოლა.
მიზანი
ჩვენი რეგიონი ადრე უფრო იზოლირებული იყო. ახლაც ასეა, უბრალოდ, რაღაც კუთხით, წინსვლა გვაქვს: თუნდაც იმ კუთხით, რომ ბევრი ახალგაზრდა უკვე სწავლობს თბილისში, ფლობს ქართულ ენას და ა.შ. თუმცა, წლების წინ ესეც არ იყო და თავს უცხოდ ვგრძნობდი. უცხო ვიყავი არამარტო ჩემს სოფელში, არამედ, ზოგადად, საქართველოში, იმიტომ, რომ ენა არ ვიცოდი სათანადოდ, არ გვასწავლიდნენ; იმიტომ, რომ რეგიონში ძალიან ბევრი პრობლემა გვქონდა…
სულ ვფიქრობდი, რომ თბილისში თუ ჩავაბარებ, იქაც უცხო ვიქნები-მეთქი. ისეთი დროც იყო, როცა სწავლის სომხეთში გაგრძელება მერჩივნა. საბოლოოდ, სომხეთშიც ჩავაბარე და თბილისშიც, თუმცა მაინც გადავწყვიტე, რომ „არა, დაე რთული იყოს, მაგრამ ვიყო იქ, სადაც დავიბადე და გავიზარდე“.
იმასაც ვფიქრობდი, რომ თუ ბავშვობაში მარტო ვიყავი ჩემი პრობლემების წინაშე, ახლა შემეძლო, ჩავსულიყავი თბილისში, მესწავლა, დამეგროვებინა ცოდნა თუ გამოცდილება, ხოლო შემდეგ ისევ დავბრუნებულიყავი ჩემს რეგიონში და იქაური ბავშვებისთვის ვყოფილიყავი იმედი და მეგობარი; ისეთივე ნდობა ჰქონოდათ ჩემ მიმართ, როგორიც მე მქონდა იმ ქართველი მასწავლებლის მიმართ.
ქალები, რომელთაც მოტივაცია მომცეს
როგორც უკვე ვთქვი, ეს პროცესი მარტივი არ ყოფილა, ენობრივი ბარიერის პრობლემაც იყო, ცოტა სხვანაირი აზროვნება მქონდა, ჩაკეტილი ბავშვი ვიყავი… თუმცა, ამ ყველაფრის გადალახვაში დამეხმარა არაფორმალური განათლება და არასამთავრობო ორგანიზაციები.
მეთორმეტე კლასში რომ ვიყავი, პირველად დავესწარი ტრენინგს. მაშინ არც ვიცოდი, ეს სიტყვა საერთოდ რას ნიშნავდა, ისევე როგორც პირველად გავიგე „გენდერულ თანასწორობაზე“, რომელსაც ტრენინგი ეხებოდა. მანამდე ჩემს სოფელში ქალებზე ძალადობა, მათზე ფსიქოლოგიური ზეწოლა თუ ბავშვების ადრეული ქორწინება ჩემთვის ჩვეულებრივი ამბავი იყო. მეც რომ მეუბნებოდნენ, რომ გაიზრდები და 18 წლის იქნები, მაშინ უნდა გათხოვდე ან აუცილებლად მასწავლებელი უნდა გამოხვიდეო, სრულიად ნორმალურად მიმაჩნდა ეს.
პირველი ტრენინგის მერე, როცა იმდენი ძლიერი ქალი დავინახე ერთ სივრცეში, უამრავი პრობლემით, უამრავი სირთულითა და გამოწვევით, აღმოვაჩინე, რომ პრობლემა ჩემში კი არა, იმ საზოგადოებაშია, რომელშიც ვცხოვრობთ.
უფრო სწორად, პრობლემა იმ პირობებშია, რომელშიც ადამიანები იბადებიან, იზრდებიან, სტერეოტიპების ქვეშ ცხოვრობენ და მერე ეს სტერეოტიპები მათთვის ჩვეულებრივ ტრადიციად იქცევა ხოლმე.
ძალიან ბევრი რამ გავიაზრე ამ ქალებთან ურთიერთობისას: პირველი ის, რომ დამოუკიდებლად შემიძლია ჩემი პროფესიის არჩევა; მეორე ის, რომ თუ არ მინდა 18 წლის გათხოვება, შემიძლია, არ გავთხოვდე; მესამე ის, რომ შემიძლია, იქ ვიცხოვრო, სადაც მე მინდა და რაც მთავარია: მიუხედავად იმისა, რომ ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელი ვარ, ეს არაფერს ნიშნავს, რადგან მე ვარ საქართველოს მოქალაქე, აქ დაბადებული და გაზრდილი, შესაბამისად, ყველა ის უფლება და ვალდებულება მაქვს, რაც რიგით ქართველს. მერე ჩამოვედი თბილისში და აქაც გავაგრძელე აქტიური ცხოვრება.
რა გვაწუხებს ჩემს რეგიონში
პირველი პრობლემა უმუშევრობაა. საქართველოს ბევრი ქალაქიდან და რეგიონიდან მიდიან ემიგრაციაში და, ხშირ შემთხვევაში, ემიგრანტები ქალები არიან. ჩვენთან, ჯავახეთში, გვაქვს მამაკაცების მასიური შრომითი მიგრაცია რუსეთში. ეს ხალხი არის საბჭოთა კავშირში დაბადებული, ფლობენ რუსულ ენას, არ იციან ინგლისური, არ ფლობენ ქართულს… ამ ფონზე, ირჩევენ რუსეთს, რადგან სულ ასე იყო, მათი მამებიც ასე იქცეოდნენ და ახლა მათთვის ეს არის ნორმა.
წლების წინ ბევრმა გადაწყვიტა, სომხეთის მოქალაქეობა მიეღოთ, რომლითაც 3 თვის ნაცვლად 1 წლით შეძლებდნენ რუსეთში მუშაობას. თუმცა, მერე ახალი რეგულაციები შემოვიდა და აღმოჩნდა, რომ საქართველოს მოქალაქეს არ შეეძლო ერთდროულად ორი ქვეყნის მოქალაქე ყოფილიყო — ერთ-ერთზე უარი უნდა ეთქვათ. უმეტესობამ საქართველოს მოქალაქეობაზე თქვა უარი, რადგან სხვა შემთხვევაში დასაქმებას ვერ შეძლებდნენ.
თუმცა, რაღაც პერიოდის მერე ადამიანებს განწყობები შეეცვალათ: ბევრმა ისწავლა ქართული და გადაწყვიტა, რომ სამშობლოშიც შეეძლოთ დასაქმება. ბევრი უკვე პენსიაზეა და უნდა, დაბრუნდეს საკუთარ სოფელში და აქ იცხოვროს. მაგრამ თუ ისევ უნდათ მოქალაქეობის აღდგენა, ენისა და ისტორიის გამოცდები უნდა ჩააბარონ. ეს გამოცდები მათთვის მარტივი არაა: ასაკოვანი ხალხია, მთელი ცხოვრება რუსეთში იყვნენ, მანამდე საბჭოთა კავშირი იყო, ქართულს ისე არ ასწავლიდნენ, როგორც დღეს… შესაბამისად, ამ გამოცდებს ვერ აბარებენ და მოქალაქეობას ვერ იღებენ. ამასთან, დიდია გამოცდის ჩაბარების ხარჯიც: 500 ლარი ღირს ამჟამად. იმ ხალხისთვის, რომლებიც ჩვენს მტერ სახელმწიფოში მუშაობენ დილიდან საღამომდე, 500 ლარი პატარა თანხა არ არის.
არჩევნების დროს ყველა ჩადის ამ რეგიონში, ჰპირდებიან, რომ ეს პრობლემა აუცილებლად მოგვარდება, თუმცა წლებია, ის არ მოგვარებულა.
ასევე გვაქვს ინფრასტრუქტურის, გზების, ტრანსპორტის, საბავშვო ბაღების პრობლემა. ნინოწმინდაში 32-მდე სოფელია, თუმცა, ჩემი ინფორმაციით, მხოლოდ 12 სოფელშია საბავშვო ბაღები. პრობლემაა ისიც, რომ ქალაქს და სოფელს შორის მუნიციპალური ტრანსპორტი უზრუნველყოფილი არ არის, გზების ცუდი მდგომარეობის პირობებში კი ტაქსი 40-50 ლარი ჯდება.
რუსეთში საქმიანობის გამო ჯავახეთში ზოგიერთი ფიქრობს, რომ ის ჩვენი მეგობარი სახელმწიფოა, რადგან იქ ჩადიან, იქიდან იღებენ თანხას. თუმცა, ახალგაზრდებისთვის ეს ასე არ არის, რაც ძალიან მახარებს. მათი უმრავლესობა აბარებს თბილისში, ამაზე სტატისტიკაც მეტყველებს.
ძალიან კარგად ჩანს, რომ ახალგაზრდების დამოკიდებულებაც, განწყობაც, საქართველოს მიმართ ძალიან შეცვლილია. ბევრი სომეხი ახალგაზრდა იაზრებს ფაქტს, რომ რუსეთი ოკუპანტია.
ენის სწავლის სურვილი თითქმის ყველას აქვს
ხშირად გვესმის ის, რომ ამ ხალხს არ უნდა ქართულის სწავლა და ამიტომ არ სწავლობენ; არ აღიარებენ იმას, რომ საქართველოში ცხოვრობენ, პატივს არ სცემენ ქართველებს და ა.შ. ჯავახეთში ან ქვემო ქართლში მცხოვრები ჩემი არცერთი მეგობრისგან არ მსმენია ასეთი დამოკიდებულება, რომ „ქართულს არ ვსწავლობთ, რადგან საქართველო არ გვიყვარს“ ან „სხვა სამშობლო გვაქვს და სხვაგან წასვლა გვინდა“. თუ ადამიანს წასვლა უნდა, ადგება და წავა: რატომ უნდა მოითმინოს ამდენი შეურაცხყოფა და ბულინგი?
ახლა, მართალია, ბევრ სკოლაში გვყავს ქართული ენის კარგი სპეციალისტები, მაგრამ თავის დროზე ასე არ იყო. ქართულის სწავლა თითქოს მესამე კლასიდან დავიწყე, თუმცა, ვინაიდან ჩვენი მასწავლებელი საშუალო დონეზეც კი არ ფლობდა ენას, ჩვენც არ გვქონია იმის განწყობა, რომ ჩვენით გვესწავლა რამე.
ახლა რაღაცები შეცვლილია. თუ ჩავალთ რეგიონში, დავინახავთ, რომ ახალგაზრდებს უკვე აქვთ სურვილი, ისწავლონ, რადგან ჩვენ მათთვის კარგი მაგალითები ვართ: მათ, ვინც ჩამოვედით თბილისში, გვაქვს სპეციალობა და ჩვენ ვმუშაობთ ამ სპეციალობით. თუმცა, განათლების ხარისხის კუთხით ეს პრობლემა მაინც არსებობს, რადგან, მაგალითად, არ გვაქვს კარგი სახელმძღვანელოები. ამასთან, მხოლოდ ზოგიერთ სოფელშია საბავშვო ბაღი, არადა ბაღებში ბავშვები ანბანს და ცალკეულ სიტყვებსაც სწავლობენ.
რამდენიმე თვის წინ ვიყავი შეხვედრაზე ასაკოვან ხალხთან, დიდწილად, ქალებთან. 40-50 წლის ქალები იყვნენ, რომელთაც ბევრი პრობლემა და გამოწვევა აქვთ. მიუხედავად ამისა, შეხვედრის ბოლოს მითხრეს, ქართული ენის გაკვეთილზე მივდივართო. შეიძლება, მათ ქართული სულაც არ დასჭირდეთ: არიან ისეთ რეგიონში, სადაც მხოლოდ სომხები ცხოვრობენ და არც თბილისში ჩამოსვლას აპირებენ, თუმცა სურვილი აქვთ, ენა იცოდნენ, რათა სრულფასოვანი მოქალაქეები იყვნენ.
მეორე მხრივ, ამის სურვილი არ აქვს სახელმწიფოს, რადგან კარგია, როცა მიდიხარ და [მოქალაქეებს] ეუბნები, არჩევნებზე ეს უნდა გააფერადო, ეს უნდა აირჩიოო და საპირისპირო აზრი არ გააჩნიათ, არ შეუძლიათ საპირისპიროს თქმა, რადგან არ აქვთ ამის უნარი: არ იციან, რა ხდება დედაქალაქში, არ არიან ინფორმირებულები, რუსული არხებიდან იღებენ ინფორმაციას და ა.შ.
რუსული კანონი: სახელმწიფო, როგორც ბარიერი
სამწუხაროდ, სახელმწიფოს არ აქვს იმის სურვილი, ეს პრობლემები მოაგვაროს. ამაზე წლების განმავლობაში მუშაობდა არასამთავრობო სექტორი: მან დაიწყო ბევრი პროექტის განხორციელება, დაიწყო ფიქრი ამ რეგიონებისა და ადამიანების ინტეგრაციაზე და ამისთვის ბევრი რამ გააკეთა.
არაფორმალური განათლების საშუალებით ძალიან ბევრი ახალგაზრდა გააქტიურდა. მათ სწორედ არასამთავრობო სექტორის დამსახურებით აირჩიეს არა რუსეთის, არამედ საქართველოსა და ევროკავშირის გზა. ეს სექტორი წლების განმავლობაში მუშაობდა ცნობიერების ამაღლებაზე; ატარებდა საინფორმაციო კამპანიებს; ეხმარებოდა ფერმერებს; ეხმარებოდა ქალებს ბიზნესების წამოწყებაში; ეხმარებოდა მოქალაქეებს, რათა განევითარებინათ რიგი უნარები… ყველაზე ცუდი ის არის, რომ ამ პროცესში ხელოვნურ ბარიერებს გვიქმნის ხელისუფლება.
უკვე დიდი ხანია, ხალხის ნაწილისთვის და ხელისუფლებაში მყოფი ადამიანებისთვის იმის მტკიცება გვიწევს, რომ ჩვენ, არასამთავრობო სექტორი, აგენტები არ ვართ და იმისთვის ვშრომობთ, რომ ჩვენ თუ არ გვქონია ისეთი ბავშვობა, როგორიც გვინდოდა, ჩვენი შვილებისთვის, ახალი თაობებისთვის მაინც შევქმნათ ყველა ის პირობა, რომ იცხოვრონ თანასწორ, განვითარებულ, ჰუმანურ საზოგადოებაში.
თუმცა, ხელისუფლება რუსული კანონით ამ ყველაფერში ხელს გვიშლის, ალბათ, იმიტომ, რომ რაღაცების შიში აქვს. ალბათ, როცა ცოტა პრობლემაა, ხარჯიც ნაკლებია. ხოლო როცა ჩვენ, ახალგაზრდები, ვსაუბრობთ ამ პრობლემებზე და ვითხოვთ მათ მოგვარებას, რა თქმა უნდა, სახელმწიფოსგან გასაწევი ძალისხმევა, ხარჯები, რესურსებიც უფრო დიდი უნდა იყოს. ალბათ, ამ რესურსების გამოყოფა არ უნდათ, არ ვიცი. ბევრი არგუმენტის მოფიქრება შეიძლება, რატომ გვექცევიან ასე, თუმცა ბოლომდე მაინც არ მესმის.
ცუდია ისიც, რომ ეს ხალხი მაინც მარტივად მართვადია და თუ ეტყვი, რომ არასამთავრობო სექტორი ცუდია, გარყვნილია, მაინც უჯერებენ იმას, ვინც არის ხელისუფლებაში. მათ ჰგონიათ, რომ მთელი ეს სარგებელი, რაც ამ წლებში მიიღეს, ხელისუფლებიდან მოდის და არა — არასამთავრობო სექტორიდან. ეს ნაწილობრივ ამ სექტორის ბრალიცაა, რადგან წლების განმავლობაში ის არ საუბრობდა იმაზე, რასაც აკეთებდა; არ ამბობდა, რომ ეს ჩემი გაკეთებულია და არა — ხელისუფლების, და ეს თანხა ხელისუფლებისგან კი არა, ევროკავშირისგან მივიღეთ…
ყოველთვის, როცა რაღაც კეთდებოდა, ის უნდა ყოფილიყო სომხურ, აზერბაიჯანულ ენებზე, ადგილობრივ მედიაში უნდა გასულიყო… ჩვენი მხრიდანაც უნდა გაკეთებულიყო ეს, მაგრამ მაშინ არ ვიცოდით, რომ ასეთი გამოწვევის წინაშე აღმოჩნდებოდით.
თუ არასამთავრობო სექტორი აღარ იქნება
არასამთავრობო სექტორი მუშაობდა ქალების გაძლიერებაზე, ადამიანის უფლებებზე, ძალიან ბევრ სხვადასხვა თემასა და მიმართულებაზე. თუ არ იქნება ასეთი სექტორი და არ იქნებიან ადამიანები, ვინც იზრუნებენ ჩვენს უფლებებზე, ძალიან ცუდი დრო დადგება, განსაკუთრებით ქალებისთვის. ქალებმა ახლა დაიწყეს ძალადობის ფაქტებზე საუბარი, დამოუკიდებლად გადაწყვეტილებების მიღება… ამის შემდეგ ჩვენ ამის ფუფუნება არ გვექნება და ისევ აღმოვჩნდებით სრულ იზოლაციაში. არ გვექნება ინფორმაცია, ვის მივმართოთ პრობლემის შემთხვევაში და არ იქნება ისეთი უწყება, ვინც დაგვეხმარება.
სამწუხაროდ, იმედი არ მაქვს, რომ ხელისუფლებას ექნება იმის ნება, ეს პრობლემები თვითონ მოაგვაროს და სიცარიელე შეავსოს. ის პირიქით მუშაობს იმაზე, რომ ჩვენ ხმამაღლა არ და ვერ ვისაუბროთ.
მე და ჩემს მეგობრებსაც გვაქვს არასამთავრობო ორგანიზაცია „ახალგაზრდები დემოკრატიული ცვლილებებისთვის“. ამ ორგანიზაციის ფარგლებში ვმუშაობდით სამცხე-ჯავახეთში, ძირითადად, ახალგაზრდებთან, მათ გააქტიურებაზე და გაძლიერებაზე. თუმცა, ჩვენი მუშაობაც შეჩერდა ამ კანონის ფონზე, რადგან [„აგენტების რეესტრში“] რეგისტრაცია არ გვინდოდა. ველოდებით, რა იქნება მომავალში და როგორ გავაგრძელებთ ან ვერ გავაგრძელებთ საქმიანობას.
სახელმწიფოს არ უნდა კრიტიკულად მოაზროვნე საზოგადოება; საზოგადოება, რომელსაც გააჩნია თავისუფალი ნება და რომელსაც შეუძლია, ხმამაღლა ისაუბროს საკუთარ რეგიონში, ქალაქში, თემში არსებულ პრობლემებზე. როცა შეამჩნიეს, რომ არასამთავრობო სექტორი კარგად მუშაობს ამ თემში და ხალხმა ნელ-ნელა დაიწყო საკუთარ პრობლემებზე ხმამაღლა საუბარი, სახელმწიფომ გადაწყვიტა, რა ნაბიჯებსაც დგამდა აქამდე, ისიც შეაჩეროს და ასევე შეაჩეროს არასამთავრობოების მუშაობაც.
არჩევნები
როგორც მოგეხსენებათ, 26 ოქტომბერს ჩატარდა არჩევნები, რომელშიც ქართულმა ოცნებამ ჩვენს რეგიონებში — სამცხე-ჯავახეთში, ბოლნისში, მარნეულში, გარდაბანში — მიიღო ძალიან ბევრი ხმა. ყველაზე დიდი პროცენტები სწორედ აქედან იყო. ამან გამოიწვია საზოგადოებაში დიდი აგრესია, ამ ხალხის ლანძღვა და მათი დაცინვა დაიწყეს; ეს მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან კარგად ვიცით, როგორ ჩატარდა არჩევნები რიგ რეგიონსა და ქალაქში.
მეც, როცა ვნახე ეს რიცხვები, ძალიან მეწყინა. მეც მქონდა ჩემი ხალხის მიმართ იმედგაცრუების მომენტი, რადგან არ მოველოდი ასეთ შედეგს. ხშირად მაქვს შეხება ამ ადამიანებთან, ყველა სოფელში ნამყოფი ვარ, თითქმის ყველასთან მაქვს ურთიერთობა და არცერთისგან მსმენია, რომ კმაყოფილები არიან არსებული რეალობით. როცა ამბობ, რომ სოფელში არ გაქვს წყალი, გაზი, ტრანსპორტი, სამუშაო… არ ვფიქრობ, რომ ასეთი დიდი ხმები შეეძლო მიეღო ქართულ ოცნებას.
უკვე არის ბევრი ფაქტი, თუ როგორ მიიღო ქართულმა ოცნებამ ეს ხმები. თუმცა, როცა საქმე ეხება ჯავახეთს და სხვა რეგიონებს, გაყალბებაზე არ საუბრობენ და ამბობენ იმას, რომ გაუნათლებელი ხალხია, წაეთრიონ სომხეთშიო და ა.შ. ეს ყველაფერი ძალიან ცუდად მოქმედებს თვითონ თემზე.
ბევრს იქაც უკვირს, როგორ მიიღო ოცნებამ ასეთი ხმები. მამაკაცების დიდი ნაწილი აქ არ არის, მაგრამ ხმები მიცემული აქვთ. ბევრ სოფელში ხალხი არ ცხოვრობს, ან ერთი-ორი ოჯახია და 150 ოჯახის ნაცვლად აქვთ ხმები მიღებული.
ამ ყველაფერში მარტო ხალხი არ არის დამნაშავე. შეიძლება, კონკრეტულ სოფლებში იყვნენ ისეთი ადამიანები, რომლებიც კონტროლისა და ზეწოლის ქვეშ იყვნენ, მაგრამ რომ განვაზოგადოთ და ვთქვათ, რომ ის შედეგი, რაც დადგა, მარტო მათი ბრალია, არის არასწორი.
თემზე რამის დაბრალება ოპოზიციის მხრიდანაც არასწორია. ოპოზიციიდან ცალკეულ ადამიანებს აქვთ ჩემთან შეხება. არცერთისგან არ მიმიღია შემოთავაზება, რომ მოდი, ჩავიდეთ რეგიონში, შევხვდეთ ხალხს, ან შენ მითხარი, რა პრობლემები გაქვთ… ხშირად მიწევდა პროექტების ფარგლებში ოპოზიციის ან მმართველი პარტიის კონკრეტულ სუბიექტებთან შეხვედრა. როცა პრობლემებზე ვსაუბრობდი, სულ ერთმანეთს აბრალებდნენ, ასევე ამბობდნენ, თქვენ ხმამაღლა არ საუბრობთო. არადა, აქ ვარ, ხმამაღლა ვსაუბრობ და ვამბობ იმას, რომ გვაქვს ეს პრობლემები, გვაქვს ინფორმაციის ნაკლებობა; ვამბობ, რომ თქვენ ჩვენი ხალხი არ გიცნობთ და თუ არ იციან, ვინ ხართ, რა ნომრის ქვეშ ხართ, რა პროგრამა და შეთავაზებები გაქვთ, რატომ უნდა აგირჩიოთ?
მეც პირადად მიმიღია შემოთავაზებები ოპოზიციის მხრიდან ამ არჩევნებზე, რომ პარტიულ სიაში ვყოფილიყავი. თუმცა, ცოტათი არარეალური შემოთავაზებები იყო: გამსვლელ სიებში არ ვიყავით არც მე და არც ჩემი თანასოფლელი, მეგობარი თუ სხვა. როცა ადამიანს ასეთ რამეს სთავაზობ, პირველ რიგში, შენ პირადად უნდა იცოდე, რატომ გინდა, რომ უშუალოდ ეს პიროვნება გყავდეს სიაში; იცნობდე მას, იცოდე, რა რეპუტაცია აქვს საკუთარ რეგიონში, რა შესაძლებლობები აქვს… თუ, უბრალოდ, მის რომელიღაც პოსტს ნახულობ, მერე პირდაპირ მიაკითხავ და თუ უარი გითხრა, უბრალოდ ეკითხები, კარგი, სხვა ვინმე ხომ არ იციო, რა თქმა უნდა, ჩნდება ეჭვი, რომ ეს ადამიანი შენთვის დიდად მნიშვნელოვანი არ არის.
საბოლოოდ, ჩნდება განცდა, რომ ეს ხალხი არც ხელისუფლებისთვისაა მნიშვნელოვანი და არც ოპოზიციური პარტიებისთვის.
მომავალი
მიუხედავად ამდენი უარყოფითისა, ერთი პატარა დადებითი იყო ის, რომ რუსული კანონის წინააღმდეგ ყველანი გავერთიანდით. სხვადასხვა თემის წარმომადგენლები, ყველანი ერთად ვიყავით გაზაფხულის აქციების დროს ქუჩაში გამოსული. ახლაც იგივე მდგომარეობა გვაქვს და დარწმუნებული ვარ, უფრო დიდ მასშტაბებს მივიღებთ, ისევ ყველანი ერთად ვიქნებით, რადგან ეს კანონი ყველას გვეხება: ზოგს არასამთავრობო ორგანიზაცია გვაქვს, ზოგს გვაწუხებს კონკრეტული პრობლემები თემში, რომელზე მუშაობის შესაძლებლობა და უფლება მალე აღარ გვექნება; ზოგს საზღვარგარეთ გვაქვს გეგმები, თუმცა ევროკავშირის ქვეყნებში როგორ ჩავალთ მალე, ესეც არ ვიცით…
ვერ გეტყვით, ძალიან ოპტიმისტურად ვარ განწყობილი და დარწმუნებული ვარ, ყველაფერი კარგად იქნება-მეთქი. არჩევნების მიმართაც მქონდა ოპტიმისტური განწყობა, მაგრამ სულ სხვა შედეგი მივიღეთ. ამიტომ, ახლა რა მოხდება, ამაზე ვერაფერს ვიტყვი.
თუმცა, დარწმუნებული ვარ იმაში, რომ ბოლომდე უნდა ვიბრძოლოთ და ბოლომდე მივიყვანოთ ეს საქმე. მჯერა, რომ უმრავლესობას არ უნდა რუსული კანონი, რუსეთთან მეგობრობა და იმის დაკარგვა, რასაც მივაღწიეთ. დარწმუნებული ვარ იმაშიც, რომ ახალი თაობა არის ისეთი თაობა, რომელიც, რაც უნდა იყოს, შუა გზაზე არ გაჩერდება და უკან არ წავა.