ენდომეტრიოზი არის დაავადება, რომელიც ხშირად ძლიერ ტკივილთან არის დაკავშირებული. ის ვითარდება მაშინ, როდესაც საშვილოსნოს შიდა გარსის მსგავსი ქსოვილი იწყებს ზრდას არასწორ ადგილებში — მაგალითად, საკვერცხეებზე, ფალოპის მილის გარშემო ან მენჯის ღრუს შიგნით. იშვიათ შემთხვევებში, ეს ქსოვილი შეიძლება მენჯის ორგანოების ფარგლებსაც გასცდეს.

Contents

ეს ქსოვილი იქცევა ისევე, როგორც საშვილოსნოს შიდა გარსი მენსტრუაციის დროს — ის სქელდება, იშლება და სისხლდენას იწყებს. მაგრამ ვინაიდან ქსოვილი არასწორ ადგილას იზრდება, სისხლსა და ქსოვილს სხეულიდან გამოსასვლელი არ აქვს. დროთა განმავლობაში, ეს იწვევს ანთებას, ნაწიბურების წარმოქმნას და მტკივნეულ ადჰეზიებს (შემაკავშირებელ ქსოვილებს, რომლებიც ორგანოების ერთმანეთზე „მიწებებას“ იწვევს). ზოგჯერ საკვერცხეებზე ასევე წარმოიქმნება კისტები, რომლებსაც ენდომეტრიომები ეწოდება.

ენდომეტრიოზმა შეიძლება გამოიწვიოს ძალიან ძლიერი ტკივილი — განსაკუთრებით მენსტრუაციის დროს — და, შესაძლოა, მან გავლენა იქონიოს ნაყოფიერებაზეც. თუმცა, არსებობს მკურნალობის მეთოდები, რომლებიც სიმპტომების მართვისა და საკუთარ სხეულზე კონტროლის დაბრუნების საშუალებას იძლევა.

ენდომეტრიოზის სიმპტომები

ენდომეტრიოზის ყველაზე ხშირი ნიშანია მენჯის ღრუს ტკივილი — განსაკუთრებით მენსტრუაციის დროს. მიუხედავად იმისა, რომ მენსტრუაციის დროს ბევრ ადამიანს აწუხებს ტკივილი, ენდომეტრიოზის მქონე ადამიანები ხშირად აღწერენ ტკივილს, როგორც გაცილებით ძლიერსა და რთულად მართვადს. ზოგისთვის ტკივილი დროთა განმავლობაში კიდევ უფრო მძიმდება.

სხვა სიმპტომებს შორის შეიძლება იყოს:

მტკივნეული მენსტრუაცია (დისმენორეა) — სპაზმური და მენჯის ღრუს ტკივილი შეიძლება მენსტრუაციამდე დაიწყოს და რამდენიმე დღეც გაგრძელდეს. ასევე შეიძლება იგრძნოთ ტკივილი წელზე ან მუცლის ქვედა ნაწილში;
ტკივილი სქესობრივი კავშირის დროს ან მის შემდეგ — ენდომეტრიოზის ერთ-ერთი ხშირი სიმპტომია;
ტკივილი შარდვისას ან კუჭის მოქმედებისას — განსაკუთრებით მენსტრუაციის დროს;
ძალიან ძლიერი სისხლდენა — მენსტრუაციის დროს შეიძლება იყოს უჩვეულოდ მძიმე სისხლდენა ან შეიძლება ადამიანს სისხლდენა ჰქონდეს მენსტრუაციებს შორისაც;
უნაყოფობა — ზოგისთვის ენდომეტრიოზის პირველი ნიშნები ჩნდება მხოლოდ მაშინ, როცა ნაყოფიერების პრობლემის გამოკვლევას იწყებს;
სხვა სიმპტომები — შეიძლება გქონდეთ ქრონიკული დაღლილობა, ფაღარათი, შეკრულობა, მუცლის შებერილობა ან გულისრევა — ხშირად მენსტრუაციის დაწყებამდე ან მის დროს.

მნიშვნელოვანია, იცოდეთ: ტკივილის სიმძიმე ყოველთვის არ შეესაბამება სხეულში ენდომეტრიოზის ქსოვილის რაოდენობას. შეიძლება, ზოგისთვის მცირე რაოდენობის ქსოვილმა ძალიან ძლიერი ტკივილი გამოიწვიოს, ზოგმა კი დიდი რაოდენობის ქსოვილის პირობებშიც კი თითქმის არ იგრძნოს დისკომფორტი.

ენდომეტრიოზის მქონე ზოგ ადამიანს სიმპტომები საერთოდ არ აქვს. ასეთ შემთხვევებში, ენდომეტრიოზის აღმოჩენა ხშირად ხდება ქირურგიული ჩარევისას ან მაშინ, როცა ადამიანს დაორსულების პრობლემა უჩნდება.

იმის გამო, რომ ენდომეტრიოზის სიმპტომები შეიძლება ჯანმრთელობის სხვა პრობლემებს ჰგავდეს — მაგალითად, საკვერცხის კისტებს, მენჯის ანთებით დაავადებებს ან გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომს (IBS) — სწორი დიაგნოზის დასმას ზოგჯერ დრო სჭირდება. მაგალითად, IBS-იც იწვევს შებერილობას, ფაღარათს, შეკრულობასა და სპაზმურ ტკივილებს და ის შეიძლება ენდომეტრიოზთან ერთად გქონდეთ, რაც დიაგნოსტირებას კიდევ უფრო ართულებს.

► თუ გაქვთ სიმპტომები, რომლებიც ენდომეტრიოზს ჰგავს, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს. ენდომეტრიოზის მართვა შეიძლება რთული იყოს, მაგრამ საკუთარი თავის მოვლა და სიმპტომების მართვა გაცილებით მარტივია, თუ დიაგნოზი ადრეულ ეტაპზე დაგისვეს და თქვენზე ზრუნავენ კვალიფიციური ექიმები.

რა იწვევს ენდომეტრიოზს?

ენდომეტრიოზის გამომწვევი ზუსტი მიზეზი ჯერ არ არის ცნობილი, თუმცა მეცნიერებს რამდენიმე თეორია აქვთ, რომელიც ამ დაავადების განვითარებას ხსნის:

რეტროგრადული მენსტრუაცია — ეს ხდება მაშინ, როცა მენსტრუალური სისხლი სხეულიდან გამოსვლის ნაცვლად ფალოპის მილებიდან უკან მიედინება, მენჯის ღრუს მიმართულებით. ეს სისხლი შეიცავს საშვილოსნოს შიდა გარსის უჯრედებს, რომლებიც შეიძლება ახლომდებარე ორგანოებს მიეწებოს. დროთა განმავლობაში, ეს უჯრედები იწყებენ ზრდას, გასქელებასა და სისხლდენას ისევე, როგორც საშვილოსნოში მოხდებოდა;
მუცლის ღრუს უჯრედების ცვლილებები — ზოგიერთი მეცნიერი მიიჩნევს, რომ მუცლის ღრუს შიდა უჯრედები (პერიტონეალური უჯრედები) შეიძლება ჰორმონალური ან იმუნური სისტემის დარღვევის გამო ენდომეტრიოზის მსგავს უჯრედებად გარდაიქმნას;
ემბრიონული უჯრედების ტრანსფორმაცია — ჰორმონებმა, მაგალითად ესტროგენმა, შეიძლება ძალიან ადრეული სტადიის უჯრედები (იმ დროის, როდესაც საშვილოსნოში ვითარდება ნაყოფი) სქესობრივი მომწიფების პერიოდში ენდომეტრიოზის ქსოვილად გარდაქმნას;
ქირურგიული ნაიარევები — ზოგჯერ ენდომეტრიული უჯრედები შეიძლება მიეწებოს მუცლის ქირურგიული ოპერაციების (მაგალითად, საკეისრო) შემდეგ დარჩენილ ნაიარევს და იქ დაიწყოს ზრდა;
უჯრედების გადაადგილება სხეულში — შესაძლებელია, რომ ენდომეტრიოზის უჯრედები სისხლძარღვების ან ლიმფური სისტემის საშუალებით სხეულის სხვა ნაწილებშიც გადაადგილდეს;
იმუნური სისტემის პრობლემები — ზოგიერთი სპეციალისტი ფიქრობს, რომ იმუნური სისტემა ვერ აღიქვამს და ვერ ანადგურებს იმ ენდომეტრიულ ქსოვილს, რომელიც არასწორ ადგილას იზრდება, რაც მას გავრცელების საშუალებას აძლევს.

ენდომეტრიოზის რისკ-ფაქტორები

მიუხედავად იმისა, რომ ენდომეტრიოზი საშვილოსნოს მქონე ნებისმიერ ადამიანს შეიძლება განუვითარდეს, არსებობს გარკვეული ფაქტორები, რომლებიც ამ რისკს ზრდის. შესაძლოა, ენდომეტრიოზის რისკი გაიზარდოს, თუკი:

არასოდეს გიმშობიარიათ;
მენსტრუაცია ადრეულ ასაკში დაგეწყოთ;
მენოპაუზა დაგეწყოთ შედარებით გვიან;
გაქვთ მოკლე მენსტრუალური ციკლები (27 დღეზე ნაკლები);
მენსტრუაციის დროს ძლიერი სისხლდენა გაქვთ ან ის 7 დღეზე მეტხანს გრძელდება;
ორგანიზმში ესტროგენის მაღალი დონე გაქვთ;
გაქვთ სხეულის მასის დაბალი ინდექსი (BMI);
ოჯახის წევრს ან ახლო ნათესავს — მაგალითად, დედას, დას ან დეიდას — ჰქონდა ენდომეტრიოზი;
გაქვთ ჯანმრთელობის რაიმე პრობლემა, რომელიც ხელს უშლის მენსტრუალური სისხლის გამოდინებას სხეულიდან;
გაქვთ საშვილოსნოს ან რეპროდუქციული ორგანოების სტრუქტურული დარღვევა.

ენდომეტრიოზის სიმპტომები ხშირად მენსტრუაციის დაწყებიდან მხოლოდ რამდენიმე წლის შემდეგ იჩენს თავს. ზოგჯერ ისინი დროებით უმჯობესდება ორსულობის პერიოდში. სიმპტომები შეიძლება ასევე შემსუბუქდეს მენოპაუზის შემდეგ — თუკი არ გადიხართ ესტროგენის თერაპიას, რომელიც ამ სიმპტომების შენარჩუნებას უწყობს ხელს.

ენდომეტრიოზის გართულებები

ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი ენდომეტრიოზთან დაკავშირებით არის ის, რომ მან შეიძლება გაართულოს ორსულობის პროცესის დაწყება. თუმცა, არსებობს სხვა პოტენციური გართულებებიც, რომელთა ცოდნაც მნიშვნელოვანია.

უნაყოფობა და ენდომეტრიოზი

ენდომეტრიოზი ავტომატურად არ ნიშნავს იმას, რომ ვერ დაფეხმძიმდებით — თუმცა ის ნამდვილად ართულებს ამ პროცესს. ენდომეტრიოზის მქონე ადამიანების დაახლოებით ნახევარი ნაყოფიერების პრობლემებს განიცდის.

საქმე ისაა, რომ ორსულობის დასაწყებად საკვერცხიდან უნდა გამოთავისუფლდეს კვერცხუჯრედი. მან შემდეგ უნდა გაიაროს ფალოპის მილში, სადაც ხვდება სპერმატოზოიდს და ხდება განაყოფიერება. შემდეგ განაყოფიერებული კვერცხუჯრედი მიდის საშვილოსნოსკენ და ეკვრის მის კედელს.

ენდომეტრიოზმა შეიძლება ხელი შეუშალოს ამ პროცესს. მან შეიძლება ჩახერგოს ფალოპის მილი ან დააზიანოს კვერცხუჯრედი და სპერმატოზოიდი ისე, რომ განაყოფიერება ან იმპლანტაცია გართულდეს, თუნდაც გასავლელი გზა ფიზიკურად თავისუფალი იყოს.

მიუხედავად ამისა, ბევრი ადამიანი, ვისაც ენდომეტრიოზი მსუბუქ ან საშუალო ფორმებში აქვს, მაინც ახერხებს დაორსულებას და ჯანმრთელი ბავშვის გაჩენას. ზოგი ექიმის რეკომენდაციაა, რომ ენდომეტრიოზის დიაგნოზის შემთხვევაში არ გადადოთ ორსულობა შორეული მომავლისთვის, რადგან ენდომეტრიოზი დროთა განმავლობაში შეიძლება გაუარესდეს.

არსებობს თუ არა კიბოს რისკი?

ზოგიერთი კვლევა მიუთითებს, რომ ენდომეტრიოზი შეიძლება ოდნავ ზრდიდეს საკვერცხის კიბოს განვითარების რისკს, თუმცა, მთლიანობაში, სიცოცხლის განმავლობაში ამ კიბოს განვითარების რისკი საკმაოდ დაბალია — მათთვისაც, ვისაც ენდომეტრიოზი აქვს.

იშვიათ შემთხვევებში, ენდომეტრიოზის მქონე ადამიანს შეიძლება ცხოვრების გვიანდელ ეტაპზე განუვითარდეს ენდომეტრიოზთან ასოცირებული ადენოკარცინომა, მაგრამ ეს ძალიან იშვიათია.

ენდომეტრიოზის დიაგნოსტირება

თუ ექიმი ეჭვობს, რომ ენდომეტრიოზი გაქვთ, ის, სავარაუდოდ, დეტალურად გამოგკითხავთ სიმპტომებს — განსაკუთრებით იმას, თუ სად და როდის გრძნობთ ტკივილს. ამის შემდეგ შეიძლება შემოგთავაზოთ ერთი ან რამდენიმე გამოკვლევა ან ტესტი ენდომეტრიოზის ნიშნების აღმოსაჩენად.

ქვემოთ ჩამოთვლილია ენდომეტრიოზის დიაგნოსტირების მთავარი გზები:

მენჯის გამოკვლევა: გამოკვლევის დროს ექიმი თითებით ნაზად შეამოწმებს მენჯის არეს უჩვეულო გამონაზარდების ან მტკივნეული წერტილების საპოვნელად. ზოგჯერ შეიძლება ექიმმა აღმოაჩინოს კისტები ან ნაწიბუროვანი უბნები, თუმცა ენდომეტრიოზის პატარა კერები ამ მეთოდით ხშირად შეუმჩნეველი რჩება;
ულტრაბგერითი კვლევა: ეს უსაფრთხო და უმტკივნეულო ტესტი ხმის ტალღების მეშვეობით ქმნის სხეულის შიდა ორგანოების გამოსახულებას. ის შეიძლება ჩატარდეს როგორც მუცლის მიდამოდან, ასევე ვაგინაში მოთავსებული სპეციალური ხელსაწყოთი. მიუხედავად იმისა, რომ ულტრაბგერით ენდომეტრიოზის დადასტურება არ ხდება, მას შეუძლია ენდომეტრიომების — ენდომეტრიოზთან დაკავშირებული კისტების — გამოვლენა;
მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია (MRI): MRI ქმნის ორგანოების დეტალურ გამოსახულებებს მაგნიტური ველისა და რადიოტალღების გამოყენებით. ეს განსაკუთრებით გამოსადეგია ქირურგიული ჩარევის დაგეგმვისას, რადგან ის აჩვენებს, სად მდებარეობს და რა ზომისაა ენდომეტრიოზული კერები;
ლაპაროსკოპია: ეს არის ერთადერთი მეთოდი, რომელიც უტყუარად ადასტურებს ენდომეტრიოზის არსებობას. ეს მცირე ქირურგიული პროცედურაა, რომელიც ნარკოზის ქვეშ ტარდება. მუცლის ღრუში, ჭიპთან ახლოს კეთდება პატარა ჭრილობა, რომლიდანაც სხეულში შეჰყავთ პატარა კამერა. ქირურგი ამ გზით პირდაპირ ხედავს მუცლის ღრუს შიდა ნაწილს და ამოიცნობს ენდომეტრიულ ქსოვილს. ხშირად, იმავე პროცედურის დროს შესაძლებელია ქსოვილის მცირე ნიმუშის (ბიოფსიის) აღებაც ან, სულაც, არსებული კერის მოცილება.

ენდომეტრიოზის მკურნალობა

ენდომეტრიოზისთვის არ არსებობს ერთი უნივერსალური მკურნალობის მეთოდი, რომელიც ყველასთვის თანაბრად ეფექტური იქნება. საუკეთესო მიდგომა დამოკიდებულია ადამიანის სიმპტომებზე, ასაკზე და იმაზე, გეგმავს თუ არა ის დაორსულებას. უმეტეს შემთხვევაში, მკურნალობა იწყება მედიკამენტებით, ხოლო თუ ისინი საკმარისად არ შველის, შეიძლება საჭირო გახდეს ქირურგიული ჩარევა.

ტკივილის შემსუბუქება

ექიმმა, პირველ ყოვლისა, შეიძლება გირჩიოთ ურეცეპტო ტკივილგამაყუჩებლები — განსაკუთრებით მენსტრუალური ტკივილების მართვისთვის. ასეთებია არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატები (NSAIDs), როგორებიცაა იბუპროფენი (Advil, Motrin) ან ნაპროქსენი (Aleve). მათ შეუძლიათ ანთების შემცირება და ტკივილის შემსუბუქება.

თუ დაორსულობას არ გეგმავთ, ექიმმა შეიძლება სიმპტომების უკეთ სამართავად ტკივილგამაყუჩებლებთან ერთად ჰორმონალურ თერაპიასაც გაუწიოს რეკომენდაცია.

ჰორმონალური თერაპია

ენდომეტრიოზის სიმპტომების მართვაში ხშირად ეფექტურია ჰორმონებზე დამყარებული მედიკამენტები. ვინაიდან ენდომეტრიოზის ქსოვილი მენსტრუაციის დროს ჰორმონებზე რეაგირებს — ისევე, როგორც საშვილოსნოს შიდა გარსი — ამ ტიპის თერაპია ცდილობს, შეამციროს ან დააბალანსოს ჰორმონის დონე. ამან შეიძლება შეანელოს ან სულაც შეაჩეროს ქსოვილის ზრდა და სისხლდენა.

► გახსოვდეთ: ჰორმონალური თერაპია არ კურნავს ენდომეტრიოზს და სიმპტომები შეიძლება კვლავ გაჩნდეს მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ.

ჰორმონალურ თერაპიებს შორის შეიძლება იყოს:

ჰორმონალური კონტრაცეფცია — ჩასახვის საწინააღმდეგო აბები, პლასტირები, ინიექციები ან ვაგინალური რგოლები, რომლებიც არეგულირებს ჰორმონებს და ხშირად ამსუბუქებს მენსტრუალურ სისხლდენასა და ტკივილს. ეს არის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მკურნალობის მეთოდი მათთვის, ვინც დაორსულებას არ გეგმავს;
გონადოტროპინის გამომათავისუფლებელი ჰორმონის (GnRH) აგონისტები და ანტაგონისტები — ეს პრეპარატები მთლიანად აჩერებს მენსტრუალურ ციკლს და ამცირებს ესტროგენის დონეს, რაც ამცირებს ენდომეტრიოზის ქსოვილსაც. ისინი იწვევს დროებით „ხელოვნურ მენოპაუზას“. გვერდითი ეფექტების შესამცირებლად, ექიმები ხშირად ნიშნავენ დაბალ დოზას ესტროგენთან ან პროგესტინთან ერთად.
მხოლოდ პროგესტინზე დამყარებული მკურნალობა — ეს მედიკამენტები აჩერებს მენსტრუაციას და ხელს უშლის ენდომეტრიოზის ქსოვილის ზრდას. მის მაგალითებს შორისაა ჰორმონალური სპირალი, კონტრაცეფციული იმპლანტი, ჩასახვის საწინააღმდეგო ინიექციები ან მხოლოდ პროგესტინის შემცველი აბები;
არომატაზას ინჰიბიტორები — კიდევ უფრო მეტად ამცირებს ესტროგენის დონეს და ხშირად გამოიყენება ჰორმონალურ თერაპიებთან ერთად, უკეთესი შედეგის მისაღწევად.

კონსერვატიული ქირურგია

თუ მედიკამენტები არ გეხმარებათ ან თუ ცდილობთ დაორსულებას, ექიმმა შეიძლება ენდომეტრიოზის ქსოვილის ქირურგიული გზით მოცილება გირჩიოთ. ამას ეწოდება კონსერვატიული ქირურგია, რადგან ის ცდილობს, შეინარჩუნოს საშვილოსნო და საკვერცხეები.

ყველაზე ხშირად ოპერაცია ტარდება ლაპაროსკოპიული მეთოდით — მუცელზე კეთდება მცირე ჭრილობა (რთულ შემთხვევებში, უფრო დიდი, თუმცა ეს შედარებით იშვიათია), სადაც ექიმი კამერისა და წვრილი ინსტრუმენტების საშუალებით იღებს ენდომეტრიოზის ქსოვილს.

ბევრი ადამიანი შვებას გრძნობს ოპერაციის შემდეგ, განსაკუთრებით ტკივილის თვალსაზრისით, თუმცა სიმპტომები დროთა განმავლობაში შეიძლება კვლავ გამოჩნდეს. ამიტომ ხშირად ექიმების რეკომენდაციაა ჰორმონალური თერაპიის გაგრძელება ოპერაციის შემდეგაც.

ნაყოფიერების მკურნალობა

თუკი ენდომეტრიოზის გამო დაორსულების პრობლემები გაქვთ, ექიმმა შეიძლება გადაგამისამართოთ რეპროდუქციულ ენდოკრინოლოგთან — სპეციალისტთან, რომელიც ნაყოფიერებაზე მუშაობს. ნაყოფიერების მკურნალობა დამოკიდებულია ადამიანის ინდივიდუალურ სიტუაციაზე და ის შეიძლება მოიცავდეს:

მედიკამენტებს, რომლებიც ასტიმულირებს საკვერცხეებს, გამოათავისუფლონ მეტი კვერცხუჯრედი;
ინ-ვიტრო განაყოფიერებას (IVF), რომლის დროსაც კვერცხუჯრედი და სპერმატოზოიდის შერწყმა სხეულის გარეთ ხდება.

მკურნალობის ეს მეთოდები ზრდის ორსულობის შანსს მაშინაც კი, როცა ადამიანს ენდომეტრიოზი აქვს.

ჰისტერექტომია და საკვერცხეების ამოკვეთა

ჰისტერექტომია არის საშვილოსნოს ამოკვეთის ოპერაცია. ზოგ შემთხვევაში მასთან ერთად კვეთენ საკვერცხეებსაც. ადრე ეს მეთოდი ენდომეტრიოზის მკურნალობის ყველაზე ეფექტურ მეთოდად მიიჩნეოდა, მაგრამ დღეს ექიმები მას მხოლოდ უკანასკნელ ნაბიჯად განიხილავენ — როდესაც სხვა არაფერმა იმუშავა და სიმპტომები ძალიან ძლიერია.

საკვერცხეების ამოკვეთა (ოოფორექტომია) იწვევს ადრეულ მენოპაუზას, რაც ზოგ შემთხვევაში ამცირებს ტკივილს, თუმცა არა ყველასთვის. ზოგისთვის ენდომეტრიოზის ტკივილი ოპერაციის შემდეგაც გრძელდება. გარდა ამისა, ადრეული მენოპაუზა ზრდის გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, ძვლოვანი მასის კარგვისა და ჯანმრთელობის სხვა პრობლემების რისკს.

ზოგი ადამიანს, ვინც არ გეგმავს დაორსულებას, ჰისტერექტომია ძლიერ სისხლდენასა და ძლიერ სპაზმურ ტკივილებთან გამკლავებაში ეხმარება. თუმცა, თუნდაც საკვერცხეები ხელუხლებელი დარჩეს, ამ ოპერაციას შეიძლება ჰქონდეს გრძელვადიანი გავლენები ადამიანის ჯანმრთელობაზე, განსაკუთრებით თუ ის ჩატარდა 35 წლამდე.

► მნიშვნელოვანია, იპოვოთ ექიმი, რომელსაც ენდობით, რომელიც მოგისმენთ, მხარს დაგიჭერთ და გასაგებად აგიხსნით ყველა შესაძლო ვარიანტს. ნუ შეგეშინდებათ კითხვების დასმის — თქვენ იმსახურებთ ისეთ მკურნალობას, რომელიც კონკრეტულად თქვენზე იქნება მორგებული.

საკუთარ თავზე ზრუნვა

ენდომეტრიოზის მკურნალობის სწორი მეთოდის პოვნას შეიძლება დრო დასჭირდეს. სანამ თქვენ და თქვენი ექიმი იმსჯელებთ საუკეთესო გზებზე, შეგიძლიათ, სახლში სცადოთ რამდენიმე მეთოდი, რომლებიც ტკივილის შემსუბუქებასა და უფრო კომფორტულად ყოფნაში დაგეხმარებათ.

სითბო შველის — თბილი აბაზანები ან გამათბობელი ბალიში მუცლის ქვედა ნაწილზე დაგეხმარებათ მენჯის კუნთების მოდუნებასა და სპაზმური ტკივილების შემცირებაში;
ტკივილგამაყუჩებლები — ურეცეპტო მედიკამენტები, როგორებიცაა იბუპროფენი (Advil, Motrin) ან ნაპროქსენი (Aleve), ამცირებს მენსტრუალურ ტკივილსა და ანთებას;
ფიზიოთერაპია — ჰკითხეთ ექიმს, დაგეხმარებათ თუ არა მენჯის ფსკერის კუნთების თერაპია. ამ გზით ისწავლით, როგორ მოადუნოთ ეს კუნთები, რომლებიც საშვილოსნოს იჭერენ. ამ კუნთების მოდუნებამ შეიძლება ხელი შეუწყოს ენდომეტრიოზის ტკივილის შემსუბუქებას.

► ენდომეტრიოზით ცხოვრება შეიძლება რთული იყოს ფიზიკურადაც და ემოციურადაც. შესაძლოა, იგრძნოთ ფრუსტრაცია, იზოლირებულობა ან გადატვირთულობა — განსაკუთრებით თუ გაწუხებთ ნაყოფიერების პრობლემები ან ქრონიკული ტკივილი. გახსოვდეთ, რომ მარტო არ ხართ. საუბარი სხვა ადამიანებთან, რომლებიც გაიგებენ თქვენს განცდებს, ძალიან დამამშვიდებელია. სცადეთ, მოძებნოთ მხარდამჭერი ჯგუფი, იქნება ეს თქვენთან სიახლოვეში თუ ონლაინ. ხშირად, უბრალოდ, საკუთარი გამოცდილების გაზიარებამ და სხვების მოსმენამ შეიძლება ძალა და სიმშვიდე მოგგვაროთ.

როგორ მოვემზადო ექიმთან ვიზიტისთვის?

ენდომეტრიოზთან გამკლავების დასაწყებად პირველი ნაბიჯი, როგორც წესი, არის ვიზიტი ოჯახის ექიმთან ან გინეკოლოგთან. თუკი ნაყოფიერების პრობლემები გაქვთ, შეიძლება დაგჭირდეთ ვიზიტი რეპროდუქციულ ენდოკრინოლოგთან.

ექიმთან ვიზიტი ხშირად მოკლეა და შეიძლება ბევრ რამეზე ვერ მოასწროთ საუბარი. სწორედ ამიტომ სასარგებლოა წინასწარ მომზადება, რომ ვიზიტი მაქსიმალურად ეფექტური აღმოჩნდეს. აი, რამდენიმე მარტივი რჩევა საამისოდ:

ჩაიწერეთ ყველა სიმპტომი, თუნდაც არ იყოთ დარწმუნებული, ენდომეტრიოზთანაა ის დაკავშირებული თუ არა;
შეადგინეთ სია ყველა წამლის, ბალახეულისა თუ დანამატის, რომელსაც იღებთ — მიუთითეთ დოზები და მიღების სიხშირე;
წაიყვანეთ ახლობელი ადამიანი, თუკი შესაძლებელია — ემოციური მხარდაჭერა და ადამიანი, რომელიც გვერდში დაგიდგებათ, ნამდვილად გამოგადგებათ;
წაიღეთ ბლოკნოტი ან ტელეფონი, რათა ჩაიწეროთ მნიშვნელოვანი ინფორმაცია;
ჩამოწერეთ შეკითხვების სია, რათა არ დაგავიწყდეთ, ზუსტად რაზე გსურთ საუბარი და რომელ კითხვებზე გინდათ პასუხის ცოდნა.

შესაძლო კითხვებს შორის შეიძლება იყოს:

როგორ ისმება ენდომეტრიოზის დიაგნოზი?
რა მკურნალობის ვარიანტებია ჩემთვის ხელმისაწვდომი?
რა გვერდითი ეფექტები შეიძლება ჰქონდეს წამლებს?
რეკომენდებულია თუ არა ქირურგიული ჩარევა?
როგორ იმოქმედებს ენდომეტრიოზი ჩემი დაორსულების შანსებზე?
შესაძლებელია თუ არა მკურნალობით ნაყოფიერების გაუმჯობესება?
გაქვთ რაიმე ალტერნატიული ან დამატებითი თერაპიის რეკომენდაცია?

► არ დაგავიწყდეთ — სავსებით ნორმალურია, რომ ექიმს ჩაეძიოთ და მოსთხოვოთ უკეთ განმარტება. თქვენ სრული უფლება გაქვთ, გაიგოთ ყველაფერი, რაც თქვენს ჯანმრთელობას ეხება.

რა შეიძლება გკითხოთ ექიმმა?

შესაბამისი მკურნალობის დანიშვნამდე ექიმი, სავარაუდოდ, დაგისვამთ რამდენიმე კითხვას. მაგალითად:

რამდენად ხშირად გაქვთ ეს სიმპტომები?
როდის დაიწყო ისინი?
რამდენად ძლიერია ტკივილი ან დისკომფორტი?
უკავშირდება თუ არა ეს სიმპტომები მენსტრუალურ ციკლს?
შეგიმჩნევიათ თუ არა რამე, რაც ამცირებს ან აძლიერებს ტკივილს?

იმისათვის, რომ ექიმმა თქვენზე მორგებული მკურნალობის მეთოდი შეარჩიოს, მნიშვნელოვანია, რაც შეიძლება ზუსტად უპასუხოთ ამ კითხვებს.

ენდომეტრიოზი ჯანმრთელობის საკმაოდ კომპლექსური და ხშირად არასწორად გაგებული პრობლემაა — მაგრამ იცოდეთ, რომ მარტო არ ხართ და თქვენი ტკივილი არ არის გამოგონილი — იქნება ეს მტკივნეული მენსტრუაციები, აუხსნელი დაღლილობა თუ დაორსულების პრობლემები — თქვენი სიმპტომები იმსახურებს სერიოზულ დამოკიდებულებას.

დიაგნოზის მიღება შეიძლება დროს და მოთმინებას მოითხოვდეს, მაგრამ საკუთარი სხეულის გაცნობა და ხმის ამოღება — ეს უკვე მნიშვნელოვანი ნაბიჯებია. სწორი მხარდაჭერით, მკურნალობითა და მზრუნველობით სავსებით შესაძლებელია ენდომეტრიოზის მართვა და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესება.

წყარო: MayoClinic