2024 წლის 26 ოქტომბერს საქართველოში საპარლამენტო არჩევნები გაიმართება. სწორედ ამ დღეს მოსახლეობამ უნდა აირჩიოს ის ადამიანები, რომლებიც პარლამენტში შევლენ და დაამტკიცებენ მთავრობასაც.

საარჩევნო ხმის უფლება აქვს საქართველოს ყველა მოქალაქეს, რომელსაც არჩევნების დღემდე შეუსრულდა ან იმ დღეს უსრულდება 18 წელი, მიუხედავად იმისა, კენჭისყრის დღეს საქართველოში იმყოფება თუ არა.

არჩევნებში მონაწილეობის უფლება არ აქვს საქართველოს მოქალაქეს, რომელიც სასამართლოს განაჩენით განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულისთვის იმყოფება სასჯელის აღსრულების დაწესებულებაში ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით ცნობილია მხარდაჭერის მიმღებად და მოთავსებულია შესაბამის სტაციონარულ სამედიცინო დაწესებულებაში.

არ აქვს მნიშვნელობა, საზღვარგარეთ კანონიერად (ლეგალურად) იმყოფებით თუ უკანონოდ (არალეგალურად) — ხმის მიცემის უფლება მაინც გაქვთ. ასევე, გახსოვდეთ, რომ არჩევნებში მონაწილეობა არ უკავშირდება საზღვარგარეთ ყოფნასთან დაკავშირებით რაიმე სახის არასასურველი სამართლებრივი შედეგის დადგომის რისკს.

ხმის მიცემა შეგიძლიათ იმ შემთხვევაშიც, თუ საქართველოს გარდა სხვა ქვეყნის მოქალაქეც ხართ.

რადგან საქართველოს ბევრი მოქალაქე საზღვარგარეთ ცხოვრობს და მათ აქვთ კენჭისყრაში მონაწილეობის სურვილიც, სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოებამ (ISFED) მოამზადა მარტივი სახელმძღვანელო, როგორ და სად შეგიძლიათ ხმის მიცემა.

რა უნდა იცოდეთ საზღვარგარეთ არჩევნებში ხმის მისაცემად

საზღვარგარეთ ხმის მიცემა შესაძლებელია საქართველოს იმ დიპლომატიურ წარმომადგენლობებსა და საკონსულო დაწესებულებებში, სადაც გაიხსნება საარჩევნო უბნები. საზღვარგარეთ საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლობების ჩამონათვალი შეგიძლიათ იხილოთ ამ ბმულზე.

იმისთვის, რომ შეძლოთ კენჭისყრაში მონაწილეობა, უნდა იმყოფებოდეთ ან დადგეთ საკონსულო აღრიცხვაზე. ეს არის საქართველოს მოქალაქეთა საზღვარგარეთ დროებით ან მუდმივად ყოფნის ფაქტის აღრიცხვა. საკონსულო აღრიცხვაზე შეიძლება დადგეს საზღვარგარეთ დროებით მყოფი ან მუდმივად მცხოვრები საქართველოს მოქალაქე და საქართველოში მუდმივად მცხოვრები მოქალაქეობის არმქონე პირი.

გარდა ამისა, თუ საკონსულო აღრიცხვაზე დადგომა სხვადასხვა მიზეზით არ შეგიძლიათ, 7 ოქტომბრის ჩათვლით ადგილსამყოფელი ქვეყნის მიხედვით უნდა გაიაროთ საარჩევნო რეგისტრაცია საარჩევნო უბანში, რომელიც არჩევნებამდე არაუგვიანეს 30-ე დღისა (26 სექტემბერი) იხსნება საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლობებსა და საკონსულო დაწესებულებებში. გაითვალისწინეთ, საარჩევნო უბანში რეგისტრაციის გავლა არ იწვევს საკონსულო აღრიცხვაზე დადგომას.

რა არის საკონსულო აღრიცხვა

საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს განმარტებით, საკონსულო აღრიცხვაზე დადგომა არ იწვევს რაიმე სამართლებრივ შედეგს ან მოქალაქის ვალდებულებას. ამის მიზანია, რომ სხვადასხვა ქვეყანაში საქართველოს საკონსულო სამსახურებმა ეფექტურად დაიცვან თქვენი უფლებები. მაგალითად, უცხო ქვეყანაში შექმნილი საომარი თუ საგანგებო სიტუაციის შემთხვევაში, თქვენს ადგილსამყოფელს დროულად დაადგენენ და საკონსულო ეცდება დახმარებას. საკონსულო აღრიცხვაზე დადგომის დროს შესაძლოა დაფიქსირდეს ინფორმაცია თქვენი უცხო ქვეყნის მოქალაქე ოჯახის წევრების შესახებ.

საკონსულო აღრიცხვაზე დადგომა შესაძლებელია:

ვებ-გვერდის geoconsul.gov.ge საშუალებით;
საელჩოში/საკონსულოში პირადი გამოცხადების გზით (შესაძლებელია წარმომადგენლის მეშვეობითაც);
საფოსტო გზავნილის მეშვეობით.

საკონსულო აღრიცხვაზე დასადგომად დაგჭირდებათ შემდეგი დოკუმენტები:

ანკეტა;
ნებისმიერი სახის მტკიცებულება, რომ ხართ საქართველოს მოქალაქე ან საქართველოში მუდმივად მცხოვრები მოქალაქეობის არმქონე პირი;
წარმომადგენლის მეშვეობით საკონსულო აღრიცხვის მოთხოვნის შემთხვევაში, დამატებით წარმოსადგენი იქნება რწმუნებულების დამადასტურებელი დოკუმენტი და მინდობილი პირის პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტი.
სასურველია, მაგრამ არასავალდებულო, თქვენი ფოტოსურათი და უცხო ქვეყანაში თქვენი ყოფნის დამადასტურებელი დოკუმენტი. ვებგვერდზე რეგისტრაციის შემთხვევაში, ფოტო სავალდებულოა.

გაითვალისწინეთ, რომ სხვა საკონსულო მომსახურების მიღებისას არ ხდება საკონსულო აღრიცხვაზე თქვენი ავტომატურად დაყენება და ამისთვის საჭიროა ცალკე პროცედურების გავლა.

საგარეო საქმეთა სამინისტროს განმარტებით, მომსახურების გაწევაზე უარი შეიძლება გითხრან, თუ:

თქვენი მუდმივი ან დროებითი საცხოვრებელი ადგილი არ არის საკონსულოს სამოქმედო არეალი;
მოთხოვნა არ არის გაკეთებული მომსახურების მიღების უფლებამოსილების მქონე პირის მიერ;

ვებგვერდის მეშვეობით საკონსულო აღრიცხვის მოთხოვნის წარდგენის შემთხვევაში მომსახურებაზე უარი შეიძლება ითქვას, თუ:

შეუძლებელია წარდგენილი პერსონალური მონაცემების იდენტიფიცირება;
ვერ დგინდება განმცხადებლის უცხო ქვეყანაში ყოფნის ფაქტი;

გახსოვდეთ, რომ საკონსულო აღრიცხვასთან დაკავშირებული მომსახურება უფასოა.

თუ არ იცით, ხართ თუ არა საკონსულო აღრიცხვაზე, ინფორმაციის მისაღებად ეწვიეთ საგარეო საქმეთა სამინისტროს ვებგვერდს ან მიმართეთ ადგილსამყოფელ ქვეყანაში საქართველოს დიპლომატიურ წარმომადგენლობას ან საკონსულო დაწესებულებას. კიდევ ერთი რჩევა — დაფიქსირდა რამდენიმე შემთხვევა, როცა ადამიანები ამბობდნენ, რომ საკონსულო აღრიცხვაზე იყვნენ, მაგრამ აღარ აღმოჩნდნენ. ამიტომ გადამოწმება არასდროსაა ზედმეტი.

ხმის მიცემა შესაძლებელია საქართველოს იმ დიპლომატიურ წარმომადგენლობებსა და საკონსულო დაწესებულებებში, სადაც იმყოფებით საკონსულო აღრიცხვაზე და სადაც გახსნილია საარჩევნო უბანი.

საზღვარგარეთ ხმის მისაცემად საჭირო დოკუმენტები

არჩევნების დღეს ხმის მიცემა შესაძლებელია მხოლოდ საქართველოს მოქალაქის ვადიანი/მოქმედი პასპორტით ან პირადობის დამადასტურებელი მოწმობით. ხმის მიცემა აკრძალულია ნებისმიერი სხვა დოკუმენტით, მათ შორის, ზემოთ აღნიშნული დოკუმენტაციის ქსეროასლებით.

იმ შემთხვევაში, თუ საზღვარგარეთ ცხოვრობთ და გჭირდებათ პასპორტის ან პირადობის დამადასტურებელი მოწმობის აღდგენა, უნდა მიმართოთ საქართველოს დიპლომატიურ წარმომადგენლობას ან საკონსულო დაწესებულებას ადგილსამყოფელი ქვეყნის მიხედვით. ბიომეტრიული პასპორტის მიღება, ასევე, შესაძლებელია დისტანციურად. ბიომეტრიული პასპორტის დისტანციურად მიღების წესს დეტალურად გაეცანით აქ.

წაიკითხე ჩვენი დეტალური განმარტება ემიგრანტებისთვის, ვისაც არჩევნებამდე პასპორტის განახლება სჭირდება

ხმის მიცემა შესაძლებელია მხოლოდ საარჩევნო უბანში პირადად გამოცხადების შემთხვევაში. დაუშვებელია სხვა პირის ნაცვლად, მათ შორის, მინდობილობით ხმის მიცემა.

დამატებითი კითხვების შემთხვევაში, შეგიძლიათ მიმართოთ ადგილსამყოფელ ქვეყნებში საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლობებსა და საკონსულო სამსახურებს, ასევე, ცესკოს და არასამთავრობო ორგანიზაციებს, რომლებიც არჩევნებზე მუშაობენ, მათ შორის, ISFED-ს.

ცნობისთვის, საქართველოს პრეზიდენტის მიერ პარტიებისთვის შეთავაზებული ქართული ქარტიის მიხედვით, რომელსაც ოპოზიციური პარტიების უმრავლესობა აწერს ხელს, ხელმომწერები იღებენ ვალდებულებას და დებენ პირობას, რომ ვინც არჩევნებზე ქართველი ხალხისგან მიიღებს მანდატს, გააუქმებს ქვეყნის ევროპული კურსისთვის დამაზიანებელ კანონებს, ასევე, რუსული კანონის საწინააღმდეგო პროტესტში მონაწილე დემონსტრანტების მიმართ პოლიტიკურად მოტივირებულ საქმეებს და მიღებული იქნება ამნისტია. გარდა ამისა, ქარტიაზე ხელმომწერები პირობას დებენ, რომ გაათავისუფლებენ მართლმსაჯულების სისტემას და გააჯანსაღებენ საარჩევნო სისტემას. დოკუმენტის მიხედვით, ახლად არჩეულმა პარლამენტმა ეს ვალდებულებები პირველივე საგაზაფხულო სესიის დასრულებამდე უნდა შეასრულოს, რის შემდეგაც უნდა ჩატარდეს რიგგარეშე საპარლამენტო არჩევნები ახალ, თავისუფალ გარემოში. რაც შეეხება მთავრობას, დოკუმენტის თანახმად, მთავრობის წევრები შეირჩევიან საზოგადოებაში, პროფესიონალიზმით გამორჩეულ ადამიანებს შორის და მთავრობის დაკომპლექტების პროცესი ჩატარდება პრეზიდენტთან კოორდინაციით.