ავტორი: ბექა მაისურაძე
არის ერთი ძალიან კარგი სერიალი — Leftovers. სერიალის სიუჟეტი 14 ოქტომბერს, ზუსტად იმ დღით იწყება, როდესაც დედამიწის მოსახლეობის ორი პროცენტი უჩინარდება. სწორედ ამას მახსენებს “ქართული ოცნების” მიერ მიღებული სიძულვილისა და ცენზურის კანონი, რომელსაც პროპაგანდისტულად უწოდეს “ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანის დაცვის შესახებ”. ამ დოკუმენტით სახელმწიფომ ადამიანების ერთი ნაწილის არსებობა კიდევ უფრო დიდი წნეხის ქვეშ მოაქცია — ქვიარ ადამიანებს, რომელებსაც ისედაც ყოველდღიური ბრძოლა უწევთ არა მხოლოდ საკუთარი თავის გადასარჩენად, არამედ საკუთარი ღირსებისა და ხმისთვის, “ქართულმა ოცნებამ” კითხვის ნიშნის ქვეშ დაუყენა საერთოდ არსებობის ლეგიტიმურობა.
მიუხედავად იმისა, რომ სიძულვილით შექმნილი ეს კანონი, პირველ რიგში, სწორედ ქვიარ ადამიანებს ესხმის თავს, საბოლოოდ ის ყველას ეხება. რომელიმე კანონი ერთხელ მაინც თუ წაგიკითხავთ, ყველგან ნახავთ ტერმინების განმარტებას, ამ შემთხვევაში კი “ქართულმა ოცნებამ” გადაწყვიტა აეხსნა, რას ნიშნავს ქალი, კაცი და ბიოლოგიური სქესი. გარდა ამისა, პარტიამ ამავე კანონში მოაქცია “ინცესტი”, რის შედეგადაც საზოგადოების ნაწილს შეიძლება დარჩეს აღქმა, რომ არსებობს რაიმე კავშირი ქვიარობასა და ინცესტთან ან ქვიარობასა და პედოფილიასთან. ეს კიდევ უფრო აძლიერებს ჰომოფობიას და სტერეოტიპებს ქვიარების მიმართ.
გარდა ამისა, ამ კანონის მიღება და ამოქმედება თავისთავად დიდ საფრთხეს უქმნის ხელოვნების ყველა სფეროს. მისი არსებობის შემთხვევაში, დაცენზურდება თქვენი საყვარელი ფილმები, სერიალები, სპექტაკლები ან წიგნები. ეს ყველაფერი კი არარსებული “ლგბტ პროპაგანდის” სახელით მოხდება.
სიძულვილის კანონის მიხედვით, აიკრძალება ისეთი ინფორმაციის გავრცელება, რომელსაც კანონმდებელი ლგბტქია+ თემის “პოპულარიზაციად” აღიქვამს. მართალია, უცნობია, რა არის “პოპულარიზაცია”, მაგრამ დოკუმენტში არსებულ განმარტებას თუ დავეყრდნობით, ცენზორებმა მათთვის მიუღებელ სერიალებად შეიძლება ჩათვალონ, მაგალითად, Modern Family (კემერონ ტაკერი ჰეტეროსექსუალად!), Friends (აბა რა ეგონა ქეროლს, როსს რომ დაშორდა?! ვერ იძია “ოცნებამ” შური თუ რა?!), Grey’s Anatomy, Game of thrones და უამრავი სხვა.
წარმოიდგინეთ, კინოს ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე დიდებული რეჟისორის პედრო ალმოდოვარის (და არა მხოლოდ მის) ფილმებსაც მხოლოდ დაცენზურებულად ვნახავთ, ალბათ… და საერთოდ, ამ რეჟისორზე მოვყვებით თუ არა რამეს, ესეც საკითხავია.
მედია აპრილი, ერთი მხრივ, გიყვებათ იმ საფრთხეებზე, რაც როგორც ქვიარებს, ისე თითოეულ მოქალაქეს ემურება სიძულვილის კანონის შედეგად, მეორე მხრივ კი, მოსალოდნელ ცენზურაზე. ამ სტატიაში თეატრისა და კინოს მსახიობები — ნატა მურვანიძე, ეკა დემეტრაძე და ილო ბეროშვილი ისაუბრებენ იმ ზიანზე, რაც შეიძლება მიაყენოს კანონმა ქვიარ თემს და ხელოვნებას.
ნატა მურვანიძე აცხადებს, რომ კატასტროფაა ლგბტქია+ თემის, ინცესტთან და პედოფილიასთან ერთად, ერთი ქოლგის ქვეშ მოქცევა.
“ეს რას გამოიწვევს და რა იქნება რამდენიმე თვეში ან წელიწადში, როგორ დაილექება ეს ადამიანებზე, როგორ შეუცვლის აზრს… არ ვიცი, ლამისაა კანიდან ამოვვარდე. ეს ნიშნავს უცოდინრობას, ეს ნიშნავს უმეცრებას, ეს ნიშნავს არაადამიანობას. ეს არის კატასტროფა, როდესაც ამას აყენებ ამ ორთან, პროპაგანდის ქოლგის ქვეშ. სწორედ ეს არის ჩემთვის პროპაგანდა, ამ ქოლგის ქვეშ ამ სამის დაყენება. […] პროპაგანდა არის მათი მხრიდან ამ კანონის მიღება. სწორედ რომ პროპაგანდა არის აი, ამ სამი რაღაცის ერთი ქოლგის ქვეშ დაყენება და ვაი იმათ, ვინც ამ პროპაგანდის მსხვეროლი იქნება”.
მურვანიძე ამბობს, რომ ხელისუფლება, რომელიც ქვიარ ადამიანების გადასახადებითაც იღებს ხელფასს, აბსურდული კანონით ცდილობს, ისედაც ჩაგრული ადამიანების კიდევ უფრო მეტად დაჩაგვრას. გარდა ამისა, მისი აზრით, ამ კანონით მას, როგორც რიგით მოქალაქეს, უკრძალავენ იცხოვროს სრულყოფილ საზოგადოებაში.
“ჩვენ სხვადასხვა მუსიკას ვუსმენთ, სხვადასხვა ფილმებს ვუყურებთ, სხვადასხვანაირად ვიცვამთ, სხვადასხვანაირ ადამიანებს მივყვებით ცოლად ან ქმრად, სხვადასხვა რაღაცები მოგვწონს — ვიღაცას აგრონომია უყვარს, ვიღაცას თეატრი და ვიღაცას სტომატოლოგია — სხვადასხვა რაღაცები გვაინტერესებს და სწორედ ამიტომ ვართ ადამიანები, მიუხედავად სქესისა. ეს არის უბრალოდ სურვილი და არა ის, რომ მე ქალი ვარ. მე მომწონს მამაკაცი, მორჩა და გათავდა, არა იმიტომ რომ მე სქესი გამაჩნია. ვიღაცას არ მოსწონს ეს, ვიღაც საერთოდ მარტო ცხოვრობს, არც ქალი ჰყავს, არც კაცი და რა ვქნათ, ისიც განვდევნოთ, იმაზეც რაღაცა დავაწესოთ, იმიტომ რომ არ მრავლდება?!”.
მსახიობის აზრით, სიძულვილის კანონი განვითარებული სამყაროს ყველა მიღწევას უპირისპირდება და ცდილობს საზოგადოება დააბრუნოს იქ, საიდანაც დიდი ხანია თავის დაღწევას ცდილობს — ბნელ წარსულში.
“რაღაცები მიდის წინ, ადამიანებმა რაღაცებზე თქვეს უარი, რაღაც შიშებზე, განვითარდა ადამიანი, მეტი ნახა, მეტი წაიკითხა, მეტი იფიქრა, მეტი იაზროვნა და უცებ ამ პროგრესიდან გადავარდე და დაუბრუნდე იმ მდგომარეობას, სადაც უცხოსი ეშინიათ, აი, ამ მდგომარეობაში ჩააგდეს ქვეყანა”.
მაშინ, როცა ხელისუფლება კანონის აუცილებლობას ისედაც არარსებული პროპაგანდის საფრთხით ხსნის, მსახიობი რეალურ პროპაგანდად სწორედ 2 დეკემბერს მიღებულ კანონს მიიჩნევს და ამბობს, რომ ეს არასწორი ინფორმაციისა და სიძულვილის პროპაგანდაა. მისი თქმით, პრობლემაა სიძულვილზე წყლის დასხმა და ის მიდგომა, თითქოს უმრავლესობას, ისედაც ძლიერს იცავ უმცირესობისგან. რაც შეეხება ბავშვების დაცვის არგუმენტს, მსახიობი ხაზს უსვამს, რომ სწორედ ამისთვის არსებობს ასაკობრივი ცენზი — 18+.
“18+ არის გადასარევი გამოცდილება იმისთვის, რომ მშობელს თუ არ უნდა, ბავშვს იმ ფილმთან არ მიუშვებს. ეს არის ჩვეულებრივი ამბავი და ამით არიან დაცული ბავშვები. ამოიღეთ ძალადობა, ამოიღეთ გაუპატიურება, ამოიღეთ ომი, ქურდობა და ა.შ. შენ მე მიკრძალავ სიყვარულს, სიყვარულის რაღაც ფორმას, მაგრამ ძალადობას, ზიზღს, სიძულვილს — არა?!”.
ამ კანონს მორალურად და ადამიანურად გაუმართლებელს უწოდებს მსახიობი და ტელეწამყვანი ილო ბეროშვილიც.
“თუ გვინდა, ჯანსაღი საზოგადოება გვქონდეს, არ შეიძლება არსებობდეს ასეთი ტაბუდადებული თემები და შეშინებულები ვიყოთ, რომ სადღაც წიგნში გეი სცენა არ იყოს. საქართველოს ყველა მოქალაქე უნდა იყოს ერთნაირი უფლებებით და აქედან გამომდინარე, როგორ შეიძლება მისარები იყოს რომელიმე კანონი, რომელიც გარკვეულ ჯგუფს შეავიწროვებს და დისკომფორტს შეუქმნის?!”.
ილო ბეროშვილი ამბობს, რომ საქართველოში, სადაც განათლების პრობლემა ისედაც ძალიან მწვავეა და ბევრ რეფორმას საჭიროებს, მსგავსი კანონები საფრთხის შემცველია პირველ რიგში სწორედ მოზარდებისთვის, მით უმეტეს, როცა სკოლაში, ფაქტობრივად არაფერს ასწავლიან სექსუალური განათლების, რეპროდუქციული ჯანმრთელობის მიმართულებით.
მისივე თქმით, მსოფლიოში იყო პერიოდი, როცა ადამიანები ფიქრობდნენ, რომ შიდსი მხოლოდ შეხებით გადადის და ინფიცირებულებს რიყავდნენ, ასევე, ადამიანებს მონობაში აცხოვრებდნენ მათი კანის ფერის გამო და ა.შ.
“დღემდე არსებობს ადამიანებში უამრავი ფობია, რომელთან ბრძოლაც პირველ რიგში ხელისუფლების საქმეა. მე მესმის, რომ არიან ადამიანები, რომლებიც ამ გლობალიზაციის დროს განიცდიან რაღაცებს, პროპაგანდის გამო ან მის გარეშე. საზოგადოების რიგითი წარმომადგენელი როცა ამაზე წუხს, მასთან სამუშაოა, მაგრამ ეს ყველაფერი ვინ უნდა აკეთოს? ხელისუფლებამ, არასამთავრობოებმა და ა.შ. მთელი ქვეყანა უნდა იყოს მიმართული იმისკენ, რომ რაც შეიძლება მეტმა ადამიანმა გაიგოს კონკრეტული საკითხის ირგვლივ ბევრი რამ, რათა საზოგადოებაში დასკვნა როცა იქნება, იყოს საფუძვლიანი და განათლებაზე დამყარებული”.
მსახიობი და ტელეწამყვანი მიიჩნევს, რომ არც “ქართულ ოცნებაში” სჯერათ მათ მიერვე განვითარებული ნარატივის და ეს უფრო ხალხთან ქულების დაწერის მცდელობაა, თითქოს “ტრადიციებს” იცავენ, რადგან კარგად შეისწავლეს მოსახლეობის განწყობები და იციან “რა ღილაკებზე უნდა დააჭირონ”.
“უფრო მგონია, რომ პოლიტიკური ნარატივის თემაა საზოგადოებრივი აზრის შექმნასთან დაკავშირებით. ავტორიტარულ ქვეყნებში, ზოგადად, ასეა და რადგან ავტორიტარულ ქვეყანად ვყალიბებით, კანონებიც შესაბამისია”.
მსახიობ ეკა დემეტრაძის აზრით, თანამედროვე და განვითარებულ საზოგადოებაში მსგავსი კანონის მიღება ნებისმიერი მოქალაქისთვის დიდ პრობლემას უნდა წარმოადგენდეს.
“სამყაროში, სადაც ისედაც ასე ცოტა დარჩა სიყვარული და სადაც გადარჩენის ერთადერთი გზა კაცობრიობისთვის არის სიყვარული, როგორ შეიძლება რამე დაყო და დიფერენციაცია მოახდინო, რომ აი, ასეთი სიყვარული შეიძლება და ისეთი სიყვარული არ შეიძლება. სიყვარული არის სიყვარული და ამას მნიშვნელობა არ აქვს”.
ეკა დემეტრაძის აზრით, ქვეყანაში, სადაც ბავშვები შიმშილობენ, განათლებასა და ჯანდაცვაზე ხელი არ მიუწვდებათ და მათი დიდი ნაწილი იზრდება მარტო, რადგან მშობლები ემიგრაციაში არიან წასულები, სიძულვილის კანონის მიღება კიდევ ერთი ფარსია, რომლითაც ხელისუფლება საზოგადოების პოლარიზაციას ცდილობს.
“მაშინ, როდესაც ასეთი საბაზისო პრობლემები აქვთ საქართველოში ბავშვებს, იმის ნაცვლად, რომ ამ თემის გარშემო დიალოგს ვაძლიერებდეთ, გაერთიანებას ვცდილობდეთ და ერთმანეთთან დაკავშირებას, გვერდში დგომას, ერთმანეთის სიყვარულს და მიღებას ვსწავლობდეთ, ვიღებთ კანონს, რომელიც პირიქით, კიდევ უფრო მეტად ხლეჩს საზოგადოებას, აჩენს ძალიან დიდ უფსკრულს. ეს არის ძალიან საშიში ყველასთვის”.
რაც შეეხება ხელოვნებას, მსახიობის აზრით, თუ მხოლოდ ქალისა და კაცის სიყვარულზე გაკეთდება აქცენტი, ეს პირდაპირ ნიშნავს ქვიარების ჩაგვრას და ცენზურას.
“მე არ მაქვს საუბარი იმაზე, რომ აბსოლუტურად ყველა სპექტაკლი ან ყველა ფილმი ქვიარ თემატიკაზე უნდა იყოს — არა, რა თქმა უნდა. უბრალოდ, თუ სიყვარულის გარკვეულ მიმართულებაზე უნდა გავჩუმდე და მხოლოდ ქალისა და მამაკაცის სიყვარულზე ვისაუბრო, ეს ხომ წარმოუდგენელია?! მე თუ მხოლოდ ამაზე ვსაუბრობ, ეს პირდაპირ ნიშნავს, რომ ვჩაგრავ ყველა სხვა ადამიანის სიყვარულს”.
სიძულვილის კანონზე დეტალური ინფორმაცია შეგიძლიათ ნახოთ აქ: