“სულ ვფიქრობდი, ქალები, როგორც მოდგმა, როგორ გადავრჩით ზოგადად და მივხვდი, რომ ერთადერთი რის გამოც აქამდე მოვედით და რაზეც არასდროს ჩვენ თვითონ, ქალები არ ვაკეთებთ აქცენტს ეს არის ერთმანეთში სოლიდარობა — სოლიდარობა ყოველდღიურ ცხოვრებაში, ოჯახის წევრ ქალებში, სამეზობლოში, სანათესავოში და ა.შ. ამის გარეშე მართლა ვერ მოვიდოდით აქამდე. და ეს არის ის, რაც უნდა გვახსოვდეს, რომ ეს ძაფები სოლიდარობის, ურთიერთთანადგომის, ურთიერთსიყვარულის, ისეთი ძლიერი იყო, რომ ამან გადაგვარჩინა”, — ამბობს თამთა მელაშვილი.
წარსულში საკუთარ თავს აქტივისტად უფრო მოიხსენიებდა, ახლა — მწერლად. სამი რომანის ავტორი და არაერთი ლიტერატურული პრემიის, მათ შორის, ორი საბას მფლობელი მედია აპრილს უყვება თავის გზაზე ბავშვობიდან დღევანდელობამდე. მისი წიგნები, რომლებიც თვეების განმავლობაში ბესტსელერებს შორის იყო, ნათარგმნია მრავალ ენაზე. ამ რომანების მიხედვით დადგმულა სპექტაკლები და გადაღებულა ფილმიც. ყველაზე მეტი პოპულარობა ალბათ ბოლო რომანმა, “შაშვი, შაშვი, მაყვალი”, მოუტანა. გამოხმაურებები, მეტწილად, დადებითი იყო და წიგნის გამოსვლის შემდეგ სოციალურ ქსელში ნამცხვარ “ნაპოლეონის” ფოტოზე თამთა მელაშვილის მონიშვნასაც ნახავდით (ამის მიზეზის მისახვედრად წიგნის წაკითხვა დაგჭირდებათ), თუმცა რამდენიმემ სითამამე და ღია სცენები დაუწუნა.
“ქართულ ლიტერატურაში ერთ-ერთი საუკეთესო სექსის სცენის ავტორი ვარ”, — აღნიშნავს თავად თამთა და ვეუბნები, მგონი უკვე ვიცი ამ სტატიის სათაური-მეთქი. შეიძლებოდა, მაგრამ დღევანდელობასთან არაადეკვატური იქნებაო: “რა დროს სექსის სცენაა, ქვეყანა ინგრევა”.
არ ფიქრობს, რომ ბევრი ადამიანი იცნობს და აღნიშნავს, არც მინდა ვიყო ცნობადი, რადგან ეს, როგორც ადამიანს, კომფორტს არ მიქმნისო.
“ჩემთვის, ჩუმი, წყნარი, იზოლირებული, თხუნელასავით ცხოვრება მირჩევნია”.
მედია აპრილი თამთა მელაშვილს ესაუბრა ბავშვობაზე, აქტივიზმზე, მის შემოქმედებასა და ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებზე. მიიჩნევს, რომ:
“საქართველოში ავტოკრატია ან დიქტატურა ვერ დამყარდება, რადგან საქართველოში თაობები გამოიზარდნენ თავისუფალ ქვეყანაში”.
ბავშვობა
“დავიბადე საბჭოთა საქართველოში”, — ასე იწყებს ბავშვობაზე საუბარს თამთა მელაშვილი. მერე კი ამატებს, რომ ბოლო პერიოდში, რასაც არ უნდა ჰყვებოდეს, საქართველოში ბოლო თვეებში მიმდინარე მოვლენების ფილტრში ატარებს და უხერხულობაც კი აქვს, ისაუბროს იმაზე, რაც დღევანდელობასთან კავშირში არ არის. ამიტომ ბავშვობის მოგონებებსაც ამ მოვლენების კონტექსტში განვიხილავო.
“ქარტეხილებისა და სირთულეების ფონზე, თაობები გაიზარდა ამ ქვეყანაში, სადაც არ შეზღუდულა თავისუფალი სიტყვა, თვითგამოხატვა და ა.შ. როცა ამაზე საუბრობენ, აუცილებლად გულისხმობენ იმ თაობებს, რომლებიც დამოუკიდებელ საქართველოში დაიბადნენ. მაგრამ მეც ამ ადამიანებს მივაკუთვნებ თავს, მიუხედავად იმისა, რომ ჩემმა ღრმა ბავშვობამ 80-იან წლებში ჩაიარა. […] ჩემი თაობაც, 40-45 წლის ადამიანებიც ვართ ისინი, ვინც თავისუფალ სიტყვაში და თავისუფალ თვითგამოხატვაში გავიზარდეთ, შევქმენით საკუთარი თავები და, შესაბამისად, ავტოკრატიის, ქართული ოცნების შემზღუდველი პოლიტიკის გამოვლინება ჩვენთვისაც ძალიან მიუღებელია. ჩვენც, ჩვენი სხეულებით და ჩვენი სიტყვით ვიცავთ თავისუფლებას, რომელიც, აღმოჩნდა, რომ საქართველოში ხალხისთვის ძალიან ძვირფასია”.
ამბობს, რომ როგორც საბჭოთა ბავშვს, სპეციფიკური ბავშვობა ჰქონდა და დეტალები რომ გაიხსენოს, შეიძლება 15-20 წლის ადამიანისთვის სასაცილო და შოკისმომგვრელიც იყოს. რაჭაში, ამბროლაურში გაიზარდა და სკოლაც იქ დაამთავრა. დიდ ბებიასთან გაიზარდა, რომელიც მაშინ 82-83 წლის იყო.
“ჩემზე ძალიან გადაიარა საბჭოთა ქალების ამ ორმაგმა ტვირთმა. დედაჩემი მუშაობდა და თბილისში იყო, მე დამტოვა ბებიასთან, დედამისთან, რომელიც ასევე მუშაობდა და გადამაბარა თავის დედას, რომელიც იყო ძალიან საყვარელი, ძალიან უპრეტენზიო და რომელთანაც გავატარე ბავშვობა”.
იხსენებს, სრულიად იზოლირებულ სამყაროში ვიზრდებოდი, ბაღში მისვლა და სოციალიზაციაც რთული იყო, რადგან საკუთარი თავი რომ გამერთო, წარმოსახვითი სამყარო მქონდაო და ამატებს, წერა ძალიან ჰგავს ამ სამყაროში ყოფნასო.
მიიჩნევს, რომ ცხოვრებაში ნავიგაციაში ძალიან დაეხმარა წიგნები — ჯერ ზღაპრები და შემდეგ კლასიკა. განსაკუთრებით ახსოვს “თამაში ჭვავის ყანაში”, რომელმაც გარდატეხა მოახდინა მის ცნობიერებასა და ცხოვრებაში. ამბობს, რომ ეს წიგნი მამამ ურჩია და ეს მისთვის ძალიან ძვირფასი მოგონებაა.
“შეიძლება ჩავთვალოთ, რომ ეს 80-იანი წლები, თუნდაც “პერესტროიკა”, მთელ საბჭოთა კავშირში და საქართველოშიც იყო თავისუფლების ნიავი როცა იწყებს ქროლვას. შესაბამისად, მეც, მიუხედავად საბჭოთა ბავშვობისა, თავს ვთვლი იმ ადამიანად, ვინც თავისუფლებაში, თავისუფალ სიტყვაში ამოვიზარდე”.
გამართლებად მიიჩნევს მეგობრების იმ ვიწრო წრეს, რომელიც მაშინ ჰყავდა. განსაკუთრებულად გამოარჩევს ასევე მწერალსა და ჟურნალისტს, ეკა ქევანიშვილს. იხსენებს, რომ მეგობრობა იყო ინტენსიური, ერთმანეთში ცვლიდნენ მოსაზრებებს სხვადასხვა საკითხზე, ასევე, პირველ ნაწერებს და ერთმანეთის პირველი მკითხველებიც იყვნენ.
“გაგვიმართლა, რომ ერთმანეთი გვყავდა. ეს ურთიერთგაცვლა, შენი მსგავსი ადამიანის გვერდით ყოფნა არ ვიცი რამდენად გზრდის, მაგრამ როგორც მინიმუმ, გაგრძნობინებს, რომ მარტო არ ხარ”.
აქტივიზმი
“ამბროლაური არის მთებში ჩავარდნილი ქალაქი და რასაც მთელი ბავშვობა ვხედავდი, ეს იყო ჩემ წინ აღმართული მთა. ძალიან პატარა ასაკიდან წარმოვიდგენდი, რომ აი, ამ მთის უკან არის რაღაცა ქალაქი და წარმოვიდგენდი, როგორია ეს ქალაქი, ვინც ცხოვრობს ამ ქალაქში. ეს მთის გადასვლის თუ დაძლევს, ამ საზღვრის გარღვევის სურვილი რაღაცნაირად, როგორც ჩანს, ბავშვობაში გამოჩნდა, ოღონდ არ ვიცოდი ამისთვის რა ფორმა მიმეცა”, — იხსენებს თამთა მელაშვილი და დასძენს, მერე კი შევძელი მოგზაურობა და ეს ძალიან ბედნიერმა გავაკეთეო, მაგრამ ბავშვობაში საზღვრების გარღვევის სურვილს უკავშირებს პროფესიის არჩევას — საერთაშორისო ურთიერთობები.
“რატომღაც ჩავთვალე, რომ მე, როგორც ელჩს, როგორც დიპლომატს, მხოლოდ ასე შემეძლო საზღვრის გარღვევა, და ეს საზღვრის გარღვევა იყო ჩემთვის ძაან მნიშვნელოვანი. ალბათ ჩათვალე, რომ ამას ვისწავლი და ასე ვნახავ, შევიცნობთ სამყაროს. ვისწავლე და კარგადაც, სხვა თაშორის, ყოველ შემთხვევაში, მთელი ის თეორიები, რასაც მაშინ გვასწავლიდნენ”.
თუმცა მერე აღმოაჩინა, რომ ეს პროფესია მისთვის მოსაწყენი იყო. რამდენიმე წლის განმავლობაში საკუთარი თავის ძიების პროცესი ჰქონდა, შემდეგ კი ბუდაპეშტში ისწავლა გენდერის კვლევები.
“იქ მივხვდი, რომ ის, რასაც მე განვიცდი, რაც მე გამომივლია, რაც მე მიგრძნია, თეორიების სახით არსებობს, და მე ამას ვსწავლობ და თეორიულად ვიმაგრებ ზურგს”.
აქტივიზმში 2010-იანი წლებიდან ჩაერთო — მაშინ, როცა საქართველოში აქტივიზმი ფეხს იკიდებდა. იყო ორგანიზაცია იდენტობის თანადამფუძნებელი და 2013 წლის 17 მაისის მშვიდობიანი აქციის მონაწილე, რომელიც სასულიერო პირებმა და მრევლმა ძალადობრივად დაარბიეს. ამბობს, რომ მის ბიოგრაფიაში აქტივიზმი იყო ძალიან ნათელი, ძალიან ინტენსიური, ძალიან საინტერესო პერიოდი.
“შემიძლია ვთქვა, რომ ყველაზე ინტენსიური და საინტერესო ეპიზოდი იყო ჩემს ცხოვრებაში. აქტივიზმში როცა მიდიხარ, ახალგაზრდა, ენერგიით სავსე ხარ, ცვლილებების გჯერა და ცვლილებებს საბოლოო ჯამში ახდენ კიდეც. მგონია, რომ აქტივიზმის იმ ფორმებმა, რაც ფემინისტებმა და შემდეგ ქვიარებმა დავიწყეთ საქართველოში, რაღაცნაირად საფუძველი შეუქმნა, თავისი წვლილი შეიტანა იმაში, რაც დღეს ხდება”, — ამბობს თამთა მელაშვილი.
წარსული და მიმდინარე აქტივიზმის შედარებისას აღნიშნავს, რომ მაშინ მასშტაბები და მრავალფეროვნება გაცილებით ნაკლები იყო, თავიდან მხოლოდ ერთი და ორი ხმა ისმოდა. გარდა ამისა, თუნდაც ენაში სიტყვა “ფემინიზმის” შემოტანა, დამკვიდრება იყო სიახლე და სირთულეც.
“არ იყო მარტივი, მაგალითად, საჯარო სივრცეში გეთქვა, რომ მე ვარ ფემინისტი. რაღაც დონის სიმამაცე გჭირდებოდა, რომ ეს გეთქვა. თუნდაც როცა პირველი მარში გავაკეთეთ 2011 წელს ფემინისტებმა, ჩვენი გამოჩენა, ჩვენი სხეულების გამოჩენა, როგორც ფემინისტების, საკუთარი თავის მონიშვნა ფემინისტებად… ეს მოხდა, მაგრამ ამას მოჰყვა რეაქციები. და მოჰყვა დისკუსიებიც. ეს მსჯელობა, რაღაცებზე საუბრის დაწყება კი ძალიან მნიშვნელოვანი იყო, რადგან მაშინ ის დრო იყო, როცა ვიწყებდით საუბარს ძალიან მნიშვნელოვან საკითხებზე“.
მისი აზრით, ამ ხნის განმავლობაში ძალიან ბევრი ცოდნა და გამოცდილება დაგროვდა, რაც დღევანდელ სიტუაციაშიც ძალიან წაადგათ მოქალაქეებს, “თუნდაც იმ კუთხით, რომ ბევრი თვითორგანიზებული ჯგუფი არსებობს და ერთი ლიდერი არ ჰყავს პროცესს, ყველა შეიძლება იყოს ლიდერი”.
“აქტივიზმი იყო ჩემი თვითგამოხატვის ფორმა, სხვანაირად არ შემეძლო. და ეს ძალიან მნიშვნელოვანია. აი, ზუსტად იქამდე მივდივართ, რომ ადამიანებს უნდა გვქონდეს თვითგამოხატვის საშუალება, რის აკრძალვასაც დღეს ცდილობენ”.
მწერლობა
ინტერვიუს დასაწყისში, როცა თამთას ვკითხეთ, როგორ წარუდგენდა საკუთარ თავს აუდიტორიას, გვითხრა, რომ თავდაპირველად ამ სიტყვასთან დაკავშირებით დისკომფორტი ჰქონდა, თუმცა ახლა უკვე უწოდებს საკუთარ თავს მწერალს. ამ დისკომფორტს იმით ხსნის, რომ ისტორიულად მწერალი კონფორმიზმთან ასოცირდებოდა, მიუხედავად იმისა, რომ არსებობდა რამდენიმე გამონაკლისი. გვეუბნება, რომ მერე ეს წარმოდგენები შეიცვალა და მწერლებიც ჩაერთნენ აქტივიზმში და პირიქით, წინააღმდეგობის სივრცეებში უფრო ჩანდნენ.
“ახლა აღარ მაქვს დისკომფორტი. მით უმეტეს ამ მოცემულობებში, თან ბოლო 2-3 წლის განმავლობაში რაც მწერლებმა განსაკუთრებით ამ სახელოვნებო სივრცეში გასწიეს წინააღმდეგობა, ამის მერე პირიქით, მეამაყება, რომ ვარ მწერალი საქართველოში”.
ამბობს, რომ წერა მისთვის ერთმნიშვნელოვნად პოლიტიკურია.
“რაც მე მეხება, როგორც ამ ქვეყნის მოქალაქეს, როგორც ადამიანს, აბსოლუტურად ყველაფერი არის პოლიტიკური და შეუძლებელია, წერა არ იყოს პოლიტიკური”.
მის რომანებზეც ვკითხეთ, რომელიმესთან თუ აკავშირებს განსაკუთრებული სენტიმენტები. გვიყვება, ასეთი იყო “აღმოსავლეთით”, რადგან მაშინ ვფიქრობდი, რომ უსამართლოდ დაიჩაგრაო.
“თავიდან, როცა მეუბნებოდნენ, რომ “აღმოსავლეთით” ცოტა სუსტი ტექსტია, ძალიან მწყინდა, მაგრამ მერე მეც მივხვდი, მართალია, ასე ერთმნიშვნელოვნად სუსტ ტექსტს ნამდვილად ვერ დავარქმევ, მაგრამ შემეძლო, უფრო ვრცლად დამეწერა და უფრო მეტი მეთქვა ამ წიგნის საშუალებით. იმ პერიოდში მქონდა ძალიან მძიმე სიტუაცია, როგორც ადამიანს, ძალიან ტოქსიკურ ურთიერთობას ვასრულებდი… და ვერ მოვახერხე მეტი”.
“ჩემი ცხოვრების ძალიან დიდი და ძალიან მნიშვნელოვანი ნაწილია სამივე, და თავის დროზე დაიწერა სამივე. “გათვლას” დღეს ვერ დავწერდი, ისევე, როგორც ვერ დავწერდი “აღმოსავლეთს” და ვერც “შაშვს”. მგონია, რომ მწერლის ცხოვრებაში ყველა წიგნს აქვს თავისი დრო და ადგილი და ზუსტად იმ დროს და იმ ადგილას იბადება, როცა უნდა დაიბადოს”.
“წერის დროს, ალბათ ყველა კოლეგა დამეთანხმება, გჭირდება, მათ შორის, ემოციურადაც გამოხვიდე ამ სამყაროდან და იყო იმ სამყაროში, რომელსაც ქმნი, რაც ძალიან რთულია, მით უმეტეს, დღევანდელ რეალობაში. საშუალება არ გეძლევა, დისტანცირდე ამ რეალობისგან. ერთ-ერთმა მხატვარმა თქვა ცოტა ხნის წინ, რომ როცა აქციაზე ვდგავარ, სხვა საკითხების გარდა, ხატვის უფლებისთვისაც ვიბრძვიო. ძალიან მომეწონა და, პრინციპში, მეც წერის უფლებისთვის ვიბრძვი და საბოლოო ჯამში. ჩვენ ნამდვილად ვიმსახურებთ, გვქონდეს ისეთი მდგომარეობა, რომ ყველამ ვაკეთოთ საქმე, რომელიც გვიყვარს, რომელსაც ჩვენც ვაფასებთ და სხვებიც აფასებენ. ახლა კალაპოტიდან ამომგდები მდგომარეობაა”.
მისი აზრით, მნიშვნელოვანი და დიდი ტექსტები სიმშვიდეში იქმნება. ამბობს, რომ ქართველები ნიჭიერები ვართ და “ბევრად უფრო მეტად დავემჩნეოდით მსოფლიო არტისტულ რუკას, ოდნავ მშვიდი ქვეყანა რომ გვქონდეს. სიმშვიდეში იქმნება მნიშვნელოვანი და დიდი ტექსტები”.
თამთას თქმით, ხშირად მოუსმენია კრიტიკა ქართველი მწერლების მისამართით, რომ ისინი უახლოეს წარსულზე არ რეფლექსირებენ. მისი აზრით, ამისთვის გჭირდება დრო და რესურსები, მათ შორის, ემოციური, ასევე, კვლევა. ეს ყველაფერი კი, “აღმოჩნდა, რომ ჩვენს მდგომარეობაში ფუფუნებაა”. ამას ემატება 90-იანების კოლექტიური ტრავმები, რის გამოც, ამ პერიოდგამომვლილ ადამიანს შეიძლება გაუჭირდეს ამაზე წერა.
“მიუხედავად იმისა, რომ 11-12 წლის ვიყავი მაგ დროს, მეც ამ კოლექტიური ტრავმის ნაწილი ვარ. ეს ტრავმა ჩემთანაც არის. ეს რაღაც ეტაპია თუ ისტორიის ნაწილი, რომელთანაც მე არც შემოქმედებითად არ მინდა გამკლავება თუ მის წინაშე დადგომა. მერე და მერე წამოვიდნენ თაობები, რომლებმაც ეს შეძლეს. მაგალითად, ივა ფეზუაშვილმა 90-იან წლებზე ძალიან კარგად დაწერა. ამიტომ ამ ყველაფერს დრო სჭირდება”.
ეთერო
“ეთერო მოვიდა პანდემიის პერიოდში, როცა ყველა ჩავიკეტეთ საკუთარ სახლებში თუ ოთახებში და აღარ ვიცოდით, რა გვეკეთებინა. რაღაცნაირად უცებ გაჩნდა ეს ქალი”, — ასე იხსენებს თამთა მელაშვილი ბოლო რომანის შექმნის პროცესს.
ამბობს, რომ სხვა ტექსტისთვის ემზადებოდა, მაგრამ, როგორც ჩანს, ძალიან მარტოდ გრძნობდა თავს და ეთერო რაღაცნაირად აღმოცენდა მის ოთახში.
“მთელი ეს ცხრა თვე, რა სიმბოლურია, რაც ტექსტზე ვმუშაობდი, ეთერო იყო ჩემთან. პრინციპში შემდეგაც რაღაც პერიოდის განმავლობაში დარჩა ჩემთან, როგორც ცალკე ისეთი ინდივიდი. ეთერო მე არ ვარ და ვერც ვიქნებოდი ვერასოდეს”.
“სხვანაირად ყოფნა უბრალოდ არ შემიძლია. ამ შემთხვევაში წერა და თავის დროზე აქტივიზმი არის ის, რაც იყო ჩემი არსებობისა და თვითგამოხატვის ფორმა. ამის გარეშე არ შემეძლო გამომეხატა საკუთარი თავი და, იმავდროულად, შემეცნო საკუთარი თავიცა და საზოგადოებაც, რომელშიც ვცხოვრობ”.
იხსენებს, რომ “შაშვის” წერის პროცესში გაცნობიერებულად ქმნიდა პერსონაჟს — შუახნის ქალი, რომელიც არ ერგება სილამაზის სტანდარტებს, არის თავისუფალი, თუმცა რაღაც მომენტებში საზოგადოებრივი წნეხისგან შეზღუდული. ასევე, სურდა ეჩვენებინა, როგორ იბრძვიან ქალები უსაფრთხოების მოსაპოვებლად და შესანარჩუნებლად ყოველდღიურ ცხოვრებაში. თამთას თქმით, ყველა ქალი, ეთეროს მსგავსად, გარკვეულ ქსელს ქსოვს გარშემო, ბუდეს აშენებს, რომ თავი უსაფრთხოდ იგრძნოს, განსაკუთრებით, მარტოხელა ქალები.
ვკითხეთ, მისი აზრით, რატომ გახდა “შაშვი, შაშვი, მაყვალი” ბესტსელერი. ალბათ იმიტომ, რომ შევეხე ისეთ თემებს, რომლებიც მთლად ზედაპირზე შეიძლება არ ჩანსო.
“და შევეხე თემებს, რომლებიც ყველა ადამიანისთვის მეტ-ნაკლებად ნაცნობი, მტკივნეული თუ შეხებადია. ალბათ რაღაცა როლი ენამაც ითამაშა, და ასევე, ექსპლიციტურმა ერთმა-ორმა სცენამაც. მიმაჩნია, რომ ერთ-ერთი საუკეთესო სექსის სცენის ავტორი ვარ ქართულ ლიტერატურაში”.
როგორც ამბობს, წიგნის წარმატების, ბესტსელერების თაროზე მისი ნახვისას არ ჰქონია შეგრძნება, რომ ეს მისია.
“ეს იყო ეთეროსი, პირველ რიგში. იმ კარგ სიტყვასაც, იმ ქებასაც, ვფიქრობდი, რომ პირველ რიგში ეთერო იმსახურებდა და დღემდე ასე ვფიქრობ, რომ თუ ცნობილია თამთა მელაშვილი, უფრო ეთეროთი გახდა ცნობილი. ანუ ეთერო უფრო ცნობილია, ვიდრე თამთა მელაშვილი. მე პრობლემა არ მაქვს, პირიქით, უფრო მომწონს”.
ბევრს ეგონა, რომ ეთერო იმერელი იყო, ბევრიც მიხვდა მის კავშირს რაჭასთან. თამთა ამბობს, რომ ეთერო შეიძლება იყოს ყველა რეგიონში, თუმცა ლიტერატურულ რუკაზე რაჭის მონიშვნა სურდა — არა პირდაპირ, მაგრამ მინიშნებებით, ქარაგმებით.
“როცა ვწერდი, მაინც ჩემი საკუთარი ქალაქი მედგა თვალწინ. მაგალითად, ეთეროს მაღაზია დაახლოებით ვიცი სად დგას ამბროლაურში. იქ არ დგას ეთეროს მაღაზია და მაღაზია ზოგადად არ დგას, მაგრამ ჩემი წარმოდგენით რაღაც ლოკალიზებას ასე ვუკეთებდი; ვიცი, დაახლოებით სად მიდის მაყვალზე, მიუხედავად იმისა, რომ იქ მაყვალი საერთოდ არ არის რიონის ნაპირას”.
“მგონია, რომ პირველ 15-16-17 წელს სად ატარებ ადამიანს, სად იბადები და ბავშვობას სად ატარებ, ძალიან მნიშვნელოვანია, არასდროს გწყდება, სადაც არ უნდა წახვიდე”.
ამბობს, რომ ეთეროს პერსონაჟი ერთი კონკრეტული ადამიანისგან არ აუღია და მოგვიანებით გააცნობიერა, რომ მას ჰქონდა თამთას ცხოვრებაში არსებული მნიშვნელოვანი, საინტერესო, დასამახსოვრებელი ქალების გარკვეული შტრიხები — ქალებისა, რომლებიც ბავშვობაში მასზე განსაკუთრებულ, “ელვარე” შთაბეჭდილებას ახდენდნენ მათი მონაყოლით, ქმედებით, გარეგნობით,
“ძალიან მამახსოვრდებოდა ასეთი ქალები და დღემდე ასე ვარ — ვინც დინების საწინააღმდეგოდ მიდის, თვითკმარია და თავს განსაკუთრებულად მონიშნავს ხოლმე საზოგადოებაში განსხვავებული ქცევით, განსხვავებული, ჩაცმით, ენით… მაგალითად, ძალიან დამამახსოვრდა ქალი, რომელიც “უწმაწურ” სიტყვებს იყენებდა, რაც ჩემი ოჯახისთვის ძალიან უცხო იყო. ამბოხის ერთგვარ ფორმად მომეჩვენა და ეს სიტყვები ჩემთანაც შემოიჭრა მერე, რომლებსაც, ვფიქრობ, რომ ძალიან ორგანულად და ძალიან ლამაზად ვიყენებ ცხოვრებაში, როცა დამჭირდება”.
რუსული და ჰომოფობიური კანონები
იმ დღიდან, როცა “ქართულმა ოცნებამ” რუსული კანონი პირველად წარადგინა, თამთა საპროტესტო აქციებში აქტიურად მონაწილეობს. ამბობს, რომ აქვს უსამართლობის ძლიერი, “წამლეკავი” შეგრძნება, რასთან შეგუებაც არ შეუძლია
“ეს არ არის უსამართლობა მხოლოდ ჩემი, როგორც ინდივიდის, მოქალაქის, მწერლის მიმართ, ეს არის სისტემური უსამართლობა მთელი საზოგადოების მიმართ. ეს არის თავისუფალი სიტყვის, თვითგამოხატვის შეზღუდვა და ქვეყანაში იმ იერარქიების შენარჩუნება, სადაც ერთი მუჭა ხალხი მდიდრდება, ყირაზე გადადის და მის ძალაუფლებას ზღვარი აღარ აქვს, დანარჩენები კი ვცხოვრობთ გაუსაძლის პირობებში”.
“მე, 45 წლის ასაკში, ვფიქრობ, რომ საკმარისად ვიშრომე ამ ქვეყნისთვის, საკმარისად ვიბრძოლე და ნამდვილად ვიმსახურებ უკეთეს ქვეყანას”.
ამბობს, რომ მსგავსი განცდა მის გარშემო ძალიან ბევრ ადამიანს აქვს, რადგან სხვადასხვა ჯგუფი თავდადებით შრომობდა, რომ ქვეყანაში უკეთესი გარემო შეექმნა, რომელიც ერთი ხელის მოსმით ნადგურდება. თამთას თქმით, ეს ძალიან მტკივნეული პროცესია:
“ნადგურდება ის, რასაც, პრინციპში, ცხოვრება შეალიე, რისიც გჯეროდა. ამასთან შეგუება არავის არ შეუძლია და ამიტომაც ვიცავთ ამ ყველაფერს ჩვენი სხეულებით, როცა ვდგავართ გარეთ”.
რაც შეეხება ჰომოფობიურ კანონს, თამთა ამბობს, რომ ვერ წარმოუდგენია, როგორ შეიძლება აღსრულდეს ის ან რამდენად აქვს “ქართულ ოცნებას” რესურსი ამისთვის. თუმცა ამატებს, შეიძლება ჩემი მხრიდან ეს თავდაცვის მექანიზმიცააო.
ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ ჰომოფობია ყოველთვის იყო უფრო მანიპულირების საგანი ხელისუფლების მხრიდან და ეს არასდროს ყოფილა ხალხის პრობლემა.
“ჰომოფობია გამოიყენებოდა სიძულვილის ინსტრუმენტად და ეს არასდროს ყოფილა თავისთავადი მოცემულობა საქართველოს მოსახლეობაში. მე ამას ვამბობ როგორც 2013 წლის 17 მაისის მსხვერპლი ავტობუსიდან, რომელმაც ეს ყველაფერი გავიარე. ქართველი ხალხი ჰომოფობი არ არის”.
რაც შეეხება ცენზურის ნაწილს, თამთა ამბობს, რომ მართალია, ის დიდხანს არ გრძელდება ხოლმე, მაგრამ ძალიან დამანგრეველი შედეგები მოაქვს და ამ პროცესის შემდეგ გამოჯანმრთელებასაც ძალიან დიდი დრო სჭირდება.
“თავისუფალი სიტყვის კვლავ სწავლას, თავისუფალ თვითგამოხატვას სჭირდება დრო. ეს ოცდაათი წელი ჩვენ ამას ვსწავლობდით და ახლა რაღაცნაირად მოვიდა დრო, როცა ქართულ ხელოვნებაში, ქართულ მწერლობაში, ქართულ თეატრში იწყება რაღაც ძალიან მნიშვნელოვანი. და ამ დროს, გარდა იმისა, რომ უცებ მიგვაბრუნეს ევროპული რელსებიდან, რომელზეც ჰქონდა საზოგადოებას შეთანხმება, რომ ეს გვინდა, ასევე ჩაგვიკეტეს გზები განვითარებისკენ, თვითგანვითარებისკენ და რაღაც ახალი აყვავებისკენ, რომელსაც საქართველოში ხელოვნების სხვადასხვა სივრცე იწყებდა”.