მედია აპრილი წარმოგიდგენთ ქალთა ფონდის პროექტის, ფემინსტრიმის სერიას. პოდკასტები მოიცავს ავტორების პერსონალურ მოსაზრებებს.
ავტორი: მანონ ბოკუჩავა
ნუბარ ბაირამოვა გარდაბნის მუნიციპალიტეტის სოფელ ნაზარლოს სკოლის მასწავლებელი და ამავე სოფლის სათემო ცენტრის დამფუძნებელია. გვიყვება თავის ბავშვობაზე, მასწავლებლობაზე — მოსწავლეებთან ურთიერთობის გამოცდილებაზე, გვიზიარებს ისტორიებს ცენტრის შექმნისა და საქმიანობის შესახებ.
ყველაზე მეტად უყვარს ბავშვებთან ურთიერთობა და მათთან ერთად ახალი ცოდნის მიღება. ამბობს, რომ თავის მოსწავლეებთან ერთად იზრდება. აღფრთოვანებით საუბრობს მათზე. გვიყვება, როგორი განსაკუთრებული იდეები აქვთ მის მოსწავლეებს. ნუბარი წუხს, რომ დღეს სკოლების დიდი ნაწილი ვერ პასუხობს ახალი თაობის მოთხოვნებს. სწორედ ამ მიზნით მან ნაზარლოში სათემო ცენტრი დააფუძნა. ცენტრი პროექტებს ახორციელებს და ახალგაზრდების თავშეყრის საყვარელი ადგილია.
ნუბარმა გრძელი გზა გაიარა იმისთვის, რომ ცენტრსაც და მასაც ნდობა მოეპოვებინათ. გვიყვება, რომ თავდაპირველად ცენტრი ფარდების გარეშე მუშაობდა. და ასე მუშაობდა იმისთვის, რომ ადგილობრივებს დაენახათ, რა ხდებოდა მათთან, ინტერესი და ნდობა გასჩენოდათ. ნუბარის ოპტიმიზმი და საქმის მიმართ სიყვარული გადამდებია. საუბარს ვიწყებთ ათვლის საწყისი წერტილიდან, ანუ მისი ბავშვობიდან.
ნუბარ ბაირამოვა: ბებიაჩემი იყო მასწავლებელი, ასევე დედაჩემიც. მამა კი იყო სამხედრო. ის იყო პირველი, ვინც სტიმული მომცა, მესწავლა ქართული. მამამ პირველმა ჩამომიყვანა თბილისში, მაჩვენა ჯავახიშვილის უნივერსიტეტის პირველი კორპუსი და მითხრა — აი, აქ უნდა ისწავლო შენ. მეხუთე ან მეოთხე კლასელი ვიქნებოდი. მან ეს შთამაგონა და აქედან დაიწყო ჩემი სწავლა-განათლების ამბავიც. ბეჯითი მოსწავლე ვიყავი. დედაჩემი იყო ძალიან მკაცრი სწავლასთან დაკავშირებით. მეც მიყვარდა სწავლა და ვსწავლობდი.
მანონ ბოკუჩავა: შენს თაობაში, რამდენად იყვნენ ჩართული სწავლის პროცესში გოგონები? თუნდაც ენის სწავლის მხრივ?
ნუბარ ბაირამოვა: ჩვენს პერიოდში ქართულის სწავლა ასეთი პოპულარული არ იყო. მაშინ სასწავლებლად დადიოდნენ აზერბაიჯანში, თურქეთში. თუმცა იმ პერიოდში გოგონების სასწავლებლად ასე გაშვება ცოტა რთული იყო. საქართველოში რომ დაიწყო პროგრამა 4+1, ამის შემდეგ დაიწყო ჩვენი გოგონების სწავლა-განათლება.
ჩვენი კლასიდან იმ პერიოდში მხოლოდ მე ვსწავლობდი უნივერსიტეტში. ახლა უკვე, ყოველწლიურად სულ უფრო და უფრო მეტი გოგონა სწავლობს.
მანონ ბოკუჩავა: ნუბარ, სკოლის შესახებაც რომ გვითხრა, რატომ აირჩიე მასწავლებლობა? რა საგანს ასწავლი ახლა?
ნუბარ ბაირამოვა: მე ვარ ქართული ენის მასწავლებელი. ჩემმა მასწავლებელმა შემაყვარა ქართული ენა და ლიტერატურა. მაშინ მივხვდი, რატომ არის მნიშვნელოვანი სტიმულის მიცემა ადამიანისთვის. ასევე იმას, რომ გვერდით უნდა გყავდეს ასეთი ავტორიტეტი. რადგან ჩემი მასწავლებელი იყო ჩემთვის სტიმული, მინდოდა, რომ სხვა გოგოებისთვის მეც ვყოფილიყავი სტიმული.
ძალიან კარგი გოგონები იზრდებიან ჩემს სკოლაში. უფრო მეტად შევდივარ მაღალ კლასებში, რათა შევაყვარო უნივერსიტეტი და სწავლა-განათლება. ამისთვის ხშირად დამყავს ჩემი მოსწავლეები უნივერსიტეტებში, ვახვედრებ ჩემს ლექტორებს და მეტი ინტერესი უჩნდებათ.
მოსწავლეებს მოსწონთ, რომ ეს ცენტრი გვაქვს. აქ ჩატარებული ყოველი ტრენინგის შემდეგ, მოსწავლეები მეუბნებიან — მას, აი კიდევ ახალი რაღაც ვისწავლეთ. ეს ახალი ცოდნა კი ჩემთვის არის დიდი მოტივაცია, რომ უფრო მეტი გავაკეთო.
მანონ ბოკუჩავა: გარდაბანში გოგონებს/ქალებს რა ძირითადი გამოწვევები აქვთ?
ნუბარ ბაირამოვა: ძალიან ბევრი პრობლემაა, თუმცა ვიცი, რომ ყველაფერი მოგვარებადია. მშობლებს აქვთ შიში, რაღაც ერიდებათ. მაგრამ ეს ყველაფერი მოგვარებადია. მთავარია თავდაპირველად მშობლების ნდობის მოპოვება. მაგალითად, სკოლიდან რომ მოვდივართ ცენტრში, სხვადასხვა თემაზე დისკუსიისთვის, ან თუნდაც ქართულის გაკვეთილის დამატებითი ახსნისთვის, თუ რამე ვერ გაიგეს, მერე რეკავენ მშობლები და როცა იგებენ, სადაც არიან ბავშვები, არ აქვთ პრობლემა. ამბობენ, რომ თუ ნუბარ მასწავლებელთან არიან, იყვნენ, არ არის პრობლემა. ძალიან მიხარია, რომ ეს ნდობა მოვიპოვე. ნუბარ მასწავლებელთან გოგონებს მშობლები ყველგან გაუშვებენ, თბილისშიც და ორდღიან ექსკურსიაზეც.
მანონ ბოკუჩავა: ნაზარლოს სათემო ცენტრის შექმნის იდეა როგორ გაგიჩნდათ?
ნუბარ ბაირამოვა: სკოლაში რომ დავიწყე მუშაობა, მივხვდი, რომ ბავშვებს არ აქვთ წაკითხული წიგნები. მეც უნივერსიტეტამდე ბევრი წიგნი არ მქონდა წაკითხული. ჩემს სკოლას არ ჰქონდა ბიბლიოთეკა და არც ამ სკოლას. მე მომქონდა ბავშვებისთვის წიგნები, შემდეგ უკვე გარდაბნის კულტურის ცენტრიდან, მაგრამ ისე აღმოჩნდა, რომ თითქმის ყველაფერი, რაც გვქონდა იმ ეტაპზე, წავიკითხეთ. მეტი წიგნი გვინდოდა, მაგრამ არ გვქონდა. ასე გაგვიჩნდა ბიბლიოთეკის შექმნის იდეა, დაგვეხმარნენ აქტივისტები და ეროვნული ბიბლიოთეკა, გვაჩუქეს 200 წიგნი, ქართულ ენაზე. აზერბაიჯანული წიგნები კი აქტივისტებმა გვაჩუქეს. თავიდან შეიქმნა როგორც ბიბლიოთეკა, შედეგ კი გახდა ნაზარლოს სათემო ცენტრი. მერე უკვე გაჩნდა იდეა პროექტების წერის, ახალი წიგნებისთვის და სხვა აქტივობებისთვის. პანდემიის დროს კი გაფართოვდა ჩვენი საქმიანობა და უკვე ბავშვებთან ერთად ვემსახურებით თემს.
მანონ ბოკუჩავა: თქვენს ცენტრს რისი საჭიროება აქვს ახლა ყველაზე მეტად?
ნუბარ ბაირამოვა: ცენტრის ქირის… ამ ეტაპზე, მე ჩემი ხელფასით ვიხდი, რა თქმა უნდა. ჩვენ ვერ ვწერთ პროექტებს, სადაც ესეც შევა. ასევე კომუნალურების გადახდაც გვიჭირს. სულ გვჭირდება წიგნები — რაც მეტი, მით უკეთესი. ახლა მთხოვეს წიგნი “ბიჭი ზოლიან პიჟამაში”, უნდა მოვიტანო, ერთად წავიკითხოთ და მერე ვუყუროთ ფილმს. ვაწყობთ განხილვებს და მსჯელობას ამ წიგნებზე. ძალიან მოაზროვნე ბავშვები გვყავს. ზოგჯერ ისეთ აზრს იტყვიან, რომ მე 32 წლის ასაკშიც კი არ მომსვლია თავში. მაგარი იდეები აქვთ, მაგრამ, სამწუხაროდ, სკოლას არ აქვს რესურსი. სკოლებში ყველაზე დიდი გამოწვევა არის ის, რომ არ არის რესურსები. წიგნებში არის აუდიო ვიდეო მასალებიც, მაგრამ არ გვაქვს ლეპტოპები, პროექტორი, რომ ეს ყველაფერი ვაჩვენოთ ბავშვებს.
მე მინდოდა, რომ ცენტრის რესურსებით სარგებლობა ყველა ადგილობრივს შესძლებოდა. ამიტომ ავირჩიეთ შუშებიანი შენობა. პირველი წელი ფარდები არ გვქონდა, რადგან გაეგოთ, რას ვაკეთებდით შიგნით. მე მარნეულიდან ვიყავი ჩამოსული, არავინ მიცნობდა, ნდობის ნაკლებობა იყო. გამვლელ-გამომვლელი შემოიხედავდა ხოლმე, აინტერესებდათ, რას ვაკეთებდით შიგნით. აქ კიდევ წიგნები გვქონდა გადაშლილი და მიდიოდა სწავლა. ასე ერთი წელი ვიყავით უფარდოდ, რომ ყველას დაენახა, რასაც ვაკეთებდით. Ნელ-ნელა გაიგეს, რომ აქ არის ნუბარ მასწავლებელი, წერენ პროექტებს, კარგ რაღაცებს აკეთებენ, თურმე ამის შვილიც დადის და იმისიც. ახლა მუქი ფარდები გვაქვს ჩამოფარებული, ფილმებს ვუყურებთ კიდეც და არავის აქვს პრეტენზია.