ადამიანების დიდ ნაწილს ოქტომბრის გახსენებაზე გოგრაზე ამოკვეთილი სახეები, საშიში, სახალისო ან მოულოდნელი კოსტიუმები აფიქრდება — ოქტომბრის ბოლო კვირას ხომ ჰელოუინი აღინიშნება. იქამდე დარჩენილი რამდენიმე კვირა კი სადღესასწაულო ციებ-ცხელების, გადაჭარბებული მზადების და მარკეტინგული კამპანიების პერიოდია, როცა ყველა უნიჭოდ თუ კარგად დაგეგმილად ცდილობს, სადღესასწაულო მზადების გულში აღმოჩნდეს. ალბათ, მიხვდით, რომ ჰელოუინი და მთელი ეს “საშიში” თვე, ისევე, როგორც სხვა დღესასწაულები, არ მაღელვებს, მეტიც — ვერ ვიტან.

თუმცა, მაინც არის ერთი დიდი “მაგრამ”, რომელსაც გვერდს ვერ ავუვლი — საშინელებათა ჟანრის ფილმები და სერიალები წლის ნებისმიერ დროს მიყვარს და გამონაკლისი არც ოქტომბერია — პერიოდი, როცა ბევრი ადამიანი მისტიკურ, შიშისმომგვრელ განწყობას იქმნის.

ამიტომ, ამ სტატიაში საშინელებათა ჟანრის 5 სერიალს გირჩევთ, რომელიც ქვიარ რეპრეზენტაციით გამოირჩევა და ჰელოუინის პერიოდისთვისაც მისწრებაა.

American Horror Story

ამერიკული საშინელებათა ისტორია ბრედ ფალჩუკისა და რაიან მერფის ანთოლოგიის ტიპის საშინელებათა ჟანრის სერიალია, რომლის პრემიერა 2011 წელს შედგა და უკვე 12 სეზონი გამოვიდა. მიუხედავად იმისა, რომ სერიალი ბოლო დროს ისეთი ამაღელვებელი, ორიგინალური და გამართული ვეღარ არის, როგორც ადრე, უკვე საკულტოდ ქცეული საწყისი სეზონები საშინელებათა ჟანრის მოყვარულებისთვის მართლაც დაუვიწყარი გამოცდილებაა.

ამერიკულმა საშინელებათა ისტორიამ ჟანრულ სერიალებში ქვიარ რეპრეზენტაციის ნაკლებობის დამკვიდრებული მიდგომა შეცვალა და მაყურებელს ნებისმიერ სეზონში შეუძლია მისი თანაზიარი გამოცდილების მქონე პერსონაჟების ხილვა. ამბების ნაწილში სახასიათო, გამორჩეულ ქვიარ პერსონაჟებს ვხვდებით, ზოგიერთი სეზონის ცენტრში კი ქვიარ პერსონაჟები არიან — იქნება ეს სერიალის მე-7 სეზონი, კულტი, რომელიც ტრამპის ამერიკაში ლესბოსელი წყვილის შიშებს, ბრძოლასა და ახალ საფრთხეებს ასახავს თუ მე-11 სეზონი და ნიუ იორკი, რომელიც 80-იანი წლების ტრაგიკულ მოვლენებს ეხება.

თუ ამერიკული საშინელებათა ისტორია ჯერაც არ გინახავთ, წინ დამზაფვრელი, ორიგინალური, ვიზუალურად დახვეწილი ამბების წყება გელით, ხოლო თუ ერთგული ფანი ხართ, ალბათ, ზოგიერთი სეზონი არაერთხელ გაქვთ ნანახი და კიდევაც დაუბრუნდებით.

What We Do in the Shadows

სამი კლასიკური გაგებით, ერთიც ენერგო-ვამპირი და დამხმარე ადამიანი საზიარო სახლში ცხოვრობენ და სერიიდან სერიამდე ახალ-ახალ ფათერაკებში ეხვევიან, ვამპირულ წვეულებებზე დადიან, საკუთარ თავზე დაუღალავად საუბრობენ, მრავალ საუკუნე გამოვლილებს ეგზისტენციალური ფიქრებიც შემოაწვებათ ხოლმე, მაგრამ მაინც, ერთ არაფრით გამორჩეულ დასახლებაში ცხოვრების მიუხედავად, ჰგონიათ, რომ სამყაროს ცენტრი სწორედ ისინი არიან.

მათ ყველაფერი ნახეს, მრავალი ამბავი გამოიარეს, ადამიანური გრძნობებიც კარგა ხნის წინ გაუცვდათ და სიცილად არ ჰყოფნით წვრილმანი ადამიანური განცდები თუ მოვლენები, რომლებსაც ვეჯაჭვებით. მაგრამ, მიუხედავად იმისა, რომ არნახული ბოროტების ჩადენა თვალის დაუხამხამებლად შეუძლიათ, ერთმანეთთან ურღვევ კავშირში, თავისებურ ურთიერთზრუნვაში, რუტინული ყოველდღიურობის მობეზრებაში თუ კარგი დროის ტარების სურვილში ვლინდება, რომ არც ისეთი არა-ადამიანები არიან, როგორც ეს ერთი შეხედვით ჩანს.

და კიდევ — ყველა ვამპირი ბისექსუალია და თუ სერიალის ძალიან, ძალიან საშიში პერსონაჟებით ვიმსჯელებთ, პოლიგამიც. ამასთან, დაუცხრომელი სექსუალური ენერგია აქვთ და გამომდინარე იქიდან, რომ საოცრად ეგოცენტრულები არიან, მუდმივად ეჭვიანობენ და ითხოვენ, რომ გარშემომყოფებს გაუნელებლად უყვარდეთ. თუმცა, ემოციების გამოხატვა და საკუთარ გრძნობებზე საუბარი ისევე უჭირთ, როგორც ჩვენ, ადამიანებს.

სერიალი აბუჩად იგდებს საშინელებათა ჟანრის კლიშეებს თუ საკუთარი თავით შეპყრობილ პერსონაჟებს, ამავდროულად კი ახერხებს, რომ “უგულო” პერსონაჟებს მივეჯაჭვოთ, მათი დარდი გავიგოთ. თუ ეძებთ სერიალს, რომელშიც საკუთარი იდენტობის მაძიებელ პერსონაჟებს იხილავთ, რომელთაც ეგზისტენციალური კრიზისი აქვთ ან ადამიანობასა და ვამპირობას შორის არჩევანის გაკეთება უჭირთ, გულიანად სიცილიც გინდათ და სისხლიანი ამბებიც მოგწონთ, What We Do in the Shadows უნდა ნახოთ.

The Fall of the House of Usher

გოტიკისა და საშინელებათა ჟანრის ლიტერატურა ედგარ ალან პოს გარეშე ძნელად წარმოსადგენია. პოს ავისმომასწავებელი, დაძაბულობით დამუხტული, ფსიქოლოგიური სიღრმეებითა და ფილოსოფიური კითხვებით დატვირთული მოთხრობები თუ ლექსები უკვე 2 საუკუნეა არ ძველდება. The Fall of the House of Usher (აშერთა ოჯახის დაქცევა) სწორედ ამ საკულტო მწერლის ნაწარმოებების შთაგონებით შეიქმნა და სახელიც კი მისი ერთ-ერთი მოთხრობის იდენტურია. გამორჩეული საშინელებათა ჟანრის სერიალების რეჟისორის, მაიკ ფლენეგანის ახალი ნამუშევრის პრემიერა ახლახან, 12 ოქტომბერს შედგა და მაყურებლების მოწონება უკვე დაიმსახურა.

სერიალი აშერების ოჯახის ამბავს გვიყვება, რომელსაც ფარმაცევტული კორპორაცია აქვს და საკუთარი კაპიტალის ზრდას ადამიანების, ცხოველებისა თუ გარემოს ექსპლუატაციის ხარჯზე ცდილობს. მათ ბოროტ მიზნებს წყალი მაშინ შეუდგება, როცა ოჯახის წევრები ერთმანეთის მიყოლებით, საეჭვო ვითარებაში კვდებიან. ამ სერიალის ერთ-ერთი გამორჩეული დეტალი სწორედ ისაა, რომ ყველა სერიაში ერთი მთავარი პერსონაჟი კვდება და ამის პარალელურად შიშვლდება დანაშაულის მოტივი, რის გამოც მუდმივად დაძაბული იქნებით და სულმოუთქმელად დაელოდებით, როგორი იქნება აშერთა ოჯახის დაქცევის პროცესი.

სერიალში ერთმანეთზე უარესი პერსონაჟების წყებას შეხვდებით და შეიძლება მათი ცივსისხლიანი მკვლელობის ამბებიც კი გამართლებულად ჩათვალოთ. მთელი ეს სისხლისღვრა კი მისტიკური, ხშირად დამზაფვრელი დეტალებით და პოს ნაწარმოებებიდან ტექსტობრივი ამონარიდებით თუ სიმბოლოების გაცოცხლებით არის გამდიდრებული.

აშერთა ოჯახის დაქცევა, ისევე როგორც ფლენეგანის სხვა სერიალები, გამორჩეულია ქვიარ რეპრეზენტაციით — ასე რომ… ისღა დაგრჩენიათ, სერიალს ჩაუჯდეთ და დატკბეთ პოს შთაგონებით, ქვიარ ამბებით თუ მისტიკური მკვლელობების წყებით.

Yellowjackets

1996 წელს თვითმფრინავი, რომლითაც ნიუ ჯერსის უმაღლესი სკოლის გოგოების საფეხბურთო გუნდის წევრები მოგზაურობენ,  კანადის ტყეში ჩამოვარდება. ახალგაზრდა გოგოები და რამდენიმე ბიჭი იძულებულნი არიან, რომ გადარჩენის გზები ეძიონ — მოიპოვონ საკვები, კანადის ზამთრის ყინვას გადაურჩნენ და დამზაფვრელ გარემოებებს გაუმკლავდნენ. წლების შემდეგ კი, რამდენიმე გადარჩენილი ისევ წარსულის ტრავმებს ებრძვის და უკეთ ვიცნობთ პერსონაჟებს, რომელთა ცხოვრება სწორედ წლების წინ მომხდარმა გამოცდილებამ განსაზღვრა.

Yellowjackets არ არის საშინელებათა ჟანრის სერიალი, რომელიც ზებუნებრივ ელემენტებზე დგას — ის მცირე მისტიკური შტრიხებიც კი, რომლებსაც ვხვდებით, იმის უკეთ საჩვენებლად არის, როგორი დამანგრეველია იზოლირება, გაურკვევლობა, ყოველ წამს სიკვდილს მოლოდინი და შიმშილი, რომელიც მორალურად სწორსა და არასწორს შორის ზღვარს სრულად შლის. სწორედ ეს ტრავმული გამოცდილება გიბიძგებს, შენი ქმედებების გამართლება მიღმიერ, ზებუნებრივ წესრიგში ეძებო, თავი კი მხოლოდ განხორციელების ინსტრუმენტად ჩათვალო.

სერიალის განვითარება საკმაოდ ნელია, ნაბიჯ-ნაბიჯ გვაცნობს ყველა პერსონაჟს და შეიძლება, რთულად სანახავად მოგეჩვენოთ, თუ თავბრუდამხვევი მოვლენებით დატვირთულ შოუს ეძებთ. მაგრამ ამ სერიალის ხიბლი სწორედ ისაა, რომ თითოეული პერსონაჟის ქმედებაში, არჩევანში დავინახოთ მოტივაცია, რომელიც მათი ხასიათით, გამოცდილებით არის ნაკარნახევი. Yellowjackets ისეთ მნიშვნელოვან საკითხებს ეხება, როგორიც მორალური საზღვრებისა და კონტექსტის ურთიერთმიმართება, ტრავმულ გამოცდილებაზე რეაგირება, პოსტტრავმული სტრესი და რელიგიური კულტის ფორმირებაა.

Severance

Severance-იც არ არის რიგითი საშინელებათა ჟანრის სერიალი — მისტიკის, დრამისა და სამეცნიერო ფანტასტიკის ეს შესანიშნავი ნაზავი, მუდმივად თითის წვერებზე გამყოფებთ და უჩვეულო ფორმით მოყოლილი შემზარავი ისტორიაც არ დაგტოვებთ გულგრილს.

მომავლის კორპორაციულ დღის წესრიგში დგება დასაქმებულის პირადი ცხოვრების უარყოფითი გავლენა სამსახურში პროდუქტიულობაზე და ამისთვის გადაწყვეტასაც იფიქრებენ — ადამიანს აპროგრამებენ იმგვარად, რომ არასამუშაო საათებში განცდილი და ნაფიქრი სამსახურის ზღურბლზე გადაბიჯებისთანავე ავიწყდება და მხოლოდ სამუშაო ძალად იქცევა.

კორპორაციის მიზანია, ერთმანეთისგან სრულად იყოს გამიჯნული პირადი და სამსახურებრივი, მაგრამ რა ხდება მაშინ, როცა, ერთი მხრივ, დასაქმებული იწყებს დაფარული ამბების ძიებას და, მეორე მხრივ, მისი არა-სამუშაო ვერსიის ცხოვრებაში ჩნდებიან ადამიანები, რომლებიც სიმართლის გამოაშკარავებისკენ, ბოროტების ჯაჭვის აღმოჩენისკენ გიბიძგებენ. ეს ფსიქოლოგიური ტრილერი არაერთხელ გაგიყინავთ ძარღვებში სისხლს — კლაუსტროფობიური გარემო, მართვას დაქვემდებარებული ადამიანის ტანჯვა, საკუთარი გონებისა და მეხსიერების ორი ნაწილის იზოლირება და, საზღვრების მოშლასთან ერთად, გაუსაძლისი ემოციური ტვირთი, დისტოპიური მომავლის საფრთხეები შეგძრავთ.

ყველა ამ ამბავთან ერთად, მოგხიბლავთ ჯონ ტურტუროს და კრისტოფერ უოლკენის ტრაგიკული სასიყვარულო ხაზი, რომელთა ურთიერთობა ერთი შეხედვით განწირულია, მაგრამ მაინც უნდა დაველოდოთ, რა მოხდება სიუჟეტის განვითარებასთან ერთად.