“განსხვავებული პროფესიის ინტერესი მქონდა, არ მინდოდა ხშირად ჩაბარებად ფაკულტეტებზე მესწავლა. ასე აღმოვაჩინე მეღვინეობა და მერე იმდენად შემიყვარდა, რომ ძირითად პროფესიად და შემოსავლის ერთ-ერთ წყაროდ ვაქციე”, — გვეუბნება თამარ ხვედელიძე, “ორთას” თანადამფუძნებელი.
ღიმილით იხსენებს, რომ ისე ჩააბარა მეღვინეობაზე, რთველი ნანახი არ ჰქონდა. აგრარული უნივერსიტეტიდან გაცვლითი პროგრამით მოუწია კახეთში წასვლა — სტუდენტები სხვადასხვა ქარხანაში გაანაწილეს, რათა უკეთ ესწავლათ მეღვინეობა. სწორედ აქ ნახა პირველად რთველი და აქვე შეხვდა მომავალ ქმარს.
2016 წლის აგვისტოში დაქორწინდნენ, სექტემბერში კი უკვე პირველი ერთობლივი რთველი ჰქონდათ. ამბობს, მოგვიწია მთელი ყურძნის ჩაბარება და მხოლოდ გარკვეული ნაწილი დავიტოვეთ ოჯახისთვის, რომ ღვინო დაგვეწურაო.
“მერე ვთქვით, ამდენი ყურძენი გვაქვს და რატომ ვაბარებთ, ჩვენ თვითონ რატომ არ ვაკეთებთ რაღაცას?! ჩემი მეუღლეც პროფესიით მეღვინეა და ამ დროს გაჩნდა იდეა, მოდი, გავაკეთოთ ჩვენი მარანი. პატარა საოჯახო მარნის სურვილი ყოველთვის ჰქონდა. შემდეგ წელს, 2017-ში უკვე მივიღეთ პირველი მოსავალი, დავწურეთ და ჩამოვასხით”.
თავდაპირველად ღვინისთვის პაპის მიერ ჩაყრილ რამდენიმე ქვევრს იყენებდნენ და ნელ-ნელა, საკუთარი ხელებით ააშენეს მარანი, შეიძინეს აუცილებელი აღჭურვილობა, დაამზადეს ეტიკეტი, მონაწილეობენ გამოფენებშიც და, გარდა იმისა, რომ წარმოდგენილნი არიან ადგილობრივ ბაზარზე, უკვე სცადეს ღვინის ექსპორტზე გატანაც. თამარი ამბობს, რომ ამ პროცესში დიდი დახმარება იყო ჯერ აწარმოე საქართველოში-ს, შემდეგ კი GIZ-ის გრანტები, რომელთა დახმარებითაც ცისტერნები შეიძინეს.
“ახლა ცალკე მარანი გვაქვს, 6 პატარა ქვევრით, რამდენიმე ცისტერნით და ვახერხებთ, რომ მთელი ჩვენი ვენახი ჩვენ თვითონ გადავამუშავოთ. ნაწილი მიდის ქვერებში, მაგრამ ვაკეთებთ კლასიკური ტექნოლოგიითაც, ანუ ჭაჭას ვაცლით დაწურვის პროცესშივე და მხოლოდ ტკბილს ვადუღებთ. ამიტომ გვაქვს როგორც ქვევრის ღვინო, ასევე, კლასიკური ღვინოებიც“.
როცა თამარს ვთხოვეთ, მოეყოლა მის ერთ დღეზე, ხუმრობით გვითხრა, გაღვიძებისთანავე ორი “მშია, მშია” მყავს მისახედიო. ახლა მესამე შვილს ელოდება. საუზმის შემდეგ სახლის საქმეების დრო დგება — როგორც წესი, სოფლის სახლები ორსართულიანია, რომლებშიც 8-10 ოთახია და მათ დალაგებას, მერე კი საჭმლის მომზადებას ემატება უზარმაზარი ეზო, ბოსტანი და მარანი. თხილი, კაკალი, ვაშლი, მსხალი, ალუჩა, კიტრი, პომიდორი, ყაბაყი, მწვანილები — ეს იმ ხილ-ბოსტნეულის მცირე ჩამონათვალია, რომელიც ოჯახში პირადი მოხმარებისთვის მოჰყავთ.
“დედას რომ ეკითხებიან, შენი შვილი ჩემსას რითი ჯობიაო… ყველას თავისი ღვინო უყვარს, ყველას თავისი ღვინო ჰგონია განსაკუთრებული, მაგრამ ჩვენ მართლა მთელ სულს და გულს ვაქსოვთ შიგნით”.
პარალელურად, სრულ განაკვეთზე მუშაობს, დისტანციურად. ამბობს, რომ დისტანციური სამსახური შრომას უმსუბუქებს, რადგან დღის განმავლობაში ორი შვილიც ჰყავს მისახედი და ყოველდღიურად ოფისში რომ დადიოდეს, გაცილებით გაუჭირდებოდა. ახლა ვახერხებ, რომ თან ვიმუშაო, თან ბავშვებს მოვუარო და ხშირად არ მიწევს სამსახურიდან დავეთხოვოო.
როგორც ამბობს, აგვისტოს ბოლოს უკვე დაიწყება “ფუსფუსი” — მზადება რთველისთვის. ეს გულისხმობს ჭურჭლის გარეცხვას, სტერილიზაცის და ა.შ. მერე ყურძნის კრეფა იწყება. როგორც წესი, პირველად ჟღია მწიფდება და ჯერ სწორედ მას კრეფენ, რომლისგან შემდეგ როზეს ამზადებენ. როგორც თამარი გვიხსნის, ჟღია ერთ-ერთი ყველაზე იშვიათი ჯიშია და ძველ ვენახებშია შერეული აქა-იქ. ცოლ-ქმარი ყურძნის დასაკრეფად დილით ადრე, 05:00 ან 06:00 სათზე გადის და, როგორც წესი, სამუშაოს გვიან ღამით ასრულებენ. მალევე მწვანეების გამოკრეფა იწყება ხოლმე, სულ ბოლოს კი რქაწითელის, რომელიც მათი ვენახების დაახლოებით 70%-ია.
“მარტო ალბათ ამ ყველაფერს მე ვერ შევძლებდი… ერთობლივად ვცდილობთ ხოლმე ყველაფერს. სექტემბერში აქ ამბავი ხდება… ყოფილა შემთხვევები, რომ ბავშვები დამიძინებია და მერე ღამის პირველ-ორ საათამდე კიდევ რაღაც საქმეები გვქონია და გვიკეთებია. სხვანაირად არ გამოდის, ვერ ასწრებ ფიზიკურად. ეს ყურძენი ამდენი რომ იკრიფება, იმის გადამუშავება, მერე შესაბამის ჭურჭელში დალაგება, მით უმეტეს, კლასიკური ტექნოლოგიით, ოჯახურ პირობებში საკმაოდ რთულია წვენის ცალკე გამოღება. არ გვაქვს ჩვენ პნევმატური პრესი, რომელსაც ძირითადადად დიდი ქარხნები იყენებენ და მარტივად ახერხებენ ამ პროცესს. ჩვენ დრო გვჭირდება. შემოდგომაა, ჯერ კიდევ ცხელა, მეორე დღეს ღვინოები უკვე დუღილს იწყებს და ყველაფერი მოწესრიგებული რომ არ იყოს, აქ ყველაფერი ბუგრით იქნება სავსე, რაც მერე პირდაპირ აისახება ღვინოზე. ამიტომ, ეს რომ თავიდან ავირიდოთ, იმავე დღეს უნდა მოხდეს ყველაფერი, რაც საკმაოდ რთულია”.
ვეკითხებით, როდის ისვენებს.
“როცა ვთესავთ, სანამ მოსავალი მოვა, მანამდე ვისვენებთ… ვისვენებთ რა, იმას ბალახიც ხომ უნდა გააცალო, გათოხნო და სანამ ეგ პერიოდი მოვა, მანამდე ვისვენებთ… 2-3 დღე”, — სიცილით ამთავრებს წინადადებას, მერე კი ამატებს, რომ ნოემბერი-დეკემბერი აქვთ შედარებით მსუბუქი, “როცა ღვინოები უკვე დადუღებულია, შენახულია, ვარგდება და გაზაფხულამდე გვაქვს საშუალება, რომ წყნარად იყვნენ ესენიც და ჩვენც”.
“როცა რაღაცა მაინტერესებს, უცებ ვის ვკითხო და აბა, ქალებო… არ არსებობს, რომ 20-30 ქალიდან, ვიღაცამ რაღაც არ იცოდეს, არ გირჩიოს, რაც საკმაოდ დიდი ძალაა”.
ღვინის მარანს “ორთა” რამდენიმე მიზეზით დაარქვეს: პირველ რიგში, უნდოდათ მარტივი და დასამახხოვრებელი ყოფილიყო როგორც ქართველი, ისე უცხოელი მომხმარებლისთვის. გარდა ამისა, სახელს კონკრეტული მნიშვნელობაც უნდა ჰქონოდა. საბოლოოდ, ცოლ-ქმრის ინიციალების გაერთიანებით მიიღეს “ორთა”, რომელიც, ამავდროულად, იმაზეც მიანიშნებს, რომ მარანი ორ ადამიანს ეკუთვნის.
დაინტერესებულ ადამიანს “ორთას” პოვნა თელავის მუნიციპალიტეტში, სოფელ შალაურში შეუძლია. მარანი იძებნება Google Map-ზეც. მარანი მომხმარებელს სთავაზობს სწავლება-დეგუსტაციას, ღვინის ისტორიას, ქვევრის გაცნობას და ა.შ. სამომავლოდ გეგმავენ, ამ ჩამონათვალს არყის სახდელი ქვაბიც დაამატონ, ასევე, სურთ ენოთეკა გააკეთონ, სადაც ღვინოების დასაწყობება და შენახვა უკეთ მოხდება.
მიმდინარე საქმეების პარალელურად, მონაწილეობენ ტრენინგებსა და გამოფენებშიც. როგორც თამარი ამბობს, ამას ასოციაციის, ქალები ღვინის ინდუსტრიაში, დახმარებით ახერხებს.
“ინფორმაციების გაცვლაც ხდება ყოველდღიურად. როცა რაღაცა მაინტერესებს, უცებ ვის ვკითხო და აბა, ქალებო… არ არსებობს, რომ 20-30 ქალიდან, ვიღაცამ რაღაც არ იცოდეს, არ გირჩიოს, რაც საკმაოდ დიდი ძალაა”.
თამარს ვკითხეთ, რითია მისი ღვინო განსხვავებული, რაზეც შემოგვაგება: “დედას რომ ეკითხებიან, შენი შვილი ჩემსას რითი ჯობიაო…”
“ყველას თავისი ღვინო უყვარს, ყველას თავისი ღვინო ჰგონია განსაკუთრებული, მაგრამ ჩვენ მართლა მთელ სულს და გულს ვაქსოვთ შიგნით. ჩემი მეუღლე მთელი წელი ვენახიდან არ გამოდის და მერე უკვე აქ ვაგვირგვინებთ სექტემბერში, რამდენიმე თვე ზედ ვევლებით ამ ღვინოს”.
“როცა დაინახავენ ქალ მეღვინეს, არ შეეშინდეთ, რომ ცუდი ღვინო იქნება. ჯერ გაგვისინჯეთ და მერე შეგვაფასეთ”.
თამარი ფიქრობს, რომ მცირე მარნების ღვინო, უმეტესად, დასავლეთში უნდა გავიდეს ექსპორტზე, რადგან სწორედ იქ იხდიან ფულს ხარისხში. დაბალი ხარისხის, იაფფასიან ღვინოს სადაც ეძებენ, მცირე მარნებს ის ქვეყნები არ გვაწყობსო. ამბობს იმასაც, რომ ქვეყანაში არსებული ვითარება ღვინის ინდუსტრიაზეც აისახება და მცირე მარნებისთვის დასავლურ გრანტებს დიდი მნიშვნელობა აქვს.
ვკითხეთ გენდერულ სტერეოტიპებზეც. აღნიშნავს, რომ საზოგადოებას წლების წინ უფრო მეტად უკვირდა მეღვინე ქალების ხილვა, თუმცა წლებთან ერთად დამოკიდებულება შეიცვალა და ახლა იმდენი ქალი მეღვინეა, აღარავის უკვირსო — “პირიქით, როცა ეტყვი, რომ მეღვინე ვარ, ამბობენ, ვა, რა მაგარიაო და არა იმას, შენ რა გინდა მანდო”. მიუხედავად ამისა, მაინც ამჩნევს უნდობლობას, რომელიც უსიამოვნოა.
“მაინც არის რაღაც დონეზე ქალების მიმართ უნდობლობა, ცოტა ეჭვის თვალით უყურებენ. მეტი სანდოობა კარგი იქნებოდა სხვებისგან ჩვენ მიმართ. როცა დაინახავენ ქალ მეღვინეს, არ შეშინდნენ, რომ ცუდი ღვინო იქნება. ჯერ გაგვისინჯეთ და მერე შეგვაფასეთ”.