“ღირებულებებს ვერ ვუღალატებთ” — მარტივად მოყოლილი ვიზუალური ამბები 64-სგან

პროექტი 64, რომელიც სტუდიასა და იმავე სახელის მედია საშუალებას აერთიანებს, ცოტა ხანია, რაც აქტიურად მუშაობს და აუდიტორიას მრავალფეროვან ვიდეო კონტენტს სთავაზობს. ყველაფერი იდეიდან დაიწყო — იანა ყორბეზაშვილი და გიორგი გოგუა საკუთარი მედია საშუალების დაფუძნებამდე ფრილანსერებად მუშაობდნენ, ძირითადად კომერციული მასალების კეთება უწევდათ და სურვილი ჰქონდათ, მეტად საინტერესო საქმისთვის მოეკიდათ ხელი. თავიდანვე ის ჰქონდათ ჩანაფიქრად, რომ განმარტებითი ჟურნალისტიკა ეკეთებინათ და აუდიტორიისთვის მარტივად ენით, ასევე, მიმზიდველი ვიზუალური სტილით მიეწოდებინათ ინფორმაცია, გაეზიარებინათ ცოდნა.

როგორც გიორგი გოგუა მედია აპრილთან იხსენებს, 2020 წლის შემოდგომა იყო, როცა განიხილავდნენ გეგმებს და მიიღეს გადაწყვეტილება, მედიის დაფუძნებაზე ეფიქრათ. ამ პროცესში მესამე ადამიანიც შეუერთდათ, თომა ბეგიაშვილი, რომელსაც ვიდეო კონტენტის კეთების დიდი გამოცდილება ჰქონდა. უკვე 2021 წლის მაისში ორგანიზაციად დაფუძნდნენ. გიორგი გვეუბნება, რომ თავიდანვე ბიზნესის დაინტერესება და კომერციულ განვითარებაზე ფიქრი ძნელად წარმოსადგენი იქნებოდა. იხსენებს, რომ მოიპოვეს მცირე გრანტი, სულ რაღაც 6-თვიანი მუშაობისთვის და დაიწყეს მუშაობა.

“გვინდოდა გაგვეკეთებინა კომპანია, სადაც ჩვენ გვენდომებოდა მუშაობა. კომპანია, რომელიც ორიენტირებული იქნებოდა ზრდაზე, შემოსავლის მიღებაზე, ბიზნეს განვითარებაზე”.

პირველი ვიდეო 2021 წლის აგვისტოში გამოაქვეყნეს, მაგრამ გრანტი მალევე ამოიწურა და ფინანსურ საჭიროებებზე პასუხის გაცემის გზად კომერციული დაკვეთები იქცა. იქამდე ფრილანსერად მუშაობის გამოცდილებით უკვე ჰქონდათ გარკვეული კონტაქტები და რამდენიმე ადამიანის რესურსს შეღავათიან, ფაქტობრივად ერთი ადამიანის შრომის ფასად ახმარდნენ კომპანიების ინტერესს. 2022 წლის ბოლომდე ასე იმუშავეს — დაიმატეს მხოლოდ ერთი ადამიანი, რომელმაც სოციალური მედიის მენეჯერის მოვალეობა შეითავსა.

“პირველი გრანტი რეალურად მხოლოდ ქირისა და მცირე ჰონორარებისთვის იყო საკმარისი. ტექნიკა ჩვენი გვქონდა, რაღაც განათებებიც, არც ისე ხარისხიანი, ფონებიც ჩვენი იყო, რომლებიც ელიავაზე ნაყიდი ნაჭრებით გავაკეთეთ. არც სამონტაჟო კომიუტერი გვქონდა, სახლიდან ვაპირებდი ჩემი პირადი კომპიუტერის მოტანას, მაგრამ მაგ პერიოდში ევროკავშირის პრიზი მოვიგე და ის თანხა სამონტაჟო კომპიუტერის ყიდვას მოვახმარე”.

გიორგის თქმით, სხვა მედიაში ან ფრილანსერად მუშაობის გამოცდილება კი ჰქონდათ, თუმცა არაფერი იცოდნენ საკუთარი ორგანიზაციის მართვისთვის საჭირო ძალისხმევაზე. ბევრი რამე ასე გზადაგზა, პრაქტიკული გამოცდილებით ისწავლეს. მაგალითად, თავიდან უნდოდათ, რომ კვირაში ერთი ვიდეო მაინც გამოექვეყნებინათ, თუმცა მალევე მიხვდნენ, რომ ვერ შეძლებდნენ, რადგან ორგანიზაციაში სულ სამი ადამიანი იყო და სხვა თუ არაფერი, იმაზე მაინც უნდა ეფიქრათ, რომ თავი დაეზოგათ, ადამიანურ რესურსს გაფრთხილებოდნენ. ასე იყო სოციალური ქსელების შემთხვევაშიც — გადაწყვიტეს, რომ ყველა არხის ათვისებას, ყურადღების ერთზე მიმართვა სჯობდა და თავიდან მხოლოდ ფეისბუქზე არსებობდნენ. მიუხედავად იმისა, რომ კონტენტს შეზღუდული რაოდენობით აქვეყნებდნენ და სოციალური არხებიც არ ჰქონდათ სრულად ათვისებული, აუდიტორიის ყურადღება მალევე დაიმსახურეს.

“აუდიტორია გაიზარდა მალევე, რადგან რეალურად ვქმნიდით ისეთ პროდუქტს, რასაც სხვა არ აკეთებდა. მაგალითად, ხელით დამზადებული, ქაღალდისგან გამოჭრილი დეკორაციები; თხრობა და ილუსტრაცია ერთმანეთს რომ მიჰყვება. მგონი პირველივე წელს ავედით მილიონზე მეტ ნახვაზე, სულ 15 ვიდეო გვქონდა ერთ წელში. მხოლოდ ვიზუალზეც არ იყო, მედიის ბაზარი გაჯარებული იყო და დღესაც არის ახალი ამბებით, ჩვენ არც გვინდოდა და არც რესურსი გვეყოფოდა ახალი ამბების საკეთებლად. თავიდანვე ჩანაფიქრი იყო, რომ ვიდეოზე ვიმუშავებდით და, ძირითადად, სოციალურ ქსელში. გვინდოდა რთული ამბების მარტივად ახსნა და ამასთან, გრაფიკული დიზაინისა და ვიზუალური თხრობის შერწყმა. მერე ცოტა სხვა რაღაც გამოვიდა, მაგრამ პირველი ინსპირაცია იყო ვოქსი”.

გოგუა ჩვენთან საუბარში იხსენებს, რომ დაფუძნების პერიოდში ჯერ კიდევ შეიძლებოდა ბიზნეს განვითარებაზე ფიქრი და მომავლის გეგმების დასახვა. მისთვის 5 ივლისი იქცა ერთგვარ წყალგამყოფად, რომელმაც გამოააშკარავა ბევრი პრობლემა.

“იქამდე იყო ვერბალური თუ ზოგჯერ ფიზიკური თავდასხმები მედიის წარმომადგენლებზე, რაც დაიწყო ტელევიზიებისადმი ბოიკოტის გამოცხადებით, საჯარო ინფორმაციაზე წვდომის არაფორმალურად შეზღუდვით. სულ უფრო ხშირი და მძაფრი ხდებოდა ვერბალური თავდასხმები მედიაზე, მერე უკვე შეურაცხყოფაზე გადავიდა. 5 ივლისს დავინახეთ, რომ პოლიციამ  პრაიდის დასარბევად გამოსულ ხალხს კარტ ბლანში მისცა და ღარიბაშვილის განცხადებაც ეს სიგნალი იყო. ტელევიზიისგან განსხვავებით, ონლაინ მედიას პოლიტიკურ აფილაციას მარტივად ვერ დასწამებდნენ, თუმცა ისრები ნელ-ნელა მიემართებოდა ონლაინ მედიასაც, გამოყვანილი ვიყავით როგორც პრაიდის დამცველები, ცხადია, არაზუსტად. თავისთავად, ონლაინ მედიის დიდი ნაწილი ადამიანის უფლებების სადარაჯოზე ვიყავით, თუმცა ეს მიწოდებული იყო არასწორად და ფაქტობრივად ქართველობის მტრებად გამოვყავდით”.

რამდენიმე ადამიანმა თითქმის ორი წელი იმუშავა, რის შემდეგაც მოპოვეს ფინანსური მხარდაჭერა, რომელიც ორგანიზაციული ზრდისთვის იყო განკუთვნილი. ამან შესაძლებლობა მისცათ, რომ გუნდი ათ ადამიანამდე გაეზარდათ. ამასთან, იყიდეს ავეჯი, მაგალითად, სკამები. ავიღებდით ხელფასს და მივდიოდით გორგიაში, ვყიდულობდით ფიცრებს, მერე ელიავაზე რკინის ფეხებს ვამზადებინებდით და ასე ავაწყეთ მაგიდებიო, იხსენებს გიორგი და ამბობს, რომ დღემდე ასე არიან — ბევრ რამეს თავიანთი ხელებით აკეთებენ.

“მგონია, რომ სულ უნდა გახსოვდეს, როგორ ცდილობდი გამოსავლის პოვნას მაშინ, როცა ფული არ გქონდა, ამას აქვს პლიუსები — შემოქმედებითია, რაც ჩვენთვის უმნიშვნელოვანესია, თერაპიულიც არის, ერთობი კიდეც და თან მუდმივად გახსენებს, საიდან დაიწყე. სტარტაპის განწყობა სულ უნდა შეინარჩუნო, რომ გახსოვდეს, გარანტირებული არაფერია”.

ამ ფინანსური მხარდაჭერით შანსი მიეცათ, მეტად გაზრდილიყვნენ, კონტენტი განევითარებინათ და ასეც მოხდა — ახლა მთელი რიგი მიმართულებებით ქმნიან კონტენტს და დიდი ხანია ყოველკვირეულად რამდენიმე ვიდეოს მაინც აქვეყნებენ. პარალელურად “ქართულმა ოცნებამ” დაიწყო მედიის კიდევ უფრო შეზღუდვა, მიიღო არაერთი რეპრესიული კანონი, იქნება ეს რუსული კანონი, FARA, გრანტების კანონი, ჰომოფობიური კანონი და ა.შ.

გოგუას თქმით, “ოცნების” მცდელობების საპასუხოდ, არ დაუკარგავთ ის ღირებულებითი ღერძი, რომელიც მათ საქმიანობას წარმართავს — საუბრობენ სხვადასხვა საკითხზე, როგორც ზოგადი პროფილის მედია, მათ შორის, ადამიანის უფლებებზე და ამ ნაწილში მათთვის არ არსებობს მეორე მხარე თუ ალტერნატივა. თუმცა, თუ საწყის წლებში მთავარი ფოკუსი საგანმანათლებლო შინაარსის მასალები იყო, 2023-მა წელმა დაანახათ, რომ სოციო-პოლიტიკური თემების წინ წამოწევა აუცილებელი იყო.

მოსალოდნელმა კრიზისმა და დაწესებულმა შეზღუდვებმა კიდევ უფრო უბიძგათ, რომ მაქსიმალურად ბევრი ემუშავათ კომერციალიზაციის მიმართულებით. როგორც გიორგი ამბობს, ყოფილა შემთხვევა, როცა სტუდიის მუშაობა, რომელიც სრულად გამიჯნულია სარედაქციო საქმიანობისგან, შეუფერხებია იმას, რომ 64, როგორც მედია ხელისუფლებისადმი კრიტიკულია და პოტენციურ დამკვეთს ამის გამო თანამშრომლობაზე უარი უთქვამს. თუმცა, როგორც გოგუა ამბობს — “თუ ასე გადაწყვიტეს, რას ვიზამთ, ღირებულებებს ვერ ვუღალატებთ”.

არსებულ მდგომარეობას კრიტიკულად აფასებს და აღნიშნავს, რომ ამ სიტუაციის და შესაძლო მომავლის წარმოდგენა მარტივია რუსეთის, ბელარუსისა და აზერბაიჯანის მაგალითებით. თუმცა, ჩვენთან ყველაფერი ბევრად სწრაფად ხდება.

მისი თქმით, ამას ემატება ზოგადად, მსოფლიოში მიმდინარე ამბებიც და სოციალური მედიაც, რომელიც ტრადიციულ მედიას კლავს. ამიტომ, დღეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვნად მიაჩნია, რომ მედიამ ამ ცვალებადი რეალობისთვის ფეხის აწყობა შეძლოს.

64-ის მისიას სწორედ იმაში ხედავენ, რომ ინფორმაციის დაქსაქსვის, ალტერნატიული მოსაზრებების ერთიან სურათში დანახვის შესაძლებლობის ნელ-ნელა გაქრობის პირობებში, შექმნან სივრცე, რომელიც აუდიტორიას შეჯერებულ ინფორმაციას მიაწვდის და ხშირად ერთმანეთისგან სრულიად საპირისპირო მოსაზრებების მოსმენისა და ცოდნის მიღების შესაძლებლობას შესთავაზებს.

გვეუბნება, რომ ახლა, როცა შესაძლოა მოლოდინი გვქონდეს, რომ იმაზე ბევრად უარესიც არაა გამორიცხული მოხდეს, რაც უკვე ხდება, მნიშვნელოვანია იმის გახსენება, რა სურვილმა, ღირებულებებმა გადაგვაწყვეტინა, რომ ჟურნალისტიკაში გვეცადა ბედი.

“რაღაცის გვჯეროდა და იმიტომ დავიწყეთ, ვხედავდით ადამიანებს, რომლების ხმაც არ ისმოდა ან არასაკმარისად ისმოდა, ვხედავდით უსამართლობას, რომელზეც არავინ საუბრობდა და ჩვენი თავი წარმოგვედგინა ამ ორმოების ამომვსებად. არ მჯერა, რომ ჟურნალისტიკა პრობლემებს აგვარებს, მაგრამ ნათელს ჰფენს. ინდივიდუალურად უნდა გადავწყვიტოთ, ვაგრძელებთ თუ არა და თუ კი, როგორ”.

ინტერვიუ უკვე ჩაწერილი გვქონდა, როცა გავრცელდა ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ ანტიკორუფციულმა ბიურომ, რომელიც გრანტების შესახებ კანონის აღსრულებაზე ზედამხედველობას სწევს, რამდენიმე მედია საშუალებას, მათ შორის, 64-ს ოფიციალური წერილი გაუგზავნა. ეს პირველი ნაბიჯია, როცა ბიურო მედია საშუალებების საქმიანობითაც დაინტერესდა. ანტიკორუფციულმა ბიურომ 64-ს მოსთხოვა წარადგინოს ინფორმაცია კანონის ამოქმედების შემდგომ მიუღიათ თუ არა ან აქვთ თუ არა მიმდინარე გრანტი, მოთხოვნილია ასევე პერსონალური მონაცემების შემცველი ინფორმაცია. 64-მა ბიუროს პასუხად მისწერა, რომ სასამართლოს მოთხოვნის საფუძველზე წარადგენენ ინფორმაციას. გოგუას დამატებით ვკითხეთ, როგორ აფასებს აღნიშნულ ამბავს. მისი თქმით, არც მოთხოვნა ჰგონია სამართლიანი და არც კანონები, რომლებიც ბოლო დროს მიიღეს.

“ეს კანონები არის იმისთვის, რომ მედიას ხელი შეგვიშალონ მუშაობაში და საერთოდ გაგვაჩერონ, რადგან ძალიან კარგად იცის “ქართულმა ოცნებამ” ის, რომ გრანტები არის ის, რაზეც ონლაინ მედიის უდიდესი ნაწილი არის დამოკიდებული. მგონია, რომ ეს მხოლოდ დასაწყისია, კიდევ გაგრძელდება ეს პროცესი და ვფიქრობ, რომ ყველაზე უარესი წინ გველოდება”.

გიორგი გოგუამ საუბრისას აღნიშნა, რომ მთელი იმ რეპრესიული მანქანების ფონზე, არ არსებობს გარანტიები, ამიტომ ორგანიზაცია რომც დაიხურო, მთავარი მაინც ისაა, რა დატოვეს. ყველაზე მნიშვნელოვნად კი ის ღირებულებითი კავშირი მიაჩნია, რომელიც ადამიანებს შორის შედგა.

“ერთი, რასაც მივაღწიეთ, ის არის, რომ სულ რომ ხვალვე დავიხუროთ, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ სანამ 64 არსებობდა, აქ ადამიანები თავს კომფორტულად გრძნობდნენ. აქამდეც გვქონია რთული პერიოდები და გუნდი გვაძლებინებდა.ახლაც ასეთივე პერიოდია, მაგრამ, საბოლოო ჯამში, ღირებულებითი კავშირი შედგა და იმედი მაქვს, რომ ამ პროცესში ადამიანებმა საკუთარი თავიც იპოვეს. გაგვიმართლა, რომ ეს ხალხია ჩვენ გვერდით, რომლებიც ჩვენთან ერთად ზურგით მოათრევენ 64-ს”.

არსებული გამოწვევების საპასუხოდ, დამოუკიდებელი მედიების მხარდაჭერის მიზნით შეიქმნა ერთიანი პლატფორმა: sinatle.media. დღეს საქართველოში დამოუკიდებელი ონლაინმედია გადარჩენისთვის იბრძვის. რეპრესიული რეჟიმი ცდილობს ჩაახშოს ხმები, რომლებიც სიმართლეს ამბობენ.

22 ონლაინმედია მთელი საქართველოდან გავერთიანდით, რომ დავიცვათ ის, რაც ყველას გვეკუთვნის: თავისუფალი სიტყვა და დემოკრატია. კამპანიაში მონაწილე ონლაინ მედიებს შორის არის რადიო მარნეულიც.

შენი მხარდაჭერა ამ ბრძოლაში გადამწყვეტია. გადარიცხე დამოუკიდებელი ონლაინმედიის მხარდასაჭერად და დაგვეხმარე ინფორმაციის გავრცელებაში