ბათუმში დღეს გამართულ სხდომაზე მზია ამაღლობელმა სასამართლოს საბოლოო სიტყვით მიმართა. მან მადლობა გადაუხადა ახლობლებს, მეგობრებს, კოლეგებს, მხარდამჭერებს, დიპლომატიურ კორპუსს, აქტივისტებსა და უფლებადამცველებს. სოლიდარობა გამოუცხადა სინდისის პატიმრებს, მათ შორის, ნინო დათაშვილს და გააპროტესტა პროკურატურის გადაწყვეტილება ფსიქიატრიული მდგომარეობის შემოწმების შესახებ.
მზიას სიტყვა ემოციური იყო, რამდენჯერმე გაუტყდა ხმა და მოადგა ცრემლი. დარბაზში დამსწრეები ტიროდნენ.
სხდომის დასაწყისში ადვოკატმა, მაია მწარიაშვილმა განაცხადა, რომ მზიას მხედველობა კიდევ უფრო გაუარესდა და ერთ თვალში 1% აქვს, ანუ პრაქტიკულად არ აქვს მხედველობა დარჩენილი, მეორე თვალში კი სათვალით მხოლოდ 30%-მდე შეიძლება გაუმჯობესება. უფლებადამცველმა მოიხოვა, სასამართლომ ეს გაითვალისწინოს გადაწყვეტილების მიღებისას.
“დიდი მადლობა სასამართლოს, რომ დღეისთვის გადადიდო პროცესი. მიხარია, რომ ისევ ვხედავ ჩემს მეგობრებს, ოჯახს, გულშემატკივრებს, თუმცა უხერხულობის განცდაც მაქვს, რომ ისევ მოგიწიათ სასამართლო დარბაზში მოსვლა.
ერთხელ, მახსოვს, პროცესზე ვთქვი, რომ სხდომიდან სხდომამდე ისე ვითარდება პროცესები გარეთ, ჩემს პატიმრობასა და ჩემს საქმეზე ვერ ვკონცენტრირდები-მეთქი. ასეა ამ შემთხვევაშიც”.
ასე დაიწყო მზიამ თავისი სიტყვა და შესავალშივე ნინო დათაშვილის საქმეზე ისაუბრა.
“4 აგვისტო მონიშნული მქონდა, როგორც თარიღი, როცა ნინო დათაშვილის, აქტივისტის, სინდისის პატიმრის აღკვეთის ღონისძიების შეცვლაზე უნდა ემსჯელა სასამართლოს. ნინო იმ პენიტენციურ დაწესებულებაშია, სადაც მე ვარ. თუმცა ჩვენ ისეთ იზოლირებულ პირობებში ვართ, შემთხვევითაც კი ვერ გადავეყრებით ერთმანეთს. მას სოლიდარობის ნიშნად წიგნიც კი ვერ შევუგზავნეთ. თვეზე მეტია, ჩემს საკანშია მარიო ვარგას ლიოსას “ვაცის ნადიმი”, წარწერით: “ნინო, გამაგრდი, მარტო არ ხარ”.
მას შემდეგ, რაც გავიგე, რომ პროკურატურა ნინოს ფსიქიატრიულში გამოკეტვას უპირებს, სრულიად ჩამოვიშალე. მიჭირს გავიხსენო, ასეთი დაცინვა კიდევ როდის იყო. შემდეგ გამახსენდა ნინოს სიტყვები: “მე მსხვერპლი არ ვარ” და დალაგდა ყველაფერი. ამით სიცხადე დავიბრუნე. ნინო ამ გამოწვევასაც გაუმკლკავდება და რეჟიმიც საკადრის პასუხს მიიღებს”, — განაცხადა ამაღლობელმა, რის შემდეგაც ამავე საქმეზე პროკურორებს მიმართა:
“პროკურორებო, ბრაზისა და უსამართლობის გამო, ზოგჯერ მეც ამიწყლიანდება, მეცრემლება თვალები. ხმაში ბზარიც მიჩნდება, ზოგჯერ სიტყვებსაც ვერ ვპოულობ. რას ფიქრობთ, ჩემი ეს ემოციური მდგომარეობა ფსიქიატრიულ ექსპერტიზას ხომ არ საჭიროებს?”
მზიამ აღნიშნა ისიც, რომ ნინო დათაშვილის საქმის გამო მის საბოლოო სიტყვაში ბევრი საკითხი უმნიშვნელო გახდა. მისი თქმით, ძალიან უნდოდა, სოლიდარობის მნიშვნელობაზე და რუსული კანონის მავნებლობაზე ელაპარაკა. ასევე, სურდა, ესაუბრა ნეტგაზეთისა და ბათუმელების მისიაზე, მიუკერძოებლობაზე და იმაზე, დამალული ინფორმაციის და მავნე პრაქტიკის გასაჯაროებას რა სიკეთე მოაქვს საზოგადოებისთვის: “ჩვენი გამოძიებების მაგალითები. ამ გამოძიების საფუძველზე კანონში ცვლილებები შესულა და კონკრეტული მოქალაქეების სიცოცხლეც გადარჩენილა”.
ამის შემდეგ, მზიამ საპროცესო შეთნახმებაზე ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მისთვის შეთავაზებაც კი შეურაცხმყოფელი იყო და ამაზე დათანხმება ცოცხლად დამარხვის ტოლფასია.
“იქ, სადაც მეშვიდე თვეა უკანონოდ გამოკეტილი ვარ, ბევრისთვის საპროცესო გარიგება ნამდვილად სახელმწიფოს მხრიდან გადადგმული ჰუმანური ნაბიჯია. ვერასდროს დავივიწყებ იმ პატარა გოგოს ტირილს — “დედა მენატრება, დედასთან მინდა”, რომლის ხმაც ჩემს საკანშიც აღწევდა. როცა გავიგე, რომ ამ გოგოს მშობლები პროკურატურასთან საპროცესო გარიგებას აწარმოებდნენ, ძალიან გამიხარდა, არ დაგიმალავთ.
ჩემს შემთხვევაში ასე არ არის. ყოველგვარი გადაჭარბების გარეშე, ცოცხლად დამარხვის ტოლფასია, შემოთავაზებაც კი ძალიან შეურაცხმყოფელი იყო ჩემთვის. მოკლედ, ახალს ვერაფერს გეტყვით, ადვოკატებმა ჩემი პოზიცია უკვე გაახმოვანეს, რომ — არა”.
“ვერ მოვაწერ ხელს ამ საპროცესო გარიგებას იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ რაც მოხდა, ის არ იყო თავდასხმა და სილის გაწვნის თავდასხმად წარმოჩენა და შეფუთვა ბოროტებაა. რა სამართალია, მე პირადად არ ვიცი. 7 თვეა ამაზე ვფიქრობ და არ ვიცი”.
მზიამ ხაზი გაუსვა, რომ დაპატიმრების პირველი დღიდან არაერთხელ უთქვამს და გაიმეორებს, პასუხისმგებლობას არ გაურბის: “განსხვავებით, ე.წ. დაზარალებული დგებუაძისგან. მგონია, რომ კანონში არსებობს ჩემი ქმედების, სილის გაწვნის პასუხისმგებლობისთვის ადეკვატური მუხლი”.
ჟურნალისტმა აღნიშნა, რომ მის საქმეზე თავიდანვე მიუკერძოებლად რომ ემუშავათ გამომძიებლებსაც და პროკურატურასაც, საქმე ამ კვალიფიკაციით სასამართლოში არ შევიდოდა.
“მახსოვს, ერთ-ერთ სხდომაზე ბატონმა პროკურორმა დაახლოებით ასეთი შინაარსის კითხვა დამისვა, ჩემი ბრალდების კვალიფიკაციას თუ არ ეთანხმებით, მითხარით, რომელი მუხლი ერგებაო. ამას მეკითხება ბრალდება მაშინ, როცა ათამდე გამომძიებელმა ისე შეკრა საქმე და მოიტანა სასამართლოში, რომ ჩემთვის კითხვა არ დაუსვამთ, ჩემი აზრი არ აინტერესებდათ. დარწმუნებული ვარ, თავის დროზე გამომძიებლებს პროფესიული კითხვები რომ დაესვათ, მიუკერძოებელი გამოძიება რომ ჩაეტარებინათ, ე.წ. დაზარალებული დგებუაძის ინტერესები რომ არ გაეტარებინათ, ეს საქმე თავდასხმის კვალიფიკაციით სასამართლოში არ შემოვიდოდა.
სისხლით დავიჭერო, შემპირდა საჯაროდ და მომცა ბრალდება დგებუაძემ 4-დან 7 წლამდე. პროკურატურაც მის სამსახურში ჩადგა, სამწუხაროდ. თუმცა ამას მნიშვნელობა აღარ აქვს. ახლა სასამართლომ უნდა იმსჯელოს ჩემს დანაშაულზე, იმაზე, თუ რა სასჯელი მერგება”.
“ეს განაჩენი მარტო ჩემი სასჯელი არ იქნება. ეს იქნება თქვენი სასჯელიც, ბატონო პროკურორებო, და ეს იქნება ყველა იმ პირის პროფესიული სასჯელი, რომელიც სახელმწიფოს მხრიდან ჩართული იყო ამ საქმეში”.
მზიამ განიხილა, როგორ ებრძვის მას პროპაგანდის მანქანა და რა როლს თამაშობენ ამაში ძალაუფლებაში მყოფი პირები.
“სამწუხაროა, რომ სასამართლომ არ დაგვიკმაყოფილა შუამდგომლებები და არ მოგვცა საშუალება, კითხვები დაგვესვა იმ პირებისთვის, იმ პოლიტიკოსებისთვის, რომლებიც ჩემს დისკრედიტაციას ეწევიან დღემდე. მაშინ, როცა სასამართლოში საქმის წარმოება მიმდინარეობს, როგორც დამნაშავეს, ისე მომიხსენიებენ, ყალბ ინფორმაციას ავრცელებენ ჩემზე. საუბრობენ იმაზე, რომ აგენტი ვარ, გლობალური ომის პარტია მიმაგრებს ზურგს, ტრენინგებზე მასწავლეს სილის გაწვნა, დავალებებს ვიღებდი თურმე, ფულიც ავიღე თურმე, პოლიციელს ზურგზე ვაკრავდი სტიკერს, პოლიციის დაკნინებაზე და სისტემის ჩამოშლაზე ვმუშაობდი.
ათასი სიგიჟე და ბოდვა, ოღონდ მართლა, ბოდიში, ამას რომ ვამბობ, მაგრამ სხვანაირად ამას ახსნას ვერ ვუძებნი. არ გეგონოთ, ამას შემთხვევითი პირები ამბობდნენ, ქალბატონო მოსამართლევ, ისინი ძალაუფლებაში არიან და მმართველ პოლიტიკურ პარტიას წარმოადგენენ. წინა სასამართლო სხდომაზე მე გავიმეორე და ახლაც გავიმეორებ, რომ განსაკუთრებით აქტიურობს ქართული ოცნების პრემიერმინისტრი, ირაკლი კობახიძე”.
ამ მიზეზის გამო, მზიამ ირაკლი კობახიძეს მიმართა და განუცხადა, რომ პოლიციის დისკრედიტაციაში ქართული ოცნების წვლილია, რადგან დამნაშავეებს აფარებდნენ ხელს:
“ბატონო ირაკლი, პოლიციის რეპუტაციის შელახვას დიფსთეითი არ სჭირდება, თავად იქცევიან ისე, რომ ანადგურებენ საზოგადოების ნდობას. პოლიციის ნდობის კრიზისი მაშინ შეიქმნა და მზარდი გახდა, როცა მათ რიგებში არსებულ მოძალადეებს გადაეფარეთ და არ დასაჯეთ, არ გამოძიეთ ისეთი საქმეები, როგორიცაა ჩემს კოლეგებზე, გურამ როგავაზე, მაკა ჩიხლაძეზე, ალექსანდრე ქეშელაშვილზე თავდასხმის ფაქტები. ყველას გექნებათ ალბათ ეს ვიდეოები ნანახი, თავდასხმა რაც არის, რასაც უკეთებენ მაკა ჩიხლაძეს, გურამ როგავას. ეს არის თავდასხმა”.
“მშვიდობიანი აქციის მონაწილეებს, იმ პირებს, რომლებსაც თავზე გადაახიეთ კონსტიტუცია და უთხარით, რომ თქვენი მომავალი ევროპაში არ არისო, თავ-პირი დაულეწეთ ამ ახალგაზრდებს, დააკავეთ და შემდეგ მარშუტკებში სცემეთ, არც ეს საქმეები გამოიძიეთ. ამიტომაც ძალიან მიჭირს და აღარაფერს ვამბობ იმ ღირსებისშემლახავ და არაადამიანური მოპყრობის გამოძიებაზე, რაც ჩემ მიმართ ჩაიდინა პოლიციამ”, — განაცხადა მზიამ.
ამის შემდეგ, მან მოსამართლეს მიმართა და კიდევ ერთხელ უამბო, როგორ მოექცნენ დაკავების შემდეგ:
“ქალბატონო მოსამართლევ, ამის კადრები არ მაქვს, ამიტომ გთხოვთ, კარგად წარმოიდგინოთ ის ფაქტები, რასაც მე მოგიყვებით და აქამდეც მომიყოლია. სრულიად მშვიდ გარემოში, მოულოდნელად ჩნდება პოლიცია, აწყობს ჩხრეკას და მაქცევს ნიღბიანების გარემოცვაში. ძლიერი ბიძგების და ზურგიდან დარტყმის შედეგად, ასფალტზე ვეცემი. შემდეგ ფეხებით გადამივლიან, გადამთელავენ.
ახლა მეორე ეპიზოდი წარმოიდგინეთ. ეს სილის გაწნის შემდგომი ეპიზოდია, ფეხშიშველი, რამდენიმე წუთის წინ ჩაწიხლული, თითქმის შოკურ მდგომარეობაში მყოფი, პოლიციის განყოფილებაში ვზივარ. […] ხმაურით და გინებით ოთახში შემოვარდება პირი. მოიწევს ჩემკენ. […] არ ვიცი, ძალიან ცუდია, რომ ვერ დავიმახსოვრე სახეები, ვინც ამარიდა მე მაშინ ამ ტკივილს და ფიზიკურ თავდასხმას, მადლობა ეკუთვნით მათ ჩემგან და იმიტომ.
ყოველი მომდევნო შემოვარდნა, იმაზე უფრო შეურაცხმყოფელი და აუტანელია, ვიდრე იყო პირველი. ერთ-ერთი ასეთი შემოვარდნის დროს, როცა ჩემთან ახლოს მოვიდა, ვიგრძენი და თავი ავწიე, შემაფურთხა სახეში. მერე თავის თანამშრომლებს უთხრა, წყალი არ მოეწოდებინათ და არც საპირფარეშოში გავეყვანე. ვერასდროს წარმოვიდგენდი, რომ ვიტყოდი ამას… საჯაროდ გავიმეორებდი იმას, როგორ მეუბნებიან მე, რომ “ჩაიფსას, არ გაიყვანოთ”. ძალიან მინდა, ეს კარგად წარმოიდგინოთ. ეს პირი ე.წ. დაზარალებული ირაკლი დგებუაძე იყო. ამის შემდეგ დამცირება, ოღონდ სხვა ფორმით, მისმა თანამშრომლებმა გააგრძელეს, ხელბორკილები დამადეს, ზურგს უკან შემიკრეს. […]
მესამე კადრი — ამის წარმოდგენა არ გჭირდებათ, ეს ვიდეო გაქვთ. ის 44-წამიანი ვიდეოა და თქვენი გადასაწყვეტია, რას დაარქმევთ მას, თავდასხმას თუ დამცირებული, შეურაცხყოფილი ადამიანის იმპულსურ რეაქციას. ქალბატონო მოსამართლევ, ბრალდების შეფასებისას არ გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ ქალი ვარ. ბატონმა პროკურორმა აღნიშნა პრეცენდენტის განხილვისას, ჩვენ რომ ახლა ეს მივიღოთ, სხვა დროს კაცმა რომ დაარტყას ხელი, უფრო ძლიერი იყოს, როგორ მოვიქცეთო. ამიტომ არ გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ ქალი ვარ და ნურც იმას გაითვალისწინებთ, სახარბიელო ჯანმრთელობის მდგომარეობა რომ არ მაქვს. ჩემი საქმის სამართლიანობის დასადგენად თქვენივე პიროვნების, თქვენივე პროფესიის პატივისცემა და ჩვენი მტკიცებულებების შესწავლაც კი საკმარისია თქვენი მხრიდან მხოლოდ. მაინც, რა გადაწყვეტილებაც არ უნდა მიიღოთ, სასამართლომ რა გადაწყვეტილებაც არ უნდა მიიღოს დღეს, ხვალ, ზეგ, მინდა იცოდეთ, რომ თავს გამარჯვებულად მივიჩნევ. ამ განწყობისთვის მადლობა მინდა ვუთხრა ჩემს ადვოკატებს და უფრო მეტს, უფლებადამცველებს”.
მზიამ აღნიშნა, რომ როცა სახელმწიფო დაუპირისპირდა და ვისაც არ შეეზარა, ქვა და ტალახი ესროლა, ამ დროს ადვოკატები დაუპირისპირდნენ პროპაგანდას და შეძლეს ხმამაღლა, არგუმენტებით და მტკიცებულებებით ელაპარაკათ.
“მათ შეძლეს, ადამიანების მიმართ ნდობა შემენარჩუნებინა და მათთან ერთად სამართლიანობისთვის ბრძოლა გამეგრძელებინა. დაიმახსოვრეთ მათი სახელები, ისინი ქართული მართლმსაჯულების და კანონის უზენაესობის საყრდენი გახდებიან. ჩემი განსაკუთრებული პატივისცემა მათ”.
თქვა ისიც, რომ მადლობის გადახდა არაერთი ადამიანისთვის უნდა და “კიდევ ერთი სიცოცხლე რომ მიეცეს”, ესეც არ იქნება საკმარისი “იმ სიკეთის დასაბრუნებლად”, რომელსაც გრძნობს. მზიამ აღნიშნა, რომ სხდომებზე დიპლომატიური კორპუსის და ადამიანის უფლებებზე მომუშავე ორგანიზაციების წარმომადგელების ხილვა ყოველთვის ახარებდა, მაგრამ პერსონალურ მხარდაჭერად არ აღიქვამდა, რადგან ისინი საქართველოს დემოკრატიული და ევროპული მომავლის, თავისუფალი სიტყვის მხარდასაჭერად მიდიოდნენ.
მან მადლობა გადაუხადა კოლეგებს, კრიტიკულ მედიაში მომუშავე ყველა პირს, სამოქალაქო სექტორს და თავისუფლებისთვის მებრძოლ ყველა იმ მოქალაქეს, რომელიც წინააღმდეგობის გუნდს წარმოადგენს.
“სადაც არ უნდა იყოთ, გახსოვდეთ, რომ განუზომელი ენერგიის მატარებელია ის ხმა და ძალა, რომელიც თქვენგან მოდის. ზუსტად თქვენი სოლიდარობის შედეგია, შიმშილობის დროს ფიზიკურად რომ გადავრჩი, ამიტომ, ნუ დაკარგავთ თქვენი შესაძლებლობების რწმენას — დრო ჯერ კიდევ არის, ბრძოლა გამარჯვებამდე”.
სიტყვის დასასარულს მზიამ თქვა, რომ ბოდიშის მოხდაც სურს ოჯახის, მეგობრების, ნეტგაზეთისა და ბათუმელების რედაქციისთვის, რომ ყველაზე რთულ დროს მათთან არ არის. მიმართვისას მას ცრემლები წამოუვიდა.
“სულ მადლობების გადახდაც არა, ბოდიშიც მაქვს მოსახდელი: ჩემს ოჯახს, მეგობრებს, ბათუმელებისა და ნეტგაზეთის გუნდს, მინდა ვუთხრა, რომ ვწუხვარ, ძალიან ვწუხვარ, რომ ყველაზე რთულ და, ამავდროულად, მნიშვნელოვან დროს თქვენთან არ ვარ.
არ გატყდეთ, ჩემმა პატიმრობამ არ დაგასუსტოთ, მე თქვენი მჯერა. მჯერა იმის, რომ როგორი რთული და საფრთხისშემცველი გარემოც არ უნდა გქონდეთ, თქვენი ყველა ნაბიჯი იქნება ღირსეული, იქნება აზრის, სიტყვის და თავისუფლების დაცვისკენ მიმართული. და ბოლოს, თავისუფლება ყველა პოლიტპატიმარს, ჩვენ დამნაშავეები არ ვართ. მადლობა”.
ასე დაასრულა მზიამ სიტყვით გამოსვლა, რასაც დარბაზში ცრემლებით და ტაშით შეხვდნენ. განაჩენის გამოცხადება 6 აგვისტოს, 14:00 საათზე გადაიდო. მზია დარბაზიდან ხმაურის ფონზე გავიდა — ადგილზე შეკრებილები ყვიროდნენ: “გვიყვარხარ, მზია”.