“ეს არის ძალიან დამამცირებელი, შეურაცხმყოფელი”, — გაშიშვლება, როგორც რეპრესიული პოლიტიკის ნაწილი

ნატალია ავალიანი / მედია აპრილი

12 იანვარს რესტორან ბაბილოსთან მოქალაქეები დაუგეგმავად იწყებენ შეკრებას. პროტესტის მიზეზი მოსამართლეების კორპორაციული წვეულებაა. ღონისძიებას ის მოსამართლეებიც ესწრებიან, რომლებიც ძალადობრივად დაშლილ აქციაზე დაკავებული მოქალაქეების პროცესებს უძღვებიან. რესტორანთან მყოფთა შორის ნუცა მახარაძეცაა, რომელსაც რამდენიმე საათში დააკავებენ, შემდეგ კი დიღმის იზოლატორში “დათვალიერების” მოტივით სრულად გაშიშვლებას მოსთხოვენ. 

ნუცა ერთ-ერთია მათ შორის, ვისაც მსგავსი გამოცდილება აქვს. ამ სტატიაში სწორედ იმ ადამიანების ისტორიას გავეცნობით, რომლებიც სამართალდამცავების მხრიდან არასათანადო, არაადამიანურ, ღირსებისშემლახავ მოპყრობაზე, კერძოდ კი იძულებითი გაშიშვლებაზე ჰყვებიან და იურისტთან ერთად ამ პრაქტიკის კანონიერებას განვიხილავთ.

“ეს არის შეგრძნება და მოპყრობა, რომელსაც ზუსტად იცი, რომ არ იმსახურებ”

ნუცა მახარაძე 12 იანვარს, რესტორან ბაბილოსთან, საღამოს 19:00 საათისთვის მივიდა. ამბობს, რომ დაკავებამდე რესტორნის ფასადთან იდგა, არც გზას კეტავდა და არც პოლიციასთან ჰქონია რამე სახის კომუნიკაცია. შელაპარაკება მაშინ დაიწყო, როცა მის მეგობართან ერთ-ერთი სამართალდამცავი მივიდა.

“[ჩემს მეგობარს] ბაბილოს ასასვლელ კიბეზე ჰქონდა ფეხი დადებული, უთხრა, აქ ფეხი რატომ გიდევსო. ჩემმა მეგობარმა უპასუხა, რას ჰქვია რატომ მიდევსო. ამ შელაპარაკების დროს მე ავდექი, გამოვედი, სადაც ვიდექი იქიდან და უბრალოდ ვკითხე, რატომ ელაპარაკები ჩემს მეგობარს ასე-მეთქი? რატომ ველაპარაკებით კი არა, გაეთრიეთ აქედანო, ასე გვითხრა, ხელი გვკრა მე და ჩემს მეგობარს და დაიწყო ჩემი დაჭერა”, — გვიყვება ნუცა. 

მოქალაქის დაკავება რესტორან ბაბილოსთან / IPN

იხსენებს, რომ დაკავებისას დაახლოებით 10-15-მა პოლიციელმა წრეში მოაქცია, თმით ათრია და სამარშრუტომდე კიდურებში ხელმოკიდებული მიიყვანა. რაღაც მომენტში გონებაც დაკარგა.

“დიდხანს არ გაგრძელებულა, მაგრამ რესტორნიდან იმ სამარშრუტომდე მისასვლელი გზა ძალიან ცოტაც არ იყო და იქამდე თრევით მიმიყვანეს”. 

ცოტა ხანში იმავე მანქანაში რამდენიმე დაკავებული ბიჭი მიიყვანეს: “მე შოკში ვიყავი, გულწასული და გამოფხიზლებული, არ ვიცოდი, ჩემს თავს რა ხდებოდა. რამდენიმე წუთი მეტყველების უნარი არ მქონდა. ეს ბიჭები პოლიციელებს ეუბნებიან: “რას შვებით, რა გააკეთეთ, ქალს როგორ მოექეცით”. ერთი პოლიციელი ამ ბიჭებს ეუბნება, რომ ხელი დაარტყა პოლიციელსო და აბა, არ უნდა დაგვეჭირაო?! ამაზე რეაქცია შევძელი, რომ ვუთხარი იტყუებით და ამოიღეთ სამხრე კამერების ჩანაწერი-მეთქი”. 

ნუცა სხვა დაკავებულებთან ერთად ჯერ შინაგან საქმეთა სამინისტროს მთავარ შენობაში, შემდეგ კი დიღმის იზოლატორში გადაიყვანეს. შესახლების პროცედურის დაწყებამდე, სწორედ მასთან ერთად დაკავებულმა ერთ-ერთმა მოქალაქემ გააფრთხილა, რომ აუცილებლად გახდიდნენ.

ნუცა მახარაძე / FB

“ჩემთვის ეს ძალიან მოულოდნელი იყო, იმიტომ, რომ მანამდე ამის შესახებ არ მსმენოდა. ჩემი პირველი შეხება იყო რამე მსგავსთან, პოლიციასთან, პოლიციის განყოფილებასთან. აღვშფოთდი, მაგრამ ამ ბიჭმა მითხრა ჯობს, ემოციურად შეეგუო, სანამ შიგნით შეგიყვანენ, იმიტომ რომ ეს აუცილებლად მოხდებაო — აუცილებლად გაგაშიშვლებენ და წინააღმდეგობაც რომ გაუწიო, მაინც ასე იქნება და ჯობს, შენ თვითონ მოემზადო შინაგანადო. ტვინმაც ასე დაიწყო შემზადება”, — გვიყვება ნუცა.  

ანაბეჭდების აღების, ფოტოების გადაღებისა და ნივთების ჩამორთმევის შემდეგ, ნუცა პატარა ოთახში შეიყვანეს, სადაც ქალი და კაცი პოლიციელი ჰკითხავდა. შემდეგ კი ოთახში მხოლოდ ქალი სამართალდამცავი და ექიმი დარჩნენ, რომლებმაც უთხრეს, რომ უნდა გაიხადოს. ნუცას თქმით, სამართალდამცავებს წინასწარ არ შეუმზადებიათ, რომ გააშიშვლებდნენ და ფაქტის წინაშე აღმოჩნდა. გარდა ამისა, მისთვის არც მოთხოვნის სამართლებრივი საფუძველი განუმარტავთ.

“სადღაც მაინც იმედი მქონდა, რომ ეს შეიძლება არ ყოფილიყო სრული გაშიშვლება, იმიტომ, რომ ერთია, როცა საცვლის ამარა რჩები ვიღაც უცხო ადამიანების წინაშე, ეს უხერხულია და ძალიან დამამცირებელი და ა.შ. მაგრამ სრული გაშიშვლება არის კიდევ სხვა რამ. საცვალი კი არ წყვეტს რამეს, სრული სიშიშვლე არის კიდევ სხვა რაღაც განაცხადი და სხვანაირი მოპყრობა. მომთხოვეს, რომ სრულად გამეხადა, სიტყვიერად მე არ შევწინააღმდეგებივარ, რატომ აკეთებდნენ ამას, რადგან სრულად მომზადებული იყო ჩემი ტვინი, რომ მაინც გამახდევინებენ და ამ ენერგიაგამოცლილი, შოკირებული, ნათრევი და ა.შ. კიდევ ამბის ატეხის თავი ისედაც არ მქონდა”.

მიუხედავად, იმისა, რომ ნუცა თანამოქალაქეებმა წინასწარ გააფრთხილეს, ფაქტის წინაშე დადგომა მისთვის ემოციურად მარტივი არ ყოფილა. ამ ეპიზოდს ის დამამცირებლად და შეურაცხმყოფელად აფასებს.

“წინასწარ არც იცი, რა არის ეს, იმიტომ, რომ პირველია და როცა შიშველი დგახარ ორი უცხო ქალის წინაშე, ვინც არ უნდა იყოს ის, ეს არის ძალიან დამამცირებელი, შეურაცხმყოფელი. გაუგებრობა, ძალიან დიდი გაუგებრობაა, რომელშიც ვერ ხვდები იმ წუთას რატომ ხარ, რისთვის და საბოლო ჯამში, ვერცერთი უდანაშაულო ადამიანი ამისთვის მზად ვერ იქნება. რამდენიც არ უნდა ვთქვათ და მოვყვეთ და კარგია რომ ვყვებით, ამისთვის უდანაშაულო ადამიანი მზად ვერ იქნება. იმიტომ რომ ეს არის შეგრძნება და ეს არის მოპყრობა, რომელსაც ზუსტად იცი, რომ არ იმსახურებ და ვერ ხვდები მაინც რატომ გექცევიან ასე.

გვსმენია დაჭერის ფორმებზეც და იზოლატორში აღმოჩენაზეც და ა.შ. მაგრამ ამისთვის მზად არ არის უდანაშაულო, სიმართლისთვის მებრძოლი ადამიანი. ამის დამაგვირგვინებელი არის, რა თქმა უნდა, გაშიშვლება — დამამცირებელი, რომ შენ არაფერს წარმოადგენ, რომ რასაც გეტყვიან, ისე უნდა გააკეთო”. 

“შემიკრეს ხელები, მეჭიდავებოდნენ და სრულად გამაშიშვლეს”

დროას ლიდერი, ელენე ხოშტარია ერთ-ერთია მათ შორის, ვისაც გაშიშვლება აიძულეს. ის პარლამენტთან აქციაზე 28 მარტს დააკავეს. მეორე დღეს დიღმის დროებითი მოთავსების იზოლატორიდან გამოგზავნილ წერილში ოპოზიციონერი პოლიციის მხრიდან ძალადობაზე, დამამცირებელ მოპყრობასა და გაშიშვლების იძულებაზე წერდა.

ფორმულა

ხოშტარია წერილში წერდა, რომ მას შემდეგ, რაც განყოფილებაში თანამშრომლობაზე უარი უთხრა, პოლიციელებმა, ნინო ჩხარტიშვილმა და დავით ბოლოთაშვილმა ზურგისკენ ხელები ბორკილებით მჭიდროდ შეუკრეს და ყბებსა და კბილებზე დაზიანება მიაყენეს.

“კიდევ უფრო შეურაცხმყოფელი ეპიზოდი მოხდა დიღომში, დროებითი მოთავსების იზოლატორში, სადაც ასევე ჩემი ნების საწინააღმდეგოდ პოლიციიდან გამოძახებული ბრიგადის მეშვეობით, ისევ უკან შემიკრეს ხელები. ორ პოლიციელს ვეჭირე (ნინო ჩხარტიშვილს, სალომე ლაშხიას და კიდევ ერთს) მეჭიდავებოდნენ და სრულად გამაშიშვლეს. ეს ძალადობრივი გაშიშვლების პრაქტიკა არის ადამიანის ღირსების შელახვისა და მათზე ფიზიკური ძალადობის უღირსი რუსული საძაგელი მეთოდი”. 

ხოშტარიას წერილს შინაგან საქმეთა სამინისტროს განცხადება მოჰყვა, სადაც უწყება წერდა, რომ “უსაფრთხოების ნორმებიდან გამომდინარე, დაკავებულის მიმართ კანონმდებლობის სრულით დაცვით ჩატარდა დროებითი მოთავსების იზოლატორში შესახლებამდე აუცილებელი პროცედურები”. ამავე განცხადებაში უწყება გაშიშვლების ფაქტს პირდაპირ არ ადასტურებდა და წერდა, რომ ხოშტარია პროცედურის გავლაზე უარს ამბობდა. მათივე მტკიცებით, ხოშტარიას აღმოაჩნდა კანონსაწინააღმდეგო ნივთიერება, რომელზეც ექსპერტიზაა დანიშნული.

ამ განცხადებაში საყურადღებოა მონაკვეთი, სადაც შსს აღნიშნავდა, რომ ხოშტარიას იზოლატორში მოთავსების პროცედურები ვიდეო-სამეთვალყურეო კამერებზეა აღბეჭდილი. უწყება მზაობას გამოთქვამდა, კანონით დადგენილი წესითა და დაკავებულის თანხმობით, შესაბამის ორგანოებსა და უფლებადამცველს მათი გაცნობის შესაძლებლობა ჰქონოდათ.

ამ განცხადების საპასუხოდ, ხოშტარიამ დაწერა, რომ ქართულმა ოცნებამ მას პოლიციის მხრიდან ძალადობა და დამამცირებელი მოპყრობა არ აკმარა და ახლა კადრების გასაჯაროებისკენ უბიძგებდა ოპოზიციონერმა დაწერა:

“ახლა მომიქსიეს პროპაგანდისტული არხები, კუდში დამდევენ და რატომ არ ითხოვ კადრების გასაჯაროებასო. ანუ მე უნდა მოვითხოვო ჩემი იძულებითი და ძალადობრივი გაშიშვლების კადრების გასაჯაროება. ანუ ის არ მეყო, ახლა კიდევ უნდა სამყაროს ვაყურებინო. ყოჩაღ, კარგად მოგიფიქრებიათ”.

“ჩხრეკისას მითხრეს, ტანსაცმელი სრულიად გამეხადა”

აქტივისტი და ფეისბუქჯგუფ “დაიტოვეს” დამფუძნებელი ნენსი ვოლანდი კიდევ ერთი ქალია, რომელმაც გაშიშვლების მანკიერ პრაქტიკაზე საკუთარი გამოცდილებით ისაუბრა. ნენსის შემთხვევა იმით განსხვავდება, რომ მას გაშიშვლება არა იზოლატორში, არამედ მის სახლში, ჩხრეკისას მოსთხოვეს. ნენსი მომხდარს ფსიქოლოგიურ ძალადობად აფასებს.

Nancy Woland / FB
Nancy Woland / FB

“პირველ რიგში, ჩემს სახლში შემოვიდა ორი ქალი პოლიციელი, ვინც პირადი ჩხრეკა ჩაატარა და ეს იყო პირველი ფსიქოლოგიური ძალადობა ჩემზე როცა მითხრეს რომ ტანსაცმელი სრულიად უნდა გავიხადო. კი ექიმთან ვარ ნამყოფი, მაგრამ სისტემის უსამართლობა როცა გაშიშვლებს, ბევრად უხერხულია და უსამართლობისგან ყველაფერი გეწვის”. 

ნენსი ვოლანდის პოსტს ყოფილი სახალხო დამცველი, ნინო ლომჯარია გამოეხმაურა. მან აღნიშნა, რომ გაშიშვლების პრაქტიკას ომბუდსმენად მუშაობის დროსაც აკრიტიკებდა და ანგარიშებშიც უსვამდა ხაზს, თუმცა სახელმწიფოს ამაზე რეაგირება არ ჰქონია.

“პირადი დათვალიერების დროს სრულად ორჯერ გააშიშვლეს”

ლუკა კინწურაშვილი 31 მარტს ვაჟა-ფშაველას გამზირზე დააკავეს. პოლიციამ მას ჩანთის ჩხრეკა და ტელეფონში ტელეგრამის ჩათზე წვდომა მოსთხოვა. ლუკამ შემოწმებაზე უარი თქვა, ხოლო მობილურზე წვდომის მიცემამდე კონსულტაციის მიზნით, სოციალური სამართლიანობის ადვოკატს დაუკავშირდა. ადვოკატმა პოლიციას მოსთხოვა, განემარტა, თუ რა სამართლებრივი საფუძვლით და პროცედურით ითხოვდნენ ლუკასთან პირადი ტელეფონის დათვალიერებას. ამასთან, უთხრა, რომ თავად მალევე იქნებოდა ადგილზე, რათა პოლიციას მისი მონაწილეობით ჩაეტარებინა ნებისმიერი საპოლიციო ღონისძიება, ლუკას კი ურჩია, მის მისვლამდე ფეისბუქლაივი ჩაერთო. სწორედ ამის შემდეგ, პოლიციამ ლუკას ტელეფონი წაართვა და ადმინისტრაციული წესით დააკავა.

ადვოკატის ცნობით, დაკავების შემდეგ, მას გაშიშვლება ორჯერ აიძულეს, ერთხელ — ვაკე-საბურთალოს პოლიციის განყოფილებაში, ხოლო მეორედ წინასწარი დაკავების იზოლატორში შესახლების დროს.
პუბლიკა

სოციალური სამართლიანობის ცენტრის განცხადების თანახმად, ლუკას დაკავებისას, კონსტიტუციით დაცული მისი სხვა უფლებებიც შეიზღუდა. კერძოდ, დაკავების შემდეგ, კინწურაშვილს არ მიეცა ოჯახთან და ადვოკატთან დაკავშირების შესაძლებლობა. შესაბამისად, დაკავებიდან 6 საათის განმავლობაში მათთვის უცნობი იყო ლუკას ადგილმდებარეობა. ორგანიზაცია მიიჩნევს, რომ ეს შემთხვევა მორიგი მკაფიო დადასტურებაა, რომ პოლიციის მხრიდან თვითნებობა და დაკავებულების მიმართ არაადამიანური მოპყრობა უკვე ნორმალიზებულ პრაქტიკად იქცა.

“მე არ ვიცოდი, თუ ეს არაკანონიერი იყო”

მიუხედავად იმისა, რომ გაშიშვლების შემთხვევები აქტიურად ბოლოდროინდელი უწყვეტი საპროტესტო ტალღისას გამოვლინდა, ასეთ გამოცდილებაზე 2023 წელს გამართული აქციებისას დაკავებულმა მოქალაქემაც დაწერა. ნადიმ ხმალაძე მარტის აქციების სახელით ცნობილი პროტესტისას დააკავეს, რომელიც ქართული ოცნების მიერ პარლამენტში დაინიცირებულ მედიის შემზღუდავ, რეპრესიულ რუსულ კანონს მოჰყვა.

“თქმა სირცხვილი არ არის! მე არ ვიცოდი თუ ეს არაკანონიერი იყო. მეც გამაშიშვლეს როცა დამაკავეს მარტის აქციებზე!” — დაწერა ხმალაძემ.

კადრი 2023 წლის მარტის აქციებიდან / Civil.ge

ნადიმ ხმალაძე ერთადერთი არ არის, ვისაც ამ პროცედურის კანონიერება/არაკანონიერებაზე კითხვის ნიშნები აქვს. მნიშვნელოვანია, ვიცოდეთ, რას ამბობს ამაზე ადგილობრივი კანონმდებლობა; როგორია საერთაშორისო სტანდარტი; აქვს თუ არა მოქალაქეს პროცედურაზე უარის თქმის უფლება; რა ვითარებაში უნდა მოხდეს შემოწმება და ა.შ.

სახალხო დამცველის განმარტებით, სამართალდამცავების მხრიდან სრული შემოწმების დროს, სხეულის სხვადასხვა ნაწილის ერთდროულად გაშიშვლება მოთხოვნილი არ უნდა იყოს და ამგვარი პრაქტიკა  დამამცირებელ და ღირსებისშემლახავ მოპყრობას უტოლდება.

გარდა ამისა, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს დროებითი მოთავსების იზოლატორების შინაგანაწესის მე-5 მუხლით განსაზღვრულია, რომ პირადი დათვალიერების დროს, დაუშვებელია შესამოწმებელი პირის სრული გაშიშვლება. ომბუდსმენი მიუთითებს, რომ მსგავსი მოპყრობა განსაკუთრებით საყურადღებოა ქალების მიმართ.

ეს ბრძანება შინაგან საქმეთა მინისტრმა 2016 წლის 2 აგვისტოს მიიღო და ის შსს-ის დროებითი მოთავსების იზოლატორში პირის შესახლების პროცედურას არეგულირებს. სოციალური სამართლიანობის ცენტრის განცხადებით, იძულებითი გაშიშვლების პრაქტიკა სწორედ ამ ბრძანებას ეწინააღმდეგება, რომლის თანხმადაც:

“პირადი დათვალიერება ტარდება მოსათავსებელი პირის იზოლატორში შეყვანისთანავე, იმავე სქესის პირის მიერ განცალკევებულ ადგილას, სხვათა თვალთახედვის არისგან მოშორებით, იმ ოთახში, სადაც არ არის განთავსებული ვიდეომეთვალყურეობის კამერა. პირად დათვალიერებას შეიძლება დაესწროს იმავე სქესის პირი. მოსათავსებელი პირის პირადი დათვალიერებისას მისი ტანსაცმელი თვალიერდება და ისინჯება იზოლატორის უფლებამოსილი მორიგე-გუშაგის მიერ. პირადი დათვალიერების დასრულების შემდეგ დგება ოქმი, რომელშიც აღინიშნება დასათვალიერებელი პირის ტანისამოსი შესაბამისი მახასიათებლების მითითებით. პირადი დათვალიერების დროს შესაძლებელია სხვადასხვა ტექნიკური საშუალების გამოყენება”.

წამების პრევენციის ევროპული კომიტეტი (CPT) მიიჩნევს, რომ პირადი დათვალიერება ხშირად მატრამვირებელია და შესაძლოა, მსგავსი განზრახვის არარსებობის გარეშეც, არასათანადო, დამამცირებელ მოპყრობაში გადაიზარდოს, თუ ის სათანადო წესით არ არის ჩატარებული. ამასთან, აუცილებელია, რომ ჩხრეკისას მოპყრობა იყოს ჰუმანური და არ არღვევდეს მის თანდაყოლილ ღირსებას.

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკის მიხედვით, ადამიანის გაშიშვლება ჩხრეკისას შესაბამისი საფუძვლების გარეშე, დაუშვებელია. იმ შემთხვევაში, თუ ეს არასათანადოდ ან უმიზეზოდ ხდება (მაგალითად, სახეზე არ არის მსგავსი ჩხრეკის ჩასატარებლად აუცილებელი საფრთხე ან საგამოძიებო ღირებულება), ის არასათანადო მოპყრობას ან ზოგიერთ შემთხვევაში, წამებას გაუტოლდება. რაც შეეხება ჩხრეკას, ამ დროს გაშიშვლება დასაშვებია მხოლოდ მაშინ, როცა სხვაგვარი დათვალიერებით მიზნის მიღწევა შეუძლებელია. ჩნდება კითხვა, რატომ გახდნენ პროტესტში ჩართული მოქალაქეები ასეთი მოპყრობის სამიზნეები.

სოციალური სამართლიანობის ცენტრის შეფასებით, პოლიციის მიერ იძულებითი გაშიშვლების პრაქტიკის გაგრძელება სახელმწიფოს რეპრესიული პოლიტიკის ნაწილია, რომელსაც ის აქციაზე დაკავებული მოქალაქეების წინააღმდეგ იყენებს.

ორგანიზაციაში ამბობენ, რომ აქტივისტების მიმართ დამამცირებელი და არაადამიანურ მოპყრობა წახალისებულია იმ უწყებების, მათ შორის სპეციალური საგამოძიებო სამსახურის მიერაც, რომლებსაც დღემდე არ გამოუძიებიათ სამართალდამცავების მხრიდან აქციაზე დაკავებული პირების  წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის შემთხვევები.

“განსაკუთრებით შემაშფოთებელია, რომ როგორც დაკავებული, ისე ზოგადად შეკრების მონაწილე ქალების მიმართ ძალადობის, სექსუალური შევიწროებისა და დამამცირებელი მოპყრობის პრაქტიკა სამართალდამცავ უწყებებში გაზრდილია. ეს კიდევ ერთხელ მიუთითებს იმაზე, რომ დღეს, პოლიციის სისტემა სრულად არის მოწყვეტილი კანონის უზენაესობის, მართლწესრიგისა და ადამიანის უფლებების დაცვის მიზნებსა და პოლიტიკური რეჟიმის ინტერესების გამტარ რეპრესიულ და სადამსჯელო აპარატად იქცა”. 

 

“სახელმწიფოს მხრიდან ძალაუფლების ჩვენებაა”

 

სოციალური სამართლიანობის ცენტრის იურისტი, მარიამ ყველაშვილი მედია აპრილთან განმარტავს, რომ საერთაშორისო სტანდარტები უშვებს ადამიანის გაშიშვლებას, თუმცა აქ რამდენიმე ფაქტობრივი გარემოებაა გასათვალისწინებელი. კერძოდ, გაშიშვლება უნდა მოხდეს არა სრულად, არამედ მხოლოდ სხეულის შესაბამისი ნაწილების. პროცედურა უნდა ტარდებოდეს იმავე სქესის ადამიანის თანდასწრებით. პროცედურა მხოლოდ და მხოლოდ მას შემდეგ უნდა დაიწყოს, რაც მისი გადაუდებელი აუცილებლობა გამოიკვეთება.

გარდა ამისა, მარიამი ხაზს უსვამს, რომ არსებობს შესაბამისი სპეციალური დეტექტორები, მოწყობილობები, რომლითაც, შესაძლოა, მარტივად დადგინდეს, აქვს თუ არა ადამიანს სხეულზე, ან სხეულს შიგნით აკრძალული ნივთი.

“ხშირ შემთხვევაში, ეს გაშიშვლება საერთოდ არ ემსახურება იმ გარემოებებს, რომ ეს ნივთები იქნას აღმოჩენილი და რეალურად, არის სახელმწიფოს მხრიდან იმის ჩვენება, რომ გააჩნია გარკვეული ძალაუფლება და შეუძლია, ძალიან მარტივად, კანონის გვერდის ავლით, ეს ძალაუფლება გამოიყენოს”. 

მარიამი ხაზს უსვამს, რომ აუცილებელია, როგორც დაკავებისას, ასევე ჩხრეკისას, მოქალაქეს განემარტოს მოთხოვნის კანონიერი საფუძველი. ჩხრეკის შემთხვევაში, უნდა არსებობდეს სასამართლოს განჩინება, ან გამომძიებლის დადგენილება, ორივე შემთხვევაში კი დასაბუთებული ვარაუდი, რომ ადამიანს აკრძალული ნივთი აქვს.

ჩხრეკისას ადამიანს უფლება აქვს, მოითხოვოს ადვოკატის დასწრება და მის მისვლამდე უარი განაცხადოს ამ ღონისძიების ჩატარებაზე.

მოქალაქეებისთვის წუხილის საგანია, არის თუ არა გადაღებული კადრები, რომელიც მათი გაშიშვლების პროცედურას  ასახავს. ამ საკითხზე კითხვის ნიშნები აქვს სოციალური სამართლიანობის ცენტრის წარმომადგენელსაც. მარიამი აღნიშნავს, რომ როგორც წესი, იზოლატორსა და პოლიციის შენობის ტერიტორიაზე ვიდეო-სამეთვალყურეო კამერებია დამონტაჟებული. მათთვის კი არ არის ხელმისაწვდომი ინფორმაცია, ტარდება თუ არა გაშიშვლების პროცედურა კამერების ზედამხედველობის ქვეშ.