“არ ვაპირებ ქვეყნის დატოვებას და რუსებისთვის დათმობას” — რისთვის იბრძვიან მოქალაქეები

სტატიის ავტორი: ლიზა ახალაძე

ორ კვირაზე მეტია, რუსთაველის გამზირი უწყვეტად, ყოველდღე მასპინძლობს პროტესტს. პარლამენტთან იკრიბებიან, ფაქტობრივად, ყველა სფეროს წარმომადგენლები. ყოველდღიური აქციები ერთმანეთისგან რაღაცით განსხვავდება, მაგრამ იქ შეკრებილებს ქვეყნის უკეთესი მომავლის სურვილი და ბრაზი აერთიანებთ.

მედია აპრილთან საუბრისას მოქალაქეები დეტალურად საუბრობენ მიზეზებზე, რომელიც ზამთრის სიცივეზე და დაღლაზე უფრო ძლიერია და პროტესტის გაგრძელების ძალას აძლევთ. განსაკუთრებით ხაზს უსვამენ იმ ფაქტს, რომ მთავრობის გადაწყვეტილებების გამო ქვეყნის დატოვება არ სურთ და აქ აპირებენ ბრძოლას.

23 წლის მაშიკო გიორგობიანი გვესაუბრა იმაზე, რომ არჩევნები გაყალბდა, მაგრამ ეს შედეგი მისთვის მოულოდნელი არ იყო. ამბობს, რომ პირველადი შოკი და ფრუსტრაცია ბრაზში გადაეზარდა და ქვეყანაშიც ბრაზით სავსე რჩება — “გაბრაზებული, მაგრამ მაინც სიყვარულით”.

მაშიკოს დედა ემიგრანტია. მთავარი მიზეზი, რის გამოც ის არჩევნებზე წავიდა, სწორედ დედის მალე ნახვის სურვილი იყო — არ უნდა, მასაც მოუწიოს ემიგრაციაში წასვლა, პირიქით, უნდა, დედა დაბრუნდეს ქვეყანაში.

“მგონია, რომ მეც და ჩემი ტოლების უმრავლესობასაც ამ ქვეყანასთან გვაქვს მიკუთვნებულობის შეგრძნება. აქ გვინდა გვქონდეს ის ყველაფერი, რაც სხვაგანაა. რატომ არ უნდა გვქონდეს?! […] ჩვენი საქართველოა აქ და არა მათი”, — გვეუბნება და ამატებს, რომ ემიგრაციაში “ჯინაზე” არ მიდის: “თუ კარგია, თვითონ წავიდნენ”.

რუსთაველზე გასულ მაშიკოს სახლში ბებია ელოდება, რომელსაც შვილიშვილის მისვლამდე მთელი ღამე არ სძინავს. 

“რამდენიმე დღის წინ ნაზუქები გამოაცხო, აქციაზე რომ წამომეღო. ჩვენს ოჯახში ნაზუქები განსაკუთრებულ შემთხვევებში ცხვება”.

ამ ყველაფრის ფონზე, მაშიკოსთვის რთულია იმაზე ფიქრი, ხომ არ წავიდეს დედასთან, ემიგრაციაში. უსამართლობად აფასებს იმას, რომ კონკრეტული ადამიანების მხრიდან ძალაუფლების შენარჩუნების სურვილის გამო, სხვებს ქვეყნის დატოვება უწევთ.

რთულია, როცა რუსთაველზე ფეხებს ვეღარ გრძნობ, დილის ექვს საათზე რომ უნდა გაიქცე [დარბევის გამო] და გაქცევის თავი აღარ გაქვს.

აქციებში აქტიურად მონაწილეობს 30 წლის ანნა ბაციკაძეც. მისი თქმით, უკეთეს ქვეყანაში ცხოვრების სურვილი იყო ის მთავარი იდეა, რომელიც ყინვაში და სიბნელეში მის თაობას აძლებინებდა.

“მე ვარ იმ თაობის წარმომადგენელი, რომლებიც გავიზარდეთ შიმშილში, სიცივეში, სამოქალაქო ომის შემდეგ. ვსწავლობდით სანთლის შუქზე. ეს ყველაფერი გამოვიარე და გადავრჩი, რომ უკეთეს ქვეყანაში მეცხოვრა”, — ამბობს ის.

სწორედ ამიტომ, ის რუსთაველზე ყოველ დღე დგას ქვეყნისთვის კარგი მომავლის შესაქმნელად — ისეთი მომავლის, სადაც ყველას თანაბარი უფლებები ექნება და ღირსეულად, მშვიდად ცხოვრებას შეძლებს. 

არ მივდივარ, იმიტომ რომ არ წავიდნენ სხვებიც, მაგალითად, ჩემი მეგობრები.

ქვეყნიდან წასვლაზე არასდროს უფიქრია, რადგან იცის, რომ მას და მის მეგობრებს შეუძლიათ, შექმნან საზოგადოება, საიდან ადამიანებს  წასვლა არ ენდომებათ და პირიქით — დაბრუნებისა და საკუთარ ქვეყანაში ცხოვრების სურვილი გაუჩნდებათ. 

ანნა დარწმუნებულია, ემიგრანტებს არჩევანი რომ ჰქონდეთ, ახლა ქვეყანაში ყოფნას აირჩევდნენ: “თავს მოვალედაც ვთვლი, რომ მათ ნაცვლად ვიდგე, მათი ხმაც გავაჟღერო”.

“არ ვაპირებ ამ ქვეყნის დატოვებას და რუსებისთვის დათმობას”, — გვეუბნება 25 წლის ზურა ხომერიკი. მისთვის ბოლოდროინდელ მოვლენებში მონაწილეობა პრივილეგიაა და ამაყობს, რომ ევროპული მომავლისთვის ბრძოლაში ჩართვის შესაძლებლობა მიეცა. ზურას თქმით, ანტიდასავლური კურსის შეჩერების ერთადერთი გზა წინააღმდეგობაა. საკუთარ თავსაც სწორედ აქ ხედავს.

მგონია, რომ თითოეული ადამიანის, ინდივიდის ძალისხმევა ფუჭად არ ჩაივლის და შევძლებთ იმას, რაც გვინდა, რომ ამ ქვეყანაში იყოს: ადამიანის თავისუფლება, ქვეყნის დამოუკიდებლობა, ღირსეული მომავალი და წარმატებული სახელმწიფოს შექმნა.

“ამ ქვეყანას ბევრი პრობლემა ჰქონია, ბევრი ქარტეხილი გადაუვლია და არასდროს დანებებულა. დამოუკიდებლობა და თავისუფლება ყოველთვის ინდივიდებზე იდგა”, — ამბობს ზურა.

27 წლის მარიამ სამებელაშვილის თქმით, რუსთაველის გამზირზე იმისთვის დგას, რომ ქვეყანა ევროპულ ღირებულებებს ატარებდეს, დაფასებული იყოს თითოეული ადამიანის შრომა, მოხუცებს წამლებზე ჰქონდეთ წვდომა.

“არ მინდა, ისეთი სიბერე მქონდეს, როგორიც უფროსმა თაობამ გამოცადა. არც ჩემს შვილს მინდა, ისეთი ახალგაზრდობა ჰქონდეს, როგორიც მე მაქვს, თითქმის ერთი წელია აქ [რუსთაველზე] ვდგავარ”.

მარიამს 5 წლის, აუტისტური სპექტრის მქონე შვილი ჰყავს. გულს სტკენს იმის იმის გაფიქრება, რომ სხვა ქვეყანაში წასვლის შემთხვევაში, შეიძლება, მისმა შვილმა ქართულად ვერ დაილაპარაკოს: 

მირჩევნია, აქ ვიბრძოლო, ჩემი შვილი აქაური საზოგადოების სრულფასოვანი წევრი იყოს, ვიდრე სხვა ქვეყანაში.

როგორც ამბობს, ზუსტად იცის, რომ სხვა ქვეყანაში ისეთი ბედნიერი ვერ იქნება, როგორიც აქ, მიუხედავად იმისა, რომ უფლებებისთვის ბრძოლა აქციებზე უწევს. დანებებას არ აპირებს და ამბობს, რომ რუსთაველის გამზირზე თუნდაც მხოლოდ 10 ადამიანი რომ გამოვიდეს, მე-11 თვითონ იქნება.

“რთულია, მაგრამ არავითარი სხვა სამშობლო მე არ გამაჩნია”, — ამბობს ის ინტერვიუს ბოლოს.

საპარლამენტო არჩევნებიდან ერთი თვის შემდეგ, მიმდინარე წლის 28 ნოემბერს, ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ ქართული ოცნების გადაწყვეტილებით, 2028 წლის ბოლომდე ევროკავშირთან მოლაპარაკებების გახსნის საკითხს დღის წესრიგში არ დააყენებენ. მისივე თქმით, ამ დრომდე უარს ამბობენ ყოველგვარ საბიუჯეტო გრანტზეც, რომელსაც საქართველო ევროკავშირისგან იღებს. სპეციალურ ბრიფინგზე კობახიძემ ევროპელი პოლიტიკოსები ქვეყანაში რევოლუციის მოწყობის მცდელობაში დაადანაშაულა, რაშიც, მისი სიტყვებით, ისინი კანდიდატის სტატუსს იყენებდნენ. კობახიძე ირწმუნება, რომ ამაში ღიად იყვნენ ჩართული ორგანიზაციები, რომლებიც EU-დან იღებენ დაფინანსებას. მისი მტკიცებით, ქართული ოცნების გადაწყვეტილების მიზეზიც სწორედ ესაა.

ირაკლი კობახიძის ამ განცხადებას ხალხმრავალი პროტესტი მოჰყვა მთელ ქვეყანაში. აქციები გაიმართა ისეთ ქალაქებსა თუ სოფლებში, სადაც აქამდე მსგავსი გამოსვლები არ ახსოვთ. ქართული ოცნების გადაწყვეტილებას პროტესტი მოჰყვა საჯარო სექტორშიც — საჯარო სამსახურში დასაქმებულებმა გაავრცელეს არაერთი განცხადება, სადაც აღნიშნავენ, რომ ევროპული კურსის ერთგულნი არიან. აქციები გამართეს სხვა ქვეყნებში მყოფმა საქართველოს მოქალაქეებმაც.

პარტიამ პროტესტს ძალის გამოყენებით უპასუხა — საპოლიციო ძალები რამდენიმე დღის განმავლობაში არბევდნენ აქციას, უსწორდებოდნენ მოქალაქეებს ფიზიკურად, უპირისპირებდნენ მათ ცრემლსადენ გაზს, წიწაკის სპრეის და წყლის ჭავლს, რომელშიც, უფლებადამცველი ორგანიზაციების განცხადებით, გაურკვეველი ნივთიერება იყო შერეული.

აქციების ძალადობრივად დაშლის შემდეგ, ნიღბიანები მოქალაქეებს დასდევდნენ სადარბაზოებში, ოფისებში, ძალადობდნენ მათზე და აკავებდნენ. ხშირ შემთხვევაში, დაკავებულების ადგილსამყოფელს ოჯახის წევრები და ადვოკატები რამდენიმესაათიანი ძებნის შემდეგ იგებდნენ. ბოლო მონაცემებით, ჯამში დაკავებულია დაახლოებით 400 ადამიანი — უმრავლესობა ადმინისტრაციული წესით, 40-მდე კი სისხლის სამართლის კოდექსით.

მიუხედავად იმისა, რომ პირდაპირ ეთერში ჩანდა, როგორ უსწორდებოდნენ შსს-ის წარმომადგენლები აქციის მონაწილეებსა და ჟურნალისტებს, ამ დრომდე პასუხისგებაში არ მიუციათ არც ერთი პოლიციელი. აღსანიშნავია ისიც, რომ მოქალაქეების უმრავლესობა დაკავების შემდეგ ძალადობაზე, ნაწილი კი წამებასა და არაადამიანურ მოპყრობაზე საუბრობს.

• ვრცლად: საქართველოში მიმდინარე მოვლენები ადამიანურობის წინააღმდეგ ჩადენილ დანაშაულად უნდა შეფასდეს — საია

გარდა ამისა, შსს-ის წარმომადგენლები შევიდნენ რამდენიმე მოქალაქის სახლში და ჩაატარეს ჩხრეკა. ზოგიერთი ადამიანი კი პირდაპირ ქუჩებიდან გაიტაცეს ისე, რომ მათ ახლობლები რამდენიმე საათის განმავლობაში ვერ უკავშირდებოდნენ და არ იცოდნენ, სად იყვნენ ისინი. მაგალითად, პედიატრ კონსტანტინე ჩახუნაშვილის მანქანა ცარიელი იპოვეს საბურთალოზე, რის შემდეგაც ექიმის ძებნა დაიწყეს და რამდენიმე საათის შემდეგ აღმოაჩინეს, რომ ის დაკავებულია. მკვლევარი ვატო ბჟალავა კი ძაღლის გასეირნების შემდეგ სახლისკენ მიმავალი, “პოლიციის კანონიერი მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობისთვის” დააკავეს და მეგობრის ინფორმაციით, ძაღლი ხეზე მიბმული დატოვეს. გარე კამერების ჩანაწერებში ჩანს, რომ ბჟალავა მათ წინააღმდეგობას არ უწევს და მშვიდად მიჰყვება. ათობით დაკავებულს სასამართლომ რამდენიმე დღიანი პატიმრობა შეუფარდა, მათ შორის, არასრულწლოვანებს, ნაწილი კი დააჯარიმა.

საპოლიციო ძალები განსაკუთრებული სისასტიკით გამოირჩევიან ჟურნალისტების მიმართაც. აქციებზე ფიზიკურად გაუსწორდნენ ათობით ჟურნალისტს, ხელი შეუშალეს პროფესიული მოვალეობის შესრულებაში და სცადეს მათი დაშინება. საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია მედიის წარმომადგენლების მიმართ მიზანმიმართულ ძალადობაზე, პროფესიულ საქმიანობაში უკანონოდ ხელის შეშლის ათობით დოკუმენტირებულ ფაქტზე, პირად პასუხისმგებლობას შინაგან საქმეთა მინისტრს, ვახტანგ გომელაურს აკისრებს და მას კანონის ფარგლებში დაბრუნებისკენ მოუწოდებს. ქარტია საპოლიციო ძალების მოძალადე თანამშრომლებისა და მათი ხელმძღვანელების კანონის მთელი სიმკაცრით დასჯას ითხოვს.

გარდა შსს-ის წარმომადგენელთა ფორმაში მყოფი პირებისა, აქციებზე მყოფ მოქალაქეებსა და ჟურნალისტებს ფიზიკურად გაუსწორდნენ ე.წ. ტიტუშკებიც, მათ შორის, პოლიციის თვალწინ და კადრებითაც დასტურდება, რომ მათ მშვიდობიანი მოქალაქეების დასაცავად არაფერი მოიმოქმედეს.

ამის შემდეგ ქართულმა ოცნებამ შეკრების და გამოხატვის თავისუფლება კანონითაც შეზღუდა. კერძოდ, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსში შეიტანა ცვლილებები, რომელთა მიხედვით, აქციაზე სახის ნიღბით ან ნებისმიერი სხვა საშუალებით დაფარვის გამო მოქალაქეები 2000-ლარით დაჯარიმდებიან. ხაზგასასმელია ის, თუ რა სიხშირით იყენებს პოლიცია ცრემლსადენ გაზსა თუ წიწაკის სპრეის მოქალაქეების წინააღმდეგ. გარდა ამისა, კანონში შესული ცვლილებების თანახმად, დაჯარიმდება აქციაზე ლაზერით, პიროტექნიკით ყოფნა. ასევე, დაკავების საფუძვლებს ასევე დაემატა “პრევენციული დაკავება” — როგორც საიას თავმჯდომარე, ნონა ქურდოვანიძე განმარტავს, “ანუ თუ პირს ადრე აქვს ჩადენილი სამართალდარღვევა, პოლიციამ შეიძლება ივარაუდოს, რომ კიდევ ჩაიდენს დარღვევას და ვარაუდის საფუძველზე დააკავოს.

• ვრცლად საკანონმდებლო ცვლილებებზე იხილეთ სტატია:

მოქალაქეების პროტესტი გრძელდება. პარალელურად, ქართულმა ოცნებამ პრეზიდენტად აირჩია ყოფილი ფეხბურთელი, მიხეილ ყაველაშვილი, რომლის ინაუგურაციასაც დეკემბრის ბოლოს გეგმავს. ქვეყნის მოქმედი პრეზიდენტი, სალომე ზურაბიშვილი პარლამენტს, და შესაბამისად, იქ მყოფი ადამიანების მის მიერ არჩეულ პრეზიდენტს, არალეგიტიმურს უწოდებს და ამბობს, რომ დარჩება თანამდებობაზე მანამ, სანამ არ ჩატარდება ხელახალი და სამართლიანი არჩევნები.