“შემოსავლის სხვა წყარო არ მქონდა, დეკრეტი არ მინაზღაურდებოდა და ბავშვზე ზრუნვაში ჩემი ხელფასი იყო გადამწყვეტი, ამიტომ მშობიარობიდან ერთ თვეში სამსახურში დავბრუნდი, მეორე შვილზე კი საერთოდ არ მისარგებლია დეკრეტულით, დისტანციურად ვმუშაობდი” — გვიყვება ნათია, რომელიც რამდენიმე წელია მცირე კერძო კომპანიაში მუშაობს.
პირველი შვილის გაჩენის შემდეგ მან სტანდარტული, კანონმდებლობით გათვალისწინებული 24-დღიანი ანაზღაურებადი შვებულებით ისარგებლა და შემდეგ სამსახურში დაბრუნდა. ბავშვის ძუძუთი კვების გამო დამსაქმებელი დამატებით შესვენებას აძლევდა. აღნიშნავს იმასაც, რომ კერძო დაზღვევის კარგი პაკეტი ჰქონდა, რომელმაც ორსულობის კვლევები, მშობიარობა, ანესთეზია და ცალკე პალატა სრულად დაფარა. დეკრეტის მცირე ნაწილი სახელმწიფომ აუნაზღაურა — 1000 ლარი ერთჯერადად. რაც შეეხება სახელმწიფო დაზღვევას, ამბობს, რომ ზედმეტი ბიუროკრატიის გამო, საერთოდ არ უსარგებლია.
“კერძო კომპანიებს არ აქვთ ვალდებულება, აანაზღაურონ დეკრეტული შვებულება, შეუძლიათ მოგცენ უფასო დეკრეტული. დაბრკოლება, რომ ამეღო ეს შვებულება, არ მქონია, მაგრამ არც მიფიქრია, რადგან ძალიან მჭირდებოდა ხელფასი. გარდა ამისა, კომპანია არის ძალიან პატარა და არ მყავს შემცვლელი. ფუნქციები იმდენად გამიჯნულია, რომ ჩემს მოვალეობებს ვერავის გადავაბარებ. მაგრამ წამყვანი მაინც ჩემი ფინანსური მდგომარეობა იყო. საჯარო სექტორში, რომელსაც კერძო სექტორი ინახავს, ეს შვებულება სრულად ანაზღაურებადია. ანუ მათ აქვთ იმის ფუფუნება, რომ 6 თვე იყვნენ სახლში, მოუარონ ბავშვს და არ იდარდონ იმაზე, რომ თვის ბოლოს ხელფასი არ ჩაერიცხებათ”, — ამბობს ნათია.
ისედაც სულ გამოუძინებელი ხარ და ამ დროს მუშაობ ისე, თითქოს არაფერი მომხდარა.
აღნიშნავს იმასაც, რომ ანაზღაურებადი დეკრეტი ძალიან ბევრ რამეს შეცვლიდა, მათ შორის, მის ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას.
“ისედაც სულ გამოუძინებელი ხარ და ამ დროს მუშაობ ისე, თითქოს არაფერი მომხდარა. რა მნიშვნელობა აქვს, ამას ოფისში აკეთებ თუ სახლში. ვისაც ბავშვები არ ჰყავს, იმისთვის შეიძლება მარტივია, მაგრამ მშობლისთვის სახლში, ბავშვებთან ერთად მუშაობა ძალიან რთულია”.
ნათია არ არის მომხრე, რომ სახელმწიფო ყველაფერში ჩაერიოს და ბიზნესს ყველაფერი უკარნახოს, შესაბამისად, შეიძლება ბიზნესს არ ჰქონდეს დეკრეტის ანაზღაურების ვალდებულება, მაგრამ პასუხისმგებლობა სახელმწიფომ უნდა აიღოს. ამასთან, მისი აზრით, როცა სახელმწიფო იქნება მდიდარი, ბიზნესი თავად იზრუნებს ამაზე.
“დიდი და წელგამართული ბიზნესები, მაგალითად, ბანკები, ზრუნავენ იმაზე, რომ თანამშრომელს ჰქონდეს ანაზღაურებადი შვებულება. ბანკის თანამშრომელს ვისაც ვიცნობ ჩემ ირგვლივ, ყველას ჰქონდა დეკრეტი და ყველას უნაზღაურებდნენ”, — აღნიშნავს ის და დასძენს, რომ მისთვის ძალიან მოულოდნელი იყო, როცა გაიგო, სახელმწიფოს მხრიდან დეკრეტის ერთჯერადად, 1000 ლარით ანაზღაურება მხოლოდ დასაქმებულ ქალებს ეძლეოდათ.
“ჯოჯოხეთია, როცა ქალი არ მუშაობს და იმას საერთოდ არაფერი ეკუთვნის. გარდა ამისა, ეს ანაზღაურება წლების განმავლობაში არ იცვლებოდა, მიუხედავად იმისა, რომ ფასები შეიცვალა”, — ამბობს ნათია.
მედია აპრილის კიდევ ერთი რესპონდენტი, ელენე, კერძო სკოლაში მუშაობდა, როცა მესამე შვილზე იყო ორსულად. გვიყვება, რომ უფასო დეკრეტით ისარგებლა, რადგან კომპანია ანაზღაურებას არ გასცემდა.
მქონდა შემთხვევა, მშობიარობის შემდეგ ფსიქოლოგთან მინდოდა მისვლა და ვერ მივედი უსახსრობის გამო.
“ჯანმრთელობის დაზღვევა მქონდა კორპორაციული პირობებით და მშობიარობაც შესაბამისად მქონდა დაგეგმილი. მერვე თვემდე ვიმუშავე და ვერც კი წარმოვიდგენდი, რომ სხვა რამეზეც უნდა მეფიქრა. ბოლოს აღმოვაჩინე, რომ დაზღვევას მიუქმებდნენ და მტოვებდნენ ეგრე, ხელფასი აღარ ჩაგერიცხება და საიდან უნდა ჩამოგაჭრათ თანხაო. სრული შოკი მქონდა. დიდი ხვეწნისა და დამფუძნებლების ჩარევის შემდეგ გამიგრძელეს დაზღვევა. საოჯახო პაკეტი მქონდა, ანუ მეუღლე და ორი ბავშვი მყავდა დაზღვეული კიდევ. “პატივი რომ მცეს” და დაზღვევა გამიგრძელეს, საოჯახო გამიუქმეს და ინდივიდუალური გამაკეთებინეს. ამის გამო სადაზღვევოსთან პრობლემა შემექნა, რადგან პაკეტის შეცვლა რომ მომიწია, მოცდის პერიოდი შეიძლება დამმატებოდა და ეს იმას ნიშნავდა, რომ მშობიარობის საფასური სრულად მე უნდა დამეფარა. მერე მაგათ ვეხვეწე და პრობლემა მოგვარდა. რა თქმა უნდა, ფულს მე ვრიცხავდი მომავალი 4 თვე. საბოლოოდ, საერთოდ წამოვედი ამ სამსახურიდან. ხშირად მირეკავდნენ, დაბრუნდიო. კარგი თანამშრომელი ვიყავი ძალიან, დილის 7 საათიდან საღამოს 6 საათამდე გასული ვიყავი და საკმაოდ დაბალი ხელფასი მქონდა. მაგრამ ასეთი დაუნახაობისა და არაადამიანობის გამო აღარ მომინდა დაბრუნება. გაოგნებული ვიყავი თავიდან”, — იხსენებს ელენე.
ამბობს, რომ ბევრი ქალისთვის დეკრეტული შვებულების ანაზღაურების საკითხი გადამწყვეტიც შეიძლება აღმოჩნდეს, მათ შორის, კარიერის გასაგრძელებლად.
“საბედნიეროდ, მე მეუღლის იმედი მქონდა და მის კისერზე აღმოვჩნდი სრულიად. რა თქმა უნდა, ჩემთვისაც ძალიან ძნელი იყო, რომ შემოსავალი აღარ მქონდა, დაგვეტყო კიდეც ოჯახს შემოსავლების შემცირება, ხარჯი დაგვემატა. ცნობილია, რამდენი რამ სჭირდება ბავშვს. მქონდა შემთხვევა, მშობიარობის შემდეგ ფსიქოლოგთან მინდოდა მისვლა და ვერ მივედი უსახსრობის გამო. პატარა ასაკიდანვე მიჩვეული ვარ დამოუკიდებლობას და თუნდაც ჰიგიენური ნივთების ყიდვის საშუალება მაინც უნდა ჰქონდეს ნებისმიერ ადამიანს. ფსიქიკურ და ფიზიკური ჯანმრთელობაზეც უნდა შეეძლოს ელემენტარული დახმარების მიღება. დაზღვევა რომ შემიწყდა, ფსიქოლოგთან ვერ მივდიოდი და სრულად სხვაზე გავხდი დამოკიდებული. კი, ბავშვი სიხარულია და კი, ჩემი გადაწყვეტილებით გავაჩინე, მაგრამ ბავშვის გაჩენა ქალისთვის განაჩენი არ უნდა იყოს”, — ამბობს ელენე.
მისი თქმით, ქალებს პარალელურად უამრავი საქმის შეთავსება უწევთ, იქნება ეს ბავშვების მოვლა, სახლის მოვლა, ბიზნესი/სამსახური, სარეცხი, ბაზარი, სწავლა და განვითარება და ა.შ.
“ეს ძალიან რთულია და კარგი იქნება, თუ პასუხისმგებლობა თანაბრად გადანაწილდება კაცთან; თუ სამსახურში აყვანისას არ გკითხავენ შვილების რაოდენობას და ლაქტაციის დროს ხელი შეგეწყობა. ასევე, დეკრეტის დროს არ გექნება შიში, რომ მშიერი დარჩები”.
გვიყვება, რომ იმ 1000 ლარით, რომელიც სახელმწიფომ ერთჯერადად ჩაურიცხა, როგორც დეკრეტული შვებულების ანაზღაურება, საკერავი მანქანა იყიდა და ინტერნეტით კერვა ისწავლა. შემდეგ პატარა სტარტაპი გააკეთა და მცირე გრანტიც მოიგო. ახლა აპირებს, რომ ეს პროფესია უკეთ შეისწავლოს და ბიზნესი გაზარდოს, თუმცა ამბობს, რომ სკოლა არ ავიწყდება და წელს მასწავლებლის გამოცდებიც ჩააბარა.
“სკოლაში ალბათ დავბრუნდები, მაგრამ, სავარაუდოდ, კერძოში აღარ. საბოლოოდ, ძალიან მინდა, ორივე პროფესია გავაერთიანო და სკოლაში რამე საინტერესო საგანი მქონდეს, სადაც უბრალოდ საგანს კი არა, ცხოვრებას ვასწავლი ბავშვებს. ცოტა არარეალურად ჟღერს, მაგრამ მე მიზნების მჯერა და არა ოცნებების”.
უფროსმა მითხრა, დეკრეტის გაგრძელებაზე რომ დაწერო განცხადება, ვერაფერს ვიზამ, შეგინახავ ადგილს, მაგრამ რომ დაბრუნდები, მერეც ხომ გინდა ხელშეწყობაო.
კიდევ ერთი რესპონდენტი, ნინო ერთ-ერთ საბიუჯეტო ორგანიზაციაში მუშაობდა და კანონი აძლევდა შესაძლებლობას, 2-წლიანი დეკრეტული შვებულებით ესარგებლა, საიდანაც 6 ანაზღაურებადია.
“ეს რომ გავიგე, ისეთი ბედნიერი ვიყავი, ვერ წარმოიდგენთ. დეკრეტში ყოფნიდან დაახლოებით 5 თვის თავზე მივედი სამსახურში უშუალო ხელმძღვანელთან სალაპარაკოდ, რომ 6 თვის გასვლის შემდეგ, სამსახურში ვერ დავბრუნდებოდი და დეკრეტის გაგრძელება მჭირდებოდა 8-9 თვემდე. ხელმძღვანელი სამსახურში არ დამხვდა, კოვიდი ჰქონდა და მომიწია სატელეფონო კომუნიკაცია. ეს რომ გაიგო, ჯერ მეუბნებოდა, რომ დეკრეტი 6-თვიანია და არანაირი გაგრძელების უფლება არ მაქვს. როცა დავაზუსტე შესაბამის დეპარტამენტში, ხელახლა გადავურეკე და ვუთხარი, რომ კიდევ წელიწად ნახევარი მაქვს დარჩენილი. ამაზე სულ გადაირია, ძალიან ბევრი საქმეა და ველოდები როდის გამოხვალ სამსახურშიო. საქმე კი მართლა ბევრი იყო, მაგრამ მე უფლება მქონდა, რაც მეკუთვნოდა, გამომეყენებინა. ასეც მითხრა, შენ რომ დაწერო განცხადება, მე ვერაფერს ვიზამ, შეგინახავ ადგილს, მაგრამ რომ დაბრუნდები, მერეც ხომ გინდა ხელშეწყობაო”, — იხსენებს ნინო.
ისე დაჟინებით მაძალებდა სამსახურში გასვლას, რომ გაოგნებული დავრჩი. ასე მითხრა, შენ გარდა სხვებსაც ჰყავთ შვილები, მაგრამ მუშაობენო.
ამბობს, რომ არ უნდოდა ურთიერთობის გაფუჭება და უთხრა, დავბრუნდებიო, მაგრამ სთხოვა, ღამის მორიგეობაში არ ჩაესვათ, რადგან ბავშვი კვლავ ძუძუთი იკვებებოდა. პასუხად უარი მიიღო არგუმენტით, რომ ხელმძღვანელი შერჩევითად ვერ მოიქცევა და სხვებისგან განსხვავებულ პირობებს ვერ შესთავაზებს.
“ჩემი პროფესიიდან გამომდინარე, გადასარევად ვიცი კანონები და ისიც კარგად ვიცი, მეძუძურ დედას რა შეღავათები ეკუთვნის, მაგრამ ისე დაჟინებით მაძალებდა სამსახურში გასვლას, რომ გაოგნებული დავრჩი. გაკვირვებისგან ენა ჩამივარდა მგონი. ასე მითხრა, შენ გარდა სხვებსაც ჰყავთ შვილები, მაგრამ მუშაობენო. ჩემი შვილი 1 თვის იყო, როცა დავტოვე და სამსახურში გავედიო, ქვეყანა მაგით არ დაქცეულაო”.
როგორც ნინო ჰყვება, სახლში ნაწყენი და გაბრაზებული დაბრუნდა, ქმართან ერთად დათვალა შემოსავლები და ხარჯები და ერთობლივად გადაწყვიტეს, რომ ასეთ გარემოში, ასეთი ადამიანის გვერდით მუშაობა არ ღირდა.
“ბევრს გაუკვირდა ჩემი წამოსვლა. ვერ გაიგეს, რატომ წამოვედი, როცა წელიწადნახევრიანი გამოუყენებელი დეკრეტი მქონდა. ვინც გაიგო ეს ამბავი, ბევრმა მკითხა, რატომ ფეხებზე არ დავიკიდე მისი ლაპარაკი და მაინც დეკრეტი არ გავახანგრძლივე. იქ დაბრუნებას მაინც აღარ ვაპირებდი და რა აზრი ჰქონდა? იმდენად გული მერეოდა იმ ქალზე, აღარაფერი საერთო აღარ მინდოდა მქონოდა”.
განსხვავებული გამოცდილება აქვს ელენე ჯანელიძეს. ის ამ დროისთვისაც დეკრეტული შვებულებით სარგებლობს.
“მე გამიმართლა: ისეთ ორგანიზაციაში ვმუშაობ, რომელსაც გააზრებული აქვს სოციალური პასუხისმგებლობა და დეკრეტი ანაზღაურებადია. გამიმართლა-მეთქი, ვამბობ, რადგან ვიცი, რომ საქართველოში ასეთი ორგანიზაცია ბევრი არაა. როდესაც ბავშვის გაჩენა გადავწყვიტე, მშვიდად ვიყავი, რადგან ხელფასს დროებით არ “დავკარგავდი”. ჩემ გარშემო კი ბევრ ოჯახში შვილს/მეორე შვილს არ აჩენენ მატერიალური არასტაბილურობის გამო. ზოგჯერ ქალი მშობიარობიდან მალევე გადის სამსახურში, რათა ხელფასი “დაიბრუნოს”. ეს ჩვილისთვისაც სტრესია და დედისთვისაც, რომელსაც ჯერ კიდევ პოსტსამშობიარო გამოწვევებთან გამკლავება უწევს”, — ამბობს ელენე.
ის დასძენს, რომ აცნობიერებს და დეკრეტის პერიოდში ხშირად უფიქრია, რამდენად პრივილეგირებული აღმოჩნდა სხვა ქალებთან შედარებით და რამდენად რთულია ბავშვზე ზრუნვა იმ მშობლებისთვის, რომლებსაც დამსაქმებელი დეკრეტულ შვებულებას არ უნაზღაურებს.
შენიშვნა: სტატიაში რესპონდენტი ქალების სახელები, ელენე ჯანელიძის გარდა, შეცვლილია — მათ იდენტიფიცირება სხვადასხვა მიზეზის გამო არ სურთ.
რა წერია კანონში?
საქართველოში დეკრეტული შვებულების საკითხს შრომის კოდექსის 37-ე მუხლი არეგულირებს. საჯარო მოხელეების შემთხვევაში, დამატებით ვრცელდება კანონი საჯარო სამსახურის შესახებ. აღსანიშნავია, რომ კერძო და საჯარო სექტორში დეკრეტული შვებულების რეგულირება განსხვავდება — კერძო სექტორში სახელმწიფოს მიერ ანაზღაურება 2000 ლარით შემოიფარგლება, რაც 2023 წლამდე 1000 ლარი იყო, ხოლო საჯარო მოხელეებს დეკრეტული შვებულება სრულად უნაზღაურდებათ. კერძო კომპანიაში დასაქმებული ადამიანის დეკრეტის სრული ანაზღაურება კომპანიის კეთილ ნებაზეა დამოკიდებული. არსებობს ორგანიზაციები, რომლებშიც დასაქმებულს სრულ პერიოდს უნაზღაურებენ და არსებობს ორგანიზაციები, რომლებშიც დასაქმებული მხოლოდ სახელმწიფოს მიერ გადახდილი თანხას იღებს.
რა ვალდებულებები აქვს კერძო სექტორს?
შრომის კოდექსის მიხედვით, კანონმდებლობით, დეკრეტული შვებულების რამდენიმე სახე არსებობს:
- შვებულება ორსულობისა და მშობიარობის გამო
- შვებულება ბავშვის მოვლის გამო
- შვებულება ახალშობილის შვილად აყვანის გამო
- დამატებითი შვებულება ბავშვის მოვლის გამო
ორსულობისა და მშობიარობის გამო ანაზღაურებადი შვებულება დასაქმებულს თავისი მოთხოვნის საფუძველზე, 126 დღით ეძლევა, ხოლო მშობიარობის გართულების ან ტყუპის შობის შემთხვევაში − 143 დღით. დასაქმებულს შეუძლია, ეს შვებულება, თავისი შეხედულებისამებრ, გადაანაწილოს ორსულობისა და მშობიარობის შემდგომ პერიოდებზე. ამასთან, ორსულობისა და მშობიარობის გამო შვებულებით სარგებლობა ბავშვის დედის ექსკლუზიური უფლებაა, თუმცა ბავშვის მამას უფლება აქვს, ისარგებლოს აღნიშნული შვებულების იმ დღეებით, რომლებიც ბავშვის დედას არ გამოუყენებია.
ბავშვის მოვლის გამო შვებულება დასაქმებულს თავისი მოთხოვნის საფუძველზე ეძლევა, 604 დღით, ხოლო მშობიარობის გართულების ან ტყუპის შობის შემთხვევაში − 587 დღით. ამ შვებულებიდან ანაზღაურებადია 57 დღე. ბავშვის მოვლის გამო შვებულება შესაძლებელია მთლიანად ან ნაწილობრივ გამოიყენოს ბავშვის დედამ ან მამამ. ბავშვის მოვლის გამო შვებულების აღებისას დასაქმებული ვალდებულია 2 კვირით ადრე გააფრთხილოს დამსაქმებელი.
დასაქმებული ორსულობისა და მშობიარობის გამო შვებულებასა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულების ანაზღაურებად ნაწილს იყენებს თანმიმდევრობით, შესაბამისად, ჯამში ეს შეიძლება იყოს 183 ან 200 დღე.
დამატებითი შვებულება ბავშვის მოვლის გამო დასაქმებულმა თავისი მოთხოვნის საფუძველზე შეიძლება გამოიყენოს, მთლიანად ან ნაწილ-ნაწილ, მაგრამ არანაკლებ წელიწადში 2 კვირისა. გარდა ამისა, შესაძლებელია ბავშვის მოვლის გამო დამატებითი, ანაზღაურების გარეშე შვებულების აღებაც 12 კვირის ოდენობით, სანამ ბავშვს შეუსრულდება 5 წელი. ბავშვის მოვლის გამო დამატებითი შვებულება შეიძლება მიეცეს იმ დასაქმებულს, რომელიც ფაქტობრივად უვლის ბავშვს.
ახალშობილის შვილად აყვანის გამო შვებულებით სარგებლობა, თავისი მოთხოვნის საფუძველზე, შეუძლია დასაქმებულს, რომელმაც იშვილა 1 წლამდე ბავშვი, ბავშვის დაბადებიდან 550 დღით. ამ შვებულებიდან ანაზღაურებადია 90 დღე.
საქართველოს შრომის კოდექსის მიხედვით, ორსულობისა და მშობიარობის გამო შვებულება, ბავშვის მოვლის გამო შვებულება და ახალშობილის შვილად აყვანის გამო შვებულება ანაზღაურდება საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან, საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით. ანაზღაურების ოდენობა განისაზღვრება საქართველოს მთავრობის დადგენილებით. გარდა ამისა, დამსაქმებელი და დასაქმებული შეიძლება შეთანხმდნენ აღნიშნული შვებულებების დამატებით ანაზღაურებაზე.
მკვლევარი, სოციალური სამართლიანობის ცენტრის იურისტი, ნინო ცაგარეიშვილი აღნიშნავს, რომ კანონმდებლობაში ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა მცირე ანაზღაურებაა, რაც, პრაქტიკულად ზღუდავს დასაქმებული ქალების უფლებას დეკრეტულ შვებულებაზე
“2000 ლარი არ არის საკმარისი იმისათვის, რომ 6 თვის განმავლობაში ქალმა რეალურად ისარგებლოს დეკრეტული შვებულებით და უზრუნველყოს საკუთარი თავი და ახალშობილი არსებითი საჭიროებებით. კერძო სექტორში დამსაქმებლებზე არ ვრცელდება რაიმე ვალდებულება, რომ სახელმწიფოს მიერ გადახდილი 2000 ლარის გარდა დამსაქმებელმაც დამატებით გადაიხადოს გარკვეული ანაზღაურება დეკრეტული შვებულებისთვის”, — ამბობს ის.
მისი თქმით, როცა კანონში ცვლილებები შედიოდა, იყო მოლოდინი, რომ ამ მიმართულებით მიდგომაც შეიცვლებოდა, თუმცა ეს მოლოდინები არ გამართლდა. ნინო პოზიტიურად აფასებს ორსულობისა და მშობიარობის გამო შვებულებისა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულების გამიჯვნას, რამაც მამებსაც მისცა საშუალება, ისარგებლონ დეკრეტით.
მას ასევე ვკითხეთ, რამდენად მიზანშეწონილია დეკრეტული შვებულების ანაზღაურების დავალდებულება კერძო სექტორზე და არსებობს თუ არა რისკი, რომ ეს ქალების დასაქმებაზე აისახება. ის ასე არ ფიქრობს.
“პირიქით, წინგადადგმული ნაბიჯია ქალებისთვის, მათი უფლებების დაცვისთვის. ამით კერძო სექტორს რაღაც განსაკუთრებით დიდი ვალდებულებები არ დაეკისრება, რასაც ვერ ასწევს, იმის გათვალისწინებით, რომ აქ სახელმწიფოც უკვე ეხმარება ფაქტობრივად კერძო დამსაქმებლებს იმით, რომ გარკვეულ თანხას ის უკვე გამოყოფს. გარკვეული თანხა დამსაქმებელმაც რომ დაამატოს და ორმხრივი ძალებით მოხდეს ამ საკითხის სრულფასოვნად დაფინანსება და ქალების უფლებების დაცვა, ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება”, — აღნიშნავს ის.
რა ვალდებულებები აქვს საჯარო სექტორს?
საჯარო მოხელეების დეკრეტული შვებულების საკითხს დამატებით აზუსტებს საჯარო სამსახურის შესახებ საქართველოს კანონი. დოკუმენტის მიხედვით, მოხელეს მისი მოთხოვნის საფუძველზე ეძლევა ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულება 730 დღით.
ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულებიდან ანაზღაურებადია 183 დღე, ხოლო მშობიარობის გართულების ან ტყუპის შობის შემთხვევაში − 200 დღე. ანაზღაურება გაიცემა შესაბამისი საჯარო დაწესებულების ბიუჯეტიდან, მოხელის თანამდებობრივი სარგოს და საკლასო დანამატის გათვალისწინებით, ხოლო იმ მოხელეს, რომელსაც მინიჭებული აქვს სამხედრო ან სპეციალური წოდება, სარგოსთან ერთად ეძლევა წელთა ნამსახურობის დანამატი და წოდებრივი სარგო.
საჯარო მოხელეს უფლება აქვს, ორსულობის, მშობიარობისა და ბავშვის მოვლის გამო შვებულება თავისი შეხედულებისამებრ გადაანაწილოს ორსულობისა და მშობიარობის შემდგომ პერიოდებზე.
მოხელეს, რომელმაც 1 წლამდე ასაკის ბავშვი იშვილა, მისი მოთხოვნის საფუძველზე ეძლევა ახალშობილის შვილად აყვანის გამო შვებულება ბავშვის დაბადებიდან 550 დღით. ამ შვებულებიდან ანაზღაურებადია 90 დღე. ანაზღაურება გაიცემა შესაბამისი საჯარო დაწესებულების ბიუჯეტიდან, მოხელის თანამდებობრივი სარგოს და საკლასო დანამატის გათვალისწინებით, ხოლო იმ მოხელეს, რომელსაც მინიჭებული აქვს სამხედრო ან სპეციალური წოდება, სარგოსთან ერთად ეძლევა წელთა ნამსახურობის დანამატი და წოდებრივი სარგო.
გარდა ამისა, საჯარო მოხელეს ორსულობის პერიოდში სამედიცინო გამოკვლევების ჩატარების გამო გაცდენილი სამუშაო საათები გამოკვლევების ჩატარების დამადასტურებელი დოკუმენტაციის წარდგენის შემთხვევაში საპატიოდ ჩაეთვლება და შეუნარჩუნდება შრომის ანაზღაურება.
