გთავაზობთ ბრიტანელი დრეგ არტისტის, მუსიკოსის, მოდელისა და ავტორის, ბიმინის ბლოგს, რომელიც Metro-ზე გამოქვეყნდა და ეხმიანება კანონს, რომლითაც დიდ ბრიტანეთში ქალის მნიშვნელობა განისაზღვრა და ის ბიოლოგიურ სქესამდე დავიწროვდა, რაც სრულად გამორიცხავს ტრანს ადამიანებს. გამომდინარე იქიდან, რომ ქვიარ და ტრანსფობიური კანონები ჩვენს ქვეყანაშიც მიიღეს, აღნიშნული ბლოგი საქართველოში მიმდინარე პროცესზე კომენტარისთვისაც გამოდგება.
კანონით, რომელიც ქალის მნიშვნელობას მის ბიოლოგიური სქესამდე ავიწროებს, ტრანს ადამიანები კიდევ ერთხელ იქცნენ განტევების ვაცად პროცესში, რომელიც რეალურად მიმართული უნდა იყოს უსაფრთხოებაზე, უფლებებსა და ყველასთვის ხელმისაწვდომ თავისუფლებაზე.
მოდი, თავიდანვე ცალსახად ვთქვათ, რომ უდიდესი საფრთხე ქალებისთვის ყოველთვის კაცები იყვნენ და არა — ტრანს ქალები.
თუმცა, როგორღაც პოლიტიკური ნარატივი ტრანს ქალებს წარმოაჩენს პრობლემად და არა:
მოძალადეებს.
ომების შემოქმედებს.
მილიარდერებს, რომლებიც საჯარო სერვისების მოშლის ფონზე რესურსებს იხვეჭენ.
საფრთხედ წარმოაჩენენ ტრანს ქალებს — ჯგუფს, რომელიც სტატისტიკურად ბევრად უფრო მოწყვლადია ძალადობის მიმართ, ვიდრე ნებისმიერი საფრთხე, რომელზეც ამტკიცებენ, რომ ისინი ქმნიან. ფაქტები სულ სხვა სურათს გვიჩვენებს:
ეროვნული სტატისტიკის ოფისის 2020 წლის მონაცემებით, ორჯერ უფრო მაღალია შანსი, რომ ტრანს ადამიანები კრიმინალური აქტის სამიზნედ იქცნენ, ვიდრე სისგენდერი ადამიანები; 2022 წელს ინგლისსა და უელსში სიძულვილით მოტივირებულმა დანაშაულებმა რეკორდულ ნიშნულს მიაღწია და წინა წელთან შედარებით 11%-ით გაიზარდა.
ამას ემატება ის, რომ ტრანს ადამიანები ჯანდაცვის სერვისებზე ხელმისაწვდომობის ნაწილში მნიშვნელოვან ბარიერებს აწყდებიან. სტოუნვოლის კვლევის მიხედვით, ტრანს რესპონდენტების 45% ამბობს, რომ ოჯახის ექიმებს არ ესმით მათი, როგორც ტრანს პაციენტების საჭიროებების.
საჯარო საპირფარეშოების დაღლილი ნარატივიც მითია — არ არსებობს მტკიცებულება, რომ გავრცელებულია ტრანს ადამიანების მიერ თავდასხმის შემთხვევები, მაგრამ ამის საპირწონედ — ტრანს ადამიანების 68%-ს გამოუცდია სიტყვიერი თავდასხმა, 9%-ს კი ფიზიკური ძალადობა იმ დროს, როცა საჯარო საპირფარეშოთი სარგებლობდნენ.
სამწუხაროდ, დაახლოებით ყოველ მეოთხე ტრანს ადამიანს გამოუცდია უსახლკარობა, ხშირად ოჯახისგან უარყოფისა და სისტემური დისკრიმინაციის გამო. ეს ციფრები საფრთხეზე კი არ მიანიშნებს, გვიჩვენებს თემს, რომელიც იერიშის სამიზნეა.
ამიტომ, ჩნდება კითხვა, სის ქალებს რა სარგებელს მოუტანს ეს კანონი? იქნებ, რაიმე მცირეს, თუ საერთოდ მოუტანს რამეს. ეს კანონი სის ქალებს არ სთავაზობს ახალ უფლებებს ან დაცვის გარანტიებს. უბრალოდ, ავიწროებს ქალის სამართლებრივ განსაზღვრებას და ბიოლოგიურად ქალის ცნებამდე დაჰყავს, შეიძლება მოაქვს მეტი სიცხადე, მაგრამ არა ცვლილება.
ცვლილებამ შეიძლება გავლენა იქონიოს წარმომადგენლობით კვოტებზე ან ერთი სქესისთვის განსაზღვრულ სივრცეებზე ხელმისაწვდომობის ნაწილში, მაგრამ ესეც კი უკვე იყო სამართლებრივი ინტერპრეტაციისთვის ღია. ჩემი გააზრებით, არ არსებობს ხელშესახები ცვლილება ქალების უსაფრთხოების ნაწილში, არ გამოიყოფა მხარდაჭერის სერვისებზე დამატებითი რესურსები და გენდერულად მოტივირებული ძალადობისგან დაცვის დამატებითი გარანტიებიც არ იქმნება.
აბა, რა სარგებელს ვიღებთ? — ტექნიკურად ბიუროკრატიულ, ხოლო სიმბოლურად გარიყვის გამარჯვებას.
რაც შეეხება კითხვას, რას ვკარგავთ? — ტრანს ადამიანების თავისუფლებას, იარსებონ შიშის გარეშე, იცხოვრონ დაუფარავად, არ მოუწიოთ საკუთარი ადამიანობის მტკიცება, აღიარონ სამართლებრივად და სოციალურადაც ის იყვნენ, ვინც რეალურად არიან.
ეს კანონი არაფერ შუაშია დაცვასთან — ხაზის გავლება უფროა, რომელიც არა მხოლოდ მიჯნავს, არამედ იზოლირებას უწყობს ხელს, გახლეჩას, რაც საბოლოოდ ზიანად იქცევა.
როცა მყვირალა სათაურების, აღშფოთებისა და მორალური პანიკის საფარველს მიღმა გაიხედავ, ჰკითხე საკუთარ თავს: ვინ სარგებლობს ამ გადაწყვეტილებით?
არც სისგენდერი ქალები.
არც ტრანს ადამიანები.
არც ძალადობაგამოვლილი ადამიანები.
არც მშრომელები.
არც საზოგადოება.
სარგებლობენ მხოლოდ ძალაუფლების მფლობელები — ვინც ააგო და დღემდე მართავს სისტემებს, რომლებიც ყველას გვაზიანებს, ვინც ხეირობს ყურადღების გაფანტვით, დაყოფითა და ქაოსით.
სანამ საპირფარეშოებზე, განსაზღვრებებსა და იდენტობებზე ვკამათობთ, უსახლკარობამ პიკს მიაღწია, საცხოვრებლის კრიზისია, ცხოვრების ფასი სულ უფრო იზრდება, სამედიცინო სერვისებზე ხელმისაწვდომობა არ არსებობს, მენტალური ჯანმრთელობის დაცვის სერვისები სათანადოდ არ ფინანსდება, ტრანს ადამიანებისთვის სამედიცინო სერვისები პრაქტიკულად ხელმიუწვდომელია; საკვების რიგში სულ უფრო მეტი ადამიანი დგას, კლიმატის დაცვის ამოცანები არ სრულდება, ფინანსური უთანასწორობა ღრმავდება.
მაგრამ არა, მოდი, ისევ იმაზე ვიჩხუბოთ, ვინ რომელ ტუალეტს გამოიყენებს.
ეს ხომ ძალაუფლების კლასიკური თამაშია: გააღვივე შიში, გამოიწვიე ალიაქოთი და უყურე, როგორ ჭამს ხალხი ერთმანეთს, სანამ მდიდრები კიდევ უფრო მეტ ქონებას იხვეჭენ. დაყავი საზოგადოება იდენტობის პოლიტიკით, რათა არავინ შეამჩნიოს, როგორ იცინიან მილიარდერები დახურულ კარს მიღმა.
უსაფრთხოება არაფერ შუაშია, არც სამართლიანობა — კონტროლია მთავარი. და ძალაუფლების მწვერვალზე მდგარნი იმედს იმაზე ამყარებენ, რომ ზედმეტად დაკავებულნი ვიქნებით ჩხუბით და ვერ შევნიშნავთ — მტერი უკვე ჩვენს სახლში ბუდობს.
ბოლოს და ბოლოს, ბინარულობა ბუნებრივი არაა. სტრუქტურულია. შექმნილი იმისთვის, რომ კონტროლი შენარჩუნდეს. ის გვეუბნება, რა უნდა იყოს ქალის მნიშვნელობა, რა უნდა აკეთოს კაცმა და სჯის ყველას, ვინც ბედავს, რომ ამ ჩარჩოს მიღმა იარსებოს.
როცა ტრანს ქალი ფემინურობის ვიწრო საზოგადოებრივ გაგებას არ ემორჩილება, ის საფრთხედ იქცევა. თუ ემორჩილება — უხილავად. ნებისმიერ შემთხვევაში, მისი იდენტობა კონტროლდება.
კიდევ უფრო ღრმა ფარისევლობასაც ვხვდებით: ეს ყველას ეხება. რა უნდა ითქვას სის ქალებზე, რომლებიც ფემინურად არ გამოიყურებიან? ტრანს კაცებზე, რომლებიც სრულად არიან გამქრალნი დებატებიდან?არაბინარულ ადამიანებზე, რომელთაც მხარე უნდა აირჩიონ? ბინარულობა აზიანებს ყველას.
არავის იცავს — ყველას გვზღუდავს. არაა აუცილებელი, ვინმეს იდენტობა ბოლომდე გაიგო იმისთვის, რომ პატივი სცე მას. არაა აუცილებელი ეთანხმებოდე, რომ კეთილი იყო. მაგრამ როცა დაბნეულობა ბოროტების გამართლებად იქცევა, ესე იგი რაღაც არსებითი დავკარგეთ.
ტრანს ადამიანები არსებობენ. სულ არსებობდნენ. ყოველთვის იარსებებენ. ამას კანონი ვერ შეცვლის.
ამიტომ, რეალურ საფრთხეს ვებრძოლოთ და არა ერთმანეთს. დავიცვათ, ვინც განსაკუთრებით მოწყვლადია. მოვუსმინოთ. მხარში დავუდგეთ. ეჭვქვეშ დავაყენოთ სისტემები, რომლებიც გვყოფს და ვიკითხოთ, რისთვის შეიქმნა ეს სტრუქტურები.
ეს დრო მეტ სიცხადეს მოითხოვს. სოლიდარობისთვის. ჰუმანიზმისთვის. სიმართლე მარტივია: ტრანს ადამიანები მტრები არ არიან, მაგრამ ისინი ნამდვილად არიან, ვინც ტრანს ადამიანების მტრობა დაგაჯერათ.