მედია აპრილის ბლოგის რუბრიკა ეთმობა სხვადასხვა ადამიანს და განსხვავებულ შეხედულებებს. ბლოგები არ არის სარედაქციო კატეგორია და მოიცავს ავტორების პერსონალურ მოსაზრებებს. მათ მიერ გამოთქმული პოზიცია შესაძლოა არ გამოხატავდეს მედია აპრილის პოზიციას

ავტორი: ლიზა ახალაძე

დამშვიდობება

ათი წლის ვარ. დედაჩემს ნაცრისფერი, ლურჯკოპლებიანი ხალათი აცვია და ჩვენი სახლის აივანზე მოაჯირს ეყრდნობა. ეს ხალათი მაშინ იყიდა, ჩემი დის გასაჩენად რომ ემზადებოდა. მიღიმის, ხელს მიქნევს. 

ეს დედაჩემის ემიგრაციაში წასვლის დილაა, რომელიც ფილმის კადრად მახსენდება ხოლმე. არ უნდოდა, აეროპორტში გამეცილებინა და მეფიქრა, რომ რაღაც ტრაგიკული ხდებოდა, ამიტომ სკოლაში გამიშვა, როგორც ყოველთვის. სახლში დაბრუნებულს ოთახში დედას წერილი დამხვდა, თვითონ – აღარ. 

დედა იტალიაში წავიდა. ლურჯკოპლებიან ხალათთან ერთად ვიძინებდი ხოლმე, მისი სუნი რომ მეგრძნო, მასზე წერით რვეულებს ვავსებდი. მისი წასვლის შემდეგ სკოლაში სიარული უფრო რთული გახდა, მათემატიკაში რვიანების მიღება დავიწყე, ბევრი რამ აირ-დაირია: დამერღვა რუტინა, რომელიც ათი წლის გოგოებს ძალიან სჭირდებათ (თუმცა, ხშირად თავად ეს არ იციან.)

ახლა ოცდაორი წლის ვარ და საკუთარ თავთანაც კი ძლივს ვაღიარებ, რომ ყოველ დღე დავდევ შეგრძნებებს, რომლებიც ოდნავ მაინც გამახსენებენ, როგორი იყო კვირა საღამოს ახალგაშრობილი თმით დედასთან ერთად დაძინება. უცნაურია, რადგან ადრე ასეთი საღამოები არ მიყვარდა და ვერ ვიფიქრებდი, რომ ოდესმე ასე მომენატრებოდა. 

თაობათა ემიგრაცია

ახლა, ოცდაორი წლის ასაკში, საღამოებს ხშირად პარლამენტთან ვატარებ, მაგრამ ვერ მოვიტყუები, რომ ქვეყნიდან წასვლა არასდროს მომნდომებია. მუდმივად ვმერყეობ წასვლასა და დარჩენას შორის. ემიგრანტი დედების შვილებისთვის წასვლას კიდევ უფრო დიდი დატვირთვა აქვს. როცა ემიგრაციაზე ვფიქრობ, სხვა უამრავ კითხვას შორის შემდეგიც ჩნდება: ნეტავ, როცა აეროპორტში მჯდომს მეცოდინება, რომ სამოგზაუროდ არ მივდივარ, დედაჩემს უფრო მეტად გავუგებ?

მე შვილები არ მყავს, მაგრამ მყავს და, მამა, ბებია და ბაბუა, მეგობრები… აეროპორტში, ესკალატორიდან რომ გამოსამშვიდობებლად მოსულებს ხელს დავუქნევ, არა მგონია, დედასავით გაღიმება შევძლო, რაც მეორე კითხვას ბადებს: რატომ უნდა მიწევდეს წასვლა? დედაჩემს რატომ უნდა მოსწეოდა? დედამისს?

 ბებოც ემიგრანტი იყო. თითქმის ერთი წლით, როცა სხვა ქვეყანაში მუშაობდა, დედა მამასთან და უმცროს ძმასთან ერთად ცხოვრობდა. 

“მამა მუშაობდა, მაგრამ მისი შემოსავალი საკმარისი არ იყო, რომ რეპეტიტორების თანხებიც გადაგვეხადა და ყოველდღიური ხარჯებიც დაგვეფარა”, – ჰყვება დედა. მისი თქმით, მონატრების გარდა, სხვა შეგრძნებებიც გაუმძაფრდა: “ძალიან განვიცდიდი… ერთი მხრივ, მონატრება მტანჯავდა, მანამდე დედა ჩვენგან შორს არასოდეს ყოფილა, მეორე მხრივ კი პროტესტი და ბრაზი მქონდა მამის მიმართაც, ის რომ დარჩა და დედა წავიდა”.

სახლის საქმეების დიდ ნაწილს დედა აკეთებდა. პარალელურად ემზადებოდა მისაღები გამოცდებისთვისაც. ჰყვება, რომ ბებოს ემიგრაციაში წასვლამ სწავლისთვის დამატებითი მოტივაცია მისცა: “დიდ პასუხისმგებლობას ვგრძნობდი, რადგან დედამ [საზღვარგარეთ სამუშაოდ წასვლა] ჩემთვის გადაწყვიტა. მეშინოდა, იმედი არ გამეცრუებინა”. 

ვეკითხები, უფრო მეტად გაუგო თუ არა დედამისს ახლა, როცა თვითონაა ემიგრანტი. მპასუხობს, რომ წლებია, შვილების გარეშე უწევს დაძინება და გაღვიძება და მაინც იმაზე ეფიქრება, როგორ ვართ მის გარეშე და რა დაგვაკლდა მისი არყოფნით: “დარწმუნებული ვარ, დედასაც საკუთარ ტკივილზე მეტად ჩვენი მარტოობა ადარდებდა. [ჩემი ემიგრაციის] წლებმა დედაჩემთან ჩემი ურთიერთობა ბევრად უფრო გაამყარა, ვიდრე ადრე, როცა ვერ ვაცნობიერებდი, რა ბედნიერება იყო, ნებისმიერ დროს რომ შემეძლო მისი ნახვა, ან რა გზას გადიოდა ემიგრაციაში… ახლა მის მიმართ დედა-შვილური სიყვარულის გარდა, ქალური სოლიდარობის განცდაც მაქვს”.

საქსტატის მონაცემებზე დაყრდნობით, 2023 წელს საქართველოდან მიგრირებული ადამიანების რიცხოვნობა 2022 წელთან შედარებით 95.6%-ით გაიზარდა. ბოლო წლების განმავლობაში, ეს მაჩვენებელი არც ისე ნელა იზრდება. ეს იმას ნიშნავს, რომ ყოველ წელს უფრო და უფრო მეტ ადამიანს უწევს, შვილები სახლში დატოვოს და თავად სხვაგან წავიდეს სამუშაოდ. არადა, ქვეყანაში ემიგრანტების რაოდენობის შემცირება დომინოს ეფექტივით იმოქმედებდა ბევრ სხვა პრობლემაზე.

მართალია, დედასთან ერთად ცხოვრება პრობლემებს არ აქრობს, მაგრამ მათ მოგვარებას, ან, ხანდახან, მათთან შეგუებას, უფრო მარტივს ხდის. სწორედ ამას ვგულისხმობ, როცა ვამბობ, რომ თუ ქვეყნის დატოვება ნაკლებ ადამიანს მოუწევს, ბევრი რამ უკეთესობისკენ შეიცვლება, ინდივიდუალურ და კოლექტიურ ჭრილშიც: მჯერა, რომ თუ პატარა გოგოები თავს დაცულად გრძნობენ, ქვეყანაში ყველაფერი უკეთესობისკენ მიდის.

შვილებს მშობლებთან ლაპარაკი ვიდეო ზარითაც შეუძლიათ, მაგრამ არაფერი ცვლის რთული დღის შემდეგ დედის მკლავებში გულამოსკვნილ ტირილს და მალევე, მასთან ერთად ჩაძინებას. დედა “სკაიპიდან” კოცნებს ყოველ დღე მიგზავნიდა ხოლმე, მაგრამ მე ყველაზე მეტად მასთან ჩახუტებულს ძილი მენატრებოდა — შეგრძნება, რომ ყველაფერი მოგვარებადი იყო.

გაუცხოება 

დედა იტალიაში 2012 წელს წავიდა და მასთან პირველად 2017 წელს ჩავედი. ჩასვლამდე მეშინოდა, რომ დედას არ მოვეწონებოდი. უცნაურია, მაგრამ მასთან დაბრუნება მთელი სიმძაფრით პირველად მაშინ აღვიქვი, როცა დილით ზღვაზე წასასვლელად გამზადებულს ჩემს ჩანთაში ჩალაგებული პირსახოცები და წიგნი დამხვდა. მაშინ მივხვდი, რომ ისევ დედასთან ახლოს ვიყავი. 

ემიგრაციაზე საუბრისას გაუცხოებას ბევრი არ ახსენებს. თითქოს, ამ თემას ხშირად ყველანი გვერდს ვუვლით, რომ შემთხვევით ზედმეტი არ ვთქვათ. თავად სიტყვაც კი უცხოა ჩვენთვის. ძალიან ბევრი წელი დამჭირდა, რომ საკუთარ თავთან მეღიარებინა: მე და დედა გავუცხოვდით. 

მჯერა, რომ თუ გვინდა, ეს სიტყვა ენის წვერს არ გვწვავდეს, მეტჯერ უნდა ვახსენოთ. აქ დამნაშავე არავინაა, დისტანციისა და იმ გარემოებების გარდა, რომლებმაც დისტანცია გამოიწვიეს. 

“გაუცხოებაც ფასია, ძალიან დიდი ფასი. რაღაც დაიკარგა, მაგრამ ვიცოდი, რომ გაიგებდით, რატომ”, — მეუბნება დედა. 

მიყვება, რომ ამ დრომდე სულ ჰქონდა პასუხგაუცემელი კითხვა, ღირდა თუ არა ემიგრაციაში წასვლა. ამ კითხვას პასუხი ბოლოდროინდელი მოვლენების შემდეგ გასცა: “[შენი] თავისუფალი აზროვნების ფასის გადახდაა, რომ აქ ვარ. აქ ყოფნამ მომცა საშუალება, დაგხმარებოდი, რომ განათლება მიგეღო, რაც შენი თავისუფლების გარანტია გახდა”. 

სიმართლეა, მაგრამ არაა სამართლიანი, რომ ბებოს დედასთვის მოუწია ემიგრაციაში წასვლა, დედას — ჩემთვის, ახლა კი მეც წასვლას განვიხილავ. ემიგრაციის ციკლი უსასრულოდ ვერ გაგრძელდება, არ უნდა გაგრძელდეს.

 დედაჩემის თქმით, თორმეტი წელია, ნამდვილად ბედნიერი არ ყოფილა:

“ჩემი ქვეყნის ცუდი და კარგი დამყვება… არც აქაური ხარ, აღარც შენს ქვეყანაში გრძნობ თავს სახლში. ეგაა ემიგრაცია”.