დღეს, 20 აგვისტოს ცნობილი გახდა, რომ ფინანსური დეკლარირების დეპარტამენტს, რომელიც რუსული კანონის აღსასრულებლად შეიქმნა, 32 წლის სანდრო კირვალიძე უხელმძღვანელებს. ეს დეპარტამენტი იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრს ექვემდებარება და მინისტრ რატი ბრეგაძის ხელმოწერილი ბრძანების თანახმად, აერთიანებს ორ სტრუქტურულ ერთეულს: რეგისტრაციის სამსახურს და დეკლარირების მონიტორინგის სამსახურს. რეგისტრაციის სამსახურის უფროსი 28 წლის თინათინ ღუღუნიშვილი იქნება, ხოლო დეკლარირების მონიტორინგის სამსახურის — 34 წლის ირაკლი კერვალიშვილი.
ვებგვერდზე დღეს სამივე მათგანის მოკლე ბიოგრაფიებიც გამოქვეყნდა, ასევე, ცნობილი გახდა, რომ სანდრო კირვალიძე ერთ-ერთი არასამთავრობო ორგანიზაციის დამფუძნებელია და გამგეობიდან 6 დღის წინ ამოეწერა.
სანამ კირვალიძის, ღუღუნიშვილისა და კერვალიშვილის ბიოგრაფიის შესახებ მოგითხრობთ, გეტყვით იმასაც, რომ იუსტიციის მინისტრის ბრძანებით, დეპარტამენტის, რომელსაც ისინი წარმოადგენენ, ძირითადი ფუნქციებია:
- რუსული კანონის შედეგად შექმნილი “უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციათა რეესტრის” წარმოება და მისი საჯაროობის უზრუნველყოფა;
- რუსული კანონით გათვალისწინებულ საქმიანობაში სამინისტროს მიერ უფლებამოსილი პირის მხარდაჭერა — ამავე დოკუმენტის მიხედვით, “სამინისტროს მიერ უფლებამოსილი პირი” არის ფინანსური დეკლარირების დეპარტამენტის უფროსი, ანუ ამ შემთხვევაში სანდრო კირვალიძე.
- უფლებამოსილების ფარგლებში, კორესპონდენციის განხილვა და შესაბამისი პასუხის მომზადება;
- შესაბამისი სტრუქტურული, საკადრო, ნორმატიული და ტექნიკური ხასიათის კონკრეტული წინადადებების შემუშავება და ყოველი კვარტლის ბოლოს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ხელმძღვანელობისათვის წარდგენა;
- დადგენილი პერიოდულობით საქმიანობის ანგარიშის მომზადება და უფლებამოსილი პირებისთვის წარდგენა;
- ამ დებულებითა და საქართველოს მოქმედი კანონმდებლობით სხვა უფლებამოსილებების განხორციელება.
რუსული კანონის მიხედვით, ორგანიზაციები “უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებლებად” მიიჩნევიან, თუ უცხოური დაფინანსება წლიური შემოსავლის 20%-ზე მეტია. მაგრამ ეს ჩანაწერი არ ეხება სახელმწიფო დაწესებულებებს, მაგალითად, პარლამენტს, რომელიც უამრავ პროექტს ახორციელებს სწორედ უცხოური დაფინანსებით და ვებგვერდიც კი USAID-ის მხარდაჭერითაა დამზადებული. ასევე, არ შეეხება სამინისტროებსა და მუნიციპალიტეტებს, რომლებიც სწორედ საერთაშორისო პარტნიორების დახმარებით აშენებენ გზებს, სკოლებს და სწორედ საერთაშორისო პარტნიორების ფულს ხარჯავენ განათლებაში, ჯანდაცვაში, ეკონომიკაში და ა.შ.
აღსანიშნავია, რომ იუსტიციის მინისტრის ბრძანების თანახმად, იუსტიციის სამინისტროს მიერ უფლებამოსილ პირს (ამ შემთხვევაში, სანდრო კირვალიძეს), თავისი ინიციატივით ან მიწოდებული ინფორმაციის საფუძველზე, შეუძლია დაიწყოს მონიტორინგი, რომლის ფარგლებშიც მას უფლება აქვს ფიზიკურ პირსაც მოსთხოვოს ნებისმიერი ინფორმაციის, მათ შორის, განსაკუთრებული კატეგორიის პერსონალური მონაცემების მიწოდება. ამ ტიპის პერსონალური ინფორმაციაა, მაგალითად, პირადი ცხოვრების შესახებ ინფორმაცია. ხოლო ამ ცნობების არ მიწოდება გამოიწვევს ფიზიკური პირის დაჯარიმებასაც 5000 ლარის ოდენობით. სწორედ ამ მუხლის საფუძველზე, რუსული კანონი შესაძლოა შეეხოს ყველას.
სანდრო კირვალიძე — ფინანსური დეკლარირების დეპარტამენტის უფროსი
საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ინფორმაციით, 1992 წელს დაბადებულ სანდრო კირვალიძეს ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის სამართალმცოდნეობის ბაკალავრისა და მაგისტრის ხარისხი აქვს. ფლობს რუსულ და ინგლისურ ენებს.
კირვალიძის სამუშაო გამოცდილება სრულად უკავშირდება იუსტიციის სამინისტროს. მისი კარიერა 2012 წლიდან, იუსტიციის სამინისტროში კვლევითი პრაქტიკით იწყება. 2013-2014 წლებში დანაშაულის პრევენციის ცენტრში სტაჟიორი იყო, 2015-2017 წლებში კი საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს არქივის სამსახურის შტატგარეშე მოსამსახურე. 2017 წლიდან ის საჯარო რეესტრში სხვადასხვა პოზიციაზე მუშაობდა: იყო ქონების რეგისტრაციის დეპარტამენტის ცენტრალიზებული რეგისტრაციის სამსახურის სპეციალისტი, შემდეგ ამავე სამსახურის რეგისტრატორი და ბოლოს, რუსული კანონის აღმასრულებელ უწყებაში დანიშვნამდე თითქმის სამი წლის განმავლობაში, ამ სამსახურის მენეჯერის პოზიციას იკავებდა.
აღსანიშნავია, რომ სანდრო კირვალიძე 9 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში, 2015 წლის თებერვლიდან მიმდინარე წლის 14 აგვისტომდე იყო არასამთავრობო ორგანიზაციის ასოციაცია “საქართველოს აზერბაიჯანთა კავშირი რეფორმების და განვითარების ხელშეწყობისათვის” გამგეობის წევრი. გარდა ამისა, ის ამავე ორგანიზაციის დამფუძნებლებს შორისაცაა. თუმცა მანამ, სანამ მისი ახალი თანამდებობის შესახებ გახდებოდა ცნობილი, კირვალიძემ გამგეობის წევრობა შეიჩერა — მან საჯარო რეესტრს შესაბამისი განცხადებით 14 აგვისტოს მიმართა:
“ვინაიდან არასამეწარმეო (არაკომერციული) იურიდიული პირი ასოციაცია “საქართველოს აზერბაიჯანთა კავშირი რეფორმების და განვითარების ხელშეწყობისათვის” აღარ ფუნქციონირებს და მე აღარ ვიღებ მონაწილეობას ამ ორგანიზაციის მართვასა და საქმიანობაში, გთხოვთ, შემიწყვიტოთ აღნიშნული ორგანიზაციის გამგეობის წევრობა”, — წერს კირვალიძე განცხადებაში.
გადაწყვეტილება, რომლის საფუძველზეც კირვალიძეს არასამთავრობო ორგანიზაციის გამგეობის წევრობა შეუჩერდა, იმავე დღეს, 14 აგვისტოს გამოქვეყნდა.
საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ვებგვერდზე იძებნება კირვალიძის მიერ დაფუძნებული ორგანიზაციის წესდებაც. ამ დოკუმენტის მიხედვით აშკარაა, რომ იმ შემთხვევაში, თუ ორგანიზაცია დღემდე აგრძელებს საქმიანობას და წესდებას მიჰყვება, ის რუსული კანონის ერთ-ერთი სამიზნეა:
“ასოციაციის პრინციპიალურ (მთავარი) პრიორიტეტს წარმოადგენს საერთაშორისო ორგანიზაციებთან და დონორებთან თანამშრომლობა, კერძოდ კი უსასყიდლო გრანტებზე მუშაობა“.
გარდა ამისა, წესდებაში ასევე აღნიშნულია, რომ “ასოციაციის შემოსავლები იქმნება საწევრო შენატანიდან, შემოწირულობებისაგან, ასევე საერთაშორისო ფონდებიდან მიღებული გრანტები და დახმარებებიდან, ასოციაციის მიზნებისათვის წესდებით გათვალისწინებული კანონით ნებადართული სამეწარმეო საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლებიდან”.
დოკუმენტს, რომელშიც წერია, რომ ორგანიზაციის მთავარი პრიორიტეტია, ითანამშრომლოს საერთაშორისო დონორებთან, ხელს სანდრო კირვალიძეც აწერს.
მედია აპრილი ესაუბრა ფახრად მუსაევს, რომელიც ასოციაციის თანადამფუძნებელი და პრეზიდენტია. მისი თქმით, ყველა წევრი მოხალისეობრივად მუშაობს და მათ სამუშაოს შესაბამისი ფინანსური ანაზღაურება არ აქვთ.
“სამწუხაროდ, დაფინანსება ძალიან პრობლემური საკითხია. ჩვენ ვმუშაობთ მხოლოდ და მხოლოდ ჩვენი ინიციატივის საფუძველზე. არ შემოდის არანაირი ფინანსები. ჩვენ არ გვაქვს არანაირი ფინანსირება, არც უცხოური და არც ადგილობრივი. […] ჩვენ არაერთხელ გვქონდა ინიციატივა, მაგრამ შედეგი არ დადგა, სამწუხაროდ. ჩვენი პროგრამა არ დამტკიცდა. ჩვენ ვთანამშრომლობთ არაერთ ორგანიზაციასთან, მაგრამ დაფინანსება არ ხდება. ჩემთვის გაუგებარია, რატომ”, — აცხადებს მუსაევი.
მისივე თქმით, ორგანიზაციის საქმიანობისას განხორციელებული პროექტები უკავშირდება პარლამენტარებთან თუ მთავრობის წევრებთან შეხვედრასა და ხალხში არსებული პრობლემების მათ ყურამდე მიტანას.
“ძალიან კარგი ურთიერთობა გვაქვს სახალხო დამცველთან. იქ შეხვედრები მიდის პარლამენტის წევრებთან, მაღალი თანამდებობების პირებთან. გამოვდივართ ბევრი ინიციატივით, ყველაფერს ვაკეთებთ, რომ ქვეყანაში ვაკუუმი არ შეიქმნას. ჩვენი მიზანია, მივიტანოთ ინფორმაცია პარლამენტთან და მოწინავე ადამიანებთან პრობლემებზე. საბედნიეროდ, კარგი შედეგი არის და ჩვენს ინიციატივას მხარს უჭერენ”, — ამბობს ის.
კირვალიძის მონაწილეობით დაფუძნებული ორგანიზაციის პრეზიდენტი ამბობს, რომ რუსული კანონის შექმნილ ე.წ. რეესტრში დარეგისტრირებას არ აპირებს, რადგან დაფინანსება არ აქვთ, თუმცა აღნიშნავს, რომ ასოციაციის წევრები “კანონმორჩილები” არიან და მათთვის კანონი უზენაესია, ამიტომ, დაფინანსების არსებობის პირობებში, აუცილებლად დარეგისტრირდებოდნენ.
“ფინანსირება არ არის და რეგისტრაციას რა აზრი აქვს? თუ ფინანსირება იქნება, მაშინ აუცილებლად იქნება რეგისტრაცია. როცა ფინანსირება არ არის, რა უნდა დავაფიქსიროთ?”.
მუსაევისთვის გაუგებარია, რას ნიშნავს რუსული კანონი. ვკითხეთ მისი, როგორც მოქალაქის დამოკიდებულებაზე რუსულ კანონთან მიმართებით, რაზეც გვიპასუხა, რომ ის არ არის პოლიტიკოსი და ასრულებს იმას, რასაც მთავრობა და პარლამენტი დაამტკიცებს.
“არ მესმის, რას ნიშნავს რუსული კანონი! მთავარია, პარლამენტმა მიიღო ეს კანონი და ჩვენ ვალდებული ვართ, შევასრულოთ. მორჩა! რა შუაშია რუსული კანონი?!” — აცხადებს ის.
მას ვკითხეთ სანდრო კირვალიძის მიერ ორგანიზაციის გამგეობის დატოვების შესახებაც, რაზეც გვიპასუხა, რომ საქმის კურსში არ არის და ამიტომ ამ თემაზე კომენტარს ვერ გააკეთებს.
აღსანიშნავია, რომ ასოციაცია “საქართველოს აზერბაიჯანთა კავშირი რეფორმების და განვითარების ხელშეწყობისათვის” წესდების თანახმად, გამგეობას, რომლის წევრიც სანდრო კირვალიძე 2015 წლიდან 2024 წლამდე იყო, “ირჩევს საერთო კრება 2 წლის ვადით და მისი უფლებამოსილება გრძელდება ახალი გამგეობის არჩევამდე”. წესდებაში არ არის დაკონკრეტებული, ზედიზედ რამდენჯერ შეიძლება გამგეობის წევრად ერთი და იმავე ადამიანის არჩევა, ასევე, საჯარო რეესტრის ვებგვერდზე არ იძებნება დოკუმენტები, რომლებიც გამგეობის წევრთა ცვლილებას ადასტურებს — პირველი ამონაწერი 2015 წლის 24 თებერვლითაა დათარიღებული, ხოლო მეორე 14 აგვისტოს (გამგეობიდან ამოწერის შესახებ სანდრო კირვალიძის მიმართვის შემდეგ) და ამ დოკუმენტში გამგეობის სხვა წევრები უცვლელია.
ორგანიზაციის ძირითად მიზნებსა და ამოცანებს შორისაა საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა, დემოკრატიული სამოქალაქო საზოგადოების შექმნა, ქვეყანაში მცხოვრები ყველა ეროვნების უფლებების დაცვა, საზოგადოებაში სოციალურ-ეკონომიკური პრობლემების შესწავლა და გადაჭრა და ა.შ.
თინათინ ღუღუნიშვილი — რეგისტრაციის სამსახურის უფროსი
საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ინფორმაციით, 1996 წელს დაბადებული თინათინ ღუღუნიშვილი იურისტია და ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბაკალავრისა და მაგისტრის ხარისხი აქვს. ფლობს რუსულ და ინგლისურ ენებს.
მისი სამუშაო გამოცდილებაც, ძირითადად, საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს სხვადასხვა განყოფილებას უკავშირდება. ღუღუნიშვილის კარიერა 2016 წელს, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში, სტუდენტურ საქმეთა დეპარტამენტში სტაჟირებით დაიწყო და თბილისის სააპელაციო სასამართლოში სტაჟირებით გაგრძელდა, 2018 წლის ბოლოდან კი საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს იურიდიული დეპარტამენტის ადმინისტრაციული წარმოების სამსახურის იურისტი იყო, 2022 წლიდან მიმდინარე წლის აგვისტომდე ამავე დეპარტამენტის სასამართლოებთან ურთიერთობის სამსახურის იურისტი.
ირაკლი კერვალიშვილი — დეკლარირების მონიტორინგის სამსახურის უფროსი
საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ინფორმაციით, 1990 წელს დაბადებულ ირაკლი კერვალიშვილს სამართალმცოდნეობაში ტექნიკური უნივერსიტეტის ბაკალავრი ხარისხი აქვს. ფლობს რუსულ და ინგლისურ ენებს.
კერვალიშვილის სამუშაო გამოცდილებაც საჯარო რეესტრის სხვადასხვა განყოფილებაში მუშაობით შემოიფარგლება. მან კარიერა 2013 წელს, საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს ქონების რეგისტრაციის დეპარტამენტის რუსთავის სარეგისტრაციო სამსახურის სტაჟირებით დაიწყო, შემდეგი წლების განმავლობაში კი იყო პირთა რეგისტრაციის დეპარტამენტის მონაცემთა არქივების განყოფილების სამსახურის შტატგარეშე მოსამსახურე, ქონების რეგისტრაციის დეპარტამენტის ცენტრალიზებული რეგისტრაციის სამსახურის სპეციალისტი, ამავე დეპარტამენტის სისტემური რეგისტრაციის სამსახურის ხარისხის კონტროლის სპეციალისტი და შემდეგ მენეჯერი, ასევე, ადმინისტრაციული დეპარტამენტის ინოვაციების და ხარისხის მართვის სამსახურის მენეჯერი. მიმდინარე წლის მაისიდან და რუსული კანონის აღმასრულებელ უწყებაში მუშაობის დაწყებამდე კი იყო საჯარო რეესტრის ქონების რეგისტრაციის დეპარტამენტის უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის სამსახურის მენეჯერი.
მრავალრიცხოვანი აქციებისა და პარტნიორების უამრავი მოწოდების მიუხედავად, ქართულმა ოცნებამ რუსულ კანონს მხარი 28 მაისს დაუჭირა. რუსული კანონი “უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებლად” მონიშნავს ყველა ორგანიზაციას, რომელთა შემოსავლის 20%-ზე მეტი უცხოური დაფინანსებაა.
არასამთავრობო ორგანიზაციები და კრიტიკული მედია მივიჩნევთ, რომ რუსული კანონის მიზანი ქვეყანაში მოქმედი სამოქალაქო სექტორისა და მედიის კრიტიკული ხმის ჩახშობაა, რაც ქვეყანის ევროპულ და დასავლურ კურსს რუსეთისკენ ცვლის, ხოლო ქვეყნის მმართველობას — ავტორიტარულისკენ.
აღსანიშნავია, რომ ანალოგიური კანონი რუსეთში უკვე მიიღეს. რუსეთზე დაკვირვებამ ცხადყო, რომ კანონმა ჩაახშო დამოუკიდებელი მედია და სამოქალაქო საზოგადოება.
ორგანიზაციებს, რომელთა შემოსავლის 20%-ზე მეტი 2023 წელს უცხოური დაფინანსება იყო, რუსული კანონის საფუძველზე შექმნილ რეესტრში რეგისტრაციის ვადა მიმდინარე წლის 2 სექტემბრის ჩათვლით აქვთ. რაც შეეხება იმ ორგანიზაციებს, რომელთა შემოსავლის 20%-ზე მეტი 2024 წლისთვის არის უცხოეთიდან, მათ რეგისტრაციის ვალდებულება მომდევნო, ანუ 2025 წლის იანვრიდან აქვთ.
ქვეყანაში არსებული არასამთავრობო ორგანიზაციები და კრიტიკული მედია აცხადებს, რომ ისინი არ დარეგისტრირდებიან ღირსების შემლახავ რეესტრში; რუსული კანონის თანახმად, “უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ” ორგანიზაციად რეგისტრაციისთვის თავის არიდება პირველ ჯერზე გამოიწვევს დაჯარიმებას 25 000 ლარის ოდენობით.