Meta-მ უსაფრთხოების ანგარიში გამოაქვეყნა, რომელშიც ქართული ოცნების სასარგებლოდ მოქმედ პრორუსულ ქსელებზეა საუბარი. კომპანია აცხადებს, რომ არაავთენტური და კოორდინირებული ქსელის (CIB) წევრები რუსეთიდან იმართებოდნენ და საქართველოში რუსული კანონის საწინააღმდეგო პროტესტის მონაწილეების დისკრედიტაციას ეწეოდნენ.
რა არის არაავთენტური და კოორდინირებული ქსელი
როგორც Meta განმარტავს, არაავთენტური და კოორდინირებულ ქსელი გულისხმობს კოორდინირებულ ძალისხმევას საჯარო დებატებისას კონკრეტული აზრის მანიპულაციურად გასავრცელებლად. პროცესში ჩართული პირები, სხვების შეცდომაში შესაყვანად, ყალბ ანგარიშებს იყენებენ.
Meta აცხადებს, რომ როდესაც ისინი იძიებენ მსგავს ოპერაციებს, ყურადღებას ამახვილებენ ქცევაზე და არა შინაარსზე — ანუ არ აქვს მნიშვნელობა ვინ დგას ამ პროცესების უკან, რა შინაარსის მასალას აქვეყნებენ, უცხოელები არიან თუ ადგილობრივები. მთავარი ის არის, რომ ისინი ხელოვნურად, მანიპულაციურად, წინასწარშეთანხმებით და ერთად ცდილობენ კონკრეტული აზრის გავრცელებას.
რა როლი აქვს ამ პროცესებში რუსეთს
Meta-ს მონაცემებით, 2017 წლიდან დღემდე რუსეთი ლიდერია და მათ მიერ წაშლილი არაავთენტური და კოორდინირებული ქსელების უმრავლესობა სწორედ ამ ქვეყანასთანაა დაკავშირებული. ორგანიზაცია განმარტავს, რომ რუსეთის ადრინდელი ოპერაციები მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა ნარატივებით — ეს იყო კულტურული ომებით, სოციალური საკითხებით და ბიზნეს ინტერესებით მანიპულირება მათ სამიზნე ქვეყნებში.
2022 წელს რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ კი ისინი დიდწილად ორიენტირებულნი იყვნენ უკრაინისთვის ძირის გამოთხრაზე, როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე გარეთ. თუმცა ზოგიერთი ქსელი ასევე ფოკუსირებულია რუსეთის სხვა მეზობელ ქვეყნებზე, როგორიცაა საქართველო, მოლდოვა და სხვა. ნარატივი კი იმაზე იყო მიმართული, რომ რუსეთის წინააღმდეგ უკრაინის მთავრობის მხარდაჭერა საზიანოა როგორც უკრაინისთვის, ასევე მისი მოკავშირეებისთვის.
რა კავშირი ჰქონდა ამ ქსელს საქართველოსთან
არაავთენტური და კოორდინირებული ქსელები, რომლებიც საქართველოში სხვადასხვა მოსაზრების გავრცელებას ცდილობდნენ, Meta-მ წინა წლებშიც არაერთხელ წაშალა. ისინი დაკავშირებულნი იყვნენ ქართულ ოცნებასთან, ქართულ მარშთან, კოკა ყანდიაშვილთან და სხვა აქტორებთან. წელს კი სოციალური მედიის გიგანტმა წაშალა ქსელი, რომელშიც 76 ფეისბუქ ანგარიში, 30 ფეისბუქ გვერდი და 11 ინსტაგრამ ანგარიში შედიოდა. რუსეთში წარმოშობილმა ამ ქსელმა რეკლამაში დაახლოებით 77 000$ დახარჯა და ფოკუსირებული იყო საქართველოზე, სომხეთსა და აზერბაიჯანზე.
ორგანიზაცია განმარტავს, რომ ეს კონკრეტული ქსელი მუშაობდა ფიქტიური ახალი ამბების ვებგვერდების შექმნის გზით, რომელთა განსხვავებული ბრენდინგი სამიზნე ქვეყანაზე იყო მორგებული. მათ ჰქონდათ ანგარიშები YouTube-ზე ,Telegram-სა და TikTok-ზე, იმისთვის, რომ უფრო ლეგიტიმური და დამაჯერებლები გამოჩენილიყვნენ.
როგორც წესი, მსგავსი ქსელები ქვეყანაში მიმდინარე მნიშვნელოვან პროცესებს ეხმაურებიან და სენსიტიურ საკითხებზე ცდილობენ აზრით მანიპულირებას. ამჯერად მათი მიზანი რუსული კანონის წინააღმდეგ მასშტაბური პროტესტის დისკრედიტაცია და მმართველი გუნდის მხარდაჭერა იყო.
“ამ სტატიის დაწერის მომენტში ეს ფიქტიური ვებგვერდები აგრძელებენ ფუნქციონირებას და აქვეყნებენ “ახალ ამბებს” ქართული პოლიტიკის შესახებ სომხურ, აზერბაიჯანულ და რუსულ ენებზე. საქართველოზე ისინი წერდნენ “უცხოელი აგენტების შესახებ” კანონის საწინააღმდეგო პროტესტზე — აკრიტიკებდნენ აქციის მონაწილეებს და მხარს უჭერდნენ მმართველ პარტიას, ქართულ ოცნებას”, — ვკითხულობთ ანგარიშში.
მათი ინფორმაციით, მეტას აპებში ამ ქსელის უკან მდგომი პირები ყალბ ანგარიშებს აკეთებდნენ ვებგვერდებზე ხალხის გადასაყვანად და სომხეთიდან მოიზიდეს პირები, რომლებიც ამზადებდნენ ვიდეოკონტენტს ტიკტოკის, იუთუბისა და მეტასთვის, რომელსაც ამ ქსელის ერთ-ერთი წევრი, “Agora Expert Club” ავრცელებდა.
მეტა ამბობს იმასაც, რომ ამ პროცესების უკან რუსული კომპანია დგას.
“მიუხედავად იმისა, რომ CIB ქსელის უკან მყოფი ადამიანები ცდილობდნენ დაემალათ თავიანთი ვინაობა და კოორდინაცია, ჩვენმა გამოძიებამ აღმოაჩინა კავშირები იმ პირებთან, რომლებიც დაკავშირებულია არიან მოსკოვში რეგისტრირებულ მარკეტინგულ ფირმასთან, სახელწოდებით IMA Digital”, — აღნიშნულია განცხადებაში.
კომპანიის განცხადებით, ეს კოორდინირებული და არაავთენტური ოპერაცია ქართულ არასამთავრობო ორგანიზაციასთან, ISFED-თან თანამშრომლობით და მათი გამოძიების დახმარებით აღმოაჩინეს.