იმისთვის, რომ სიმღერა ქვიარ ჰიმნად ჩაითვალოს, რამდენიმე მნიშვნელოვანი დეტალის ერთიანობაა საჭირო — რა თქმა უნდა, დროს გაუძლოს, მრავალფეროვანი, თუმცა საერთო შტრიხებით გამოკვეთილი ქვიარ გამოცდილებების მქონე მსმენელს ტექსტითა და მუსიკით გულში ჩასწვდეს და ხშირად, საკმარისი მიზეზია საცეკვაო რიტმებიც, განსაკუთრებით კი ქვიარ ჟღერადობა.

ჰიმნები, რომლებსაც ქვიარ მსმენელი ათწლეულებია ერთგულად უსმენს, ხშირად თვითგაძლიერების, თვითზრუნვის, გამბედაობის მოკრების, “მთავარ პერსონაჟად” ყოფნის ამბებს ჰყვებიან ან სევდიან განწყობას გვიქმნიან და გაბზარული გულის სალბუნის ფუნქციას ასრულებენ.

სტატიაში წაიკითხავთ და მოისმენთ 10 ქვიარ ჰიმნს და გაიგებთ — როგორ შეიქმნა და რატომ აქვს მსმენელზე გავლენა დღემდე.

I Will Survive — გლორია გეინორი

გლორია გეინორის I Will Survive [გადავრჩები] გადარჩენის, გაძლიერების, გათავისუფლების, საკუთარ ემოციებზე კონტროლის მოპოვების მისამღერია, რომელიც 1978 წელს გამოვიდა და იმთავითვე იქცა ჰიტად. დისკო ჟღერადობა და მარტივად დასამახსოვრებელი ტექსტი მსმენელმა აიტაცა, უფრო მოგვიანებით კი, 80-იან წლებში, როცა “აივ/შიდსის ეპიდემია” დაიწყო, სიმღერამ დამატებითი მნიშვნელობა შეიძინა.

მარტოდ დარჩენილი ადამიანის რწმენა, რომ გადარჩება, ეხმიანებოდა მდგომარეობას, რომელიც აივ/შიდსის გავრცელებამ გამოააშკარავა — ქვიარ ადამიანები, რომლებიც ინფექციის გავრცელების პერიოდში ეპიდემიის ერთგვარ სახედ იქცნენ, იზოლირებულნი აღმოჩნდნენ. ისინი პოლიტიკურმა სისტემებმა უბრალოდ მარტო დატოვეს, რელიგიურმა პირებმა ცოდვების საზღაურზე დაიწყეს საუბარი, სამედიცინო სისტემა კი სრულიად მოუმზადებელი აღმოჩნდა. შეშინებული, დამფრთხალი, მაგრამ გადარჩენის რწმენით დამუხტული ადამიანების ჰიმნად გასაკვირი არაა, რომ იმავე შინაარსის სიმღერა იქცა.

Born This Way — ლედი გაგა

რა გასაკვირია, რომ ლედი გაგას Born This Way [ასეთი დავიბადე] ქვიარ ჰიმნად იქცა. სიმღერა ხომ სწორედ იმაზეა, რომ სექსუალური და გენდერული იდენტობის, კანის ფერის, დაბადებისას განსაზღვრული სხვა მახასიათებლების მიუხედავად, გადარჩენისთვის, საკუთარი თავის სიყვარულისთვის, სიმამაცისთვის ვარსებობთ ამქვეყნად. თანაც, სიმღერის ტექსტი მარტივად დასამახსოვრებელია და აუცილებლად აიყოლიებს მსმენელს, მუსიკა კი ცეკვას მოგანდომებს — მოკლედ, “გაჰიმნებისთვის” საჭირო ყველა ელემენტი ადგილზეა.

ამასთან, სიმღერისა და იმავე სახელწოდების ალბომის შთაგონების წყაროც საინტერესოა. ლედი გაგას თქმით, შთაგონებად კარლ ბინი იქცა, შავკანიანი გეი რელიგიური აქტივისტი, რომელიც მიმღებლობისთვის იბრძოდა. პოპ ვარსკვლავმა აქტივისტს მადლობაც გადაუხადა — “ათწლეულების განმავლობაში გაუნელებელი სიყვარულისთვის, სიმამაცისთვის, სიმღერის მიზეზისთვის, რათა ყველამ ვიგრძნოთ აღტაცება, რადგან ამას ვიმსახურებთ, რადგან ვიმსახურებთ უფლებას, რომ ტოლერანტობის, მიმღებლობის, საყოველთაო თავისუფლების შთაგონებად ვიქცეთ”.

I’m Coming Out — დაიანა როსი

I’m Coming Out [მე გამოვდივარ] დისკოს დედოფლის, დაიანა როსის სიმღერაა, რომელიც 1980 წელს გამოვიდა. სიმღერა საკუთარ თავში დარწმუნებული, საკუთარ იდენტობაში ბედნიერი, გაძლიერებული ადამიანის ძახილია, რომელსაც სურს, რომ აღტაცება სამყაროს ამცნოს. სიმღერის სახელი და ტექსტი საკუთარი სექსუალური ორიენტაციისა და გენდერული იდენტობის მიღებისა და სხვებისთვის გაზიარების სიხარულს სრულად ეხმიანება, ამიტომ ლოგიკურია, რომ ნამუშევარი ქვიარ ჰიმნად იქცა.

სიმღერის შექმნის ისტორია კი ასეთია — დაიანა როსმა ნაილ როჯერსსა და ბერნარდ ედვარდსს ახალი ალბომისთვის სიმღერის დაწერა სთხოვა. წლების შემდეგ როჯერსი იხსენებდა, ერთ-ერთ კლუბში ვიყავი, სადაც დაიანა როსის კოსტიუმებში გამოწყობილი დრეგ ქვინები ვნახე და აქედან დაიბადა იდეაო.

“დაიანას კოსტიუმებში გამოწყობილი 6-7 ქვინი მაინც იქნებოდა, გავედი გარეთ და ბერნარდს ვუთხარი, “დაიანა როსს გეი თემი აღმერთებს, იქნებ, დავწეროთ სიმღერა სახელით — I’m Coming Out”, — იხსენებდა როჯერსი.

You Make Me Feel — სილვესტერი

სილვესტერი დისკოს, სოულისა და ბლუზის გამორჩეული მუსიკოსი იყო, რომლის გაბედული სასცენო იმიჯი, ანდროგინული თვითრეპრეზენტაცია და განსაკუთრებული ვოკალური მონაცემები ცალსახაა. სილვესტერი 41 წლის ასაკში გარდაიცვალა, შიდსის თანმდევი გართულებებით, თუმცა მის სიმღერებს, განსაკუთრებით ქვიარ ჰიმნს — You Make Me Feel დღემდე აქტიურად უსმენენ.

სიმღერა მძლავრ მიზიდულობაზეა, რომელიც თავს ნამდვილად გაგრძნობინებს, საცეკვაო მოედანზე შეკრებილ ხალხსა და მუსიკის ხმას შორის დანახულ, მოახლოებულ იმ ადამიანზე, რომელიც შენში მღელვარებას იწვევს. ამასთან, მუსიკა 70-იანების დისკო მღელვარების ერთ-ერთი გამორჩეული ნამუშევარია, ტექსტი კი მარტივად დასამახსოვრებელი, ამიტომ ამ სიმღერას დღემდე ბევრი მსმენელი ჰყავს.

Vogue — მადონა

ამ სიაში მადონას მუსიკალური კარიერის ერთ-ერთი გამორჩეული სიმღერის, ნიუ-იორკის “ანდერგრაუნდ” გეი სცენაზე დაბადებული ცეკვის მიმდინარეობის შთაგონებით შექმნილი სიმღერის — Vogue-ის გამოტოვება გაუმართლებელი იქნებოდა. მადონას ჰაუსის ჟანრის სიმღერამ, რომელშიც დისკოს გავლენაც იგრძნობა, ფართო აუდიტორიის ყურადღება მიმართა ქვიარ სცენისკენ, კონკრეტულად კი ვოგისკენ.

ვოგი, როგორც ცეკვის მოძრაობა, პანტომიმისა და მოდელების პოზირების გავლენით შეიქმნა და ქვიარ ხელოვნების განუყოფელი ნაწილია. სიმღერა კი, როგორც ტექსტით, ისე მუსიკით მიაგებს პატივს ქვიარ კულტურას — სიმღერის მოსმენისას გაიგონებთ ქვიარ არტისტებისა და შთამაგონებელი ვარსკვლავების სახელებს, მადონა კი საცეკვაო მოედანს, როგორც დაყოფებისგან თავისუფალ, თანასწორ ადგილს წარმოგიდგენთ. მოკლედ, სიმღერა ქვიარობის ზეიმია, რომელიც დღემდე პოპულარულია, რაც გასაკვირი არაა.

I’m Every Woman — ჩაკა ხანი

I’m Every Woman-ის ბევრი ვერსია არსებობს და შეუძლებელია, ერთ-ერთი მაინც არ გქონდეთ მოსმენილი. ეს სიმღერა შესრულებული აქვთ უიტნი ჰიუსტონს, არეტა ფრანკლინს თუ იდინა მენზელს, მაგრამ საუკეთესო ვერსია ხელაღებით ჩაკა ხანის ორიგინალია. ეს არის ერთგვარი ოდა ქალად ყოფნაზე, სხვა ქალებთან თანაზიარ გამოცდილებაზე.

2022 წელს, Billboard-მა სიმღერა ყველა დროის 10 უმნიშვნელოვანეს ლგბტქი ჰიმნს შორის დაასახელა. გამოცემამ აღნიშნულის დასაბუთებისთვის აღნიშნა, რომ ქალთა უფლებების საწინააღმდეგო ინიციატივების ფონზე, სიმღერა გაძლიერების, გათავისუფლების სიმბოლოა.

“სიმღერა აიტაცეს მსოფლიოს გარშემო მცხოვრებმა ქვიარ და ტრანს ქალებმაც, როგორც დამსახურებული უფლებებისთვის ბრძოლის გამორჩეული მისამღერი”.

Over the Rainbow — ჯუდი გარლანდი

1939 წლის ფილმი ოზის ჯადოქარი გეი კულტურისთვის შთაგონების წყაროდ მალევე იქცა და არაერთი რეფრენსი, რომელიც ფილმის შედეგად დაიბადა, მრავალი წლის განმავლობაში გამოიყენებოდა.

ამის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი მიუზიკლის არაერთი სიმღერაა, რომელშიც ქვიარ ადამიანები საკუთარი გამოცდილების, ოცნებების ანარეკლს ხედავდნენ. განსაკუთრებით მნიშვნელოვან სიმღერად კი Over the Rainbow იქცა, რომელსაც ჯუდი გარლანდის პერსონაჟი, დოროთი ასრულებს. ფილმის მთავარი გმირი მღერის ცისარტყელას მიღმა არსებულ სამყაროზე, “სადაც ოცნებები, რომლებზე ფიქრსაც ბედავ, მართლაც ხდება”.

ჩაგვრის, დევნისა და უარყოფის კოლექტიური გამოცდილების მქონე ქვიარ ადამიანებს სიმღერა უკეთესი მომავლის, უკეთესი სამყაროს წარმოსახვის საშუალებად ექცათ.

Freedom — ჯორჯ მაიკლი

1990 წელს, როცა ჯორჯ მაიკლის Freedom გამოვიდა, მომღერალს ქამინგ აუთი ჯერ არ ჰქონდა გაკეთებული, თუმცა სიმღერის ტექსტი იმთავითვე ეხმიანებოდა ქვიარ გამოცდილებებს.

სიმღერა წარსულისგან გათავისუფლების, სიახლეებთან უშიშრად შეხვედრის, გამოწვევებზე საპასუხოდ გამბედაობის მოკრებასა და თავდაჯერებაზეა. ამასთან, თვითგაძლიერების ეს მისამღერი სადღესასწაულო განწყობით, ჟღერადობით გამოირჩევა და შესაძლოა, მსმენელმა საკუთარი თავის მიღების სიხარული, აღმაფრენა დაინახოს. სამ ათწლეულზე მეტი გავიდა და ჯორჯ მაიკლის უკვდავი ჰიტი დღემდე არაერთი ადამიანის საყვარელ სიმღერად რჩება.

I Want to Break Free — ქუინი

ქუინის მსმენელისთვის კარგად ნაცნობი სიმღერა და მუსიკალური ვიდეო თანაბრად პოპულარულია. სიმღერა და ვიდეო, რომელშიც ბენდის წევრები დრეგ კოსტიუმებში არიან გამოწყობილები, 1984 წელს გამოვიდა.

ნამუშევარმა მსმენელის ყურადღება მალევე მიიპყრო, თუმცა ამერიკის აუდიტორიამ სულ სხვა რამეს მიაქცია ყურადღება — აღშფოთდნენ, რომ კლიპში ბენდის კაცი წევრები “ქალის სამოსში” იყვნენ გამოწყობილები, ნამუშევარს “სამარცხვინო” უწოდეს და მასში ტრანსექსუალობის ტირაჟირება დაინახეს, სადგურების ნაწილმა კი სიმღერა ეთერიდან დაბლოკა.

აუდიტორიისა და მუსიკალური სადგურების ქვიარფობიური განწყობა პრობლემაა, მაგრამ ამას დამატებითი უცოდინარობის ამბავიც ემატება — რეალურად კლიპის შთაგონება ერთ-ერთი საპნის ოპერა იყო, ნამუშევარი კი ერთგვარი პაროდიაა. ამასთან, ბრიტანეთში კომედიურ სკეტჩებში დრეგის გამოყენებას მრავალწლიანი ტრადიცია აქვს და ის ჰეტერო კულტურის ნაწილიც არის. ამერიკელებმა კი ბრიტანული კომედიისთვის სახასიათო კლიპში სრულიად ახალი და “აღმაშფოთებელი” დეტალები დაიჭირეს.

დროთა განმავლობაში სიმღერამ ჩაგვრისგან გათავისუფლების, პირადი ავტონომიის მოპოვების მნიშვნელობა შეიძინა და სულ უფრო მნიშვნელოვანი გახდა.

Smalltown Boy — ბრონსკი ბით

“დედა ვერასდროს გაიგებს, რატომ წამოხვედი,
მაგრამ პასუხებს, რომლებსაც ეძებ, სახლში ვერასდროს იპოვი,
სიყვარულის, რომელიც გჭირდება, სახლში ვერასდროს იპოვი,
გაიქეცი, ზურგი შეაქციე…”, — ეს არის ამონარიდი ბრიტანული ბენდის, ბრონსკი ბითის სიმღერიდან — Smalltown Boy (ბიჭი პატარა ქალაქიდან). ალბათ, ის ქვიარ მსმენელი, რომელსაც სიმღერის ტექსტთან თანაზიარი გამოცდილება ჰქონია, მარტივად გაიგებს, რატომ არის ნამუშევარი ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ქვიარ ჰიმნი.

ბენდის სამივე წევრი ღიად გეი იყო და სიმღერაც ნაწილობრივ ავტობიოგრაფიულია. მათ ერთობლივად მუშაობა მას შემდეგ დაიწყეს, რაც დიდი ბრიტანეთის სხვადასხვა წერტილში მცხოვრებმა ახალგაზრდებმა ლონდონში მოიყარეს თავი და ერთმანეთს შეხვდნენ.

სიმღერასთან ემოციურ კავშირს ნებისმიერი მსმენელი, განსაკუთრებით კი ის ქვიარ ადამიანები დაამყარებენ, რომლებსაც ჩაგვრისა და უარყოფის შიშით საკუთარი საცხოვრებელი ადგილის, სახლის დატოვება მოუწიათ. თანაც, ეს ის ნამუშევარია, რომელიც თანამედროვე მსმენელამდეც მიაღწევს — სიმღერის სათქმელი და ჟღერადობა ხომ არ ძველდება.