ცეკვა მინდორში

ფოტო: გურამ წიბახაშვილი
მედია აპრილის ბლოგის რუბრიკა ეთმობა სხვადასხვა ადამიანს და განსხვავებულ შეხედულებებს. ბლოგები არ არის სარედაქციო კატეგორია და მოიცავს ავტორების პერსონალურ მოსაზრებებს. მათ მიერ გამოთქმული პოზიცია შესაძლოა არ გამოხატავდეს მედია აპრილის პოზიციას

ავტორი: დათია ბადალაშვილი

ის ამბობდა, რომ მოდიოდა და მოსტიროდა წუთისოფელს. რომ სულ ვირივით იყო საპალნე აკიდებული. კიდევ ბევრ რამეს ამბობდა, რომელთა გახსენება არ მინდა, გული რომ არ გამეგლიჯოს. საერთოდაც, როცა მასზე ვფიქრობ ან დალევა მინდება, ან ტირილი…

მსოფლიოში ალბათ სულ რამდენიმე პეტრეს ქალაქია, მის სოფელს კი, სადაც გაიზარდა, პეტრებუხი ერქვა. ამ სოფელში სულ რამდენიმე სახლიდან ამოდიოდა ბოლი და ისმოდა ძაღლის ყეფა. სახლები კლდეს იყო მიკრული, კლდის თავზე კი თეთრად შეფეთქილი წმინდა ბარბარეს ბაზილიკა იდგა. სწამდათ, რომ სალოცავი სოფლისა და განსაკუთრებით გოგოების მფარველი იყო. ყოველ ჩვიდმეტ დეკემბერს იქაური ხალხი ბარბარობას აღნიშნავდა, ეს სალოცავიც მარტო თეთრ მამლებს იწირავდა. გოგოები საყდრის ეზოდან უშვებდნენ მამლებს, ზოგი შვილიანობას სთხოვდა ღმერთს, ზოგი სხვა რამეს. იმ თოვლიან დღეს კი ჩემმა მომავალმა ბებიამ ლამაზი და ჭკვიანი ქმარი ითხოვა, მამალი ფრთებით დაიჭირა და ჰაერში აიქნია. მამალი დაბალ ასკილის და ტყემლის ბუჩქებს მოერიდა და ცადაქნილ ალვაზე დაჯდა. რამდენიმე ბიჭმა უშედეგოდ სცადა მამლის დაჭერა, შემდეგ კი შურის თვალით უყურებდნენ მეზობელი სოფლიდან ლ „კინომეხანიკს“, რომელიც ჯიუტად მისრიალებდა გაყინულ ხეზე. იქიდან კბილებით დაჭერილი მამლითა და ხელებგადაყვლეფილი დაბრუნდა.

გამარჯვებული მოვალე იყო სალოცავის წინაშე, იქვე მოეხარშა მამალი, არ უნდა შეეწვა არაფრის დიდებით და ხორცი სხვისთვისაც ეწილადებინა. მარჯვე „კინომეხანიკი“ იქაურმა ბიჭებმა იმ საღამოსვე სცემეს, მიხვდნენ, რომ სიმამაცეც დაამტკიცა და ულამაზესი გოგოს გულიც მოიგო. რაც ყველაზე მთავარია, „კინომეხანიკს“ შეეძლო ხალხისთვის ინდური ფილმები ეჩვენებინა სიყვარულზე. შეყვარებული გოგო ყინულიანი მდინარის წყლით ბანდა სისხლს სახიდან „კინომეხანიკს“, მდინარეზე ყინული კი თვითონვე ჩაამტვრია სისხლიანი, სამსხვერპლო ნაჯახით. შემდეგ კი, როგორც თვითონ ამბობდა – „მეორე დასაწვავ დღეს“, სოფელში გაჰყვა, სადაც ქვედა სართულზე დაიდეს ბინა, ხბოების გვერდით. დედამთილ-მამამთილს რძალი არ მოსწონდა — დედამთილს უნდოდა, უმცროს ვაჟს ცოლი მისი მხრიდან მოეყვანა, უფრო მორჩილი რომ ყოფილიყო. ეს ის დროა, როცა რძალი მოვალე იყო, მამამთილისთვის ფეხები დაებანა ღამით. გაბრაზებული დედამთილი ღამის ქოთანს რძლისა და შვილის კარის წინ ღვრიდა. ამას განსაკუთრებით ზაფხულში აკეთებდა, ფსიტის სუნი უფრო აუტანელი რომ ყოფილიყო. კაცი ცოლს დედამთილ-მა მამამთილის უპირობო სიყვარულს სთხოვდა, თან ეჭვიანობდა კიდეც, ამიტომაც ამწარებდა. ამის მიუხედავად, ცოლს მისი მოკვლა უფრო შეეძლო, ვიდრე ღალატი.

მემაწვნე იყო, როგორც ყველა ქალი იმ სოფლიდან. პარასკევ დღეს ადუღებულ რძეს გაკრიალებულ მინის ქილებში ასხამდა და თბილი შალით ფუთავდა — რომ არ გაციებულიყო და არ გაწყალებულიყო. მე კეწერების მოტანა მევალებოდა, ფიცხი ღუმელი სჭირდებოდა რძის ადუღებას. რძეს კი იმათგან ყიდულობდნენ, ვისაც საქონელი ბლომად ჰყავდა. რძე ალალი არ იყო, ბებიაჩემი წყალს ამატებდა გასაბევრებლად. მაწვნის ქილებს რუსული წიგნებიდან ამონახევი ფურცლებით თავს კოხტად უკრავდა. შაბათს, დილით, სანამ ცა გამოაშუქებდა, სხვა მემაწვნეებთან ერთად თბილისში მაწვნების გასაყიდად მიდიოდა. მე ვიღვიძებდი და ვაცილებდი ხოლმე. მაღლობიდან ჩანდა, როგორ დადიოდა ავტობუსი ბღუილით ჩქამჩაკრეფილ სოფელში, სხვა ქალებიც რომ ჩაესხა. მე და ბებიაჩემი იმ ჩანთებზე ვისხედით, სადაც რძის ბოთლები ელაგა. მაწვნის ქილებზე არაფრის დიდებით არ შეიძლებოდა დაჯდომა, აინჭყრეოდა და გაწყალდებოდა. ვლაპარაკობდით იმაზე, თუ რას მომიტანდა ის თბილისიდან. კიდევ იმაზე, რომ თუ მე საქონელი ტყეში დამეფანტებოდა, არ შევშინებულიყავი, საღამოს შინ დაბრუნებული ის იტყოდა შელოცვას, შელოცვა კი მგელს მსუნაგ ყბას შეუკრავდა და ვერაფერს ავნებდა საქონელს.

ჩანთები ქვასავით მძიმე იყო, უსაშველოდ მძიმე, მას კი კორპუსიდან კორპუსში, ბინიდან ბინაში უნდა ეტარებინა გასაყიდად. აღებული ფულით იყიდდა სურსათს სახლისთვის, რვეულებსა და კალმებს ჩემთვის. მოსაღამოვდებოდა თუ არა, გზისკენ მაწყდებოდა თვალები ლოდინით. როცა მთიდან მომავალი საქონელი გორიდან დაეშვებოდა, მაშინ გადმოდგებოდა ბებიაჩემის ყვითელცხვირა ავტობუსიც. გაჩერდებოდა ავტობუსი და გავრბოდი, ბებიაჩემს  მძიმე ჩანთების გადმოტანაში რომ მივხმარებოდი. ის  ჯერ ტკბილეულსა და რვეულებს მაწვდიდა, იმას, რასაც მე ველოდებოდი, შემდეგ მაწვნის ქილებს ფრთხილად. ჩამოვიდოდა ბოლოს თვითონ, მე კი ამ დროს გულდაგულ ვჩითავდი ჩანთებს.

იმ წელსაც, როგორც სჩვეოდა, მოუმცდარი ზამთარი მოვიდა. მე დილიდან დაღამებამდე ვსრიალებდი ციგით, გასიპულ თოვლზე. პარასკევს ქარიც ამოქროლდა და არც დალევია საბერველი. ქალაქში წასვლა საშიში იყო, ქარი მთებიდან თოვლს აკრეფდა და გზაზე მინამქრავდა. მძღოლს ეშინოდა, მაგრამ ქალებმა დაიჟინეს წასვლა. ბებიაჩემსაც  ეშინოდა, მაგრამ წავიდა. კარგად მოიარა ქალაქი, გაყიდა ყველიცა და მაწონიც და იყიდა ვეფხვებიანი რვეული ჩემთვის. უკან მობრუნებული ავტობუსი, არმისული სოფლამდე, ნამქერში ჩაიჭედა. ქარი ყინულად ნაქცევ ფიფქებს აყრიდა ავტობუსს და მარხავდა. რომ არ გაყინულიყვნენ, სვამდნენ ქმრებისთვის წამოღებულ სპირტს, ქალებიცა და მძღოლიც. ფეხით წამოსვლა არც უფიქრიათ, მათ ცხვირწინ შეჰყმუოდნენ თავიანთ მშიერ მუცლებს მგლები. მათი ერთადერთი საშველი გაზაფხულის მოსვლა და თოვლის წამიერად დადნობა თუ იქნებოდა. დილით ქარის შიშინში ვერტმფრენის გუგუნი მოესმათ, კარი ვერაფრით გააღეს, ფანჯრიდან გადაძრომაც ერთი შარი იყო, განსაკუთრებით მძღოლის მოსული ცოლისთვის. კარგი დალოცვაც მიიღო ქმრისგან, სახლში დატეულიყავიო. ვერტმფრენი თოვლში ჩარჩენილი მემაწვნეებით სოფლის სტადიონზე დაჯდა. ბებიაჩემს მორიდებით უკითხავს პილოტისთვის, სახლებში ვერ დაგვარიგებთო?! შემდეგ კი უარობდა, არ მითქვამსო.

მე გავრბოდი მისკენ…

ის მიხუტებდა და მიცინოდა. შემდეგ კი მივკვალავდით თოვლს სახლისკენ. ხელისგულს ბებიაჩემის ბებერებიანი და თბილი ხელისგული მიკაწრავდა, მეორე ხელით კი მისი მოტანილი ვეფხვებიანი რვეული მქონდა ჩაბღუჯული. მისი ხელები ლოყებსაც მიკაწრავდა, როცა ის თოვლს მწმენდდა სახიდან, რადგან მალ-მალე ვიქცეოდი. მე მახსოვს იმ ღამით როგორი თვალებით მიყურებდა ბებიაჩემი. უყურებდა ბებიამისი. აი, ისეთი თვალებით, გამოდევნებულ ობოლ ლეკვს რომ გაექცევი და დაემალები…

მე ვიცი, როგორ გამოძვრნენ ქალები გამთენიისას მინდორზე ავტობუსის ფანჯრიდან, როცა შველის იმედი საბოლოოდ დაკარგეს და გაყინვის შეეშინდათ. და როგორ იცეკვეს, როცა ცა მოკრიალდა, ქარი ჩადგა და კუდი მოასვენა. რცხვენოდათ და ერთმანეთს უყურებდნენ, თუ რომელი გაბედავდა პირველი ხელის გაშლას… დაიწყო ქვრივმა და შვილმკვდარმა ქალმა, რომელსაც არავინ ელოდა სახლში, გამოცივებული ღუმლისა და კატის გარდა. აჰყვნენ დანარჩენებიც. მათმა, სიმძიმეს მიჩვეულმა ხელებმა, იუცხოვეს სიმსუბუქე. იუცხოვეს და ვერ შეიშნოვეს… უწადინოდ ცეკვავდნენ, სახლში, ყინვისგან მოჭიქულ ფანჯარაზე, ცხვირებით მიკრულ შვილებზე და შვილიშვილებზე ეფიქრებოდათ, სანამ ისინი მშივრები იყვნენ, მათ მხოლოდ თავჩახრილი შრომის უფლება ჰქონდათ, მეტი არაფრის. არადა, რა კარგი იქნებოდა, ისე ეცეკვათ, როგორც გოგოობისას დღეობებზე ცეკვავდნენ, როცა თავიანთ ახლანდელ ქმრებს აწონებდნენ თავს. ახლა ის ქმრები მიწაში ცქერისგან მიწას დამსგავსებოდნენ… შორს, გუბურის პირას, ხელაპყრობილ შიშველ მლოცველებს ჰგავდნენ ვერხვები. თითქოს უხაროდათ, მემაწვნე ქალები რომ ცეკვავდნენ. ზარივით ისმოდა მინდორში მათი გაყინული ტოტების ტკაცატკუცი.

ყოველთვის ეს მახსენდება ხოლმე, როცა ამბობენ რომ ქალი სუსტია, ჩვენზე, კაცებზე სუსტი…