მედია აპრილის ბლოგის რუბრიკა ეთმობა სხვადასხვა ადამიანს და განსხვავებულ შეხედულებებს. ბლოგები არ არის სარედაქციო კატეგორია და მოიცავს ავტორების პერსონალურ მოსაზრებებს. მათ მიერ გამოთქმული პოზიცია შესაძლოა არ გამოხატავდეს მედია აპრილის პოზიციას
ავტორი: დათია ბადალაშვილი
[ძველი, ზედმეტად სევდიანი ჩანაწერები]
რატომ არ არის ჩემს ნაწერებში სიცილი?! მინდა, ისეთი ადგილი იყოს სადღაც, სადაც არავინ იცინებს, როცა ვიღაც ტირის.
3 მარტი.
დედაჩემზე როცა ვფიქრობ, ან დალევა მინდება ან ტირილი.
***
მარტის დღენაკლული თოვლი, ცივი და დაუპატიჟებელი.
არ მიყვარს ეს თვე. ამ დროს იღვიძებს ყველა მიძინებული სევდა და სატკივარი.
ეს ყველაზე ბედნიერი მარტია ჩემს ცხოვრებაში. ყველაზე საძულველი თვე ყველაზე საყვარლად დასრულდა. საქართველოს ნაკრებმა საბერძნეთის ნაკრები დაამარცხა და ევროპის ჩემპიონატზე გავიდა. ჩემი ყველაზე მშვიდი, რკინისნერვებიანი მეგობარი ტანზემოთ შიშველი დარბოდა ეზოში, მე ვტიროდი. იმ დღის მერე სულ ვიცრემლები, როცა იმ თამაშის ვიდეოები მხვდება და ყველაზე მეტ ათიანს ვწერ ჟურნალში.
***
“როცა ვეკითხებოდი, როგორ ხარ-მეთქი. მპასუხობდა ხოლმე, სიკვდილი მინდა და დრო არ მაქვსო. ოთხმოცდაათი წლისამ ოცდასამ მარტს მოიცალა. ხორცს არ ჭამდა საერთოდ, ამბობდა მკვდრის ხორცს არ ვჭამო. უცნაურ კაცად მიიჩნევდნენ.
***
რა კარგი იქნება, სიკვდილი რომ მოგადგება და ყინჩად მიახლი, სად ჯანდაბაში ეგდე აქამდე თქო.
“წამსვლელის წასვლა სჯობსო”, ბებიაჩემმა იცოდა ხოლმე თქმა. თუმცა მას წასვლა არ სდომებია, უბრალოდ მოუწია.
***
სიკვდილი და სიყვარული რომ არ იყოს, რაზე დაწერდნენ ეს უსაქმური მწერლები?!
…………………………………………………………………………………………………………………………………………
მინდა დავწერო მოთხრობა მიცვალებულზე, რომელიც მკვდრეთით აღსდგება, ნახევრად გახრწნილი მიადგება მწუხარე შვილებს. მათაც უხარიათ, გამოგლოვილი მამა რომ დაუბრუნდათ. მაგრამ მალევე მის სამუდამო სიკვდილს ნატრობენ ისევ, თითქოს ახლა უფრო მეტად აღიზიანებთ მისი ჩვევები.
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
ხშირად სდომებია მისი სიკვდილი და როცა ნანატრი შეიძლებოდა ახდომოდა, შეეშინდა… იპარებოდა სულთმობრძავის ოთახში იმის გასაგებად, სუნთქავდა თუ არა. ოცნების ახდენასაც შეფერება უნდა.
***
როცა კიევს რუსები უტევდნენ, ნატო ინგოროყვამ ლექსი დაწერა: “ღმერთო, არ ჩაგეძინოს”. კიევი გადარჩა, მე კი ყოველთვის, როცა ჩემი ძმა მოტოციკლეტზე ჯდება, ამ სიტყვებს ვიმეორებ: “გთხოვ, არ ჩაგეძინოს ღმერთო!”.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
მოთხრობა მინდა დავწერო კოჭლ მასწავლებელზე, რომელიც კლასში ღუმელზე ალმოდებულ სახლს ხატავს. პატარა იყო, როცა მღვდლის მიტოვებულ სახლს ცეცხლი მოუკიდა და გადაწვა. დაიწვა თვითონაც და ამიტომაა კოჭლი, სულითაც და ხორცითაც.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
თვალნათლივ ვიცი, სამყაროს მისხალი არ დააკლდება, საერთოდ რომ არ დავწერო. ვიცი ხალხი, რომლებსაც შეუძლიათ დარდი ბოლომდე ამოიღონ გულიდან, მე კი არ შემიძლია და ამიტომ ვწერ.
მინდა დავწერო ბიჭზე, რომელსაც წვიმაში გაგდებული ლეკვივით აქვს თვალები და ეტყობა, რომ ყოველთვის ბიჭად დარჩება.
მინდა დავწერო ადამიანებზე, რომლებიც წლები ცხოვრობენ და დღეები არ უნახავთ კარგი; ადამიანებზე, რომლებიც იმდენს შრომობენ უნაყოფოდ, თავის მოკვლის დრო აღარ რჩებათ; ბოლოს კი იმაზე, რომ ამ სამყაროში ყველანი ცოდონი ვართ: კეთილებიც და ართვალებიც, მიმტევებლებიც და შურისმაძიებლებიც.
იმასაც გეტყვით, რატომ ვერ დავწერე აქამდე.
კაცისგან გაქცევა რა სათქმელია, მაგრამ უნდა გავიქცე; გავიქცე “ლესნიჩი” ცოტნესგან, ფანოღა ლევანისგან, ატეკა ზაქროსგან, კრიმინალი ცისკოსგან — იმიტომ, რომ რამდენჯერაც სახედარივით დაღლილი ჩემს საწოლზე მივეგდები, ზარია. ვიცი, რომ უნდათ, მათთან ვიყო. ამიტომაც მატყუებენ, რომ სასმელს მისაყოლებელი პური არ აქვთ და სიგარეტიც გამოელიათ. მეც მუცელი ამიქოთქოთდება, თანაც მენატრებიან და მივდივარ.
უნდა გავექცე ძროხებს… შემოდგომა მოვიდა, ბალახი უკან გაბრუნდა და ისინიც ვეღარ ძღებიან, ყოველ ღამე ტყეში მაძებნინებენ თავს.
უნდა გავექცე კარტოფილს, რომელიც ისეთი ჟიჟმატია, ამოსაღებად არ ღირს. ჩემი ჯაფა რომ არ მენანებოდეს, მიწაში დავტოვებდი.
უნდა გავექცე ბოსტანსა და ეზოს, რომელთა ღობეები მოირღვა და ღორებს ვეღარ იმაგრებს.
გავექცე წვრილ პოლიტიკოსებსა და ჩინოვნიკებს, ჭრელი გველებივით შემაზიზღეს თავი.
გავექცე მშობლებს, მათ მე ვეცოდები და მე ისინი მეცოდებიან.
მოკლედ, უნდა გავიქცე, ცოტა ხნით მაინც, ეს დაგროვილი რომ ამოვიღო გულიდან.
გავიქცე, სანამ ჩემი უწიაღო მიწა მომენატრება და დამიძახებს.
……………………………………………………………………………………………………………………………………….
როცა გცემენ
გვერდით საწოლზე რაღაც აპარატზე მიერთებული მოხუცი კაცი იწვა. თვალები დაეხუჭა და მალმალე ზეწარს ნიკაპისკენ ექაჩებოდა. სლიკინა ზეწარი ცურავდა და მოხუცს არ უნდოდა მუცლის ქვემოთა ხორცები გამოსჩენოდა.
მეც გულაღმა ვიწექი, ტვინის შერყევა მქონდა. გატეხილი ცხვირიდან ცინგლი და სისხლი ყელში ჩამდიოდა.
მკვირცხლი ექთანი გოგონა დაგვხედავდა ხოლმე და შემდეგ ექიმის კალთაში ჯდებოდა, პალატის ბოლოში. ექიმსაც კმაყოფილი სახე ჰქონდა, აქაურობის ბატონი ის იყო და კოხტა გოგოც კალთაში უხტებოდა.
ვიცოდი, ბოლოს როგორც იქნებოდა — ექიმი მოიცლიდა და მოვიდოდა, მეტყოდა, რომ ოპერაციას გადავრჩი და ტამპონიც მიშველის. მკითხავდა, როგორ მომივიდა ეს ამბავი? რატომ მაქვს სახე ნაჩეჩქვი.
მეც იმას ვეტყოდი, რაც ენაზე მომადგებოდა — რომ თხრილში ჩავვარდი მთვრალი, შობაა, ვის უკვირს სიმთვრალე. ტამპონს ის მკვირცხლი ექთანი ჩამიდებდა ცხვირში და მიხვდებოდი, რატომ ჰქონდა ექიმს მაძღარი სახე.
არადა, სასმლის წვეთი არ ჩაგიყლაპავს, არც იმ დღეს და არც იმის წინა დღეს. წერდი ბებიაშენის საფლავზე, შობის მეორე ყინვიან დღეს. უცბად ხმა მოგესმება, ჩხუბის ხმა. შენც ცივი ქვიდან ადგები, ბლოკნოტს ქურთუკის ჯიბეში ჩაიდებ და ხმაურისკენ წახვალ აჩქარებით.
მიხვალ და ნახავ, როგორ უნდა ოთხ დიდს მათზე ბევრად პატარების დაჩაგვრა, წმინდა გიორგის საყდართან, იმ შენობის ნანგრევის წინ, სადაც ვაჟა-ფშაველა ასწავლიდა. ნახავ, როგორ დგანან აწურულები დაჩაგრულები… ბრაზით და ზიზღით გეტენება გული.
იცი, როგორ დამთავრდება ეს ამბავი — ვისაც ეხმარები, ის იდგება და უყურებს, როგორ გცემენ. რა ქნან, ეშინიათ. და ეს რომ იცი, ამის გამო უფრო გინდა ჩხუბი.
ჯერ ერთს წააქცევ, შემდეგ მეორეს, მესამისკენ გარბიხარ და ეცემი… გახურებულზე წიხლების ამორტყმა ისე ძალიან არ გტკენს, თუმცა გინება ჩაგესმის და ის გტკივა.
გრძნობ, როგორ გწყდება ბზის ჯვარი ყელიდან, მარცვლები უბეში გიცვივდება. გაგახსენდება ახალი ქურთუკი, რომელიც გოგომ გიყიდა და გული დასწყდება, რომ გაიგოს, იჩხუბე და გაგეხა. და ყველაზე მთავარი — ბლოკნოტი არ დაგივარდეს, ბლოკნოტში ყველაზე ყველაფერი გიწერია. თუმცა ვერ იაზრებ, რომ სხვისი დამჩაგვრელები არ კითხულობენ და ტყუილად შეგეშინდა.
ყველაზე მეტად იმაზე დარდობ, რომ დედაშენი გაგიჟდება ასე რომ გნახავს.
როცა საავადმყოფოში ტკივილისგან ლოყებზე ცრემლი ჩამოგდის, შენში ორი ადამიანი იბრძვის — ერთი გულმოწყალეა, მეორე კი შურისმაძიებელი. იმ ჭკუაზე მოხვალ, რომ მათ არ უნდა დაემსგავსო. თუმცა ცხვირი კი არა, კისერიც რომ მოგტეხონ, მაინც იმავეს იზამდი და ისევ იზამ. შემდეგ არ შეგრცხვეს იმის გამო, რომ ვიღაცის ჩაგვრას თვალი მოუხუჭე. საერთოდაც, მათ თავები რომ გაუტეხო, ბავშვებს ბიბლიოთეკაში ვეღარ დასვამ და ზღაპრებს ვეღარ წაუკითხავ, ვეღარც ვაჟაზე ილაპარაკებ ხმამაღლა.
იცი, რასაც იტყვიან შენი სოფლელები შენზე — ხომ ვიცოდი, რომ მცემდნენ და რაღატომ ვჩხუბობ. მით უმეტეს, სხვის გამო და თანაც, როცა სუსტი ვარ და არა ჯანიანი. შემდეგ კი ვიღაც მოვა და გეტყვის, რომ ადრე მწერლად გიცნობდნენ და ახლა გაგიცნეს, როგორც ვაჟკაცი. შენ გული აგერევა ამ ყველაფერზე. სოფელში ვიზეც გული გეწვის, ბავშვები და შენი ლეკვები არიან. და საერთოდაც, თუ დაბრუნებაა, მათ გამო დაბრუნდები.
როცა გცემენ და ვერ დგები, უნდა მოიკუნტო და სახეზე ხელი აიფარო. ადრე თუ გვიან დაიღლებიან.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
“ვერბლუდი”
მენახირეს “ვერბლუდს” ეძახიან სოფელში, ლაპარაკის დროს დორბლებს რომ ისვრის იმის გამო. სახლი დაეწვათ და ლოთ მოგვარესთან არიან მიკედლებული ის და დედამისი. გოგო მოსწონდა დიდი ქალაქიდან, ისიც ერთობოდა. როცა ამან ცოლობა სთხოვა, გოგონამ უთხრა, ცოლად როგორ გამოგყვე, წერა-კითხვა არ იციო. “ვერბლუდმაც” ბებერ მსხალზე ჩამოიკიდა ბაწრით თავი, ბეწვზე მიუსწრეს.
ამბობს, რომ ნანობს, რაც გააკეთა. თუმცა ის შედეგი ახარებს, მისმა თოკზე ჩამოკიდებამ რომ მოუტანა — დედამისი, მყვირალა ქალი, ვეღარ დაჰყვირის, შეშა დაჭერი და წყალი მოზიდეო, სალოცავივით უვლის გარშემო.
ვეღარც შემფარებელი ელაპარაკება აგდებით, შემოკედლებული ხარო. იმასაც ეშინია, “ვერბლუდმა” ისევ არ ჩამოიკიდოს თავი და საბაბი თვითონ არ გახდეს. “ვერბლუდი” საქონელსაც აღარ უვლის, ხალხიც ვერ ეუბნება ვერაფერს, მათაც ეშინიათ.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
წაბლისფერ თმიანი, ჭრიანტელ თვალება ლამაზი კაცი იყო. სოფელ ბზაში ქალის წამოსაყვანად მისულმა იქაურებთან იჩხუბა. დინამიტი ესროლა მოწინააღმდეგეებს და თავადვე მოიწყვიტა ხელი. მკლავმოწყვეტილმა წამოიყვანა ქალი. უმკლავობა ხელს არ უშლიდა, კარგი მიწის მუშა ყოფილიყო. ცელს მკლავის მონარჩენზე იბამდა და ისე თიბავდა. თუ ვინმე გაანაწყენებდა და ვერ მოერეოდა, მის ცხენს ან ძროხას ფეხის ძარღვს უჭრიდა და კლდიდან ჩეხდა. ერთხელაც ისეთმა აწყენინა, რომელსაც არაფერი ჰყავდა გადასაჩეხი. ცალმკლავაც იმის დასანახავად თივის ღვარეულში დაწვა ცოლთან, რომელსაც მისთვის საჭმელი მოეტანა სათიბში. მის მტერს ცოლი გაჰქცეოდა მეზობელ სოფელში ფერმის ბრიგადირთან, ცალმკლავამაც აყურებინა მტერს, როგორ ეალერსებოდა ცოლს, რომელიც არსად იყო გამქცევი. ეს იყო მისი შურისძიება.
სოფლის სასაფლაო ქვიან გორაზე იყო, საფლავს ვერ ამოთხრიდი ბარითა და წერაქვით. ცალმკლავა აფეთქებდა ხოლმე ფულად და სიხარულით — ის ხომ ნახევარ სოფელთან იყო დამდურებული, სიკვდილი კი საუკეთესო საშუალებაა ჯავრის ამოყრის. ამან შეიწირა კიდეც — სიპი კლდის ანატეხი მოხვდა შუბლში.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ომისხანი ერქვა, ომიანობის დრო გაჩნდა და ამიტომ დაარქვეს. ის და მისი ძმა ობლები იყვნენ და მშივრები. მისი თანასოფლელები ნახშირს ამზადებებდნენ და მეზობელ დაბაში მოაგარაკეებზე ჰყიდდნენ. ომისხნასა და მის ძმას მძიმე მორების თრევა არ შეეძლოთ, ამიტომაც ობოლმა ბიჭმა მღვდლის მიტოვებულ სახლს მოუკიდა ცეცხლი. ასე მას ნახშირი ექნებოდა პურზე გადასაცვლელად. როცა სახლს ალი მოედო, შეეშინდა, ცეცხლის ჩაქრობა სცადა და შიგ ჩავარდა. გადარჩა, მაგრამ ერთი ფეხი სამუდამოდ დაუმოკლდა.
კარგად ხატავდა. შეეძლო ნახშირით აალებული სახლი დაეხატა. ბოლოს თავისივე სოფლის სკოლაში ხაზვის მასწავლებელი გახდა. არ უყვარდა ეგ საქმე. ბავშვებიც სიარულში აჯავრებდნენ და მწარედ დასცინოდნენ.
უპატრონო ძაღლივით უყვარდა ქელეხები და ორმოცები. უზომოდ ჭამდა ნამლევა კოჭლი კაცი. თუმცა საიმისო აღარაფერი სჭირდა, მონარჩენ საჭმელს გაცვეთილი პიჯაკის დიდ ჯიბეებში ილაგებდა. სახლში მომავალს ჯიბიდან ჩამოსდიოდა ხორცის წვენი.
***
ერთხელაც, ხმაურიან ქუჩაში მიმავალმა, საკუთარ თავს ვკითხე: “რა უქენი შენს ცხოვრებას? სადამდე მიიყვანე შენი თავი?”. გამეცინა. მე ხომ საერთოდ არ მქონია სხვა ცხოვრება.
* * *
შეიძლება მაღალმა ღმერთმა რაღაცის სიყვარულითაც დაგსაჯოს…
* * *
თოვდა აპრილში,
მე გელოდებოდი ფიჭვის ქვეშ
და ვუყურებდი, როგორ აკეთებდა
ტალღებსა და ბუშტუკებს გაწყალებული თოვლი
პატარა გუბეში.
* * *
ბზობას მარტმა მეცხრე კაბა,
თეთრი, ჩაიცვა.
სრუტუნებდნენ ცხვირით სველი ბატკნები
და დედებს ეკვროდნენ.
მამაჩემი ჩხუბობდა, არაფრის დარდი არ იცი და არაფერზე ფიქრობო.
როგორ მეთქვა, შვინდის ყვავილებზე ვდარდობ,
სიცივე დახოცავს და გაყინულ მიწაზე ჩამოჰყრის-მეთქი?!
* * *
წაბლისფერ ბუჩქად ეყარა საბანზე მისი თმები. აჭერდა მზე ფანჯრიდან და ოფლის წვრილი წვეთებით დაეწინწკლა მისთვის შუბლი. ბორგავდა ლოგინში, სიცხესთან ერთად ცუდი სიზმარიც აწუხებდა. უფრო მამაცი რომ ვყოფილიყავი, ვაკოცებდი მზით გამთბარ სველ შუბლზე.
* * *
ვიცი, როგორ ტანჯავს ეშმაკი ჯოჯოხეთში ცოდვილ სულებს. ალოდინებს, სულ ალოდინებს. უღამდებათ ცოდვილებს თვალები ლოდინით, გულიც უწვრილდებათ, ძაფზე ეკიდებათ.
* * *
ფიფქები ღამის პეპლებივით ეხეთქებიან ბუხრის ცხელ მილს. სკდებიან და შიშინით ქრებიან.
* * *
მაწყევარიც მლოცველივით აღაპყრობს ხოლმე ცაში ხელებს…
* * *
ღარიბებს გვიხარია ხოლმე, როცა ვხედავთ, რომ მდიდრებსაც თავიანთი უსაშველო სატკივარი აქვთ.
* * *
იმაზე უნდა იფიქრო კაცმა, რომ ერთი თაროზე მოდებული მტვერი ხარ, რომელსაც ერთხელაც ტილოს მოუსვამენ და გადაწმენდენ.
* * *
ისეთი სიარული იცოდა, თითქოს ეკლიანი ხე ჰქონდა გადებული გაწვრილებულ მხრებზე…
* * *
მწერალი მარტო იმიტომ აკეთებდა ძალიან კარგსა და ძალიან ცუდსაც, რომ შემდეგ ამაზე დაეწერა.
* * *
ნიკაპზე რომ ჭაღარა თმები აქვს ამოსული, იმაზე არ ფიქრობს; იმაზე ფიქრობს, რომ დიდ ქალაქში მცხოვრებ პატარა ვაჟს ახალ წელს კაკალი დასჭირდება. ამიტომაც ჩურჩავს კაკალს მუქი ხელებით.
* * *
— რატომ აკეთებდი ამდენ რამეს მათთვის?!
— იმიტომ, რომ მძულდნენ.
* * *
— რატომ აკეთებდი ამდენ რამეს მათთვის?
— უბრალოდ, მინდოდა, ჩემთვის გიჟი აღარ დაეძახათ.
* * *
მშიერი ძაღლივით დაწანწალებდა მთვარე ცაზე.
* * *
ცეცხლი თავის თავს ათბობდა მხოლოდ.
* * *
“ჩავიფსი”, — მეუბნება მოხუცი არსენა და ბავშვივით იღიმის. შემდეგ უცებ ტრიალდება და გაბუტული შედის თავის ოთახში. დილით გავიგე, რომ მაკრატელი ჩაირტყა უბეში.
* * *
ის დამავიწყდა, რამდენს ვატკინე გული, მაგრამ სულ მახსოვს, რამდენი ხე მოვჭერი.
* * *
როგორ მშურს ისეთი ადამიანების, ცუდუბრალო საუბრის დროს ისე რომ შეუძლიათ გაცინება, თითქოს მართლა რამე სასაცილო იყოს.
ესაა დიპლომატია.
* * *
სულ იმის მეშინია, ჩემი მოსწავლეები ისე არ მომექცნენ, როგორც მე ჩემს მასწავლებლებს ვექცეოდი.
* * *
გაწბილებული მათხოვრის თვალებით იყურებოდა.
* * *
ბებიაჩემის ხნის ქალი ნოემბრის ბნელ ღამეში ხბორებს ეძებს. ბებიაჩემი კი მიწაში წევს.
* * *
ამაოებას ყველაზე მეტად ლამაზი ქალის სიკვდილის დროს ვგრძნობ.
* * *
მადლობა, ღმერთო, რომ გამაღვიძე.
* * *
“ამიტომაც, ნუ იდარდებ, მეგობარო, ხანდახან ყველაზე მიამიტ თევზსაც გარეულ მხეცზე მეტი ძალა აქვს. ქვიშა კი ყოველთვის ილექება ოკეანეთა, ზღვათა, მდინარის ფსკერზე” — თინათინ ხუტურიძე.
‘…