“მოიცა, მგონი, გადავიფიქრე! ცოტა სიბერეში მინდა, რომ მყავდეს შვილები”, — მეუბნება ჩემი ბავშვობის მეგობარი, რომელთანაც, სხვა ბევრ ცხოვრებისეულ არჩევანთან ერთად, შვილების არყოლის გადაწყვეტილებაც მაერთიანებდა.
სიმართლე გითხრათ, არ გამკვირვებია. ცხოვრებისეული პერიოდების ცვლილებასთან ერთად, ჩემმა არაერთმა მეგობარმა შეიცვალა აზრი არა მხოლოდ შვილების ყოლასთან, არამედ სხვა ფუნდამენტურ საკითხებთან დაკავშირებითაც. თუმცა, ყოველ ასეთ შემთხვევაზე გულის სიღრმეში ეჭვი გამკრავს — ნუთუ, ის ადამიანები, ვინც მთელი თინეიჯერობა და შემდეგაც მეუბნებოდნენ, რომ ასაკის მატებასთან ერთად, შვილების ყოლაც მენდომებოდა, საბოლოოდ მართლები არიან?! მაგრამ ამ ეჭვთან ერთად, ჩემი მყარი არჩევანიც აგრძელებს არსებობას, რადგან თითქმის 25 წლის განმავლობაში არასდროს მქონია შემთხვევა, როცა საკუთარი თავი მშობლად წარმომედგინა.
რაც არ უნდა ეგოისტურად ჩანდეს, მეგობრის ამ ახლადგაჟღერებულმა გადაწყვეტილებამ თავი ცოტათი მარტოსულად მაგრძნობინა — მაშინ, როცა ოჯახი და საზოგადოება თავგამოდებით ეწინააღმდეგება შენს საკუთარ სხეულზე ავტონომიის სრულად მოპოვებას, თანამოაზრეების შემოკრება, შესაძლოა, მრავალმხრივ გადამრჩენელი ფაქტორი აღმოჩნდეს. ჩემი ერთეული შემთხვევა გვერდზე რომ გადავდოთ, მეტ-ნაკლებად სრული სურათის აღსაქმელად შესაბამის კვლევებს შეგვიძლია მოვუხმოთ:
► Pew Research Center-ის 2024 წლის გამოკითხვის თანახმად, აშშ-ში მცხოვრები 18-49 ასაკობრივი კატეგორიის ქალების 64% ფიქრობს, რომ მომავალში შვილი არ ეყოლება.
ამ საკითხთან დაკავშირებით საქართველოში მასშტაბური კვლევა ჯერ არ ჩატარებულა. ჩვენს სტატიაში სამ სხვადასხვა ქალს გაგაცნობთ, რომელთაც შვილების არყოლის გადაწყვეტილება და საკუთარი არჩევანის დაფიქსირებასთან დაკავშირებული გამოცდილებებიც აერთიანებთ. ერთ-ერთი რესპონდენტი საკუთარ ამბავს ანონიმურად გვიყვება, რისი მიზეზიც ალბათ მკითხველის ნაწილისთვისაც ნაცნობი იქნება — ისედაც სტრესულ ყოველდღიურობაში საკუთარი თავის ნაწილების დამალვა გვიწევს იმ ადამიანებისთვის, ვისთვისაც ეს მიუღებელია.
შვილების არყოლის განსხვავებული მიზეზები
პირველი, რითაც ადამიანები ინტერესდებიან, როცა ესმით, რომ შვილის ყოლა არ გსურს, არის ამ გადაწყვეტილების მიზეზი — მათი უმრავლესობისთვის შექმნილი სოციო-ეკონომიკური და პოლიტიკური სიტუაცია საკმარისი არ არის და ცდილობენ, აღმოაჩინონ რაიმე კონკრეტული, რათა შემდეგ მისი სხვადასხვა კომენტარით განეიტრალება სცადონ.
“ადრეულ თინეიჯერობაში, მაშინ, როცა შენ გარშემო მხოლოდ რაღაც ჩარჩო არსებობს და დიდად არაფერი არ იცი, სტანდარტი მეგონა, რომ უნდა მექორწინა და შვილი მყოლოდა. სწორედ ეს იყო ბოლო მომენტი, როცა იმაზე ვიფიქრე, რომ შვილები მეყოლება. მგონი, 20-21 წლიდან ვამბობ, რომ არ ვაპირებ შვილების ყოლას. წელს 35 წლის ვხდები. სულ მეუბნებოდნენ, რომ გაიზრდები და გადაიფიქრებ, ჯერ პატარა ხარო. ველოდები მაგას”, — ამბობს ტაო და გვიზიარებს, რომ მის ცხოვრებაში უბრალოდ არ ყოფილა მომენტი, როცა დედობა სურდა.
იგივე გამოცდილება აქვს 35 წლის ქეთისაც, რომელსაც შვილის ყოლის სურვილი ცხოვრების არცერთ ეტაპზე არ ჰქონია და მეგობრების მაგალითს იხსენებს: “არასდროს მნდომებია შვილის ყოლა, არც თინეიჯერობაში, არც სტუდენტობის დროს, როცა გოგოები ბედნიერებაზე ოცნებობენ და ბედნიერების ფორმულა, უმეტეს შემთხვევაში, დაოჯახებასა და შვილების ყოლას გულისხმობს, ბავშვებს სახელებსაც კი მოუფიქრებდნენ ხოლმე. მახსენდება, რომ სამოსის ქვეშ მუცელთან შემალული ბალიშით კამერასთანაც პოზირებდნენ… მსგავს გართობასა თუ საუბრებში არასდროს ვერთვებოდი, მიუღებელი იყო”.
როდესაც ირინკამ [სახელი შეცვლილია] გაიაზრა, რომ დედობა არჩევანია და არა — მოცემულობა, ამ საკითხზე მრავალმხრივ ფიქრი დაიწყო. მას რამდენიმე როგორც სუბიექტური, ასევე ობიექტური მიზეზი აქვს იმისთვის, რომ შვილის ყოლა არ სურდეს: “პირველი მიზეზი ჩვენი ქვეყანა და დაუცველობის მუდმივი შეგრძნებაა. აშკარაა, რომ ჩვენი სახელმწიფო არ ზრუნავს ბავშვებზე”.
“არ მინდა, შვილი გავაჩინო და ყოველ წამს მისი სიკვდილის მეშინოდეს. შეიძლება ფანტანში ჩავარდეს, დანგრეული ხიდიდან გადავარდეს, სოფელში გავუშვა და მეწყერში დაიხრჩოს, მე კი ვერაფერი გავაკეთო მის დასაცავად”.
ირინკასთვის მეორე მიზეზი ფინანსური არასტაბილურობაა — ამჟამინდელი შემოსავალი მხოლოდ იმიტომ ჰყოფნის, რომ ოჯახთან ერთად ცხოვრობს და ქირის გადახდა არ უწევს.
ბავშვის ყოლის სირთულეებზე საუბრისას, მატერიალურ არაკეთილდღეობას ტაოც ასახელებს: “სიმართლე რომ გითხრათ, ის უფრო მიკვირს ხოლმე, ამ ქვეყანაში ვიღაცებს ბავშვი რომ ჰყავთ, რადგან ეს წარმოუდგენელ სირთულეებთან ასოცირდება. არაფერი ბავშვებზე ადაპტირებული არ არის, სამედიცინო ხარჯებს როგორ აუდიან, არ ვიცი. ყოჩაღ ამ ადამიანებს!”.
Pew Research Centre-ის გამოკითხვაში კიდევ ერთი მიზეზი, რის გამოც ადამიანები შვილის ყოლაზე უარს ამბობენ, არის “გარემოზე ზრუნვა”. გარემოსა და სხვა ცოცხალი არსებებისთვის ზიანის მიყენების შემცირების მიზნით შვილების არყოლას ფილოსოფიური შეხედულება — ანტინატალიზმიც ითვალისწინებს, რომელსაც როგორც უპირობო, ასევე პირობითი მიდგომები ახასიათებს. ამავდროულად, ეს პოზიცია ახალი ადამიანების პლანეტაზე არმოვლინების სხვა მრავალ მიზეზსაც მოიაზრებს. მაგალითად, ანტინატალისტები ამტკიცებენ, რომ შვილების გაჩენა არაეთიკურია, რადგან ჯერ არდაბადებულ ბავშვს არ შეუძლია დაეთანხმოს სიცოცხლეს, განსაკუთრებით ისეთს, რომელიც გარკვეულწილად ტანჯვას მოიაზრებს.
ოჯახის წევრებისა და ახლობლების დამოკიდებულება
გასაკვირი არაა, რომ პატრიარქალურ საზოგადოებას, სადაც ქალებს დღემდე უწევთ ბრძოლა ფუნდამენტური უფლებებისთვის, უჭირს იმ მოცემულობასთან შეგუება, როცა ქალი უარს ამბობს გამრავლების პროცესში ჩართვასა და დედის როლის შეთავსებაზე, რომელზეც ქართულ ყოველდღიურობაში ბევრი სტერეოტიპული და ტოქსიკური შეხედულებაა დაფუძნებული.
ქალებს, რომლებიც საჯაროდ ან თუნდაც ახლობლების ვიწრო წრეში აფიქსირებენ, რომ არ სურთ შვილის ყოლა, უწევთ არა მხოლოდ ამ გადაწყვეტილების მიზეზების ახსნა, არამედ ამასთან დაკავშირებით სხვა ადამიანების აზრის მოსმენაც. ხშირ შემთხვევაში ეს კომენტარები არც ისე სასიამოვნოა. მაგალითად, ირინკა იხსენებს ერთ-ერთ შემთხვევას, როდესაც დედასთან ახსენა, რომ შვილების ყოლას არ აპირებს:
“უამრავი ცუდი რამ მითხრა. ყველაზე გულსატკენი კომენტარი ეს იყო: “შვილის გარეშე შენს ცხოვრებას რა აზრი ექნება?”. ვერც კი აღვწერ, რამხელა ტკივილი მომაყენა ამ კომენტარმა. ისე გამოვიდა, თითქოს მე, როგორც პიროვნებას, ფასი მხოლოდ იმ შემთხვევაში მაქვს, თუ შვილს გავაჩენ. თუ ეს “მისია” არ შევასრულე, მაშინ არარაობა ვარ და არაფრად ღირს არც ჩემი კარგი თვისებები, არც ჩემი მიღწევები, არც ჩემი ოცნებები — საერთოდ არაფერი, რაც ადამიანად მაქცევს”.
ქეთის დისკომფორტს ძირითადად მისი ნათესავები უქმნიან: “მისალმებისა და მოკითხვის შემდეგ ამ თემაზე იწყებენ ჯერ საყვედურებს, შემდეგ ჭკუის დარიგებას, რომ ძალიან დიდი ვარ, “საბოლოოზე” უნდა ვიფიქრო, სიბერეში პატრონი დამჭირდება, უნდა გავმრავლდეთ და.ა.შ. ცოტა შეცოდების ტონს გამოურევენ ხოლმე იმიტომ, რომ ჰგონიათ, უბედური ვარ. მათთვისაც ბედნიერება უდრის ოჯახსა და შვილებს. ბედნიერებას რომ გისურვებენ, სწორედ ამას გულისხმობენ, თუმცა, არც ერთი არაა ბედნიერი”.
როგორც ქეთი ამბობს, გარშემომყოფი ადამიანებისთვის შვილი წარმოადგენს ადამიანს, ვინც მათ სიბერეში ყურადღებას მიაქცევს. ეს არგუმენტი ტაოსაც არაერთხელ მოუსმენია, თუმცა, მას, ზოგადად, საქართველოში დაბერებაზე განსხვავებული მოსაზრება აქვს. ტაოს თქმით, ამ ქვეყანაში სიბერის ასაკამდე მიღწეულ ადამიანს თუ გაუმართლებს, მაშინ შვილიშვილების მოვლით დაკავდება, ხოლო თუ არ გაუმართლებს, იმისთვის, რომ საკუთარი თავი არჩინოს, ისეთი საქმიანობით დაკავება მოუწევს, როგორიც, მაგალითად, გარევაჭრობაა. “როგორც ბავშვის ყოლაა ამ ქვეყანაში წარმოუდგენელი, ეგრეა ჯერჯერობით სიბერეც”, — ამბობს ტაო და იხსენებს ევროპაში პირველ ვიზიტს, სადაც მოსეირნე და კაფეში მსხდარი შუა ხნის ასაკის ადამიანები პირველად ნახა, რადგან საქართველოში მსგავსი შემთხვევა იქამდე არ ჰქონია.
► კიდევ ერთი არგუმენტია “დედობრივი ინსტინქტი”, რომელიც, გავრცელებული მოსაზრებით, ყველა ქალს აქვს, თუმცა, სხვადასხვა კვლევის საშუალებით მტკიცდება, რომ ბავშვზე ზრუნვა არა წმინდად ინსტინქტური, არამედ მასთან ურთიერთობით გამომუშავებული უნარია — მაგალითად, მამებიც ისევე კარგად ცნობენ და არჩევენ საკუთარი შვილების ტირილს, როგორც დედები.
“ბავშვის მიმართ “დედობრივი ინსტინქტის” მეექვსე გრძნობა და იმის ცოდნა, რაც მას სჭირდება, ძლიერი სიახლოვისა და ღრმა სიყვარულისგან, ბავშვთან და მასზე ფიქრში გატარებული მრავალი საათის საშუალებით მოდის”, — ამბობს დოქტორი ქეთრინ მონკი, ფსიქოლოგი და სამედიცინო ფსიქოლოგიის პროფესორი კოლუმბიის უნივერსიტეტის სამედიცინო ცენტრის ფსიქიატრიისა და მეანობა-გინეკოლოგიის განყოფილებებში.
იგივე აზრს გვიზიარებს ტაოც: “დედობრივი ინსტინქტი ის კი არ არის, რომ დედებს აქვთ რაიმე სუპერძალა, უბრალოდ, საუკუნეების განმავლობაში მამები არ არიან ჩართული ბავშვის აღზრდაში, თორემ მამობრივი ინსტინქტიც იარსებებდა. დარწმუნებული ვარ, იმ მამებს, რომლებიც მართლა ასრულებენ მამის როლს, აქვთ ეგ ინსტინქტები — იციან, ბავშვს რა უჭირს”.
მეგობრები და განსხვავებული გადაწყვეტილებები
თუკი ოჯახის წევრებსა და ახლობლებს, შესაძლოა, ჩვენგან განსხვავებული მოსაზრებები ჰქონდეთ, სამეგობრო წრე, ძირითადად, იმ ადამიანებისგან შედგება, ვისთანაც საერთო ღირებულებებს ვიზიარებთ. ქეთის, ირინკას და ტაოს მეგობრებმა კარგად იციან, რომ მათ მომავალში შვილების ყოლა არ სურთ.
“ამ თემაზე არასდროს ვკამათობთ, რადგან ერთმანეთის გადაწყვეტილებას პატივს ვცემთ. ბავშვები მიყვარს, ამიტომ როცა ჩემს მეგობრებს შვილები ეყოლებათ, ვიცი, რომ ამ ბავშვების ცხოვრებაში დიდი სიამოვნებით ჩავერთვები”, — ამბობს ირინკა, — “შვილის აღზრდა ძალიან რთულია და უდიდესი პასუხისმგებლობაა, ამიტომ მზად ვარ, ჩემი მეგობრების შეცვლილ ყოველდღიურობას ფეხი შეძლებისდაგვარად ავუწყო”.
ტაომ წლების განმავლობაში შეამჩნია, რომ მისი არჩევანი სხვა ადამიანებს აფიქრებინებს, თითქოს ბავშვები არ უყვარს, არადა რეალობა სრულიად საპირისპიროა: “არ მინდა, რომ ჩემი ეს გადაწყვეტილება ამაზე იყოს მიბმული, რადგან ვგიჟდები ბავშვებზე. ყველა მეგობრის შვილთან და სხვა ადამიანების ბავშვებთანაც, რა თქმა უნდა, ნებართვის საფუძველზე, შემიძლია მილიონი საათი ვითამაშო და ვილაპარაკო. მაგას ვამბობ ხოლმე, რომ კი, ბავშვები მიყვარს და არა, ჩემი არ მინდა”.
არჩევანის თავისუფლება, როგორც “ეგოიზმი”
ქალის არჩევანი, რომ მთელი ცხოვრება საკუთარ თავს და მის სხვა ინტერესებს დაუთმოს, არაერთხელ შეფასებულა ეგოიზმად. ირინკაც მოუხსენიებიათ ეგოისტად, თუმცა, მისთვის ეს გადაწყვეტილება სრულიად საპირისპირო ღირებულებების მატარებელია. მას არ სურს შვილის ისეთ რეალობაში გაჩენა, სადაც ყველაფრით ვერ უზრუნველყოფს და ვერ შეუქმნის უსაფრთხო გარემოს, რაც მასზე სრულად დამოკიდებული არ არის: “ჩემთვის ის ადამიანები კი არ არიან ეგოისტები, ვინც საკუთარი კეთილდღეობის გამო შვილის გაჩენაზე უარს ამბობენ, არამედ ისინი, ვინც შვილებს აჩენენ, შემდეგ კი მათი ცხოვრებით ცხოვრებას ცდილობენ, საკუთარ ოცნებებს თავს ახვევენ, ან უარეს შემთხვევაში — შიმშილისა და ძალადობისთვის იმეტებენ”.
რა თქმა უნდა, არსებობენ ქალებიც, ვისაც არჩევანის თავისუფლებაც კი არ ჰქონია. ასეთი ქალის მაგალითად ირინკას დედამისი მოჰყავს, რომელიც საბჭოთა კავშირში, გაჭირვებულ ოჯახში იზრდებოდა, ამიტომაც ის შესაძლებლობები ნამდვილად არ ჰქონდა, რაც თანამედროვე ეპოქაში მცხოვრებ ქალებს გააჩნიათ:
“როცა დაოჯახდა, ალბათ, არც არავინ ჰკითხა, შვილი საერთოდ უნდოდა თუ არა. არჩევანის თავისუფლება რომ ჰქონოდა, შეიძლება სულ სხვა ცხოვრება აერჩია, ჩემი გადაწყვეტილება კი ამ ყველაფერს უფრო მძაფრად ახსენებს. დედაჩემისთვის გულის ტკენა არ მინდა, ამიტომ დაოჯახებასა და შვილებზე რამეს რომ მეუბნება, უბრალოდ მხრებს ვიჩეჩ და ჩუმად ყოფნას ვამჯობინებ”.
ბედნიერების სხვა წყაროები და მომავლის გეგმები
ქალებს კიდევ მრავალი მიზეზის ჩამოთვლა შეუძლიათ იმის ასახსნელად, თუ რატომ არ სურთ შვილების ყოლა, მაგრამ ის, რაც ჩვენს სამივე რესპონდენტს აერთიანებს, საკმაოდ მარტივი საკითხია — ეს მათ ბედნიერებას არ მოუტანს. მაგალითად, ტაო ბევრი წელია უკვე მარტო ცხოვრობს, თუმცა, სხვა ადამიანების მის სივრცეში ყოფნის არც საჭიროებას განიცდის და არც სურვილი აქვს. მას ბედნიერებას ისეთი აქტივობები ანიჭებს, როგორიცაა წიგნების კითხვა, ფილმებისა და სერიალების ნახვა თუ ონლაინ თამაშებით გართობა.
“ძნელია აუხსნა [ნათესავებს], რომ სრულებით სხვა რაიმე გაბედნიერებს; რომ გამრავლების საშუალება არ ხარ; რომ წარმოუდგენელია, ერთხელ ცხოვრობდე ამ საოცარ სამყაროში და დრო ოჯახურ საქმეებსა და შვილების ზრდაში ჩაკლა”, — ამბობს ქეთი.
“მოგზაურობა, ახალი ენების სწავლა, მაგისტრატურაზე, შემდეგ კი დოქტორანტურაზე ჩაბარება და კიდევ უამრავი რამ მინდა. არ ვამბობ, რომ შვილთან ერთად მსგავსი ოცნებების ახდენა შეუძლებელია, მაგრამ მე საკუთარ თავს ვიცნობ და ვიცი, რომ ვერ შევძლებ. ისიც ვიცი, რომ თუ ჩემი ოცნებები ვერ ავისრულე, გავბრაზდები, ისევე, როგორც დედაჩემი და სხვა უამრავი ქალი გაბრაზდა, როცა საკუთარ ოცნებებზე უარის თქმა მოუწიათ, ახლა კი შვილების ცხოვრებით ცხოვრებას ცდილობენ და ეს დაგროვებული ბრაზი მათზე გადმოაქვთ”, — ირინკას თქმით, ყველა ქალი იმსახურებს ოცნებების ახდენას, ხოლო არცერთი ბავშვი არ იმსახურებს გაბრაზებულ დედას.
არათანაბარი წნეხი კაცებსა და ქალებთან მიმართებაში
შვილების არყოლის თემა ისე ვერ ჩაივლის, რომ არ განვიხილოთ საზოგადოების განსხვავებული მიდგომა ქალებისა და კაცების მიმართ ამ საკითხთან დაკავშირებით. ირინკას აზრით, იმ ქალებს, ვისაც შვილების ყოლა არ სურთ, სხვადასხვა რაღაცას აბრალებენ, მათ შორის, “ფემინიზმით ტვინგამორეცხილობას”. თუმცა, მისი თქმით, თუკი ამ სოციუმისთვის ბავშვები და მათი კეთილდღეობა იქნებოდა პრიორიტეტული, საქართველოში მათ არც შიმშილი მოუწევდათ და არც მოძალადეებით სავსე გარემოში ცხოვრება.
“საზოგადოება შვილის გაჩენაზე უარის თქმის გამო ქალს იმიტომ ლანძღავს, რომ სინამდვილეში, ქალის სხეულის კონტროლი უნდა. საუკუნეების განმავლობაში, ქალების ერთადერთი ფუნქცია ეს იყო და საზოგადოებასაც ის დრო ენატრება, როცა ქალებს სხვა ფუნქცია, შესაძლებლობები, განათლება, აზრის გამოთქმის შესაძლებლობა არ ჰქონდათ”.
“ჩვენ დაბადებიდან ინკუბატორები ვართ. “მომავალი დედა” — ასე გვიყურებს საზოგადოება”, — ამბობს ტაო და მიიჩნევს, რომ კაცებისადმი წნეხი ვერასდროს მივა იქამდე, რასაც ქალები ამ არჩევანის გამო განიცდიან, — “ვინმე პატარა ბავშვზე გაგიგიათ “მომავალი მამა”?! არა. კაცებს ბევრ სხვა ვარიანტიც აქვთ — “პრეზიდენტი უნდა გამოვიდეს ჩემი შვილი, ეს კი კარგი დედა იქნება”.
ქეთის განსხვავებული მოსაზრება აქვს. ის ფიქრობს, რომ კაცები საზოგადოებისგან უფრო დიდი წნეხის ქვეშ არიან და ზოგიერთ მათგანს სწორედ ამის გამო ჰყავს შვილი, ისე რომ, წარმოდგენაც კი არ აქვთ, რა არის მამობა: “არ ვიცნობ კაცს, რომელსაც შვილის არყოლის სურვილი საჯაროდ განუცხადებია. მგონი, ვერც გაბედავენ. ჩვენს საზოგადოებაში “გვარის გამგრძელებელს” უეჭველად უნდა ჰყავდეს შვილი, სხვა ვარიანტი არც განიხილება. დაუოჯახებელი, უშვილო კაცი თითქოს არასრულფასოვნად აღიქმება — “ქვეყანა უნდა გამრავლდეს”.
ერთია საზოგადოების დამოკიდებულება ქალების არჩევანის თავისუფლებისა და უფლებების მიმართ, მეორე კი — სახელმწიფოსი. თუკი ეს უკანასკნელი არ იზრუნებს ცნობიერების ამაღლებასა და გაუმჯობესებაზე, რთული წარმოსადგენია, როგორ შეიცვლება საუკუნეების განმავლობაში გამჯდარი რწმენა-წარმოდგენები. თუმცა, ბოლოდროინდელი მოვლენებით თუ ვიმსჯელებთ, რითაც არა მხოლოდ საქართველო, არამედ სხვა ქვეყნებიც გამოირჩევიან, ქალებისთვის დღევანდელი სამყარო კიდევ უფრო საშიში ხდება.
“ჩვენს ფსევდო-კონსერვატიულ საზოგადოებაში რთულია ცვლილება. პიროვნების თავისუფალი არჩევანი ჯერ კიდევ უცხო, მიუღებელი ხილია”, — ამბობს ქეთი და ამატებს, რომ მსგავსი დამოკიდებულების შესაცვლელად ერთადერთ გამოსავალს საზღვრების დაცვაში ხედავს. ცდილობს, სწორედ ამ მიდგომით შეცვალოს მის გარშემო საზოგადოება.
იმ აზრს, რომ საზოგადოებამ აუცილებლად უნდა გაიაზროს და გაითავისოს სხვა ადამიანის სხეულისა და პირადი ცხოვრების თავისუფლება, ირინკაც ეთანხმება. ტაო კი გამოსავალს, რომ ქალები მხოლოდ მომავალ დედებად არ განიხილებოდნენ, სხეულის ავტონომიისადმი, ქალის არჩევანისადმი, მათ შორის, აბორტისადმი მიდგომის შეცვლაში ხედავს. მისი თქმით, ეს ქალის ფუნდამენტური უფლებაა, რომლის გარეშეც “მხევლის წიგნში” მოგვიწევს ცხოვრება.
აბორტთან დაკავშირებით სახელმწიფოებს განსხვავებული დამოკიდებულება აქვთ — მაგალითად, ირანში, სადაც ქალების ფუნდამენტური უფლებები ყოველდღიურად ილახება, ეს პროცედურა მკაცრად კონტროლდება. ქვეყანაში 2021 წელს მიიღეს კანონი “მოსახლეობის შესახებ”, რომლის თანახმადაც, ქალს აბორტის გაკეთება მხოლოდ მაშინ შეუძლია, თუკი მისი ან ნაყოფის სიცოცხლე საფრთხის ქვეშაა. თუმცა, ამ შემთხვევაშიც, საჭიროა, მოსამართლისგან, სასამართლოს მიერ დანიშნული ექიმისა და ექსპერტისგან შემდგარმა ჯგუფმა ნებართვა გასცეს. ამავდროულად, კონტრაცეპტივები უფასოდ ხელმისაწვდომი აღარაა აფთიაქებსა და ჯანდაცვის ცენტრებში, ხოლო ისეთი სტერილიზაციის საშუალებები, როგორიცაა ვაზექტომია და საშვილოსნოს მილების გადაკეტვა, ქვეყანაში კრიმინალიზებულია.
რუსეთში, ტრადიციულად, არა მხოლოდ ქალებისთვის არჩევანის წართმევას ცდილობენ, არამედ გამოგონილ “ბავშვის არყოლის პროპაგანდასაც” ებრძვიან. გასულ, 2024 წელს, რუსულმა დუმამ მხარი დაუჭირა კანონპროექტს, რომლის მიხედვითაც, რუსულ მედიასა და ინტერნეტსივრცეში აღნიშნული “პროპაგანდის” გავრცელება იკრძალება. როგორც კანონის მხარდამჭერი დეპუტატები აცხადებდნენ, მისი მიზანი ოჯახური ღირებულებების შენარჩუნებაა, ხოლო “ბავშვის არყოლის პროპაგანდის” წარმოების შემთხვევაში, დამრღვევებისთვის ჯარიმებია გათვალისწინებული.
აბორტთან დაკავშირებული მიდგომები საქართველოშიც შეიცვალა — 2024 წლის 1 იანვრიდან ქალები, ვისაც აბორტის გაკეთება სურთ, პირველ რიგში, ვალდებულნი არიან 5-დღიანი მოცდის პერიოდი გაიარონ, შემდეგ კი კონსულტაცია ჰქონდეთ არა მხოლოდ ექიმ-გინეკოლოგთან, არამედ ფსიქოლოგსა და სოციალურ მუშაკთანაც. აღნიშნული ცვლილების კანონში შეტანის შესახებ ქალთა უფლებებსა და რეპროდუქციულ ჯანმრთელობაზე მომუშავე ორგანიზაციებმა და ადამიანებმა მხოლოდ კანონის გამოქვეყნების შემდეგ გაიგეს.
ქალის სხეულზე კონტროლის დამყარების და მისთვის არჩევანის წართმევის მცდელობებს ისეთ განვითარებულ ქვეყანაშიც ვხვდებით, როგორიცაა აშშ, სადაც 2022 წელს უზენაესმა სასამართლომ უმნიშვნელოვანესი, 1973 წელს მიღებული გადაწყვეტილება “Roe V. Wade” (როუ ვეიდის წინააღმდეგ) გააუქმა, რომლის თანახმადაც, აბორტის შემზღუდავი კანონები არაკონსტიტუციურად იყო მიჩნეული. ასე რომ, ქალებს მთელი მსოფლიოს მასშტაბით უწევთ ბრძოლა იმისთვის, რომ საკუთარი ცხოვრება და მომავალი ისე წარმართონ, როგორც მათ სურთ და არა ისე, როგორც ამას საზოგადოება, კაცები თუ სახელმწიფო განსაზღვრავს.