იმისთვის, რომ თვითგამორკვევა, ყოველდღიურ გამოწვევებთან გამკლავება შევძლოთ, ფილმებში ჩვენი გამოცდილების ანარეკლის დანახვა კარგი საშუალებაა. კინო ის მედიუმია, რომელიც, ერთი მხრივ, სიამოვნების წყაროა და, მეორე მხრივ, მარტივად გვაზიარებს იმ მარტივ ჭეშმარიტებებს, რომლებსაც ადამიანთა ნაწილი ჯერაც ვერ იაზრებს.

ათწლეულების განმავლობაში კინო არ ჰყვებოდა ქვიარ ადამიანების გამოცდილებებზე, თუმცა ეს ნელ-ნელა იცვლება და დღეს ბევრად მარტივია იპოვო ფილმი, რომელსაც საერთო ექნება ჩვენთან, ჩვენთვის კარგად ნაცნობ გამოცდილებას ახლებური პერსპექტივით დაგვანახებს. სტატიაში ქვიარ ადამიანების შესახებ 5 კარგ ფილმს გირჩევთ.

ქალთევზების მღერა მომესმა

ცხოვრება ყველაზე უცნაური რამ არაა, რაც გინახავს?

პატრიშა როზემას სადებიუტო მხატვრული ფილმი — ქალთევზების მღერა მომესმა (I’ve Heard the Mermaids Singing) პერსონაჟის კვლევაა. დაახლოებით 30 წლის მარტოხელა პოლი (შილა მაკარტი) ფოტოგრაფია, თუმცა თავდაჯერების არქონის გამო ნამუშევრებს ოთახის კედლებზე ფენს და არავის აჩვენებს, ცხოვრობს მარტო, კატასთან ერთად და ჩაკარგულია წარმოსახვით სამყაროებში — შეუძლია გადაუფრინოს ქალაქებს, გვევლინება დირიჟორის როლში თუ სხვა გამოგონილ სიტუაციებში.

შემოქმედი ქალი ვერ ახერხებს, ალღო აუღოს სოციალურ სიტუაციებს, უჭირს ადამიანებთან კომუნიკაცია და მზერა ყოველთვის წარმოსახვითისკენ გაურბის, არც სახელოვნებო გალერეაში ახლად დაწყებულ სამსახურზე კონცენტრირება შეუძლია, ამ ყველაფერს კი ემატება ის, რომ ქალი უყვარდება და სექსუალური თვითგამორკვევის გზაზე აღმოჩნდება.

ეს შესანიშნავი კომედიური ფილმი, რაც შილა მაკარტის უზადო შესრულების დამსახურებაც  არის, გვიჩვენებს, რომ ერთი შეხედვით უცნაური, გაუგებარი, დაბნეული ადამიანების, იმ ფასადის მიღმა, რომელსაც გარედან ვხედავთ, მომაჯადოებელი სიღრმეები, შემოქმედებით  მოგზაურობის გზები იმალება, რომლებიც ახალი აღმოჩენებისკენ მიგვიძღვიან.

120 დარტყმა წუთში

რობინ კამპიოს ფილმის — 120 დარტყმა წუთში (120 Beats per Minute) მოქმედება 90-იანების დასაწყისის საფრანგეთში ხდება და პარტიზანული მოძრაობის — ACT UP-ის (იმოქმედე) შესახებ არის. მოძრაობამ მიზნად დაისახა, რომ აივ/შიდსის გავრცელების მომდევნო პერიოდში პოლიტიკური ელიტის თუ მსხვილი ფარმაცევტული კომპანიების სრული გულგრილობა დაეგმო და სხვადასხვა უწყებისა თუ საზოგადოებისთვის მოქმედებისკენ მოეწოდებინა, რათა შიდსის შესახებ კვლევა და ადამიანების სასიკვდილო საფრთხისგან [მითითება: დღეს აივ/შიდსის მართვა შესაძლებელია — არსებობს როგორც მედიკამენტი, რომელიც ინფიცირებისგან გვაზღვევს, ისე მედიკამენტი, რომელსაც ვირუსის მქონე ადამიანები იყენებენ და პრაქტიკულად ჯანმრთელები არიან] დაცვა მოეხერხებინათ. ფილმი პერსონალური ისტორიაც არის და აქტივისტური მოძრაობის, თანმიმდევრული ქმედებების, ეფექტური ხერხების კვლევაც, რომლებმაც დასაბამი მისცა ცვლილებებს.

ფილმში დაბალანსებულია როგორც პერსონალური, ამაღელვებელი ისტორია შეყვარებულ წყვილზე, რომელთაგან ერთ-ერთს ვირუსი აქვს, ისე ზოგადად მოძრაობაზე, რომელიც პოლიტიკური დღის წესრიგის შეცვლისთვის იბრძოდა. 120 დარტყმა წუთში აშიშვლებს ინსტიტუტების გულგრილობას, აივ-ეპიდემიის კრიზისში ხელისუფლებების როლს და ამის საპირწონედ გვიჩვენებს ადამიანებს, რომლებსაც გადაწყვეტილების მიმღებთა დამოკიდებულებები სიცოცხლის ფასად დაუჯდათ.

კამპიომ შეძლო და უნაკლოდ მოჰყვა ისტორია ბრძოლაზე, თანადგომაზე, სიყვარულზე, სიკვდილსა და ეიფორიაზე — ადამიანებზე, რომლებიც ქვიარებისთვის ყველაზე დამზაფვრელ დროს მოვლენების ეპიცენტრში იყვნენ, ლიდერებად იქცნენ და არაფერი დაიშურეს, რომ შეეცვალათ ის, რაც არ მოსწონდათ, რაც მრავალი ადამიანის სიცოცხლეს საფრთხეს უქმნიდა. აქვე უნდა აღინიშნოს მსახიობების შესანიშნავი თამაში, ფილმში ვერ შეხვდებით თუნდაც ერთ სუსტ რგოლს, რაც ერთიან სრულყოფილ შედეგს იძლევა.

მანდარინი

ზოგჯერ სამყარო სასტიკია.

შონ ბეიკერის 2015 წლის კომედიისა და დრამის ნაზავი ფილმის — მანდარინი (Tangerine) მთავარი გმირები სინ-დი (კიტანა კიკი როდრიგეზი) და ალექსანდრა (მია ტეილორი) დაეძებენ სინ-დის შეყვარებულ “სუტენიორ” ბიჭს, რომელმაც უღალატა, სანამ ფილმის მთავარი გმირი 1-თვიან პატიმრობაში იყო.

ფილმი თავგადასავალში აღმოჩენილი სექს-სამუშაოში ჩართული ტრანსგენდერი ქალების ყოველდღიურობის, გამოწვევების, მიზნებისა თუ მოგონებების კარს გვიხსნის და შეულამაზებელი დიალოგებით გვიყვება, გვაცნობს ორ მეგობარს, რომლებიც ერთმანეთისთვის უდრეკი დასაყრდენი არიან.

ბეიკერი ახერხებს, რომ ფილმი სტერილურ სანახაობად არ აქციოს, რომელიც ტრანს ქალების გამოცდილებებს ფართო აუდიტორიისთვის მისაღებ, გასაგებ ფორმაში სვამს. ესაა ფილმი გამბედავი, ძლიერი, კომიკური, ემოციური, საიმედო დაქალების შესახებ, რომლებიც ახერხებენ, რომ გაუმკლავდნენ (მათ შორის იუმორის დახმარებით) ყველა წვრილმან თუ მნიშვნელოვან სირთულეს, რომლის გავლაც უწევთ.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ მთავარ როლებს გამოუცდელი მსახიობები, ტრანსგენდერი ქალები ასრულებენ და დებიუტის მიუხედავად, გამორჩეულ კინო სახეებს ქმნიან.

ცუდი აღზრდა

პედრო ალმოდოვარის 2004 წლის ფილმის — ცუდი აღზრდა (Bad Education) სიუჟეტის ახსნა რომ დავიწყო, შეიძლება ბევრი დაიბნეს — ეს არის ფილმი, რომელშიც ფილმის გადაღების პროცესია ასახული და ამას ემატება მთავარი გმირების ბავშვობის მოგონებები კათოლიკურ სკოლაზე, მაგრამ თუ ფილმის ყურებას დაიწყებთ, მიხვდებით, რომ ეს ერთი შეხედვით დიდი თავსატეხი ისეა შესრულებული, რომ მნახველი სრულად არის ჩართული და ყველა დეტალი სრულყოფილებამდეა დამუშავებული.

იგნასიო როდრიგეზი (გაელ გარსია ბერნალი) ენრიკო გოდესთან (ფელე მარტინეზი) მიდის, მიაქვს სცენარი კათოლიკურ სკოლაში გატარებული დღეების შესახებ და ეუბნება, რომ ისინი ერთად სწავლობდნენ, მეტიც, ბავშვობის შეყვარებულებიც კი იყვნენ. სიუჟეტის განვითარებასთან ერთად, მეტს ვიგებთ მთავარი გმირების ბავშვობის ტრავმული გამოცდილებების შესახებ — მოძალადე (მათ შორის, სექსუალურად) კათოლიკე მღვდლისა და დაუცველი ბავშვების ისტორიას, რომლებიც ერთმანეთის, მეგობრების დასაცავად თავგანწირვაზე მიდიან. ეს ბავშვობის გამოცდილებები კი სრულად განსაზღვრავს მთავარი გმირების ზრდასრულობას.

ცუდი აღზრდა არაერთ მნიშვნელოვან თემას ეხება, მათ შორის, რელიგიურ ძალმომრეობას, ჩაგვრას, თვითგამორკვევას, რეალობისა და გამონაგონის შეპირისპირებას თუ ურთიერთქმედებას, გენდერის დადასტურების ოპერაციასთან დაკავშირებულ გამოწვევებს, დანაკარგებს, გამკლავების გზებსა და ხერხებს.

როკი ჰორორის ფილმი

მინდა, თუ ნებას მომცემთ, უცნაურ მოგზაურობაში წაგიყვანოთ.

ჯიმ შარმანის 1975 წლის ფილმი — როკი ჰორორის ფილმი (The Rocky Horror Picture Show) ერთ-ერთი ყველაზე უჩვეულო გამოცდილებაა, რომელიც კინომოყვარულს შეუძლია მიიღოს. ეს არის მოგზაურობა დასაშვებს, საზოგადოდ მიღებულსა და კარგად ნაცნობ, კომფორტულ რუტინას მიღმა, რომელშიც, თუ ერთხელ შეცურავ და საკმარისი ღიაობით შეხვდები, ახალი იდეებით დახუნძლული გამოხვალ. მიხვდები, რომ არსებობს სხვა გზა, სხვა სიმართლე, რომელიც სულაც არაა აუცილებელი, შენთვის ახლობელი იყოს.

ყველაფერი კი იმით იწყება, რომ ახალდაქორწინებული წყვილი ერთი სასახლის კარს შეაღებს, რომლის მიღმა სექსუალობის, სხეულებრივი ტკბობის, სოციალური ნორმების გადაფასების, უგულებელყოფის არნახული შოუა “ჩასაფრებული”. საზოგადოებაში მიღებული ნორმებისგან სრულიად განსხვავებული შოუ, ასე ვთქვათ, გამოცდაა საშუალო კლასის ახალდაქორწინებული წყვილისთვის.

ამ ფილმში იაფფასიანი დეკორაციებიც კი ამართლებს, რადგან როკი ჰორორის ფილმი მასხრად იგდებს წინა ათწლეულების ჟანრულ კინოში გავრცელებულ კლიშეებს და ქმნის ახალ გამოცდილებას, ქვიარ დღესასწაულს, რომელიც კატეგორიების, იარლიყების გარეშე ჰყვება ამბავს და ყველა დეტალი გაჟღენთილია კემპ მგრძნობელობით (გაზვიადებული, თვალისმომჭრელი, ფერადოვანი და თეატრალური სტილი, მგრძნობელობა). თითოეული მსახიობის შესრულებაზე დაკვირვება დღესასწაულია, მაგრამ ცალკე უნდა აღინიშნოს ტიმ კარი, რომელიც მთავარ როლს ბრწყინვალედ ასრულებს და მთელი ფილმის განმავლობაში მიგვიძღვის მოგზაურობაში.

ასევე წაიკითხეთ: 5 კარგი ფილმი ქვიარ ადამიანების შესახებ (ნაწილი I)