უნგრეთის პარლამენტმა მიიღო კანონი, რომელიც პრაიდის ღონისძიებების ჩატარებას კრძალავს. ამ კანონითვე ხელისუფლებას მიეცა უფლება, გამოიყენოს სახის ამომცნობი პროგრამა, რომელიც ღონისძიებებში მონაწილეთა იდენტიფიცირებას შეძლებს.
საკანონმდებლო ინიციატივას მხარი 136-მა დეპუტატმა დაუჭირა. 27 წინააღმდეგი იყო.
ცვლილებებით, რომლებიც შეკრების შესახებ კანონში შევიდა, დანაშაულად ჩაითვლება ისეთი ღონისძიებები და მათზე დასწრება, რომლებიც უნგრეთის “ბავშვთა დაცვის” შესახებ კანონს არღვევს. ეს ჰომოფობიური კანონი 18 წლამდე ადამიანების თანდასწრებით “ჰომოსექსუალობის გამოხატვასა და პროპაგანდას” კრძალავს. ღონისძიებაზე დასწრება ფულად ჯარიმას ითვალისწინებს.
კანონს კრიტიკა მოჰყვა როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის გარეთ. კანონი დაგმო Amnesty International-მა და აღნიშნა, რომ ის უნგრეთის ხელისუფლების მიერ LGBTQIA+ ადამიანების წინააღმდეგ მიღებული დისკრიმინაციული ზომების ბოლო მაგალითია.
“ამ კანონის მიღების ყალბი დასაბუთება, რომ ღონისძიებები და შეკრებები “ბავშვებისთვის სახიფათო იქნება”, ეფუძნება საზიანო სტერეოტიპებსა და ღრმად ფესვგადგმულ დისკრიმინაციას, ჰომოფობიასა და ტრანსფობიას”, — აღნიშნულია განცხადებაში.
გარდა ამისა, Amnesty International მიუთითებს, რომ კანონის მიღებით უნგრეთი არღვევს ვალდებულებას, აკრძალოს დისკრიმინაცია და უზრუნველყოს გამოხატვისა და მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლება. განცხადებაში ნათქვამია, რომ ეს კანონი უნგრეთს ადამიანის უფლებების დაცვის კუთხით 30 წლით უკან დააბრუნებს.
კანონი გააკრიტიკა თანასწორობის საკითხებში ევროკავშირის კომისარმა. მისი თქმით, ის ეწინააღმდეგება EU-ის წევრი ქვეყნების ღირებულებებს:
“ყველას უნდა შეეძლოს, იყოს ის, ვინც არის და იცხოვროს და შეიყვაროს თავისუფლად”, — დასძინა მან.
ბუდაპეშტის პრაიდის ორგანიზატორების თქმით, რომ ცვლილებების მიზანი ვიქტორ ორბანის მთავრობის კრიტიკოსების გაჩუმებაა. მათივე თქმით, მიუხედავად მიღებული კანონისა, არ აპირებენ, შეწყვიტონ პრაიდის ღონისძიებები.
“ეს არ არის ბავშვთა დაცვა, ეს არის ფაშიზმი […] ჩვენ ვიბრძოლებთ ყველა უნგრელის დემონსტრაციის თავისუფლებისთვის”, — დაწერეს ორგანიზატორებმა.
უფლებადამცველები მიიჩნევენ, რომ ქვიარ თემზე ორბანის თავდასხმა არის ტაქტიკა, რომელიც ამომრჩეველთა ყურადღების მიქცევასა და რეალური პრობლემების გადაფარვას ისახავს მიზნად.
“ავტორიტარული მთავრობების ძალიან გავრცელებული სტრატეგიაა, რომ არ ისაუბრონ რეალურ საკითხებზე, რითაც ადამიანები ზარალდებიან: ინფლაცია, ეკონომიკა, საშინელი მდგომარეობა განათლებისა და ჯანდაცვის კუთხით”, — აღნიშნავს ერთ-ერთი უფლებადამცველი.
ეს არ არის პირველი რუსული სტილის კანონი, რომელიც უნგრეთმა მიიღო. რუსეთის მსგავსად, სწორედ უნგრეთში 2021 წელს, წინასაარჩევნო პერიოდში ვიქტორ ორბანის მთავრობამ პედოფილიისა და ბავშვების დაცვის შესახებ კანონში ცვლილებები შეიტანა. უნგრეთმა არარსებული “ლგბტ პროპაგანდის” აკრძალვის მოტივით, შეზღუდა არასრულწლოვანთა ხელმისაწვდომობა წიგნებზე, ფილმებსა და სხვა კულტურულ პროდუქტებზე, რომელიც თითქოსდა “ხელს უწყობს და პროპაგანდირებას უწევს ტრანზიციას, ჰომოსექსუალობას, ან ასახავს გადახრას დაბადებისას მინიჭებული სქესის შესაბამისი [გენდერული] იდენტობიდან”.
ეს რუსული სტილის, სიძულვილის, ჰომოფობიური, გამოხატვის თავისუფლებისა და ადამიანის უფლებების შემზღუდავი კანონი მიიღო საქართველოს პარლამენტმაც. აქაც, უნგრეთის მსგავსად, კანონის მიღების საბაბად, “ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვა” მოიყვანეს. მსგავსი ტიპის კანონები არარსებულ “ლგბტ პროპაგანდაზე” აპელირებით ქვიარ თემის წინააღმდეგ სიძულვილსა და ძალადობას ახალისებს.