მედია აპრილის ბლოგის რუბრიკა ეთმობა სხვადასხვა ადამიანს და განსხვავებულ შეხედულებებს. ბლოგები არ არის სარედაქციო კატეგორია და მოიცავს ავტორების პერსონალურ მოსაზრებებს. მათ მიერ გამოთქმული პოზიცია შესაძლოა არ გამოხატავდეს მედია აპრილის პოზიციას
ავტორი: ლელა კურტანიძე
“ჭეშმარიტად გეუბნებით თქვენ:
იტირებთ და ივალალებთ, წუთისოფელი კი გაიხარებს.
თქვენ დამწუხრდებით,
მაგრამ თქვენი მწუხარება სიხარულად იქცევა”.
(იოანე , 16: 20)
“იქნება ვეფხის დედაი ჩემზე მწარედა ტირისა”
(ლექსი ვეფხისა და მოყმისა, ხალხური ბალადა)
“მარტო იყო და მაინც იცოდა — ვიღაცას უყვარდა!”
(„სამოსელი პირველი“, გურამ დოჩანაშვილი)
არ ვიცი, ყველა გლოვა შეიცვლება თუ არა სიხარულად, მაგრამ ტირილი, როგორც მწუხარების გამოხატვის ერთ-ერთი ფორმა, თავის თავში უკვე არის გათავისუფლების აქტი.
“მომეშვა” — რამდენს გითქვამთ ტირილის შემდეგ?
ტკივილისგან გათავისუფლება ავტომატურად გულისხმობს მისი ადგილის ჩანაცვლებას სასიამოვნო შეგრძნებებით, თითქოს ვიღაცამ რბილ ბალიშზე თავი დაგვადებინა და საბანი დაგვახურა.
რომ არ ყოფილიყო ტირილი, შეიძლება, მე გამომეგონებინა. რომ არ მეტირა, შემხრავდა ტკივილი, დამაზიანებდა. ტკივილი კი ბევრი იყო, ბოლო წლებში განსაკუთრებით.
ტირილი იმდენად ბუნებრივი რეაქციაა ადამიანის სახეობისთვის, ცოტა უცნაურია, რატომ იქცა ის ექსკლუზიურად ქალებისთვის დამახასიათებელ თვისებად. ამ ბლოგში ამ თემას არ ჩავყვები — ეს უფრო კვლევების საკითხია. არც ტირილის პოპულარული ხატის დეკონსტრუქციაა ახლა ჩემი მიზანი. ტექსტი უფრო პერსონალურ გამოცდილებას და მასზე რეფლექსიას წარმოადგენს.
ყველა იმ სარგებლის მიუხედავად, რაც ტირილს მოაქვს, მის შესახებ პირადი გამოცდილებებით მაინც არ ვილაპარაკებდი — მაინც სხეულში გვაქვს გამჯდარი ის უხერხულობა, ძალიან მგრძნობიარესა და პირადის გასაჯაროებას რომ ახლავს ხოლმე თან. მაგრამ თან სულ მინდოდა, ხმამაღლა მომეყოლა იმ ქალებზე, რომლებიც გვერდში დამიდგნენ იმ მომენტებში, როდესაც აღარც ფიქრობ ამ უხერხულობაზე და საჯაროდ ტირი. მადლიერების გარდა, განსაკუთრებულ სიამაყეს ვგრძნობ მათ გამო, მათი სოლიდარობის გამო. სწორედ ქალთა სოლიდარობა მიმაჩნია იმ შეუცვლელ ძალად, პატრიარქალურ სამყაროში რომ გვჭირდება ქალებს.
სანამ კაცებს უჩიჩინებენ, რომ ტირილი სირცხვილია, რომ ტირილი ქალების საქმეა და რომ ქალთან მსგავსებაც სირცხვილია, ქალებმა ვისწავლეთ წავიკითხოთ შინაარსები, როგორც საკუთარ, ასევე სხვების სახეებზე, ჩაწითლებული თვალების ირგვლივ. ამასობაში მლაშე, გამჭვირვალე სითხე ერთგვარ წიგნად ვაქციეთ, რომელსაც, ჟანრის მიუხედავად, ძალიან სჭირდება და უხდება ზრუნვა. ამაში კი ყველაზე მეტად მისი წაკითხვისას ვრწმუნდებით.
ცრემლს მართლაც ბევრი საერთო აქვს კრეატიულ ტექსტთან. მიუხედავად იმისა, რომ მისი წარმოქმნისთვის ძირითადად ორი მიზეზი არსებობს — მწუხარება და სიხარული, მის უკან შინაარსების მთელი სპექტრია, რომელიც მეტია, ვიდრე მხოლოდ მწუხარება და სიხარული. მასზე რეაქციაც იმდენნაირია, რამდენი ადამიანიც არსებობს. ზოგჯერ ის თანაგრძნობას იწვევს, ზოგჯერ — უნდობლობას, ზოგჯერ ნიშნის მოგების სურვილსაც აჩენს, ზოგისთვის კი ის უბრალოდ სულ ერთია.
რაც უფრო ბაზისურია ემოცია, ადამიანები მას უფრო ადვილად ვკითხულობთ. ის (თითქმის) ერთნაირია ყველა კულტურაში, მაგალითად, შიში, სევდა, სიხარული. ტირილის ვიზუალური ლანდშაფტიც ყველა კულტურაში თითქმის ერთნაირია. ამის მიუხედავად, მის სწორ ინტერპრეტაციას ართულებს სტიგმა, რომ ის სისუსტის გამოვლინებაა. ამიტომ, პატრიარქალურ კულტურაში ის ერთმნიშვნელოვნად ქალების კუთვნილება გახდა.
ჩემი ყველაზე დასამახსოვრებელი ტირილები ზრდასრულობის ასაკს უკავშირდება. ბოლო წლებს განსაკუთრებით. ამ ტექსტის მთავარი გმირებიც სოფო, სალი და ხატიანა არიან, მათი სახელით კი ყველა ქალი, ვისაც მეორე ქალის დარდი უცნია, გაუთავისებია და დახმარების სურვილი გასჩენია.
პირველი საჯარო ტირილი სტუდენტობის პერიოდში იყო. ხალხით გადაჭედილ ავტობუსიდან ისე მალე ჩამოვედი, რომ ბილეთის აღება ვერ მოვასწარი. სალარო აპარატი გაფუჭებული იყო, მეორე აპარატიდან აღება კი ვერ მოვახერხე.
ალბათ მიხვდებოდით. გაჩერებაზე დამხვდა კონტროლიორი, რომელმაც დამაჯარიმა იმის მიუხედავად, რომ მე, როგორც მგზავრს, ავტობუსში არ დამხვდა ბილეთის ასაღებად საჭირო პირობები.
გამწარებულმა პატრული გამოვიძახე. აღარ მახსოვს, რა მითხრეს, მაგრამ ვერ დამეხმარნენ. ისიც განმიმარტეს, სად უნდა გამესაჩივრებინა გადაწყვეტილება და რა იყო ამისთვის საჭირო. იმ პერიოდში არც თბილისი ვიცოდი ისე კარგად და ეს ბიუროკრატიაც აუტანლად რთული იყო ჩემთვის. საერთოდ ვერ ვიგრძენი, რომ რამე ჩემ მხარეს იყო ამ სიტუაციაში.
ამ საშინელი სიმარტოვის და უსამართლობის განცდას ვერ გავუძელი და ტირილი დავიწყე. ამ ტირილში და ჩხუბში ვიყავი, როცა მოვიდა უცნობი გოგო, მკითხა, როგორ ვარ და როგორც ნაცნობს, ისე გადამხვია ხელი, თან პატრულს ჰკითხა, რა ხდებაო.
მე ვერ მივხვდი, რა ხდებოდა. ვერც იმას მივხვდი, რომ ამ გოგომ ჩემი ნაცნობობა გაითამაშა. გაითამაშა, თითქოს ჩემი ნაცნობი იყო. ცოტა მერე გავიაზრე.
ეს ამბავი როგორ დამთავრდა არ მახსოვს. მაგრამ მახსოვს, რომ ეს გოგო გვერდიდან არ მომშორებია და როცა პატრული და კონტროლიორები წავიდნენ, მერეც ჩემთან დარჩა, სანამ ბოლომდე არ დამამშვიდა.
კიდევ რაც მახსოვს, იყო სოფოს და ჩემ შორის არსებული უდიდესი სხვაობა. ყოველ შემთხვევაში, მაშინ ასე აღიქმებოდა. სოფო მაღალი, ქერათმიანი, მოვლილი გოგო იყო, შეხედვისთანავე რომ მოგეწონებოდა. საკუთარ თავს კი მაშინ ამ ყველაფრის საპირისპიროდ აღვიქვამდი. ყველაზე მეტად რამაც გამაკვირვა, იყო მისი მსუბუქი, ლაღი დამოკიდებულება ცხოვრებისადმი და სიამოვნების მიღების დიდი უნარი.
მე ვუზიარებდი, რომ მაგისტრატურაზე და შემდეგ დოქტორანტურაზეც მინდოდა სწავლა. მისთვის ეს ყველაფერი მეტისმეტი შრომა იყო, მას ყოველდღიურობით მეტი ტკბობა და გართობისთვის მეტი დრო ერჩია. ეს პირველი შეცბუნება იყო — განცდა იმისა, რომ თურმე სხვა სამყაროც არსებობს, სადაც ცხოვრებისგან სიამოვნებას იღებენ და ამდენი სწავლა არც სჭირდებათ იმისთვის, რომ ცხოვრებაში ხარისხიანი სიხარული ჰქონდეთ. კიდევ უფრო მეტად მიკვირდა, ეს გოგო ასე უშუალოდ რატომ იქცეოდა ჩემთან, რატომ მექცეოდა თანასწორივით. მე საერთოდ ვერ ვგრძნობდი თავს მის თანასწორად. ეს ალბათ პირველი ემოციური გამოცდილება იყო იმისა, რომ სადღაც იმ სივრცეში მიმიღეს, სადაც თავს მე თვითონ ვერ მივაკუთვნებდი.
მეორე დასამახსოვრებელი საჯარო ტირილი შარშან იყო, ნოემბერში, შეყვარებულთან დაშორების დღეს. ის წელი ისედაც მძიმე იყო ჩემთვის, უკიდურესი სირთულეებით სავსე. იმ დღეს თერაპიაზე ვიყავი. საღამოს კი კატის კასტრაცია იყო ჩანიშნული ვეტერინართან. თერაპიის შემდეგ მეტრომდე გზას ფეხით გავდივარ ხოლმე. მოვდიოდი ჭავჭავაძეზე და ვგრძნობდი, აღარ შემეძლო. იქვე, ილიაუნისთან, მაღაზია “ნექსთის” გვერდით, კიბეებზე ჩამოვჯექი და ტირილი დავიწყე. მაგ დროს უხერხულობა უბრალოდ აღარ მაინტერესებდა.
ჩემ გვერდით სალი გაჩნდა მეგობრებთან ერთად. წყალი მომიტანეს, მესაუბრნენ, მეხუტებოდნენ. ბიზნესის ფაკულტეტის სტუდენტები იყვნენ, მათი თაობისთვის დამახასიათებელი სილაღით, უშუალო მხარდაჭერით და სიცოცხლის ხალისით. სანამ კარგად არ გავხდი, არ დამტოვეს, კონტაქტებიც გავცვალეთ და შემდეგ ინსტაგრამზეც მომიკითხა სალიმ. ვიგრძენი, რომ მარტო არ ვიყავი. ვიგრძენი, რომ ვიღაცას ვუყვარდი.
მესამე საჯარო ტირილიც იმავე დღეს იყო, საღამოს, კატის კასტრაციის შემდეგ. რაღაცნაირი სიმბოლური იყო ის საღამო, მეც და ჩემი კატაც ტკივილებს ვიშუშებდით, საკუთარი სხეულის დაკარგულ ნაწილს ვგლოვობდით და ჭრილობები გვტკიოდა. ერთ მომენტში მივხვდი, რომ ცუდად ვხდებოდი. დავტოვე კატა და ჩავედი პირველ სართულზე, ხატიანასთან.
კარი რომ გაიღო, ხმა ვერ ამოვიღე. ვტიროდი. არ მახსოვს, რამდენი ხანი. ხატიანამ შემიყვანა სახლში, ცდილობდა გაერკვია, რა მოხდა, რით შეეძლო დამხმარებოდა. მე ხმას ვერ ვიღებდი და ვტიროდი. ალბათ, თხუთმეტი წუთი მაინც გავიდა ასე. ბოლოს ამოვილუღლუღე:
— მშია, იქნებ ერთი ნაჭერი პური გქონდეს…
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ტირილი ზოგჯერ აკრძალული ლიტერატურაა. ზოგჯერ ტირილი საკუთარ თავს აუქმებს პროტესტის ნიშნად. ზოგჯერ ის შრება გაუდაბნოებულ ურთიერთობებში. მაგრამ არცერთი ცრემლი ერთმანეთს არ ჰგავს, ყველა ცალკეული სიტყვაა ან თუნდაც, მთელი ისტორია; და რაც “ადამიანობრიობის” არსებობის მანძილზე ცრემლად დადენილა, წიგნად რომ ქცეულიყო, დაიტევდა დედამიწა დაწერილ წიგნებს?