პარიზის ოლიმპიადის გახსნის ცერემონიაზე ხალხის მოსაზრებები ორ ნაწილად გაიყო. ნაწილი მიიჩნევს, რომ მრავალფეროვნება, სხვადასხვაობების ასახვა და ზეიმი, შექებას იმსახურებს, რადგან ინკლუზიურია ყველა ადამიანის მიმართ. ნაწილისთვის კი, ცერემონიაში დრეგ კულტურის ელემენტების შეტანა კრიტიკის საფუძველია. თუმცა ვერავინ უარყოფს, რამდენად შთამბეჭდავი და ამაღელვებელი აღმოჩნდა მაყურებლისათვის ოლიმპიადის გახსის ცერემონია.
თომას ჟოლი, სამხატვრო დირექტორი, რომელმაც ცერემონია დააორგანიზა ამბობს, რომ მისთვის ეს ერთგვარად “ლამაზი პასუხისმგებლობა“ იყო, რომელიც როგორც არტისტს დაეკისრა. მისივე განმარტებით, მდინარე სენა დადგმაში ცენტრალური პერსონაჟია — ეს არის “წინააღმდეგობის ქალური ძალა“, რომელსაც მნიშვნელოვანი სიმბოლური დატვირთვა აქვს.
ვინ არის თომას ჟოლი
42 წლის თომასი ქვიარია და პარტნიორთან ერთად ცხოვრობს, რომელსაც ასევე თომასი ჰქვია. ჟოლის შემოქმედების გაცნობისას აღმოაჩენთ, რომ ქვიარობა მხოლოდ მისი სექსუალობის ნაწილი არ არის. თეატრალური შემოქმედების განმავლობაში, მას მუდმივად შეჰქონდა ლგბტქია+ თემატიკა არამხოლოდ სექსუალობების კონტექსტში, არამედ ტრადიციული ბინარული გენდერული მოდელის დეკონსტრუქციითა და სამყაროსთვის ქვიარ მრავალფეროვნების უნიკალურობის რეპრეზენტაციით.
თომას ჟოლი ნორმანდიიდანაა — გაიზარდა რუანთან, ჩრდილოეთ საფრანგეთში. სწავლობდა ბრეტანის ეროვნულ თეატრში, რენში. როგორც ბრიტანულ Vogue-ში წერენ, როდესაც ჟოლი პატარა იყო, თავს ისეთ როლებში წარმოიდგენდა, როგორიც, მაგალითად, კლეოპატრაა, ხოლო ბებია შესაბამის კოსტიუმებს უმზადებდა.
ჟოლის თქმით, მას საშუალო სკოლაში სწავლის დროს მუდმივად აბულინგებდნენ, ამიტომ მისთვის განსაკუთრებით მგრძნობიარეა მიკუთვნებულობისა და კომუნის წევრობის განცდა.
ჟოლიმ ხელახლა თავისუფლება სცენაზე აღმოაჩინა. 2006 წელს მან თეატრალური კომპანია La Piccola Familia დააარსა, რომელიც შექსპირის ჰენრი VI-ს 18-საათიანი ადაპტაციით გახდა ცნობილი. დიდ ფესტივალებზე სპექტაკლების გატანით რეპუტაციისა და ავტორიტეტის ზრდამაც არ დააყოვნა.
ჟოლის შემოქმედებიდან აღსანიშნავია პარიზის ოპერის თეატრისთვის დადგმული რომეო და ჯულიეტა, მან მაყურებელ საოპერო ადაპტაცია შესთავაზა, რომელიც Waacking-ის გამო გამოირჩეოდა. Waacking ქუჩის ცეკვაა — ის ლოს-ანჯელესის გეი კლუბებში 1970-იან წლებში წარმოიშვა და ქვიარ კულტურის მნიშვნელოვან ნაწილად იქცა.
ასევე, მაყურებლისთვის საინტერესო აღმოჩნდა გენდერული ნორმების რღვევა როკ-ოპერის მიუზიკლში Starmania.
“ჩვენ გვინდა დებატები — კამათის ნაცვლად, ცნობისმოყვარეობა — უარყოფის ნაცვლად. სხვებზე ზრუნვა და არა შიში… სწორედ ამისთვისაა შოუები”, — განაცხადა ჟოლიმ Le Nouvel Obs-თან.
ამჟამად ჟოლი ქვეყანაში ერთ-ერთი წამყვანი რეჟისორია და 2024 წლის ოლიმპიადის სამხატვრო ხელმძღვანელად ჯერ კიდევ 2022 წელს აირჩიეს.
“ჟოლი თამამი არჩევანი იყო, მაგრამ თანმიმდევრული იყო ჩვენს ხედვასთან”, — განაცხადა ტონი ესტანგეტმა, 2024 წლის პარიზის ოლიმპიადის პრეზიდენტმა.
ჟოლი, რომელიც ზაფხულის ოლიმპიური თამაშებისა და პარაოლიმპიადის გახსნისა და დახურვის ცერემონიების გამართვაზე იყო პასუხისმგებელი, ბოლო 18 თვის განმავლობაში გეგმავდა თითოეულ დეტალს იმ სანახაობის შესაქმნელად, რომელსაც მდინარე სენას გასწვრივ 300 ათასი მაყურებელი დაესწრებოდა, ხოლო ეკრანების გავლით — მილიონობით იხილავდა.
Vogue-ის ჟურნალისტი აღნიშნავს, რომ თომასი ისე ლაპარაკობს, თითქოს ორატორი იყოს — სენტიმენტებითა და ემოციური სიბრძნით.
“სრულიად გულწრფელი რომ ვიყო, 10 ათასი რამ მაწუხებს”, — ამბობს ჟოლი ინტერვიუსას — “რეალურად, ეს პროექტი იმდენად გიგანტურია, რომ ან მყისიერად უნდა ჩავვარდე პანიკაში და თქვენ თვალწინ, ან ვისწავლო გარკვეული დისტანციის დაცვა და მყარად გავაკეთო საქმეები”.
რითი გამოირჩეოდა ოლიმპიადის გახსნის ცერემონია
გახსნის ცერემონია 26 ივლისს პარიზის ცენტრში ჩატარდა. თამაშების ისტორიაში პირველად, ის არა სტადიონზე, არამედ მდინარე სენაზე გაიმართა. ათასობით სპორტსმენი მთელი მსოფლიოდან ერების აღლუმის მსვლელობისას, 6-კილომეტრიანი მარშრუტის გავლით, გახსნას ნავებით შეუერთდა.
“უპირველესად, მინდა, რომ ეს ცერემონია ყველას მოიცავდეს. ყველამ უნდა ვიზეიმოთ ეს მრავალფეროვნება”, — განაცხადა თომას ჟოლიმ.
მაყურებელმა მასობრივი მოხმარების კულტურიდან, ერთი შეხედვით, ამოგლეჯილი მეტალ ჯგუფის Gojira-ს უპირობოდ შთამბეჭდავი შესრულება იხილა. აქვე გამოჩნდა სოპრანო მარინა ვიოტი. ღონისძიებაზე წარმოდგენილი იყო საფრანგეთის კულტურისა და ისტორიის საზეიმო პერფორმანსები.
მაყურებელმა ასევე იხილა მათთვის საყვარელი ვარსკვლავები, როგორებიც არიან ლედი გაგა, ბიონსე და რა თქმა უნდა, სნუპ დოგი, რომელმაც ოლიმპიური ჩირაღდნით ცეცხლი ბოლო ეტაპზე მიიტანა.
გამორჩეული იყო ფრანგი მომღერლის, აია ნაკამურას პერფორმანსიც.
განსაკუთრებით ემოციური აღმოჩნდა სელინ დიონის გამოჩენა, რომელმაც ეიფელიდან Hymne à L’amour — სიყვარულის ჰიმნი შეასრულა. ეს დიონისთვის პირველი პერფორმანსი იყო თავისი დიაგნოზის შესახებ საჯაროდ საუბრის შემდეგ.
მაყურებლის ნაწილისთვის კონტროვერსიული აღმოჩნდა 3 ადამიანის სცენა, რომლებიც ბიბლიოთეკიდან სხვა სივრცეში ინაცვლებენ და ერთმანეთს კოცნიან. Threesome-ის იდეის ამ ფორმით ჩვენების პარალელურად, გამოჩნდა 2 მასკულინური ექსპრესიის კაციც, რომლებიც ასევე ერთმანეთს კოცნის.
თუმცა, გარდამტეხი წერტილი, რომელიც ხალხის მოსაზრებების გამყოფი აღმოჩნდა, ინსცენირებაა, რომელოც საიდუმლო სერობას მიამსგავსეს. როგორც მოგვიანებით გახდა ცნობილი, ეს მხოლოდ არასწორი აღქმა იყო. ჟოლი განმარტავს, რომ პერფორმანსის ეს ნაწილი საერთოდ არ ეხებოდა და ვინჩის ამ ნახატს.
მიუხედავად ამისა, მაყურებლის ნაწილმა დრეგ ქვინების გამოჩენა ქრისტესა და მისი მიმდევრების მაგიდასთან განლაგების დაცინვად აღიქვა. აღსანიშნავია ისიც, რომ ამ ნაწილში ვიხილეთ სილამაზის საყოველთაოდ მიღებული იდეების მსხვრევაც, როცა სხეულის სხვადასხვა ტიპის ადამიანების მთელი სპექტრი გამოჩნდა ეკრანებზე. ეს დრეგ კულტურაში იმთავითვე დამკვიდრებულია, რადგან ფოკუსი ყოველთვის შემოქმედებისა და კრეატიულობისკენაა მიმართული. სტერეოტიპული დამოკიდებულებების გამო, ზოგიერთმა “სტანდარტებს მიღმა” არსებული ადამიანების გამოჩენაც გააპროტესტა. ზოგიერთის აზრით, ეს არამხოლოდ “რელიგიური გრძნობების შეურაცხყოფა”, არამედ “არაჯანსაღი ცხოვრების წესის პროპაგანდა” იყო.
NEW: The artistic director responsible for the Paris opening ceremony says he mocked 2.4 billion Christians with drag queens so “everybody feels represented.”
During an interview, Thomas Jolly opened up about the “beautiful responsibility” he has as an “artist.”
“How do you… pic.twitter.com/qOb5CD2tQs
— Collin Rugg (@CollinRugg) July 27, 2024
თომას ჟოლის განცხადებით, მისი განზრახვა კონკრეტული რელიგიური ჯგუფების გრძნობების შეურაცხყოფა არასოდეს ყოფილა. ამასთანავე, იგი უარყოფს, რომ ინსპირაცია საიდუმლო სერობიდან აიღო.
”იდეა იყო დიდი წარმართული წვეულების გამართვა, რომელიც დაკავშირებული იყო ოლიმპოს ღმერთებთან,” — განაცხადა ჟოლიმ.
“ჩემს ნამუშევრებში ვერასოდეს იპოვით ვინმეს დაცინვის ან შეურაცხყოფის სურვილს. მე მინდოდა იმგვარი ცერემონია, რომელიც აერთიანებს ხალხს, არიგებს ერთმანეთთან, მაგრამ ასევე ცერემონია, რომელიც ადასტურებს ჩვენს რესპუბლიკურ ღირებულებებს თავისუფლების, თანასწორობისა და ძმობის შესახებ”, — თქვა მან.
ჟოლის განცხადებით, ის ფაქტი, რომ სცენაზე დიონისეს, ღვინის ღმერთს ვხედავთ, უკვე საკმარისი უნდა ყოფილიყო, გაექარწყლებინა ყველა ეჭვი საიდუმლო სერობის იმიტირებაზე. თუმცა დამატებით განმარტა, რომ იდეა მხოლოდ წარმართული დღესასწაულის ასახვა იყო, რაც, თავის მხრივ, დაკავშირებულია ოლიმპოს ღმერთებთან და, შესაბამისად, ოლიმპიადასთან.
“საფრანგეთში ჩვენ გვაქვს უფლება გვიყვარდეს ერთმანეთი, როგორც გვინდა, ვინც გვინდა. საფრანგეთში გვაქვს უფლება, გვჯეროდეს და არ გვჯეროდეს. საფრანგეთში ჩვენ ბევრი უფლება გვაქვს”, — აცხადებს ჟოლი.