“ქართული ოცნების” პრეზიდენტმა, მიხეილ ყაველაშვილმა ხელი მოაწერა საკანონმდებლო ცვლილებებს, რომელიც, სხვა რეპრესიულ მექანიზმებთან ერთად, გულისხმობს პრევენციულ დაკავებასაც. საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის თავმჯდომარე, ნონა ქურდოვანიძე Facebook-ზე განმარტავს, რას გამოიწვევს აღნიშნული ჩანაწერი:
პრევენციული დაკავებაა, როდესაც პირს არ აქვს ჩადენილი სამართალდარღვევა, თუმცა, მაინც აკავებენ, იმიტომ, რომ პოლიციელის ვარაუდით, მომავალში შეიძლება ჩაედინა სამართალდარღვევა.
პრევენციული დაკავება ნებადართული ხდება იმ პირთან მიმართებით, რომესაც წარსულში ჰქონდა ჩადენილი სამართალდარღვევა. ცვლილებები არ აკონკრეტებს, განმეორებით ჩადენაში ერთგვაროვანი სამართალდარღვევა იგულისხმება, თუ სხვადასხვა. შესაბამისად, პრევენციული დაკავების მსხვერპლი შეიძლება გახდეს ის პირი, რომელსაც წარსულში უფიქსირდება ნებისმიერი სამართალდარღვევის ჩადენა. სამართალდარღვევების სახეები კი მრავალია, დაწყებული უბილეთოდ მგზავრობით, საგზაო მოძრაობის წესების დარღვევით, დასრულებული წვრილმანი ხულიგნობით და პოლიციის კანონიერი მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობით.
რადგან პრევენციული დაკავება მაშინ ხდება, როდესაც პირს სამართალდარღვევა არ ჩაუდენია, ეს საქმე სასამართლომდეც ვერ მივა. სასამართლოს ფორმალურადაც კი არ მოუწევს იმაზე მსჯელობა, ჩაიდინა თუ არა დაკავებულმა პირმა სამართალდარღვევა, რადგან პოლიცია ასეთ პირს სამართალდარღვევის ჩადენას კი არ ედავება, არამედ ვარაუდის საფუძველზე იჭერს.
ვარაუდის საფუძველზე დაკავებული პირი იზოლატორში მაქსიმუმ 48 საათით შეიძლება დატოვონ.
ამ ვადის ამოწურვის შემდგომ, გამოუშვებენ და თუ უნდა იდავოს პოლიციელის ვარაუდის სიმცდარეზე, მას მოუწევს სამი ინსტანციის სასამართლოს გავლა, რასაც დასჭირდება წლები და მაქსიმუმ, მიიღებს ზიანის ანაზღაურებას, 150 ლარამდე ოდენობით.
საკანონმდებლო ცვლილებების პაკეტი, რომელსაც “ქართული ოცნების” პარლამენტმა 13 დეკემბერს მიიღო, იურისტების შეფასებით, ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსს კიდევ უფრო რეპრესიულ იარაღად აქცევს და ზღუდავს სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლებას.
ცვლილებების მიხედვით:
- აქციაზე სახის ნიღბით ან ნებისმიერი სხვა საშუალებით დაფარვა ადმინისტრაციული სამართალდარღვევა ხდება და ამის გამო 2 000 ლარით შეიძლება დაგაჯარიმონ;
- აქციის მონაწილეებს ეკრძალებათ ლაზერული ან/და მკვეთრი გამოსხივების მქონე საშუალების გამოყენება;
- თუ პოლიციამ მიიჩნია, რომ აქციაზე გზის გადაკეტვისთვის საკმარისი ხალხი არ არის და გზას მაინც კეტავენ, აქციის მონაწილე 5 000 ლარით დაჯარიმდება, ორგანიზატორი კი 15 000 ლარით. მუხლი ითვალისწინებს ადმინისტრაციულ პატიმრობასაც;
- თუ ავტომობილის მძღოლი პროტესტს მსვლელობით უერთდება და პოლიციამ მიიჩნია, რომ ამით ტრანპორტის მოძრაობა ფერხდება, ის 1 000 ლარით დაჯარიმდება და მართვის უფლება 1 წლით ჩამოერთმევა;
- საპროტესტო წარწერების/ნახატების/სიმბოლოების და ა.შ. შესრულების შემთხვევაში, აქამდე არსებული ჯარიმა (200 ლარი) იზრდება და 1 000 ლარი ხდება. თუ საქმე ადმინისტრაციული ორგანოს შენობის ფასადს ეხება, ჯარიმა 2 000 ლარი იქნება;
- თუ არასრულწლოვანი აქციაზე პოლიციამ 173-ე მუხლის დამრღვევად მიიჩნია (პოლიციის კანონიერი მოთხოვნის მიმართ დაუმორჩილებლობა), ჯარიმა მშობელსაც შეეხება;
- სამართალდარღვევად ჩაითვლება საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს სისტემაში დადგენილი ფორმის ან მისი მიმსგავსებული ტანსაცმლისა და ატრიბუტიკის ტარება. ორივე შემთხვევაში გათვალისწინებულია 2 000 ლარი, საგნის კონფისკაციით;
ამ თემაზე უფრო ვრაცლად წაიკითხე ჩვენს სტატიში: აქციაზე სახის დაფარვა, ლაზერისა და პიროტექნიკის გამოყენება — რა შეზღუდა ქართულმა ოცნებამ