ნინო ვეფხიშვილს ბევრი პროფესია აქვს, ინტერესი და ჰობი — უფრო მეტი. მის ყოველდღიურ საქმეებზე რომ ვისმენდით, ვცდილობდით გაგვერკვია, როგორ ასწრებს, დღე-ღამეში 24 საათი იმყოფინოს, ფაქტია, გამოსდის. ამაში თავადაც დარწმუნდებით, როცა გაიცნობთ.
ნინოს წინანდალში, თავის სახლში, ნაშუადღევს ვეწვიეთ. მედია აპრილის ჯგუფი გაიცნო თუ არა, მაშინვე გვკითხა, აბა, მოყოლა საიდან დავიწყოო. ბავშვობიდან დავიწყეთ: გავიგეთ, როგორ უბიძგა ქიმიის მასწავლებელმა ამ სფეროსკენ, რამდენად უყვარდა მათემატიკა, რატომ ვერ ისწავლა ფილოსოფიაზე, როგორ გადაურჩა 90-იანებს და საბოლოოდ როგორ იპოვა ის, რისი კეთებაც მოსწონს.
ახლა 62 წლისაა და რამდენიმე სამსახური აქვს. მოგვიყვა, როგორ ცდილობს ქართული ღვინოების უნიკალურობის შენარჩუნებას, სად ხედავს ამ სფეროს განვითარების მომავალს და რა ძალიან უყვარს თავისი ქათმები და ბოსტანი, სადაც სულიერ სიმშვიდეს პოულობს.
ნინო და მისი ოჯახი ორსართულიან ქვის სახლში ცხოვრობენ. დიდი ეზო აქვთ. ის სივრცე, სადაც ჩვენ ინტერვიუს დროს ვისხედით, სახლის ჩრდილშია მოქცეული. იქვე ქვებით მოკირწყლული წყლის ონკანია, რომელსაც ოჯახის ვაზის ჩრდილი ფარავს.
უკან კი დიდი ბაღია, სადაც ნინოს ბოსტნეული მოჰყავს, ხეხილს ახარებს და წიწილებს უვლის. რთულია ეზოში ერთსართულიან ნაგებობას არ მიაქციო ყურადღება, რომელიც სოფლის ტრადიციულ შენობას არ ჰგავს. არც არის. აქ ნინოს ლაბორატორია აქვს მოწყობილი, სადაც ღვინოზე სინჯებს აკეთებს და მეღვინე შვილს ეხმარება.
“წინანდლის სკოლა მაქვს დამთავრებული. მაშინ ჩემი სკოლის დირექტორი იყო ქალბატონი ლამარა კალანდაძე, პროფესიით ქიმიკოსი. მისი ფავორიტი მოსწავლე ვიყავი, ასე ვთქვათ. ბევრი შესაძლებლობა მქონდა სხვადასხვა მიმართულებით წავსულიყავი, მედალზე დავამთავრე სკოლა და ძალიან გავანაწყენე მშობლები, რომ სამედიცინოზე არ წავედი, მაგრამ ლამარამ თავის მხარეს გადამიბირა: არა, ეს ქიმიკოსი უნდა გამოვიდეს, არ შეიძლება სხვანაირადო.
ჟურნალისტიკაც ძალიან კარგად შემეძლო, ვწერდი ლექსებს, მაგრამ ყველაფერზე უარი მათქმევინა ამ ქალბატონმა. თუმცა აღმოჩნდა შემდეგ, რომ ეს პროფესია არ იყო უცხო და შორს იმ ყველაფრისგან, რაც მე მიყვარდა. მათემატიკა არის ჩემი უსაყვარლესი საგანი. მიუხედავად იმისა, რომ სხვადასხვა პროფესია მაქვს, მათემატიკა არის ძალიან ახლოს ჩემთან”, — ასე დაიწყო ნინომ თავის მრავალმხრივ ინტერესებზე საუბარი.
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ჩააბარა, სტიპენდიანტი იყო. დიპლომში უწერია პროფესია — ქიმიკოსი, ქიმიის მასწავლებელი. მერე მაგისტრატურაზეც ისწავლა, ამ დროს დაქორწინდა და 2 შვილი შეეძინა. გვიყვება, რომ 90-იან წლებში ძალიან გაუჭირდათ და პროფესიით ვერსად იმუშავა.
“ხშირ შემთხვევაში, არ მინდოდა ეს ყველაფერი, ქიმიკოსობა არ მინდოდა, მაგალითად. მინდოდა ისეთ რამეზე ჩამებარებინა, რომელიც ყველა საგანს მოიცავდა, ყველა საგანი მიყვარდა ერთნაირად. ასეთი იყო ფილოსოფია.
ფილოსოფოსობა და ფსიქოლოგობა რომ გეთქვა 90-იანებში, არანორმალურად აღგიქვამდნენ და შიშით არც მითქვამს”.
“რა გამოწვევები იყო, გახსოვთ ალბათ — უსინათლობა, კუპონები, უფულობა. მოხუცი მამამთილი მყავდა, იწვა. ჩვენთან სამარშრუტო ტაქსი დადიოდა საათში ერთხელ და წამალს რეისიდან რეისამდე ვაბარებდი, რომ იმდენი მეშოვა, იმისთვის გადამეხადა.
არაფერს ვთაკილობდით, არავინ, არც მე და არც ნებისმიერი სხვა ქალი. ვმუშაობდით მიწასთანაც. ატამი და მარწყვი გვქონდა, ამას ვაკეთებდით და ბაზარში ვყიდდით. გვქონია შემთხვევა, რომ შვილთან, ვანოსთან ერთად ვმდგარვარ და გამიყიდია მარწყვი. ეს არ იყო სათაკილო, ის პერიოდი იყო, როცა ისე უჭირდა ხალხს, ამაზე ლაპარაკი როგორ შეიძლებოდა, თან ბავშვები და მოხუცები მელოდებოდნენ სახლში”.
ამავდროულად, სკოლაში შემცვლელ მასწავლებლად მუშაობდა, როცა ვინმე დეკრეტში გადიოდა და ადგილი თავისუფლდებოდა, მაშინ ეძახდნენ. ამბობს, ცოდნა მქონდა და რეალიზებას ვერ ვახდენდი, საშინელება იყოო. თელავის განათლების განყოფილების გამგესთან მივიდა და უთხრა, რომ ნებისმიერ ადგილას მასწავლებლად მუშაობაზე თანახმა იყო. ქიმიკოსის ადგილი სოფელ თეთრწყლებში ჰქონდათ, მისი სახლიდან 17 კილომეტრში.
“წავალ-მეთქი ვუთხარი. 2 პატარა ბავშვით, დედამთილ-მამამთილით ვიყავი და დილით უთენია ისეთ დროს უნდა ავმდგარიყავი, რომ მიმესწრო ერთადერთი სამარშრუტო ტაქსისთვის, რომელიც დილის 8 საათზე გადიოდა. 4 წელი ვიარე იქ ქიმიის მასწავლებლად. ეს იყო ბედნიერება”.
ორიათასიანების დასაწყისში ღვინის ქარხანა შუმში მიიწვიეს. ამბობს, როცა დირექტორმა ქიმიკოსობა შემომთავაზა, ძალიან შორს დავიჭირე თავი, მაშინ კერძო კომპანიები ახალი იყო და უნდობლობა მქონდაო. წინააღმდეგობის მიუხედავად, დაითანხმეს.
“როცა ღვინოსთან დავიწყე ურთიერთობა, მაშინ ვიპოვე გამოსავალი ჩემს მომავალში. ოჯახი მქონდა, ბავშვები იზრდებოდნენ და მე მაკლდა ჩემი ზრდა და ეს რაღაცა ვიპოვე, ეს იყო მეღვინეობა. ამ სფეროში ისე ვგრძნობ თავს, როგორც თევზი წყალში”.
ლაბორატორიის ქიმიკოსად აიყვანეს. უთხრა, რომ ლაბორატორიაში მუშაობის გამოცდილება არ ჰქონდა, მაგრამ მზად იყო ტრენინგები გაევლო, ასეც მოიქცა: “დავეუფლე იმ პატარა ლაბორატორიულ უნარებს, რაც სჭირდება მეღვინეობას”. მაგრამ ამაზე არ შეჩერებულა, აგრარულ უნივერსიტეტში ჩააბარა და ღვინის ტექნოლოგიები ისწავლა.
“ეს ყველაფერი ისეთ დროს მოხდა, როცა უკვე შვილები მყავდა. ჩემი შვილი რომ მშობიარობდა ზედა სართულზე, მე დაბლა სადიპლომოს ვწერდი. 39-40 წლის ვიყავი, როცა ბებია გავხდი”.
ნინო კომპანიაში ლაბორატორიის ხელმძღვანელი გახდა. ამ პერიოდში, როცა საკუთარი საქმიანობით კმაყოფილი იყო, შემთხვევით თავისი ქიმიის ლექტორი შეხვდა: “რომ გაიგო, ღვინის ქარხანაში ვმუშაობდი, შეიცხადა, არა, შენ ამ სფეროში უნდა დარჩენილიყავიო. მითხრა, რომ მათთან სურსათის ტექნოლოგიების დოქტორანტურაზე უნდა ჩამებარებინა და მაიძულა, იქ მივსულიყავი”.
“ასე, იძულებით-იძულებით გამოვედი ჯერ ქიმიკოსი, მერე მეღვინე ტექნოლოგი და უკვე დოქტორიც გახლავართ, დავიცავი დისერტაცია სასურსათო ტექნოლოგიებში, ღვინის მიმართულებით. თვითონ თემაც, რაზეც დავიცავი, იყო ღვინის ქიმია — გაერთიანებული იყო ყველა ჩემი პროფესია”.
ჯერ თელავის უნივერსიტეტის ასისტენტ პროფესორი გახდა, შემდეგ ასოცირებული და ახლა სრული პროფესორია. ლექციებს ქიმიაზე და ღვინის ტექნოლოგიებზე კითხულობს. ნინოს ვთხოვეთ აეხსნა, რა განსხვავებაა მეღვინეობა და ღვინის ტექნოლოგობას შორის.
“ტექნოლოგი ტექნოლოგიებს ადგენს, როგორ უნდა დამზადდეს ამა თუ იმ სტილის ღვინო და მეღვინე ამას ასრულებს თავისი ჯარით, ასე ვთქვათ. ძალიან დიდი დატვირთვა აქვს მეღვინეს, ძალიან ზუსტად უნდა მოარტყას, რომ საბოლოოდ ის მიიღოს, რაც ტექნოლოგმა დაწერა. აი, ეს არის ჩემი ფუნქციები”.
როცა ლაბორატორიაში მუშაობა დაიწყო, ერთი ქალი იყო. თანამშრომლები სულ კაცები ჰყავდა. ვკითხეთ შეხვედრია თუ არა სფეროში სტერეოტიპებს იმაზე, რომ საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები და ღვინო კაცის საქმეა. არც შემხვედრია და არც ვფიქრობ, რომ ასეაო გვითხრა.
“ვერ ვგრძნობ, რომ ეს არის მამაკაცის პროფესია. დღევანდელ პირობებში ძალიან ბევრი მეღვინე ქალბატონი არსებობს. ასე რომ ეს არახალია ქალებისთვის. უფრო სასიამოვნოც არის, იმ კუთხით, რომ ზოგჯერ არის შემთხვევა, ქალების ორგანოელეპტიკა, გემოვნების და არომატის აღქმა, უფრო დახვეწილი აქვთ, ვიდრე მამაკაცებს და ხშირია შემთხვევა, როცა ღვინოს სინჯავენ კაცები და საბოლოო სიტყვისთვის გვაძლევენ ჩვენ. ჩემთვის არ არის ეს მამაკაცის პროფესია”.
ნინო ამბობს, რომ არც ბავშვობისას და არც დაქორწინების შემდეგ, არანაირი შეზღუდვა და დაბრკოლება მის ინტერესებს არ ჰქონია და ქმარი ყველანაირად უჭერს მხარს. შესაბამისად, მისთვის არავის უთქვამს, რომ ეს სფერო არ შეეფერებოდა. პირიქით:
“ამბობდნენ, რომ რადგან წინანდალში დავიბადე, გავიზარდე და წინანდალი არის შენი აკვანი, სწორედ აქ, ღვინოს უნდა მოხმარებულიყო შენი ტვინი, ნიჭი და გონებაო”.
ღვინოზე საუბარი ისე როგორ ჩაივლიდა, რუსული ემბარგოსა და მისი გავლენების შესახებ რომ არ გველაპარაკა. ნინომ გვითხრა, რუსეთს ეგონა, რომ ემბარგო დაგვანგრევდა, მაგრამ ყველანაირად გაგვაუმჯობესაო.
“ჩემი შვილი, ვანო, მეღვინე რომ გახდა და გერმანიაში წავიდა სასწავლებლად, უმძიმესი პერიოდი იყო ქართული მეღვინეობისთვის, რუსული ემბარგოს გამო. ამ დროს, შეიძლება ითქვას, რომ კედელზე გამაკრეს ქართველმა მეღვინეებმა, ხომ ხედავ, რა დღეში ვართ და შვილი სად გაგზავნე სასწავლებლადო, ახლა არაფერი არ გამოვაო. როცა ჩამოვიდა ვანო, დატაცება იყო მასზე, რომელ კომპანიაში წაეყვანათ. ყველა ცდილობდა, რომ კვალიფიციური მეღვინე ჰყოლოდა თავისთან. პროფესია მაშინ უნდა აირჩიო და დააფასო, როცა დავარდნილია — ის აუცილებლად აღზევდება და მიაღწევს თავისას. ასე მოხდა მეღვინეობის შემთხვევაში”, — განგვიმარტა ნინომ.
მას შემდეგ, რაც გვიამბო, რა გზით მივიდა ყველა პროფესიამდე, ვთხოვეთ მოეყოლა, როდის და როგორ ასწრებს ყველაფერს. მისი დღე დილის 08:00 საათზე იწყება. ჯერ სახლის საქმეებს ასრულებს და უნივერსიტეტისთვის ემზადება.
“10-ზე ვიწყებ ლექციებს, სადღაც 2-3-ზე ვამთავრებ. მერე ჩამოვდივარ შუმში და ჩემს საქმეს ვაკეთებ, 6-ზე ვამთავრებ. იქედან რომ მოვდივარ, მოვრბივარ შუმიდან, რომ როგორმე შევიდე ჩქარა ბოსტანში და ჩემს ქათმებთან. ესენი არის ჩემი სამკურნალო საშუალებები. ძალიან ბევრ რამეში დამეხმარა ბოსტანი, გამომიყვანა მდგომარეობიდან. სრული ამ სიტყვის მნიშვნელობით, თერაპია იყო ეს ჩემთვის და დღესაც ასეა. ბოსტნის გარეშე მართლა არ შემიძლია.
აი, ლამპიონს ხომ ხედავთ, ეს რომ აინთება 8-9 საათზე, ამ ლამპიონის შუქზე ვმუშაობდი და ვმუშაობ ხოლმე. ლამპიონის შუქზე რომ ვასრულებ ბაღს, შემდეგ იწყება სამზარეულო, მეორე დღისთივს ლექციების მომზადება ან შუმისთვის რაღაც ტექნოლოგიის დაწერა, ღამის სამუშაო, რომელსაც სამ სათზე ადრე არ ვამთავრებდი”.
“როგორ ვუმკლავდები იცით? თუ მოვეშვი ერთი და გავჩერდი, მაშინ დავიღლები ძალიან. მაგრამ თუ არ მოვეშვი და ტონუსში ვარ სულ, არ დავიღლები არასდროს”.
კითხვაზე, განსხვავდება თუ არა რეგიონში ქალისა და კაცის შრომა, სიცილით გვპასუხობს: “მე რომ მოვედი სამსახურიდან, შევვარდი ბოსტანში, ვმუშაობ, იქედან გამოვვარდი და მოდიის ჩემი მეუღლე კრუსუნით: უფ, უფფ, უუფ, რამდენი ვიმუშავე, უფფ. ხმას არ ვიღებ.
დილით რა ხდება — მე უკვე ქათმებთან ვღიღინებ და ის ჩამოდის და: უი, ახლა როგორ ცხელა უკვე და უნდა წავიდე. ვეუბნები, რაღა დროისაა კაცო, ხვითქი გამდის უკვე. მაგრამ რას იზამ ახლა, ცოლ-ქმრობაც ეგ არის, რომ გავუგოთ ერთმანეთს”.
არის ისეთი პერიოდებიც, როცა ამდენ საქმეს შუალედურები, კონფერენციები და სტატიების მომზადება ემატება. ამბობს, რომ რთულია, მაგრამ ბედნიერია.
“ეს არის ჩემი იარაღი, სულის შემანარჩუნებული საშუალება. ეს პროფესია არის ჩემი იარაღი. ცოდნაა ჩემი იარაღი”.
ნინოს წინანდლიდან საცხოვრებლად სხვაგან გადასვლაზე არ უფიქრია. ქალაქის ცხოვრება არ მოსწონს და თან ამბობს, რომ ამ რეგიონში ყველაზე მეტი საშუალებაა მისი პროფესიის განვითარებისთვის.
ვისაუბრეთ იმაზეც, რომ ხშირად ქალებს რეალიზების, განათლების მიღებისა და დასაქმების შესაძლებლობას ართმევენ. ამბობს, რომ ასეთ შემთხვევებზე სმენია: “ჩემს პერიოდში კარიერის წარმოთქმის უფლებაც კი არ გქონდა. როგორ შეიძლებოდა კარიერაზე… რასაც დაგავალებდნენ, ის უნდა გექნა, უნივერსიტეტი იყო, სამსახური იყო თუ სხვა რამე იყო. მე ასე მგონია, რომ თუ ქალი მოინდომებს, ყველაფერს გააკეთებს. მაგრამ ოჯახის შენარჩუნებაზე გადის ხშირ შემთხვევაში ამ გადაწყვეტილების მიღება, რომ მეუღლეს უნდა დაეკითხოს, სად წავიდეს, სად იმუშავოს”.
დავაზუსტეთ: როგორ ფიქრობთ, უნდა დაეკითხოს?. სიცილით გვიპასუხა: “რავიცი ახლა, ჩემნაირ მეუღლეს უნდა დაეკითხო, ვიცი, რომ თანახმა იქნება”.
ინტერვიუს დასრულებამდე, მკითხველის და ჩვენი ინტერესიც დავიკმაყოფილეთ და ნინოს გამოვკითხეთ, რას მოიცავდა მისი ღვინოსთან მუშაობა: იშვიათი და მცირედგავრცელებული ჯიშების, მივიწყებული და დაკარგული ღვინოების წარმოება და ადგილწარმოშობის ღვინოებისთვის უნიკალურობის შენარჩუნება. ბევრ ექსპერიმენტს ვატარებო:
“სახლში ლაბორატორია მაქვს, მანდ შუაღამისას ვანოს (შვილის) ნიმუშებს ვაკეთებ. ეს სახლის თემაა, შინაურულია. რა ვქნა აბა, მაქსიმალურად უნდათ, რომ გამომწოვონ, თუ რამე შემიძლია. მეც სიამოვნებით ვაკეთებ. შვილისთვის რომ აკეთებ, სულ სხვაა”, — გვითხრა ნინომ და დაამატა, რომ როგორც ტექნოლოგს, წარმატებებიც აქვს — 3 ტექნოლოგია დააპატენტა, როცა ახალი სტილის ღვინოები, ევროპული და კახური ერთმანეთში შეაზავა.
ახლა უნივერსიტეტში პროექტზე მუშაობს, რომელიც ყველა ადგილწარმოშობის საფერავისთვის საკუთარი საფუარის გამოყვანას გულისხმობს. დეტალურად აგვიხსნა, ეს რას ნიშნავს: 90-იან წლებამდე ქართული ღვინო ველური საფუარით მზადდებოდა, რომელზე დუღილის პროცესიც რთულია, ხშირად არათანაბარი ტემპერატურაა და შეიძლება დაავადება გაჩნდეს. მერე უცხოეთიდან კომერციული, მშრალი საფუარი შემოვიდა, რომელმაც კარგად მოიკიდა ფეხი, რადგან მარტივი შესანახია და მოხმარებაც ადვილია. განმარტავს, რომ ყველა ადგილწარმოშობის ღვინოს, როგორიცაა მუკუზანი, ქინძმარაული, ამ ერთი სახეობის, უცხოეთიდან ჩამოტანილი საფუარით ამზადებდნენ.
“ბოლოს რა მივიღეთ, იცი? ამ ადგილწარმოშობებმა დაკარგა თავისი ინდივიდუალობა. თვითონვე გვიკარნახა ის, რომ მე დამიბრუნეთ “ჩემი”. თავისი საკუთარის დაბრუნება ჩვენ სხვანაირად არ შეგვიძლია — ველურ საფუარზე უნდა დავადუღოთ, ან ველურიდან გამოყვანილ კულტურულ საფუარზე. ამ პროექტში სწორედ ეს გავაკეთე, გამოჰყავთ კულტურული საფუარი და ისეთივე ადვილად შენახვადია, როგორც უცხოეთიდან შემოტანილი. კარგს რას აკეთებს — უნდა დაუბრუნოს თავისი ინდივიდუალობა ამ ღვინოებს”.
გვიხსნის, რომ თავდაპირველად ველურიდან წარმოებული კულტურული საფურავი მეცნიერთა ჯგუფთან ერთად გამოიყვანეს, შემდეგ კი დნმ-ის დონეზე გასაშიფრად და დასამტკიცებლად ინგლისში გაგზავნეს.
“10 მიკროზონაზე გავაკეთე მაშინ. ათივე მიკროზონის საფუარი არის განსხვავებული ერთმანეთისგან, მიუხედავად იმისა, რომ ათივე იყო საფერავისგან გამოყვანილი. ადგილობრივი საფერავისგან, ნაფარეულის საფერავისგან მაგალითად, მეორე მუკუზნის. 9 ნიმუში იყო კახეთიდან, 1 იყო ბოლნისიდან. აი, ასე, ათივეში სხვადასხვა რამ გვაჩვენა საფერავმა. ამ თავისივე საფუარზე დავამზადეთ მეორე წელს და ახლა უკვე ღვინოების კვლევაზე ვართ — რა შეიძინა ახალი ამ ღვინოებმა საკუთარი კულტურული საფუარით”.
უფრო მარტივად რომ აეხსნა ამ პროექტის მნიშვნელობა, ეს გვითხრა:
“შეიძლება საუკეთესო ღვინო იყოს მართლა. აი, ვაუ და გიჟდებიან უცხოელებიც და ჩვენებიც, მაგრამ ინდივიდუალობა არ აქვს. აი, ჩვენ ხომ 3 ქალი ვართ, მაგრამ საკუთარი ინდივიდუალურობა გვაქვს ყველას. ისიც საფერავის ჯიშია სამივე, მაგრამ ინდივიდუალურობა აქვს, აი, ეს არის”.
ნინო დასავლური განათლების მნიშნველობაზეც გვესაუბრა. მაგალითად, უნივერსიტეტში ევროკავშირის დაფინანსებული დუგეორის პროექტი მოიყვანა, რაც საქართველოს უმაღლესი განათლების სისტემაში დუალური განათლების განხორციელების შესაძლებლობაა და ნიშნავს ორმაგ განათლებას — საწარმოში და უმაღლეს დაწესებულებაში. ვკითხეთ, რას მისცემს ქართულ ღვინოს ევროპული ცოდნა და გამოცდილება. ხაზგასმით გვითხრა, იქეთაც შეგვიძლია ვასწავლოთ ევროპელებს ღვინის წარმოება, მაგრამ მათი სამეცნიერო პროგრესი ჩვენთვისაც მნიშვნელოვანიაო.
“გერმანია, ავსტრია, სერბეთი — ამ ქვეყნებში ჩვენ თვითონაც ვიყავით დუგეორის მონაწილეები და ვიღებდით პრაქტიკას. მე რომ გითხრათ, რომ დასავლეთი უნდა მოვიხმაროთ ქართული ღვინის განვითარებაში, ტყუილს ვიტყვი. ჩემი აზრი არ არის ეს, ჩემთან ახლოს არ არის. იმიტომ, რომ ქართულ ღვინოს აქვს თავისი გზა. ქართული ღვინო 80000 წელზე მეტი ხნის არის.
ქართული ქართულად უნდა განვითარდეს, მაგრამ აუცილებელია იმ სამეცნიერო-ტექნოლოგიურ განვითარებაში ჩართვა, რაშიც უცხოეთია ჩართული. ამაში თუ ჩამოვრჩით, ძალიან ჩამოვრჩებით. რაც არ უნდა იძახო, რომ ტრადიციული გვაქვს, ქვევრში უნდა დავამზადოთ… კი, ქვევრში უნდა დავამზადოთ, მაგრამ თიხის ანალიზი არ გაგვაჩნია. რატომ ვახსენე მე, რომ ინგლისში და ბელგიაში გავაგზავნე ნიმუშები-მეთქი, რატომ საქართველოში არ გავაკეთე, ზედმეტი ფული ხომ არ მქონდა?! იმიტომ, რომ აქ არ კეთდება მაგის ანალიზი. ის რაღაცებიც უნდა ჩამოვიდეს და დაინერგოს, რაც ღვინოს კვლევაში დაეხმარება”.
რამდენიმე მაგალითიც გაგვიზიარა, როგორ ხდება ქართული და ევროპული გამოცდილებების შერწყმა — პორტუგალიური პორტვეინის ტიპის შემაგრებული ღვინო ქართული ელემენტებით, ქართული ჯიშებისგან არის დამზადებული და ქვევრშია დადუღებული.
“ერთია კიდევ ასეთი, შობილი. ცქრიალა ღვინოა, შამპანიურს რომ ვეძახით, შამპანიურის დაძახება არ შეგვიძლია. ისევე, როგორც არ შეგვიძლია პორტვეინის თქმა. შემაგრებულს ვეძახით — პორტვეინს, ცქრიალას ვეძახით —შამპანიურს.
შამპანიურს 400-წლიანი ისტორია აქვს, 80000-წლიანი ჩვენა გვაქვს და იმას რატომ უნდა ვესესხო, ხო?! მაგრამ ის შამპანიურის ხაზი რაც არის, ის ჩვენთან არ ყოფილა. მოგვეწონა, არის კარგი და რატომ უნდა უარვყოთ?! მაგრამ აქაც ქართული ელემენტები მოდის. პირველ დადუღებას ღვინისას, კიუვეს რომ ვეძახით, ის კიუვე ქვევრშია დადუღებული. ჩინურისა და რქაწითელისგან ვამზადებთ. ჩინური არის საუკეთესო შამპანიურისთვის. ქვევრში ვამზადებთ, ქვევრი ხომ ევროპაში არ იცოდნენ. მეორადი დუღილისთვის როცა ვამატებთ, ამ ჯიშების წიპწებზე დამზადებული სპირტია. ასეთი ტანდემი იქმნება ქართული და ევროპული ღვინოების. ჩვენც ვიღებთ მათგან ცოდნას და ისინიც, ბარტერული გაცვლა გვაქვს, — გვითხრა ნინომ.
ისიც დაამატა, რომ სიახლეები და ცოდნა, რაც დასავლეთიდან მოდის, ძალიან მნიშვნელოვანია: “არ შემიძლია იმის გარეშე, რომ სიახლე არ მოვიძიო. ლექციაზე რომ შევდივარ, არ შემიძლია, მხოლოდ ტრადიციულზე რომ ველაპარაკო. რა თქმა უნდა, ძალიან კარგია, როცა იქმნება ეს შესაძლებლობა.
მე როცა ვსწავლობდი, მოსკოვში მივდიოდი ბიბლიოთეკაში სამუშაოდ, თვეებით მოვდიოდი. ის, რასაც ახლა წამებში ვაკეთებ ამ ყუთში [კომპიუტერში], იქ წლების განმავლობაში უნდა მეკეთებინა. ეს ძალიან გვიწყობს ხელს”.
ინტერვიუს ბოლოს გვითხრა, რომ ჩვენი ალღო და მიმართულება ევროპისკენაა, ამიტომ ამ გზიდან ჩამოშორება ცუდი იქნებაო.
“ინტერესის, ცოდნის, გამოცდილების, ყველაფრის გაცვლა უნდა მოხდეს. ერთი სახლი ვართ, ასე მგონია, მთელი ევროპა და მთელი მსოფლიო. რატომ უნდა ვჩხუბობდეთ, რატომ ვერ უნდა ვეგუებოდეთ ერთმანეთს”.