“მეგობარი ციხეში, მე ციხესთან”, — ეს ფრაზა 12 იანვრის მერე სოციალურ ქსელებში, ალბათ, არაერთხელ შეგხვედრიათ. რესტორან “ბაბილოში” მოსამართლეების ქეიფის პარალელურად მიმდინარე დემონსტრაციაზე 9 ადამიანი დააკავეს, მათ შორის, ზვიად რობაქიძე. მისმა მეგობრებმა, დათო და სალომე სიმონიებმა დაკავებისთანავე გადაწყვიტეს, რომ თუ მეგობარი უსამართლოდ დააკავეს, ეს დღეები ციხესთან უნდა გაეტარებინათ და ამ ფორმით გამოეხატათ ზრუნვა, სოლიდარობა.
დათო და სალომე სიმონიებთან სასაუბროდ ზაჰესის იზოლატორთან მივედით — გზის პირას, დროებითი მოთავსების იზოლატორის შესასვლელთან მოწყობილ შეკრების ადგილას დაგხვდებოდათ ბანერი წარწერით, პატარა ხის სკამი და რამდენიმე ადამიანი. იქ გატარებულ რამდენიმე საათში მოდიოდნენ და მიდიოდნენ მოქალაქეები, რომელთაც მხარდაჭერის გამოხატვა სურდათ, მათ შორის, ბავშვები, რომლებსაც საკვები, ტკბილეული, ყავა და წყალი მოჰქონდათ. გზის პირას არ წყდებოდა ტრაილერების გამაყრუებელი ხმა და მანქანების მოძრაობა.
და-ძმა სიმონიებთან ავტორიტარ ხელისუფლებასთან ბრძოლის პროცესში სოლიდარობის აქტების მნიშვნელობაზე, სხვადასხვა საპროტესტო მოძრაობის ნაწილად ყოფნის მრავალწლიან გამოცდილებასა და უწყვეტი პროტესტის გათვალისწინებით, მხნეობის შენარჩუნების გზებზე ვისაუბრეთ. ინტერვიუ 21 იანვარს შედგა, 22 იანვარს ზვიად რობაქიძემ ზაჰესის დროებითი მოთავსების იზოლატორი დატოვა.
სოლიდარობის აქტი ციხესთან
ზვიად რობაქიძე რესტორან “ბაბილოსთან” 12 იანვარს დააკავეს და გამოძიება წვრილმანი ხულიგნობისა და პოლიციელის კანონიერი მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობის მუხლით დაიწყო. სალომე სიმონიას თქმით, მისი ძებნა დაკავებისთანავე დაიწყეს, მოიარეს ყველა იზოლატორი და ბოლოს ზაჰესში მდებარე განყოფილებაში იპოვეს. დათო სიმონიამ გვითხრა, რომ სოლიდარობის ნიშნად, მეგობრის საპატიმროში ყოფნის დღეების იზოლატორთან გატარების გადაწყვეტილება ირაციონალური იყო, ბევრი არ უფიქრია — შეუთანხმდა დას და ცოლს, რომელსაც ამ პერიოდში მცირეწლოვან შვილზე დამოუკიდებლად უნდა ეზრუნა. მხარდაჭერა ორივესგან მიიღო, სალომემ კი, როცა ძმამ უთხრა, რომ სანამ ზვიადი ციხეში იყო, სახლში, თბილ საწოლში ძილს ვერ შეძლებდა, თვითონაც გადაწყვიტა, რომ ძმას სოლიდარობის აქტში შეერთებოდა. 14 იანვარს, მოსამართლე ლელა მილდენბერგერმა ზვიად რობაქიძეს 10-დღიანი ადმინისტრაციული პატიმრობა შეუფარდა. დაკავებულს დარჩენილი რვა დღის გატარება ისევ ზაჰესის იზოლატორში მოუწია, და-ძმა სიმონიებს — იზოლატორთან. დათოს თქმით, მოსამართლის გადაწყვეტილება სრულიად უსამართლო იყო და აქვთ კიდეც ვიდეო მტკიცებულება, რომელიც არ ადასტურებს არც ხულიგნობას და არც პოლიციელის მოთხოვნისადმი დაუმორჩილებლობას.
“ღამის 3 საათი იქნებოდა, როცა ვიპოვეთ და მაშინვე ვიფიქრეთ, რა გაგვეკეთებინა, როგორ მოვქცეულიყავით. დათრგუნულები ვიყავით, ზვიადს ვინც ვიცნობთ, ვინც ვმეგობრობთ და ვიცით მისი ბუნება, წარმოუდგენელი იყო მისი დაკავება. უტრირებულად ვიტყვი, რომ ჩემს დაჭერას უფრო ნორმალურად ჩავთვლიდი, ვიდრე მის დაპატიმრებას. აბსოლუტურად მშვიდი, გაწონასწორებული და ძალიან წესიერი ადამიანია. უსამართლობის მძაფრი შეგრძნება გვქონდა, რომელსაც ვერაფერს ვუხერხებდით.
დათომ პირველი ის თქვა, ახლა სახლში ვერ წავალ და თბილ ლოგინში ვერ დავიძინებო. წამოვიღეთ სახლიდან ძველი ხის სკამი, დაჯდა იქ და ორი ღამის განმავლობაში გაუძლო ეულად, არც კი სძინებია. მეც ერთი წამით არ მიფიქრია, რა წამიყვანდა სახლში, მეგობარი, ფაქტობრივად ოჯახის წევრი ციხეში იყო, უსამართლობის შეგრძნება მქონდა და თან დათოს როგორ დავტოვებდი მარტოს. ორი დღის მერე ვეხვეწეთ დათოს, მანქანაში მაინც დაეძინა და ცოტა ხნით ისვენებდა ხოლმე”, — გვიყვება სალომე და ამბობს იმასაც, რომ ფიზიკური გამძლეობის თვალსაზრისით, საპატიმროსთან დღეების გატარება რთულია — ცივა, მანქანები გაუჩერებლად მოძრაობენ და ტრაილერების ხმაური არ წყდება, საშინელი მტვერია, მაგრამ ამის საპირწონედ, იმის გააზრება, რომ მართალი ხარ და ადამიანების მუდმივი ნაკადი, რომლებიც მხარდაჭერას ცდილობენ, გაძლებას ამარტივებს.
როგორც დათო გვიყვება, მისთვის უფრო ნაცნობია, როცა თვითონ უცხადებს პროტესტებს სოლიდარობას და თავიდან გაუჭირდა იმ ფაქტის მიღება, რომ ახლა თვითონ გახდა მხარდაჭერის ობიექტი. დათო წლებია სხვადასხვა პროტესტის შესახებ ინფორმაციის გავრცელებას უწყობს ხელს, საკუთარი გრაფიკული ნამუშევრებით ცდილობს, მიმდინარე პროცესებისადმი ადამიანებში თანაგანცდის გაჩენას შეუწყოს ხელი და გარემოსდაცვით თუ ტოტალური რეჟიმის საწინააღმდეგო პროტესტებზე მეტ ადამიანს გააგებინოს.
უამრავი ადამიანი მოდის, ვსაუბრობთ ბევრს, ყველას თანაბარ ყურადღებას ვერ ვაქცევ და ვნერვიულობ. ერთხელ აქვე თონეში მივიდა კაცი, ორი პური იყიდა და ერთი მე დამიტოვა, კიდევ სკოლის მოსწავლეები მოდიან, მოაქვთ პური, დღეს ბატიბუტი მომიტანეს.
თავიდან ვწუხდებოდი თანადგომის გამო, გული მიკვდებოდა, რომ მე მიყოფდნენ ლუკმას, მაგრამ მერე მივხვდი, რომ მათაც სჭირდებათ, რომ მხარი დაგიჭირონ, თავსაც იმხნევებენ, როგორღაც მიეცათ საშუალება, რომ ზრუნვის აქტებით საკუთარი პოზიცია გამოეთქვათ, დაეფიქსირებინათ უკმაყოფილება. ბევრმა მითხრა, რომ მართალია, არ აქვს შესაძლებლობა, რუსთაველზე იდგეს, სხვადასხვა სოციალური მიზეზის გამო, მაგრამ ჩვენთან ერთად არის და მხარს გვიჭერს. მათთვის წინააღმდეგობის დროებით სიმბოლოდ ვიქეცი.
სალომეც აღნიშნავს, რომ მხარდასაჭერად მისულები განცდებსა და ტკივილებს უზიარებენ — დილიდან ჯერ ტაქსის მძღოლები, მასწავლებლები, მაღაზიის თანამშრომლები სტუმრობენ, ვინც ადრე იწყებს მუშაობას. ნაკადი მთელი დღე არ წყდება. გასულმა დღეებმა დაანახა ისიც, რამდენად ერთიანი ვართ საზოგადოება.
“ემიგრანტის დედა იყო მოსული, თბილი საჭმელი მოგვიტანა, ტიროდა, ოღონდ თქვენ გაძელით ბავშვებო, თქვენ უნდა გადაარჩინოთ ეს ქვეყანა, იმიტომ გიდგავართ მხარში, რომ იქნებ, ჩემი შვილიც ჩამოვიდეს საქართველოში და ნორმალურ ქვეყანაში ვიცხოვროთო. ცოტა რთულია სენტიმენტების, გულისტკივილის ნახვა, მაგრამ ისიც გამოიკვეთა, როგორ გვჭირდება ერთმანეთთან გაზიარება ჩვენი განცდებისა და ტკივილების, როგორ გვჭირდება სიმართლის, სინათლის დანახვა.
თურმე, არ ვართ ისეთი დაპირისპირებული საზოგადოება, როგორც ეს ინტერნეტ სივრცეში ჩანს, როგორც ცდილობენ, რომ წარმოაჩინონ. იგივე მინახავს რეგიონების პროტესტებზეც და აქ ძალიან ცხადად ვიგრძენი, რომ ერთმანეთის გვერდში მდგომი ხალხი ვართ, რაც ძალას და იმედს მაძლევს”, — გვიზიარებს სალომე და იქვე ამატებს, რომ მისი და დათოს სოლიდარობის აქტი არ შეიძლება რაღაც განსაკუთრებულად ჩავთვალოთ, რადგან ეს უნდა იყოს ნორმა — “როგორ შეიძლება, უსამართლობას, ძალადობას, პირდაპირ ვთქვათ, სისასტიკეს მშვიდად უყურო. ყველაზე მშვიდობიანი ფორმა ამ დროს მხარდაჭერა, გაძლიერება, გამხნევებაა. ეს გვაძლიერებს”.
დათო სიმონიას თქმით, სოლიდარობის ამ ფორმით გამოხატვა წარსული პროტესტების გამოცდილებამაც განაპირობა — მისთვის ბევრად ეფექტურია ისეთი აქტები, რომლებიც მიმართულია არა ვინმეს დამარცხებისკენ, არამედ შენებისკენ; არა ვინმეს სიძულვილისკენ, არამედ ვიღაცაზე ზრუნვისკენ.
“გარემოსდაცვით პროტესტებშიც ამიტომ ვიყავი ხოლმე ჩართული და ახლაც, რასაც ვაკეთებ, მზრუნველობითი აქტი უფროა, ვიდრე პროტესტი. ეს ხომ რაიმე შედეგის მომტანი არ არის, ისედაც გამოუშვებდნენ ზვიადს ათი დღის გასვლის შემდეგ, ვიჯდებოდი აქ თუ — არა. მსგავსი აქტებით უბრალოდ შეგვიძლია, ერთმანეთს დავანახოთ, რომ არავინ არავის დატოვებს მარტო, დაუცველად, არ შევატოვებთ ერთმანეთს ამ ძალადობრივ სისტემას, ამასთან, ძალაუფლების მქონეს ვაჩვენებთ, რომ შედარებით ნაკლები რესურსი კი გვაქვს, მაგრამ სამაგიეროდ ერთმანეთი გვყავს და ეს ერთობა ისეთ ძლევამოსილ სახეს იღებს ბოლოს, რომ ძალაუფლება უბრალოდ უკან იხევს. ზრუნვის აქტები ერთმანეთისთვის უფრო არის, ვიდრე ვინმეს დასამარცხებლად, უბრალოდ, საბოლოოდ ეს ყველაფერი ფორმდება როგორც ვიღაცის დამარცხება, ვიღაცის უკან დახევა”.
და-ძმის მრავალწლიანი პროტესტი და “ოცნების” ავტორიტარული შემობრუნება
“ერთად ვართ ჩართული ყველგან, სხვადასხვა პროტესტში. ასაკშიც დიდი სხვაობა არ გვაქვს და ერთმანეთის მხარდაჭერა ღრმა ბავშვობიდან მოდის. ბედნიერი ვარ, რომ ღირებულებითი თანხვედრა გვაქვს. მყავს მეგობრები, რომელთა ოჯახებში აზრთა სხვადასხვაობა არსებობს და ამასთან გამკლავება მათთვის რთულია”, — გვეუბნება სალომე.
და-ძმა გვიყვება გარემოსდაცვით პროტესტებში მათი ჩართულობის შესახებ. ერთხმად აღნიშნავენ, რომ ნამოხვანის ჰესის, რაჭის ტყეებისა თუ ბალდის კანიონის ირგვლივ დაწყებულმა საპროტესტო მოძრაობებმა და ხელისუფლების პოზიციამ დაანახა, რამდენად გაიზარდა რეპრესიული მიდგომა, როგორ გამოჩნდა ჯერ კიდევ სხვადასხვა რეგიონში მიმდინარე პროტესტებისას, რომ “ოცნების” ავტორიტარულ სწრაფვებთან გვქონდა საქმე.
“როცა პირველად მთელი სიმძაფრით გავაცნობიერე, რომ ავტორიტარიზმისკენ მივდიოდით, რიონის ხეობის გადარჩენისთვის დაწყებული ბრძოლა იყო. იქ ორი რეგიონის — იმერეთისა და ლეჩხუმის მოსახლეობის დიდ ნაწილს ძალიან ცუდად მოექცნენ, როცა რეგიონის ბედი ისე გადაწყვიტეს, რომ იქ მცხოვრები ადამიანები და ამ რეგიონების გულშემატკივრები არ გააფრთხილეს. უფრო შანტაჟით, დაშინებით, კუთხესთან მიყენებით გააყიდვინეს ხალხს მიწები და მერე დააანონსეს პროექტი. მაშინ მივხვდი, რომ ხელისუფლებისთვის პრიორიტეტი ხალხი კი არა, ფინანსური სარგებელი და პირადი ინტერესები იყო.
მერე იყო ულამაზესი, სამოთხისეული სოფლის, შქმერის ამბები, რომლის ჭიათურიზაცია დააანონსეს. იქაც მალულად წავიდა პროცესი და ცხადი იყო, რომ ხალხის არჩეულმა მმართველმა გუნდმა ხალხს პირდაპირ ომი გამოუცხადა. მერე რაჭის ტყეებისთვის დაწყებულმა მოძრაობამ კი კარგად აჩვენა მთელი ის მანკიერება, რასაც ხალხისგან მალულად რესურსების გასხვისება ჰქვია. ახლა იგივე ხდება ბალდის კანიონთან დაკავშირებით. მოკლედ, გარემოსდაცვითმა პროტესტებმა დამანახა, რომ ადამიანი საქართველოში იწევდა უკანა პლანზე, მთავარ ღირებულებად კი დადგინდა საეჭვო ფული, კაპიტალი, ძალაუფლება და ერთეული ადამიანების ინტერესი”.
სალომეც იმას ამბობს, რომ იმთავითვე ხედავდნენ, როგორ ძლიერდებოდა “ოცნების” რეპრესიული მეთოდები და როგორ სხვისდებოდა საქართველოს ტერიტორიები რუსეთის მოქალაქე ან რუსეთთან დაკავშირებულ პირებზე.
“ძალიან რთულია, რას ეჭიდები სინამდვილეში, იცი? ხედავ, რომ კედელს ელაპარაკები, მუდმივად გაქვს შეგრძნება, რომ თითქოს ადამიანადაც აღარ გრძნობ თავს, რადგან არც გისმენენ, არც აინტერესებთ, შენ რას ფიქრობ. საუბარს, არგუმენტების გაზიარებას, დალაპარაკებას, ახსნას ვითხოვდით, მაგრამ შეხვედრებიდან, რომლებიც სხვადასხვა უწყების წარმომადგენლებთან გვქონია, კიდევ უფრო მეტი კითხვის ნიშნით ვბრუნდებოდით უკან, ვხვდებოდით, რომ საქმე იმაზე უფრო ცუდად იყო, ვიდრე წარმოგვედგინა. […] ჩემი აზრით, გვაქვს იმის ძალა, რესურსი და ენერგია, რომ გადავწონოთ ეს უბედურება”.
დათო კი ამბობს, რომ გარემოსდაცვითი პროტესტები ერთგვარი საფუძველი იყო იმ საყოველთაო პროტესტისთვის, რაც დღეს მიმდინარეობს — “სოლიდარობას, პროპაგანდის მანქანასთან გამკლავებას, პროტესტის ფორმებს ნელ-ნელა ვსწავლობთ. ეგ ბრძოლები, რაც აქამდე გავიარეთ, ზოგს შეიძლება უშედეგოდ მოეჩვენოს, მაგრამ ჩემი აზრით, ძალიან ღონიერი სარჩული და შესავალი იყო იმისთვის, რაც დღეს ხდება”.
რუსული კანონით დაწყებული მასშტაბური პროტესტი და ერთობა დაყოფის მცდელობის მიუხედავად
2023 წელს, მაშინ, როცა “ქართულმა ოცნებამ” რუსული კანონის მიღება დააანონსა, მასშტაბური პროტესტი დაიწყო, რომელმაც საქართველოს მოსახლეობის დიდი ნაწილი გააერთიანა. მალევე გაწვეულ კანონს, 2024 წელს, შემობრუნების შემდეგაც მოქალაქეების გაერთიანება მოჰყვა და არჩევნების შემდგომი იმედგაცრუებიდან მალევე, პროტესტმა კიდევ ერთხელ იფეთქა. ამჯერად იმიტომ, რომ “ქართულმა ოცნებამ” ევროინტეგრაციის პროცესი შეაჩერა. მას შემდეგ, უკვე ორი თვეა, პროტესტი არ ჩერდება, პოულობს სხვადასხვა ფორმას და ჯიუტად გრძელდება.
დათო სიმონია მიიჩნევს, რომ მიზეზი, რის გამოც რუსულ კანონთან დაკავშირებულმა პროტესტმა საყოველთაო სახე მიიღო, უკვე ყველამ გააცნობიერა და აშკარა გახდა, რომ ხელისუფლება ყველაფერს აკეთებდა, რათა მოშლილიყო გაერთიანების ბერკეტები, რასაც ხალხი ხელისუფლებას უპირისპირებდა.
“ოცნებამ” რა აღარ სცადა, კიდევ უფრო მძლავრად აამუშავა პროპაგანდის მანქანა, პროტესტის ჩაქრობა კი ხალხის დაყოფით უნდოდა. ამისთვის არაერთ ხერხს მიმართეს, აქციებიც პარტიულ შეკრებებად თუ “პრაიდად” გამოაცხადეს, თუმცა უშედეგოდ. სალომე გვეუბნება, რომ არცერთი პარტიის ამომრჩეველი არ არის და ყოველთვის კრიტიკული იყო ხელისუფლებების მიმართ. ცდილობს, კონსტრუქციულად, არგუმენტირებულად დაასაბუთოს კრიტიკული აზრი და არც ახლა ადარდებს, ვინმე იარლიყის მიწებებას თუ ეცდება.
“ვიღაცები დარდობენ, იქ თუ დავდგები, იარლიყს მიმაწებებენ, რომ ვინმეს მხარდამჭერი ვარო. მე მაგის არ მეშინა, სიმართლე რომ ვთქვა, რაც არ ვარ, იმ იარლიყს რანაირად მიმაწებებენ?! არ შეიძლება ძალაუფლების მქონე ჯგუფის მიმართ საზოგადოებას რაიმე სახის სენტიმენტები გააჩნდეს, რადგან ეგ იმთავითვე ნიშნავს, რომ შენი ლოიალურობით, სიჩუმით სარგებლობს ეს ძალაუფლების მქონე ხალხი და შემდეგ იწყებს რაღაცების კეთებას, რაც სრულიად არ არის ხალხის ინტერესში. ჩვენ არ გვაქვს იმის ფუფუნება, რომ ვიყოთ ჩუმად და არ გვაქვს იმის ფუფუნება, რომ დადებითად ვიყოთ განწყობილი.
უნდა ვსვამდეთ კითხვებს, ვითხოვდეთ გარკვეულ საკითხებზე პასუხებს და ვიყოთ მაქსიმალურად მობილიზებული, ჩვენი ინტერესის გატარებას ვითხოვდეთ. ჩვენ უნდა ვუთხრათ ხელისუფლებას, რომ ვქირაობთ იმისთვის, რომ გაატაროს ჩვენი ინტერესი. წარმოუდგენელია, იკვებებოდე ჩემი ფულით, სარგებლობდე პრივილეგიებით და თან ჩემი ხმა არ გესმოდეს, მეტიც, რეპრესიებს მიწყობდე და გინდოდეს, რომ მომკლა”, — ამბობს სალომე და ამატებს, რომ 700 ათასს აღემატება დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ დაბადებული სრულწლოვანი ადამიანების რიცხვი, რომლებმაც არც მონობა იციან რა არის, არც რუსეთის მიმართ აქვთ რაიმე სენტიმენტი; იციან, რა არის დამოუკიდებლობა და გარკვეულნი არიან დასავლურ ღირებულებებში; უმეტეს მათგანს თანასწორუფლებიანი სახელმწიფოს შექმნა სურს, რომელსაც ვერაფრით დაადუმებ, ვერ დაჩაგრავ და თუ ამას ცდილობ, არასწორი ხელისუფლება ხარ.
“ოცნება” ასეთ ფრაზას ამბობს, “თუ ჩვენ არ ვიქნებით, იქნება ომი”, კითხვა მაქვს ნეიტრალურ და დაბნეულ ადამიანებთან: ქართული ოცნება ვერ უზრუნველყოფს და ვერ გვიცავს მცოცავი ოკუპაციისგან, ლამის ყოველდღე იწევს ე.წ. საზღვარი; ქართული ოცნება ვერ უზრუნველყოფს და ვერ გვიცავს, რომ არ მოიტაცონ ქართველები — თამაზ გინტურის ეკლესიასთან მკვლელობაზე სიტყვაც ვერ თქვეს; ვერ უზრუნველყოფს იმას, რომ ყოველი მეექვსე ბავშვი არ შიმშილობდეს ქვეყანაში — ეს ოფიციალური სტატისტიკაა და არა ჩემი აზრი. ქვეყნის მოსახლეობის 34% სოციალურ დახმარებას ითხოვს.
“ოცნებამ” ვერ უზრუნველყო, რომ გადაერჩინა გელათი, ჩვენი იდენტობის უმთავრეს ძეგლს თავზე გვანგრევს და კიდევ რამდენი ჩამოვთვალო. ამიტომ, მაქვს მარტივი კითხვა — თუ ამ რაღაცებს ვერ უზრუნველყოფს ის ძალა, ის ხელისუფლება, რომელიც რაღაც გლობალურ ძალას ებრძვის, როგორ გვიცავს საერთოდ რამისგან? ის ამ ყველაფერს თუ ვერ აგვარებს, რისი მომგვარებელია სინამდვილეში? თუ ამ ყველაფერზე თვალს იბრმავებ, მაშინ გულწრფელად თქვი, რომ მხარე ხარ ან კონკრეტულ სარგებელს ელი ვიღაცისგან. ჭიპლარით ჰყავს ქართულ ოცნებას ხალხი გამობმული და ორ კაპიკს რომ გადაუგდებს, ეუბნება, თუ მე არ ვიქნები, მაგასაც დაკარგავო. იმას კი არ ეუბნება, რომ პირიქით, კარგად უნდა იცხოვროს, დოვლათი შექმნას, არა, ეუბნება, რომ უნდა იყოს გაყინულ მდგომარეობაში, პერსპექტივის გარეშე”, — სვამს კითხვას სალომე და მიმართავს მშობლების ნაწილსაც:
იმ მშობლებსაც მინდა ვუთხრა, აი, ყველაფერში რომ ერკვევიან, ჩინეთის, ირანის, რუსეთის და ამერიკის სტრატეგიებში, გეოპოლიტიკურ ამბებში, ამაში თუ ერკვევიან, საკუთარი შვილის სურვილებში როგორ ვერ ერკვევიან?! შვილების თაობა ხომ ამბობს, რომ არ შეეგუება უსამართლობას, ძალადობას, ნეპოტიზმს, კორუფციას, ხომ ვამბობთ, რომ ჯანსაღ საზოგადოებაში გვინდა ცხოვრება, სადაც ყველას ინტერესი გათვალისწინებული იქნება, თანასწორუფლებიანობა იარსებებს.
მხნეობა უწყვეტი პროტესტისთვის
ზვიადმა 22 იანვრის საღამოს დატოვა საპატიმრო, იზოლატორთან დახვდნენ მხარდამჭერები და მეგობრები, მათ შორის, დათო და სალომე. და-ძმამ ერთხმად გვითხრა, რომ მათი პროტესტი გრძელდება ყველა საშუალებით და რესურსით, რაც გააჩნიათ.
“ვაპირებ, იმას, რასაც აქამდე ვაპირებდი — წინააღმდეგობას”, — ამბობს დათო. სალომე კი აღნიშნავს — “სანამ ცოცხალი ვარ, ჩემი პროტესტი სულ გაგრძელდება, მაგრამ ახლა არც დასვენებას ვაპირებ, რადგან დაღლილიც არ ვარ”.
დათოს თქმით, მრავალწლიანმა საპროტესტო ჩართულობამ ასწავლა, როგორ უნდა გაწიოს წინააღმდეგობა დროში განგრძობითად ისე, რომ ძალა დაზოგოს, ამასთან, წარსულის მეხსიერების აღდგენით ცდილობს, წინ წაიწიოს.
“აქტიურად ვეცნობი ჩვენს წარსულს და ვცდილობ, აღვიდგინო მეხსიერება, რომელიც საბჭოთა რუსეთმა საგულდაგულოდ წაგვიშალა — ვგულისხმობ ქაქუცა ჩოლოყაშვილის ბრძოლას, მიხა ხელაშვილის ბრძოლას, მე-19 საუკუნის აჯანყებებს. ეგეც ხომ ერთგვარი გამოცდილებაა. მართალია ასი თუ ორასი წლის წინანდელი, მაგრამ გამოცდილება. შენ უკვე იცი, რომ შენს წინაპარს შეეძლო გამოზოგილად, მშვიდობიანად, თანმიმდევრულად ბრძოლა უზარმაზარი მონსტრების წინააღმდეგ, ეს ისტორიული გამოცდილება მეხმარება”, — ამბობს დათო.
ვეკითხებით, როგორ ფიქრობს, თანამედროვე აუდიტორიისთვის გაცოცხლებული ისტორიული გმირები თუ მითები, რომლებიც მის ხელში ახლებურ ფორმას იძენენ, რამდენად მისაღები შეიძლება იყოს ხელისუფლებისთვის, რომელიც ისტორიის გადაწერას ცდილობს.
“მახსოვს, როცა ეს სერია დავიწყე, შალვა რამიშვილი თავის ბიჭუნებთან ერთად განიხილავდა და დაასკვნეს, რომ ვიღაც იხდიდა ფულს და მაგიტომ ვაკეთებდი. ქართული ოცნება რასაც აკეთებს, არავითარ კავშირშია ისტორიასთან და ტრადიციებთან. მარტივად შეგვიძლია ამის გამოვლენა, აგერ ჯვრის მონასტერზე შეგვიძლია ავიდეთ და ვნახავთ დანგრევის პირას მისულ შენობას, რომლის კედლები გამოფიტულია, წინა კულტურის მინისტრი კი ხელს არ აწერდა ამ პრობლემის მოსაგვარებლად დაწყებულ პროექტს. უამრავი ასეთი კულტურის კერაა საფრთხეში. საფრთხეშია მეხსიერებაც, რადგან ვნახეთ, რომ განათლების პროგრამიდან ამოიღეს მე-19 საუკუნის აჯანყებები. ასე რომ, მე ჩემი ილუსტრაციებითა და კამპანიებით, ქართული ოცნება კი თავისი დავიწყების პოლიტიკით, კომუნისტების დროინდელი ტრადიციის გაგრძელებით და ისტორიისა და ქართველობის სტერილიზაციით ვერასდროს გავხდებით ერთმანეთისთვის მისაღები”.
სალომეს თქმით, დაღლის მომენტშიც ახსოვს, რომ პასუხისმგებლობა, როგორც თითოეულ მოქალაქეს, მასაც აკისრია; ვალდებულია იმ ბავშვებთანაც, რომლებიც იზოლატორთან დაბანაკებულებთან მიდიოდნენ და საკვები და წყალი მიჰქონდათ, რომ ატალახებული ქვეყანა არ დაუტოვოს. მისი თქმით, ავტორიტარიზმში კი გავიღვიძეთ, მაგრამ ამ სირთულემ სიკეთეც მოგვიტანა:
“ვიპოვეთ ერთმანეთი, გავიზარდეთ, მედეგები გავხდით, პროტესტმა ახალი ფორმები შეიძინა, ახალი იდეები იბადება. ეს შესაძლებლობა უნდა გამოვიყენოთ და მეტად შევკავშირდეთ, რადგან ხელისუფლება, რომელიც ძალადობაზე, პროპაგანდასა და ყველაფერ ცუდზეა დაფუძნებული, სამწუხაროდ, ამ ძალაუფლებას ადვილად არ დათმობს. ღრმად ვარ დარწმუნებული, რომ ქართველს არასდროს მიუღია ბატონი და არც აწი მიიღებს”.
დათო გვეუბნება, რომ მისთვის უმთავრესია აქ და ახლა ყოფნა, არა იმაზე ფიქრი, რა ხდება ჩინეთში ან რას იტყვის ტრამპი, არამედ ფიქრი მეგობრებზე და ბრძოლის სტრატეგიების მაგის მიხედვით დაგეგმვა, ვიდრე შორს, გაურკვეველ ადგილას ყოფნა და შფოთვა, რომ არ ვიცით, რა მოხდება. ბოლოს კი, როგორც პროტესტის ერთი მონაწილის სახელით, მკითხველს პირობას უტოვებს.