ავტორი: ნინო ურუშაძე
კერენს დიდი ხანია შორიდან ვიცნობ. როდესაც მივწერე და ვუთხარი, რომ მასთან ინტერვიუს ჩაწერას ვაპირებდი, დამთანხმდა, თუმცა მითხრა, რომ ვერ წარმოედგინა, რა შეიძლებოდა აქედან გამოსულიყო. ერთმანეთს ზუგდიდში შევხვდით — ქალაქში, სადაც ცხოვრობს. მისი პერსონა ჩემთვის ყოველთვის განსაკუთრებულად საინტერესო იყო, ჩვენი შეხვედრის შემდეგ კი შემიძლია ვთქვა, რომ ის არის ერთ-ერთი გამორჩეული რესპონდენტი, თავისი მრავალფეროვანი გამოცდილებებითა და იდენტობებით, ვისთანაც კი აქამდე მისაუბრია.
„მე ვარ კერენ ესებუა. 35 წლის. ქვიარ აქტივისტი და არტისტი“ — მეუბნება კერენი, როდესაც ვთხოვ, მითხრას, როგორ წარვადგინო.
დევნილობა
კერენი 1989 წლის მაისში სოხუმში დაიბადა. ამბობს, რომ ზღვასთან დაბადებამ დიდწილად განაპირობა მისი ხასიათიც. მშვიდობიანი წლების სოხუმი მის მეხსიერებაში არ არსებობს, ეს უფრო გვიანდელი, ტრავმული მოგონებებია, როდესაც 2-3 წლისას უკვე შეეძლო სხვადასხვა საბრძოლო იარაღის ხმები ერთმანეთისგან გაერჩია.
„ჩვენ გამოვედით ბოლოს. ხუთი დღით ადრე, სანამ სოხუმი დაეცემოდა. ჩემმა ოჯახმა აფხაზეთი ცალ-ცალკე დატოვა. ჯერ გამოვედით მე და ჩემი მშობლები. ბებია დარჩა — ძალიან არ უნდოდა სოხუმის დატოვება. რაღაც ეტაპზე თვლიდა, რომ შეეძლო დარჩენა, რადგანაც პოლონური ფესვები აქვს და ფიქრობდა, რომ არაფერი დაემართებოდა. თუმცა მოგვიანებით მასაც მოუწია გამოსვლა, რადგან სახლის გამო მოუხდა შეტაკება აფხაზ მეზობლებთან.
გამოვედით უკრაინული გემით, რომელზეც ათასობით ადამიანი იყო, მათ შორის, დაჭრილებიც. თავდაპირველად ფოთში მოვედით, სადაც ძალიან ბევრი ავტობუსი დაგვხვდა, რომლებითაც დევნილებს სხვადასხვა ქალაქებში ანაწილებდნენ, და როგორც სხვა ბევრმა ოჯახმა, რაღაც ეტაპზე ჩვენც დავკარგეთ ერთმანეთთან კავშირი. დევნილობის წლები ნაწილობრივ ქობულეთში გავატარე. ქობულეთი დაკომპლექტებული იყო ძალიან ბევრი დასახლებით. რომ შემოდიოდი, ჯერ იყო „ჩირაღდანი“, მერე „ქობულეთი“, ჩვენს დასახლებას „ჰორიზონტი“ ერქვა — ეს იყო ორი თექვსმეტსართულიანი შენობა. პრაქტიკულად, ყველა პანსიონატში დევნილები იყვნენ დასახლებულები“.
ერთი ომიდან მოვედით მშვიდობაში, საკუთარ ხალხთან. მაგრამ არ არსებობდა შერიგების ნუგეში, რომ, აი, მოვედით სადღაც, სადაც მიგვიღეს. […] დიდი ხანი ვეძებდი საკუთარ ადგილს ამ საზოგადოებაში და ძალიან დიდი ხანი მქონდა უცხოობის განცდა.
დევნილობისა და ომის ტრავმით დამძიმებული ადამიანების მდგომარეობას კიდევ უფრო ამძიმებდა ადგილობრივი მოსახლეობის არაკეთილგანწყობა. კერენი იხსენებს, რომ ამ რაოდენობით ჩამოსული ახალი ხალხის მიღება მათთვისაც ძალიან რთული აღმოჩნდა.
„ვიყავით ძალიან ტრავმირებულები. და ამ ტრავმას ემატებოდა ის, რომ განხეთქილება იქაც გაგრძელდა. ერთი ომიდან მოვედით მშვიდობაში, საკუთარ ხალხთან. მაგრამ არ არსებობდა შერიგების ნუგეში, რომ, აი, მოვედით სადღაც, სადაც მიგვიღეს. მახსოვს, სკოლაც გაგვიხსნა „წითელმა ჯვარმა“ მესამე სართულზე, სადაც ისევ იძულებით გადაადგილებული პირები მუშაობდნენ მასწავლებლებად და მხოლოდ იძულებით გადაადგილებული ბავშვები სწავლობდნენ, რომ არ ყოფილიყო საშიშროება შეტაკების, ბულინგის, მიუღებლობის. დიდი ხანი ვეძებდი საკუთარ ადგილს ამ საზოგადოებაში და ძალიან დიდი ხანი მქონდა უცხოობის განცდა.
ერთი მხრივ, რა თქმა უნდა, ვიტოვებ უფლებას, რომ ნაწყენი ვიყო, მაგრამ, მეორე მხრივ, ყველანი გაღარიბებულები ვიყავით, ერთნაირად გაღატაკებულები — აჭარლებიც, მეგრელებიც… ყველა კუთხე ერთნაირად გადიოდა სიღარიბეს, შიმშილს, უმუშევრობას, უშუქობას, უფულობას და, ცხადია, გაღიზიანებას იწვევდა ახალი ჯგუფის შემოდინება. საშიშროება ჩნდება კონკურენციის, იმის, რომ შენ რაღაც ნაკლები გექნება, რადგანაც აქ ამდენი ახალი ადამიანი დასახლდა. თან, მე მგონია, რომ ასევე შეიძლება ვიპოვოთ კვალი იმის, რომ ცოტათი ვერ გვპატიობდნენ სოხუმის მიტოვებას, მიუხედავად ყველაფრისა. სრული პასუხისმგებლობით შემიძლია ვთქვა, რომ 2008 წლამდე მესმოდა ეს დავა საზოგადოებაში, რომ ჩვენ წავედით და სოხუმი მივატოვეთ. ამ წარუმატებელი ომის სახეებად ვიქეცით, პირდაპირი სახე გავხდით ქართულ-აფხაზური კონფლიქტის და ახლა ჩვენ ვიყავით ამ რეგიონების მხრებზე, მათი საზიდი. რაც, ცხადია, არ არის სიმართლე“.
კერენი ფიქრობს, რომ არ შეიძლება ამ ორი მოვლენის სიმძიმე ერთმანეთს შევადაროთ, თუმცა როცა უყურებს პალესტინაში მიმდინარე ომსა და იქაურ ბავშვებს — როგორ გამოიყურებიან ისინი, როგორ აცვიათ — საკუთარი ბავშვობის გამოცდილებები ახსენდება. ამბობს, რომ ჰუმანიტარული დახმარებების ფერები და წარწერებიც კი ერთნაირია.
„მგონია, რომ უშუქობაში მცხოვრები ყველა ბავშვი, სიღარიბეში მცხოვრები ყველა ბავშვი გაქცევის ერთ-ერთ საშუალებად გართობას, კონცერტების გამართვას, ცეკვას ირჩევს, სადაც ართობს ყველა ზრდასრულს. ერთი მხრივ, ეს გართობა ძალიან ზედაპირულია და, მეორე მხრივ, როცა ვხედავთ, როგორ ნერვიულობენ ჩვენი მშობლები, როგორ ნერვიულობენ მეზობლები, როგორი დაძაბულები არიან, თითქოს უნებლიედ, სრულიად გულუბრყვილოდ ცდილობ, რომ მართო ეს განწყობა. რაღაცნაირად გამოუკეთო, იმიტომ, რომ იცი, შენთვისაც უფრო კომფორტული და კარგი გარემო იქნება, როცა ყველა დიდი შენ გარშემო, ოჯახის წევრი და მეზობელი, კარგად გრძნობს თავს“.
ძალიან დიდი ხანი მეგონა, რომ ხახვი, მარილი და ზეთი არის სალათა — ჩვეულებრივი საჭმელი. უღატაკესი, ურთულესი წლები იყო და, რა თქმა უნდა, ეს ახდენს ზეგავლენას ადამიანზე
ბავშვობას წიგნების კითხვაში, ცეკვაში, წერაში, სიმღერაში ატარებდა, ცურავდა ზღვაში. წერა ძალიან ადრე დაიწყო, თავიდან — პოეზიის, უფრო გვიან ასაკში კი ამან უფრო პროზაული სახე მიიღო. იხსენებს, რომ ობსესიურად იყო დაინტერესებული ალექსანდრე მაკედონელის ფიგურით, იკვლევდა მასთან დაკავშირებულ ფაქტებს და ფიქრობდა, რომ თუკი საკმარის ლიტერატურას წაიკითხავდა, შეეძლო მისი სიკვდილი გამოეძიებინა.
„ძალიან მომწონდა ეს ჩემი „ნერდი“ ბავშვობა, სადაც მუდმივად რაღაცას ვკითხულობდი, ვიწერდი, ვწერდი და ვსწავლობდი. ახლაც ვწერ. ადრე თუ ვწერდი პოეზიას, ლექსებს, ახლა უფრო ხშირად უკვე მუსიკისთვის ვწერ“.
მიუხედავად სირთულეებისა, ამბობს, რომ „ჰორიზონტი“ მისთვის მაინც არის იმ სასიამოვნო მოგონების მატარებელი, თუ როგორ ედგნენ დევნილები ერთმანეთს გვერდში და როგორ იყოფდნენ ყველაფერს, რაც ჰქონდათ. ეს დარჩა მაგალითად, თუ როგორ შეიძლება, ხალხმა, რომელმაც ყველაფერი დაკარგა, ერთმანეთზე ზრუნვით გადალახოს ყველაზე მძიმე და რთული წლები, და ამავე დროს, ძალიან უყვარდეთ და პატივს სცემდნენ ერთმანეთს.
„მახსოვს, რომ „ბანკებიდან“ ვსვამდით ჩაის. ძალიან დიდი ხანი მეგონა, რომ ხახვი, მარილი და ზეთი არის სალათა — ჩვეულებრივი საჭმელი. უღატაკესი, ურთულესი წლები იყო და, რა თქმა უნდა, ეს ახდენს ზეგავლენას ადამიანზე. ჩემს შემთხვევაში, მე მაინც მიმაჩნია, რომ კარგი ზეგავლენა აქვს, იმიტომ, რომ ძალიან დიდი ამტანობა მაქვს ყველაფრის მიმართ და მგონია, რომ ეს შემდეგ ძალიან ხშირად მეხმარებოდა“.
კონფლიქტის გააზრება
დევნილობის პირველი წლები სოხუმში დაბრუნების გაუნელებელ სურვილსა და პრინციპულ პოლიტიკურ პოზიციაში გაატარა — იქ მხოლოდ მაშინ ჩავიდოდა, როცა რუსები გავიდოდნენ და დევნილი მოსახლეობა სახლში დაბრუნდებოდა. სხვანაირად აფხაზეთში დაბრუნება მისთვის წარმოუდგენელი იყო. თუმცა, წლების განმავლობაში მის აზროვნებასა და ცხოვრებაში ამ კონფლიქტის კომპლექსურობის აღქმა შემოდიოდა.
„ჩვენთვის, ქართველებისთვის, აფხაზები არიან ძალიან აბსტრაქტულები. ძალიან ბუნდოვანი წარმოდგენა გაგვაჩნია მათზე მხოლოდ იმ ნარატივებიდან გამომდინარე, რომლებიც ოჯახისგან ან პოლიტიკური ელიტისგან გვსმენია. ქართულ-აფხაზური დიალოგის პროცესში მრავალწლიანმა მონაწილეობამ ამ კონფლიქტის აღქმა მთელი თავისი კომპლექსურობით მასწავლა, ახლა ბევრად უკეთ ვიცი, რა უნდა ხალხს აფხაზეთში და რისი ეშინიათ ამავე დროს. გავიაზრე, რომ ამ ომმა ყველა აფხაზი ოჯახი დააზარალა, ყველა ოჯახშია მსხვერპლი, მათ ნაწილსაც ზუსტად ჩვენსავით მოუწია დევნილობა.
ჩემს ოჯახს მოუწია სანაპიროს გავლით სოხუმიდან ფეხით გასვლა, სკოლაში მერხზე ძილი და გემის რამდენიმედღიანი ლოდინი, რა დროსაც შეგვიფარა აფხაზმა ქალმა (ამბობდნენ სხვა ქართველებსაც დახმარებიაო). ბებიაჩემსაც ერთი აფხაზი ებრძოდა, რადგანაც სახლი უნდოდა, მეორე აფხაზმა კი სიკვდილს გადაარჩინა. ნელ-ნელა ვხვდებოდი, რომ არ შეიძლება ერთი ჭრილიდან შევხედოთ და ვუყუროთ მხოლოდ საკუთარი თვითვიქტიმიზაციისა და დანაკარგის ხარჯზე, ვუყუროთ მხოლოდ ერთი პერსპექტივით, სადაც მარტო ჩვენ ვართ დევნილები და მსხვერპლი ამ ომის“.
მისი აზრით, ქართულ-აფხაზური კონფლიქტის მოგვარების ერთადერთი გზა სრულფასოვანი დიალოგი და საზოგადოებაში დისკუსიის დაწყებაა იმაზე, თუ როგორ უნდა მოხდეს შერიგება. „ქართული ოცნების“ მხრიდან აფხაზეთის საკითხის დღის წესრიგში შემოტანის მცდელობასა და აფხაზეთთან შერიგების შესახებ მინიშნებებს კი წინასაარჩევნო სიმულაციად აფასებს.
„2008 წლის შემდეგ აღარავინ გვპირდებოდა აფხაზეთში ახალი წლის გატარებას და ახლა თავიდან შემოვიდა ეს ნარატივი. რომც წარმოვიდგინოთ, რომ „ქართული ოცნების“ რეჟიმი მორიგდეს რუსეთთან, პუტინის რეჟიმთან, რომელსაც ანკესზე აქვს აფხაზეთი წამოცმული, რომლითაც მუდმივად გვეთამაშება და სადაც გაიქნევს, იქ ვიხედებით, და მოხდეს ამ შერიგების სიმულაცია, ეს არის საფრთხე იმისა, რომ ისევ მოხდება სახალხო შეტაკება, რადგან არ გვაქვს არანაირი მზაობა ამ შერიგების“.
მუსიკა
მიუხედავად ძალიან დიდი სიყვარულისა მუსიკის, სიმღერისა და ცეკვის მიმართ, ცხოვრების გარკვეულ ეტაპზე მიიჩნია, რომ არ იყო საჭირო ამ მიმართულებით წასვლა. მუსიკაში მოულოდნელად აღმოჩნდა 2015 წელს, როდესაც მექსიკელმა კომპოზიტორმა აღმოაჩინა მისი ლექსი, რომელიც ინგლისურად იყო თარგმნილი და ფეისბუქზე ნახა ვიდეო, რომელშიც კერენი მეგობრებთან ერთად მღეროდა.
„მთხოვა, თუ შეგიძლია, კომპოზიციას გამოგიგზავნი და ტექსტი დაწერეო. ეს იყო პირველი მცდელობა ლექსის დაწერის უშუალოდ მუსიკისთვის. შემდეგ უკვე მთხოვა, იქნებ გემღერაო. ესეც ახალი გამოცდილება იყო. ასე დაიწყო მუსიკაში ჩემი შესვლა. ეს პროექტი საკმაოდ ცნობილი გახდა იმ ვიწრო წრეებში, სადაც ამ მუსიკას უსმენენ და უყვართ. შესაბამისად, სხვადასხვა დროს სხვადასხვა ხალხი მიკავშირდებოდა — „შენი ხმა გვინდა, შენი ტექსტი გვინდა…“ — და ძალიან ნელა, სხვადასხვა კომპოზიტორთან, სხვადასხვა ქვეყანაში დაიწყო რამდენიმე პროექტი“.
„სადაც ვცხოვრობ, იმ პატარა ბინაში არ მაქვს სტუდია, არ არის მიკროფონი, არც ვიდეოაპარატურა. ამ ყველაფერს ვიწერ ძალიან კუსტარულად აბაზანაში. ტელეფონზე ვიწერ ხმას, მერე ვიღებ ამ ტელეფონს და მივდივარ გადასაღებად. წლების განმავლობაში ხდებოდა ამის მოხელთება — როგორ უნდა „დავაედითო“, რა ეფექტები გამოვიყენო, როგორ გამოვიდეს ყველაფერი კარგად. შეიძლება ეტყობოდეს, რომ ტელეფონით გადაღებული და დაბალბიუჯეტურია, მაგრამ საკუთარ იდეას ატარებდეს და არ ხდებოდეს ამ იდეის დევალვაცია. მგონია, რომ ეს ყველაფერი საკმაოდ კარგ ეტაპზეა ახლა.
ჩარჩოები ჯერ კიდე არსებობს, მაგრამ ეს ჩარჩოებიც ძალიან საინტერესოა. ამ ჩარჩოებში მოძრაობა და ახალი გზების პოვნა ხდის ამ მუსიკას ბევრად უფრო ექსპერიმენტულს, ვიდრე იმ შემთხვევაში, თუ იქნებოდა ყველაფერი ძალიან ხელმისაწვდომი და მარტივი. შეიძლება უფრო ზედაპირული ყოფილიყო, იმიტომ, რომ სიმარტივე ხშირად გვანებივრებს. ეს ჩარჩოები კი კარგი გაწვრთნაა და მომწონს“.
ქვიარობა და ქამინგაუთი
ლგბტქ სპექტრში საკუთარი თავი გვიან ჩასვა. გვიან მოვიდა იმის გააზრებაც, რომ იმ ქალებით აღფრთოვანება, რომლებიც მის გარშემო იყვნენ, არ იყო უბრალოდ იმის სურვილი, რომ მათ დამსგავსებოდა.
„ეს არ არის უბრალოდ სექსუალური ორიენტაცია ან იდენტობის ნაწილი. მთელი ამ მარგინალური გამოცდილებით, აქ ვპოულობ ადგილს. როგორც მინდა ვიცხოვრო, ეს არ ეტევა ჰეტერონორმატიულ წესრიგში, რომელიც ჩვენს ქვეყანაშია დამყარებული. ძალიან რთულიც არ არის ქართველი ქალისთვის, რომ საკუთარი თავი რაღაც ეტაპზე აღიქვას ქვიარ ფემინისტ ქალად. გააჩნია, აქ როგორ გვესმის ქვიარი — აუცილებლად გვინდა თუ არა, რომ ეს აღვიქვათ მხოლოდ სექსუალური ორიენტაციის მხრივ. ჩემთვის უფრო ფართო გაგება აქვს და [ქვიარი] ყველა ადამიანია, რომლის გამოცდილებაც ვერასდროს დაემთხვევა უმრავლესობის გამოცდილებას“.
კერენის თქმით, პოლიტიკამ არ უნდა გვიკარნახოს, რა იდენტობის მატარებლები ვართ და რა ფორმის ურთიერთობებით ვუკავშირდებით ერთმანეთს. ჰეტერონორმატიული ურთიერთობები/ოჯახები, ადამიანები ნებისმიერი პოლიტიკური რეჟიმისთვის ფუნდამენტს წარმოადგენენ, ამიტომ ჩემთვის პირადად გზა საკუთარი რწმენებისა და წარმოდგენების დეკონსტრუქციასა და დეკოლონიზაციაზე გადისო.
იხილეთ აგრეთვე ჩვენი სტატია რას ნიშნავს ჰეტერონორმატიულობა — მაგალითები და საზიანო მხარეები
„მინდა, საზოგადოებისთვის სრულიად მისაღები გახდეს, რომ მე არ მინდა დედობა, არ მინდა ჰეტერონორმატიული ოჯახის შექმნა. ჩემი განსასაზღვრი იყოს, როგორი სახის ოჯახი მექნება. ძალიან მნიშვნელოვანია ყოველი ჩვენგანისთვის, რომ პოლიტიკური დღის წესრიგი არ ერეოდეს ჩვენს ცხოვრებაში და არ გვკარნახობდეს, როგორ ვიცხოვროთ. ამით იკვებება სახელმწიფო შემდგომ ეტაპებზე, ამით იკვებებიან ჰეტერონორმატიული ოჯახები და პირდაპირ ქმნიან ბაზას შემდეგ უკვე იმ წყობისთვის, რომელიც უფრო მარტივად სამართავია ნებისმიერი რეჟიმისთვის. ჩემთვის ეს მიუღებელია“.
არასდროს არავისთვის დაუმალავს სიმართლე საკუთარი თავის შესახებ და ქამინგაუთის გამოცდილება იმ ფორმით, რა ფორმასაც ეს პროცესი შეიძლება გულისხმობდეს, არ ჰქონია. ამბობს, რომ ქვიარობა ისაა, რისიც არ რცხვენია, რითაც ამაყობს და, შესაბამისად, ყველგან ამაყად შეეძლო ამის შესახებ ეთქვა.
იხილეთ აგრეთვე ჩვენი სტატია საკუთარ იდენტობაზე ღიად საუბარი — ვარ თუ არა მზად „ქამინგაუთისთვის“?
„ჩემთვის არ ყოფილა ეტაპი, რომ მოდი, ახლა მე ეს გავიაზრე, ჩამოვჯდები და ყველას ვეტყვი. თუკი ვეხებოდით ამ საკითხს, არავისთან ვმალავდი, ვინც არ უნდა ყოფილიყო — თანასოფლელი, თანაკურსელი, თანაქალაქელი, თანამშრომელი. არც არავის გაჰკვირვებია, არც აგრესიით ხვდებოდნენ. იმიტომ კი არა, რომ ასეთი მისაღები ვიყავი, პირიქით — იმიტომ, რომ „ჩემნაირი“ ადამიანი, რა თქმა უნდა, ამას იტყოდა. ოღონდ ეს არ უნდა გავიგოთ ისე, რომ ტაშით მხვდებოდნენ. დაახლოებით იმას ჰგავს, ჩუმად რომ გადაყლაპავს ადამიანი რაღაც პატარა ბურთულას და აღარაფერს გეუბნება. ცოტათი უხარია კიდეც, რომ ეს შენი „მარგინალური“ სურათი მისთვის შეივსო. თუკი საუბარი ამას ეხებოდა, ჩემი პოზიცია იყო ყოველთვის ძალიან მკაფიო და პრინციპული. უკან არ ვიხევდი ხოლმე და ხალხს აღარც უჩნდებოდა დამატებითი კითხვები“.
ზუგდიდი
როგორც ყველა ქვიარისთვის საქართველოში, არც კერენისთვისაა მარტივი ისეთ პატარა და ტრადიციულ ქალაქში ცხოვრება, როგორიც ზუგდიდია. მეტიც, ეს გამოცდილება შეიძლება მტკივნეულიც იყოს, თუმცა ცდილობს, ნაკლებად ისაუბროს იმ უსიამოვნო მოგონებების შესახებ, რომლებიც ზუგდიდში მისი გაზრდისა და ჩამოყალიბების ეტაპებს უკავშირდება.
„რაღაც ეტაპზე არსებობს დევნა, მიუღებლობა, ძალიან ბევრი ჭორი, ეს შეიძლება გახდეს ამავე დროს ძალიან უკონტროლო და დამაზიანებელი. ძალიან კარგი ოჯახი მყავს, რომელიც მასწავლიდა მუდმივად, რომ არ არის საჭირო ამაზე ფიქსაცია და შენ შენი საქმე უნდა აკეთო, მაგრამ გაზიანებს იმ მხრივ, რომ შენ მიმართ აღქმას ცვლიან ადამიანები და მუდმივად ქმნიან შენ გარშემო სხვადასხვანაირ ნარატივს, სადაც იკარგება შენი სახე, საქმეც, ადამიანობაც და, ზოგადად, გაკარგვინებენ რაღაც ძალიან ჰუმანურს“.
კერენის თქმით, ნაციონალური მოძრაობის პერიოდში გამოუვლია პოლიციური დევნაც, მიუხედავად იმისა, რომ 16-17 წლის ასაკში ახალგაზრდულ ორგანიზაციაშიც იყო, როგორც ბევრი სხვა იძულებით გადაადგილებული ადამიანი.
აფხაზეთის შემდეგ, რუსული აგრესიის ნახვა ამჯერად ზუგდიდში მოუწია. ყველაზე მკაფიო და მძიმე მოგონება, რომელიც ზუგდიდთან აკავშირებს, 2008 წლის აგვისტოს ომია, როდესაც 19 წლის იყო. გაქცეული მოსახლეობა, რუსული სამხედრო ტექნიკისა და ჯარისგან გამოწვეული საცობები ქუჩებში…
„იმდენად მივეჩვიეთ რუსული ჯარის გარეშე ცხოვრებას საქართველოში, ყველას კოლექტიურად მიგვავიწყდა, 2007 წლამდე ძალიან ბევრ პუნქტში რომ ჯერ კიდევ იდგა რუსული „სამშვიდობო“ მისია საქართველოში, თუნდაც ზუგდიდის შემოსასვლელში. ახლაც, აი, იმ დიდ ბოძებზე, თუკი მივუახლოვდებით და ვნახავთ, შემორჩენილია რუსი ჯარისკაცების მიერ დატოვებული წარწერები, მათი ქვედანაყოფების ცვლასთან დაკავშირებული წლები.
2008 წლის აგვისტოს ომის დროს, ახალგაზრდებიდან მხოლოდ მე და ჩემი მეგობარი ვიყავით დარჩენილი ქალაქში, რაღაც ეტაპზე, ამ ბრაზის ხარჯზე, გადავუკეტეთ კიდეც გზა რუსეთის ჯარს ქალაქის საკრებულოსთან. ჩემგან ოცდაათ სანტიმეტრში გაჩერდნენ, პატარა პროკლამაციები ჩავუყარეთ, სადაც რუსული ჯარის წინააღმდეგ რამდენიმე წინადადება ეწერა. როცა ამათ ჩაიარეს, უკან ადგილობრივი მთავრობა მოჰყვებოდა, რომელმაც თითი დაგვიქნია, ამას როგორ ბედავთ და რას აკეთებთო. და ეს შეტაკება მხოლოდ რუსულ ჯართან არ მომხდარა მაშინ, მოხდა ადგილობრივ მთავრობასთანაც, რომელიც, ახლა მესმის ნაწილობრივ, რომ ჩვენს დაცვას ცდილობდა, თუმცა ჩემთვის მაშინ ეს ისე იყო აღქმული, თითქოს მათ უკან რომ მოდიოდნენ, თან აკონტროლებდნენ და თან მფარველობდნენ კიდეც. ეს ყველაფერი შემდეგ ძალიან დიდ კონფლიქტში გადაიზარდა. ეს დამუნათება ვერ მივიღე და ვერ ვაპატიე“.
„რეგიონის ხმა უნდა ისმოდეს“
ზუგდიდში დარჩენა, რაც გარკვეულ ჩარჩოებშიც აქცევს, მისი არჩევანია. ამას, პოლიტიკური ნაწილის გარდა, მისი ხასიათიც განაპირობებს. ამბობს, რომ საქართველოში ყველაფერი ცენტრში ხდება, რაც კერენისთვის ძალიან დამღლელია — რაც უფრო შორს ცხოვრობს ნებისმიერი ურბანული წერტილიდან, თავს უფრო მშვიდად გრძნობს.
„ველოდები იმ დროს, როცა შევძლებ, გადავსახლდე სადმე მთებისკენ, უფრო მაღლა, ვთქვათ, სვანეთისკენ, და ვიქონიებ პატარა სახლს, სადაც ძალიან მშვიდად ვიქნები მარტო. რაღაც დროს ჩავალ სადმე ურბანულ ნაწილში, ცოტა ხნით ვნახავ ადამიანებს, რომლებიც ძალიან მიყვარს. მექნება კონცერტი და მერე ისევ შემეძლება, დავბრუნდე ჩემს პატარა წერტილში, სადაც მექნება სრული კონტროლი საკუთარ ტერიტორიაზე, საკუთარ პირად სივრცეზე. მღლის დიდი დოზით ხალხთან კომუნიკაცია, დიდხნიანი პაუზები მჭირდება, რომ მოვსულიერდე და მოვყოჩაღდე, მიუხედავად იმისა, რომ კომუნიკაციის პრობლემა არ მაქვს. დუმილი მჭირდება იმისთვის, რომ დავისვენო. და ეს მარტოობა არის ხასიათიდან გამომდინარე არჩევანი“.
როდესაც თბილისში რუსულ კანონთან დაკავშირებული აქციები დაიწყო, ამ აქციებში ბევრი მისი მეგობარი მონაწილეობდა, რომლებსაც ფიზიკურად უსწორდებოდნენ. კერენმაც იყიდა ნიღბები და საჭირო აღჭურვილობა, თბილისში რომ წამოსულიყო და მეგობრებთან ერთად მდგარიყო პარლამენტთან.
ქვიარებით მუდმივად აშინებდნენ ადამიანებს, რომ თუკი ახლა არ დავიცავთ ქართველობას, აუცილებლად ყველა გახდება გეი და ლესბოსელი, ყველა გაირყვნება, ქართველობას დავკარგავთ… ეს დაშინება მუდმივად ხდებოდა იმისთვის, რომ ხალხს აღარ ეფიქრა იმ მრავალ პრობლემაზე, რომელიც ყველას გვაერთიანებს.
„მერე საკუთარ თავთან ცოტა გულახდილი დიალოგი მქონდა და ეს გულახდილი დიალოგი დასრულდა იმით, რომ ზუგდიდში დავრჩი. პოლიტიკურ ნაწილში აუცილებლად და მნიშვნელოვნად მიმაჩნია, რომ რეგიონის ხმები ისმოდეს, მით უმეტეს, ახლა. კი, ბატონო, ჩვენ მივეჩვიეთ ამ კულტურას, რომ პარლამენტთან თუ საკმარისი გამძლეობით, საკმარის დროს ვიდგებით, რაღაც შეიცვლება, მაგრამ მე ვთვლი, რომ ახლა ზუსტად ის დროა საქართველოში, როცა ყველა რეგიონში უნდა გამოვიდეს ხალხი და ვეღარავინ მოგვატყუოს, რომ თბილისში გამოსული სამასი ათასი ადამიანი სამ მილიონ-ნახევარი ქართველის აზრს არ ასახავს. რეგიონებმა უნდა ილაპარაკონ საკუთარ პრობლემებზე. რეგიონში ძალიან ბევრი სოციალური პროტესტია და ამ ყველაფერმა სახალხო პროტესტის ფორმა უნდა მიიღოს.
რეგიონებში საერთოდ არ ისმის ქვიარების ხმა. ჩამოყალიბდა წარმოდგენა, თითქოს ეს თემი მხოლოდ თბილისში არსებობს და ყველას ავიწყდება, რომ ყველგან ვართ, ყველგან ცხოვრობენ ქვიარ ადამიანები და ყველგან ერთნაირად გვიჭირს ცხოვრება, როგორც სხვა ადამიანებს. განსხვავებებით მანიპულირება ნებისმიერ რეჟიმს უყვარს, მაგრამ აქ განსხვავება არ არსებობს. ამ გაჭირვებასთან ერთად პირდაპირ დაგვიანონსეს ქვიარ ადამიანების დევნა, ფაშისტური კანონია მიღებული ჩვენ წინააღმდეგ. კი, მტკივა და ვნერვიულობ თბილისში მეგობრებზე, მაგრამ გადავწყვიტე, რომ თუნდაც ძალიან პატარა ქვიარ დროშით, მირჩევნია, რამდენი ხანიც მეყოფა გამძლეობა, ვიდგე რეგიონში“.
იმ პერიოდში, როდესაც მმართველი გუნდი საქართველოს რეგიონებში ჩადიოდა და საჯარო განხილვებს აწყობდა სიძულვილის კანონის შესახებ, კერენმა სოციალურ ქსელში გაავრცელა ვიდეო, რომელიც მის ერთგვარ პერფორმანს-პროტესტს ასახავს ამ მოვლენების წინააღმდეგ.
არასდროს დამავიწყდება ამ ადამიანის დამოკიდებულება — მიუხედავად ამ ჩემი დროშისა, მიუხედავად ამ ჩემი განცხადებისა, რომ პაპუაშვილთან შესახვედრად მივდიოდი, როცა ამ ბაბუამ ნახა, რომ კომბინატის ტერიტორიაზე ყველგან იდგა სამხედრო პოლიცია, პატრული და ძალიან ბევრი მანქანა, მითხრა, დავრჩები, დაგელოდები და შენ შედიო. ეს მოგონება ჩემთვის არის საოცარი — სადღაც შეეშინდა, რომ ერთი გოგო მოვედი პაპუაშვილთან შეხვედრაზე ამ დროშით და რაღაც დამემართებოდა. ყოველთვის უნდა გვახსოვდეს, რომ ქვიარ ადამიანების წინააღმდეგ მომართული ნებისმიერი სახის აგრესია ინსტრუმენტია მთავრობის ხელში. ამ სახით ის არ არსებობს უბრალო ადამიანებში“.
იხსენებს, აბსოლუტური მზაობა მქონდა იმის, რომ ამ რაოდენობის ადამიანებთან პირისპირ შეხვედრა შეიძლება ძალადობრივი და აგრესიული ყოფილიყოო.
„ყველა, ვინც გამოდიოდა, პირდაპირ თვალებში და სახეში მიყურებდა. […] ჩემთვის მნიშვნელოვანი იყო იმის ჩვენება, რომ მე ერთსაც შემეძლო ამ ადამიანების წინააღმდეგ დგომა. მაგალითიც მინდოდა მეჩვენებინა. არ ვამბობ, რომ ყველა ასე უნდა მოექცეს, მაგრამ მინდოდა, ენახათ, რომ ყოველთვის მექნება იმის ძალა, პირისპირ შევხვდე ამ ხალხს ყოველგვარი აგრესიის გარეშე, სალაპარაკოდ მზადყოფნაც გამაჩნია და საკმარისი უნარებიც, რომ გავუძლო მათგან მომავალ წნეხს, დაცინვასა და აგრესიას“.
შანტაჟი, რომელსაც სახელმწიფო გვიწყობს
კერენი ამბობს, რომ „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებას არ გააჩნია არანაირი სოციალური პროექტი ქვეყანაში ადამიანების ცხოვრების ხარისხის გასაუმჯობესებლად. ამის გადასაფარად კი იდეოლოგიურ პაკეტს გვთავაზობს და მუდმივად მანიპულირებს ომის შიშით, რაც ისეთ ქვეყანაში, როგორიც საქართველოა, რომელსაც ჰყავს ძალიან ბევრი იძულებით გადაადგილებული პირი, ომის ვეტერანი და, ზოგადად, საზოგადოებას გააჩნია ომის ტრავმა, ადამიანებში გაძლიერებულ შფოთვასა და შიშს იწვევს.
„ჩვენ გვაქვს პრობლემა განათლებაში, ჯანდაცვაში, ფასების ზრდა… არ არსებობს ჩვენს ცხოვრებაში არცერთი სივრცე, სადაც კრედიტით არ ვცხოვრობთ. ყველანი ერთნაირად ვიღებთ კრედიტებს განათლებისთვის, ქორწილისთვის, დაკრძალვისთვის, ექიმთან მისვლისთვის, წამლების საყიდლად, ტექნიკისთვის, რემონტისთვის… აბსოლუტურად ყველა ჩვენი გამოცდილება, ჩვენი ცხოვრება ამ ქვეყანაში, დაკავშირებულია ბანკიდან კრედიტის აღებასთან. ამ ყველაფრის ფონზე, აბსოლუტურად დაუძლურებული და პოლიტიკურად ძალადაკარგული „ქართული ოცნება“, რომელმაც იცის, რომ სხვას ვერაფერს შემოგვთავაზებს, გვეუბნება, რომ შენ კი გშია და გწყურია, მაგრამ, მოდი, შეხედე, სინამდვილეში აქ ქართველობისა და სარწმუნოების საკითხი დგას და ჩვენ ამას მოვაგვარებთ“.
კერენი საუბრობს სოციალურ პროტესტებზე, შუქრუთზე, ჭიათურაზე, ბალდაზე, მუშების გაფიცვებზე და იმედს იტოვებს, რომ გამოჩნდება პოლიტიკური ძალა, რომელიც ხალხს დაეხმარება სოციალური პრობლემების გაჟღერებასა და მოგვარებაში.
“მთავრობამ უნდა იმუშაოს ჩვენთვის. სადღაც უნდა გავიაზროთ, რომ არჩევნებში არ იგებს რომელიმე პოლიტიკური ძალა — ერთადერთი მოგებული უნდა დარჩეს ქართველი ხალხი, მეტი არავინ. და ზუსტად ეს არის 26 ოქტომბრის არჩევნები“.
ამბობს, რომ ხელისუფლებამ ადამიანების კატეგორიზაცია მოახდინა — ვიღაც „კოლექტიური ნაცმოძრაობაა“, ვიღაც „აგენტი“ და შემდეგ ჯგუფში ქვიარები მოხვდნენ.
მინდა, ხალხმა გაიგოს, რომ ჩვენ [ქვიარებს] მათსავით გვშია, მათსავით ვცხოვრობთ ამ ქვეყანაში. თუკი გამოვდივართ ქუჩაში და ვაპროტესტებთ ახლა, ვაპროტესტებთ იმიტომ, რომ გვიდგას საფრთხე განადგურების, სისხლის სამართლის პასუხისგებაში ჩვენი მეგობრების ან ჩვენი მიცემის, გასამართლების, ციხეში მოხვედრის, ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების და, შესაბამისად, ჩვენ ვერ გავჩუმდებით.
„[ჰომოფობიური კანონით] პირდაპირ ადგება საფრთხე ქვიარ თემს, ყველა ქვიარ ადამიანს, რომელიც ცხოვრობს და თავს გამოხატავს ამ ქვეყანაში. ესაა ფიზიკური საფრთხე, სიცოცხლის საფრთხე, დაჭერის საფრთხე… საფრთხე ადგებათ ქალებს, რომლებიც პოლიტიკურ დღის წესრიგში ვეღარ ისარგებლებენ პოლიტიკური ძალით, ვეღარ იქნებიან პარლამენტში იმიტომ, რომ თურმე პოზიტიური დისკრიმინაცია ყოფილა საქართველოსნაირ ქვეყანაში ქალებისთვის კვოტა. ეს ქალები ვეღარ და აღარ გააჟღერებენ ჩვენს პრობლემებს. ეს არის უზარმაზარი საფრთხე და საშიშროება. და იმედი მაქვს, რომ არ ჩამოყალიბდება საქართველო ამ ფაშისტურ, მონოთეისტურ, ერთპარტიულ ქვეყნად, სადაც ყველას სჯიან, ვინც ბედავს, არ დაემორჩილოს სახელმწიფო შანტაჟს“.
„ვერ გავჩუმდებით“
მისთვის სრულიად გასაგებია ის შიშები, რომლებიც ქვიარების მიმართ არსებობს რეგიონებში და ამბობს, რომ ეს იმ მუდმივი ინსტრუმენტალიზაციის შედეგია, რომლითაც ყოველთვის ხდებოდა მოსახლეობის დაშინება — დაშინება ქვიარ თემით.
„ეს ყველაფერი ძალიან კარგად მესმის. არ ვარ ადამიანი, რომელიც ჩერდება, გაკვირვების პოზიციაში დგას და ფიქრობს — რანაირად?! ჩვენ არ ვართ მხარეები და არ ვდგავართ ერთმანეთის წინააღმდეგ. ჩვენით მუდმივად აშინებდნენ ადამიანებს, რომ თუკი ახლა არ დავიცავთ ქართველობას, აუცილებლად ყველა გახდება გეი და ლესბოსელი, ყველა გაირყვნება, ქართველობას დავკარგავთ… ეს დაშინება მუდმივად ხდებოდა იმისთვის, რომ ხალხს აღარ ეფიქრა იმ მრავალ პრობლემაზე, რომელიც ყველას გვაერთიანებს, ერთად არ ვყოფილიყავით, არ მომხდარიყო ჩვენი კონსოლიდაცია პოლიტიკური ძალების წინააღმდეგ.
ძალიან მინდა, შედგეს ჩვენი დიალოგი და მოვახერხოთ ახსნა ადამიანებისთვის, რომ ჩვენ არ წარმოვადგენთ საფრთხეს, რომ ჩვენ მართლა ერთად ვართ ამ ბრძოლაში, და უნდა გავიაზროთ, რომ პირველი საშიშროება, რაც ახლა გვიდგას, ეს არის საქართველოს არსებობის საშიშროება. ეს არ არის ქართველობის დაკარგვის საშიშროება, ეს სახელმწიფოს — საქართველოს — დაკარგვის საშიშროებაა. რუსეთის ჯარის ისევ საქართველოში დაბრუნების საშიშროებაა, ოღონდ ისე არა, როგორც ამას „ქართული ოცნება“ გვეუბნება. უნდა ვიფიქროთ საშიშროებაზე, რომელსაც წარმოადგენს მმართველი გუნდი, რომელიც გვატყუებს და მივყავართ ტოტალიტარული რეჟიმისკენ, ავტორიტარული, ფაშისტური რეჟიმისკენ.
მინდა, ხალხმა გაიგოს, რომ ჩვენ მათსავით გვშია, მათსავით ვცხოვრობთ ამ ქვეყანაში. თუკი გამოვდივართ ქუჩაში და ვაპროტესტებთ ახლა, ვაპროტესტებთ იმიტომ, რომ გვიდგას საფრთხე განადგურების, სისხლის სამართლის პასუხისგებაში ჩვენი მეგობრების ან ჩვენი მიცემის, გასამართლების, ციხეში მოხვედრის, ადმინისტრაციული პასუხისმგებლობის დაკისრების და, შესაბამისად, ჩვენ ვერ გავჩუმდებით.
იმედია, მოვახერხებთ, რომ 26 ოქტომბერს წინააღმდეგობა გავუწიოთ რეჟიმს, რომელიც გვიწყობს ტერორს, გვდევნის და დაშინებისა და შანტაჟის ხარჯზე ცდილობს, მოვიდეს კონსტიტუციური უმრავლესობით და შეცვალოს სრულიად კონსტიტუციური წყობა ქვეყანაში“.