საქართველოს პრეზიდენტი პოლიტიკურ პარტიებს ქართულ ქარტიას სთავაზობს, რომელზე ხელმოწერითაც ისინი იღებენ ვალდებულებას, რომ შეასრულებენ დოკუმენტში გაწერილ პირობებს.
სალომე ზურაბიშვილი ამბობს, რომ ამ ქარტიის შესრულებისა და ნდობის აღდგენისთვის უნდა შეიქმნას ახალი პოლიტიკური რეალობა და “ამისთვის საჭიროა სხვანაირი ერთობა, სხვანაირი პარლამენტი, სხვანაირი არჩევნები და სხვანაირი მთავრობა”.
პრეზიდენტმა ასევე განმარტა, რაც გულისხმობს ამ წინადადებაში:
სხვანაირი ერთობა — ეს არის ერთობა ერთიანობის გარეშე. ერთობა მხოლოდ და მხოლოდ ამ ქარტიის ირგვლივ და მისი შესრულებისთვის, ანუ ევროპული მომავლის ირგვლივ. თანხმობა ამ ქარტიის ირგვლივ არ მოითხოვს და არ გულისხმობს არც ერთიან სიას, არც რამე სხვა ფორმით აუცილებელ პოლიტიკურ გაერთიანებებს. პოლიტიკურმა პარტიებმა თავად უნდა გადაწყვიტონ, იმის მერე, რაც ხელს მოაწერენ ამ ერთობლივ ქარტიას, როგორი იქნება მათი საარჩევნო სტრატეგია და ტაქტიკა. ეს უკვე მე არ მეხება.
სხვანაირი არჩევნები — დღევანდელი პოლიტიკური მოცემულობა და საარჩევნო გარემო არ იძლევა შესაძლებლობას, რომ ჩატარდეს ჩვეულებრივი არჩევნები, სადაც ყველას მიეცემა საშუალება, თავისი სახე, თავისი პროგრამა, თავისი მეობა წარმოაჩინოს. ვინაიდან, ამ არჩევნებზე უნდა გადავწყვიტოთ არა ის, თუ ვის ვაძლევთ ხმას, არამედ ის, თუ რას ვაძლევთ ხმას, სწორედ ამიტომ, ეს არჩევნები რეალურად იქნება სახალხო რეფერენდუმი, რომელზეც უნდა ვუპასუხოთ კითხვას, გვინდა თუ არა ევროპა. და როცა ჩვენ ხმას მივცემთ ქარტიაზე ხელმომწერ რომელიმე პარტიას, რეალურად, ხმას ვაძლევთ ქართულ ქარტიას და ე.ი, ევროპულ მომავალს.
სხვანაირი პარლამენტი — ეს იქნება კონკრეტული ვადით და კონკრეტული ევროპული გეგმის შესასრულებლად არჩეული პარლამენტი. ამ პარლამენტმა უნდა შეასრულოს ქარტიით ნაკისრი ვალდებულებები, ამის შემდეგ ამომრჩეველს დაუბრუნებს მანდატს და ახალ, თავისუფალ გარემოში ჩაატარებს რიგგარეშე საპარლამენტო არჩევნებს. ეს მოკლევადიანი მანდატი აზღვევს ბევრ რისკს, მათ შორის, იმას, რაც აფრთხობს ამომრჩეველს, რომ რომელიმე ძალას არ გაუჩნდეს ხელისუფლებაში უსასრულოდ დარჩენის ცდუნება, რაც გვინახავს.
სხვანაირი მთავრობა — ეს იქნება მთავრობის სრულიად ახალი მოდელი. ეს არ იქნება პოლიტიკური პარტიებისგან დაკომპლექტებული მთავრობა, არამედ, საზოგადოებაში, პროფესიონალიზმით გამორჩეული და შერჩეული მთავრობა. მთავრობის დაკომპლექტების პროცესი ჩატარდება პრეზიდენტთან კოორდინაციით.
სალომე ზურაბიშვილმა განმარტა, რომ ქართული ქარტია გულისხმობს თანხმობას და პირობის დადებას ყველა იმ საკითხზე, რომლის შესრულებაც აუცილებელია არა მხოლოდ ევროპული ინტეგრაციისთვის, არამედ ჩვენი ქვეყნის დემოკრატიისა და სამართლიანი სახელმწიფოს დამკვიდრებისთვის.
“შეიძლება, დღეს ბევრი ვერ ხედავდეს გამარჯვების ფორმულას, ვერ ხედავდეს, რომელ ძალას უნდა მიანდონ ეს მოლოდინები. ვიცი, რომ ბევრს წინასაარჩევნო დაპირებების არ სჯერა. დიდწილად, პოლიტიკოსების ნდობა დაკარგულია სწორედ იმიტომ, რომ გვაქვს ის წარსული, რაც გვაქვს. მიუხედავად ამისა, არ არის დრო, მივეცეთ ნიჰილიზმს, ქიშპობას და ცალკეულ პოლიტიკურ ამბიციებს”, — განაცხადა პრეზიდენტმა.
მისივე თქმით, ქართველი ხალხი გადაწყვეტილებას მიიღებს დემოკრატიული არჩევნებით, რაც გვიცავს ნებისმიერი დესტაბილიზაციისა და საშიში დაპირისპირებისგან.
“განსხვავებული აზრი უნდა გამოიხატოს საარჩევნო უბანზე და არა სხვაგან და რაიმე სხვა ფორმით”, — დასძინა მან.
სალომე ზურაბიშვილმა ასევე თქვა, რომ აცნობიერებს პასუხისმგებლობას, უპასუხოს დიდ მოლოდინს.
“ეს გეგმა ჩვენი მშვიდობიანი გამოსავალია და მე ვიღებ პასუხისმგებლობას, რომ დავიცვა ეს გადარჩენისა და ევროპაში დაბრუნების გზა. ამავე დროს, ეს გეგმა მიგვიყვანს იმ სიკეთეებამდე, რასაც ჩვენი სტრატეგიული მეგობარი, ამერიკა გვთავაზობს. ეს ნიშნავს, რომ ვუბრუნდებით ჩვენი კონსტიტუციით გაცხადებულ და გარანტირებულ საგარეო კურსს”.
რა წერია ქართულ ქარტიაში
ქართულ ქარტიაში მითითებულია, რომ დოკუმენტში ასახულია საზოგადოების დაკვეთა და მოთხოვნა. ამასთან, ქარტიის მიხედვით, თავისი არსითა და სულისკვეთებით ასევე ემსახურება იმ მთავარი ნაბიჯების გადადგმას, რომლებსაც დღეს საზოგადოებისთვის ეგზისტენციალური მნიშვნელობა აქვს.
გარდა ამისა, ნაბიჯები, რომლის შესრულების ვალდებულებას ამ ქარტიაზე ხელმომწერნი იღებენ, ასევე ეხმიანება ევროპული რეკომენდაციის 9 პუნქტს.
გთავაზობთ იმ ვალდებულებებს, რასაც ქარტია ითვალისწინებს:
ქვეყნის ევროპული კურსისათვის დამაზიანებელი კანონების გაუქმება
დაუყოვნებლივ გავაუქმებთ ყველა კანონს, რომელიც ეწინააღმდეგება ევროპულ გზას და ევროპულ რეკომენდაციებს. კერძოდ, “უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ” კანონს, ანუ რუსულ კანონს, “საარჩევნო კოდექსში” ცვლილებებს, ე.წ. მოსმენების და ოფშორების კანონებს და სხვა.
ასევე გავაუქმებთ 2024 წლის პროტესტში მონაწილე დემონსტრანტების მიმართ პოლიტიკურად მოტივირებულ საქმეებს და მიღებული იქნება ამნისტია.
მართლმსაჯულების სისტემის გათავისუფლება და ნდობის აღდგენა
სასამართლოს გათავისუფლება
- გავათავისუფლებთ კლანური მმართველობისგან მოსამართლეთა კეთილსინდისიერების, დაუსაბუთებელი ქონების წარმომავლობის შემოწმების გზით;
- შემოწმება შეეხება, ყველა იმ მოსამართლეს, რომელთა პოლიტიკურად მოტივირებულმა გადაწყვეტილებებმა დააზიანა სასამართლოს მიმართ ნდობა და შელახა მისი რეპუტაცია;
- შემოწმება შეეხება საკონსტიტუციო სასამართლოს, იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს, უზენაესი სასამართლოს ყველა წევრს, სააპელაციო და საქალაქო სასამართლოს თავმჯდომარეებს;
- შემოწმება შეეხება ასევე, ყველა ახალ მოსამართლეს. სასამართლოს დაემატება ახალი მოსამართლეები, რაც აღმოფხვრის სასამართლოს გადატვირთულობას და საქმეთა განხილვის ვადების დარღვევას;
- სრულფასოვნად ამოქმედდება სასამართლოში საქმეთა ელექტრონული წესით განაწილების სისტემა, რათა გამოირიცხოს საქმეთა განაწილების პროცესში პოლიტიკური გავლენები;
- მოსამართლეებს არ შეეძლებათ მეორე ვადით ადმინისტრაციული თანამდებობის დაკავება;
- გავაძლიერებთ ნაფიც მსაჯულთა სასამართლოს მანდატს და გავავრცელებთ მის უფლებამოსილებას მაღალი საჯარო ინტერესის მქონე საქმეებზეც.
იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს ძირეული რეფორმა
იუსტიციის უმაღლეს საბჭოს ჩამოერთმევა ჭარბი უფლებამოსილება, კერძოდ:
- დისციპლინური სამართალწარმოების უფლება, რაც მოსამართლეთა დევნის ბერკეტია;
- ადმინისტრაციული ორგანოების თავმჯდომარეების არჩევის უფლება;
- იუსტიციის სკოლა საბჭოსგან დამოუკიდებელი იქნება;
- უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეების შერჩევის წესი შეიცვლება: საბჭო შეამოწმებს კანდიდატებს მხოლოდ კონსტიტუციით დადგენილი კრიტერიუმებით, სრულ სიას წარუდგენს პარლამენტს, რომელიც აირჩევს მათ.
ამასთან, იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრებს აეკრძალებათ:
- სხვა ადმინისტრაციული თანამდებობების დაკავება;
- ორჯერ არჩევის შესაძლებლობა.
იუსტიციის უმაღლეს საბჭოში მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებებზე გავლენა ექნებათ არამოსამართლე წევრებს.
მართლმსაჯულების სისტემის რეფორმების სხვა პრიორიტეტული ნაბიჯები
პროკურატურა:
- გენერალური პროკურორი აირჩევა მაღალი კვორუმით და მხოლოდ ერთი ვადით
- საპროკურორო საბჭო გაძლიერდება
სუსი/შსს:
- ძალაუფლების დეკონცენტრაციის მიზნით, ჩატარდება სუსის და შსს-ს ძირეული რეფორმა. თითოეულის საქმიანობაზე დამყარდება ეფექტური საპარლამენტო კონტროლი, რომელიც დაიცავს მათ პოლიტიკური გავლენებისაგან.
სპეციალური საგამოძიებო სამსახური:
- გავაძლიერებთ და მივანიჭებთ რეალურ დამოუკიდებლობას, რათა დაიცვას მოქალაქეთა უფლებები სამართალდამცავების მხრიდან ჩადენილ ძალადობის ფაქტებზე.
ანტიკორუფციული სააგენტო:
- გამოვყოფთ აღმასრულებელი ხელისუფლებისგან და მივანიჭებთ რეალურ ბერკეტებს. პირველ რიგში, აღვჭურვავთ კორუფციულ საქმეებზე საგამოძიებო უფლებამოსილებით.
- სააგენტოს ხელმძღვანელს აირჩევს საქართველოს პარლამენტი და ის ანგარიშვალდებული იქნება პარლამენტის წინაშე.
ეროვნული ბანკი:
- დავუბრუნებთ დამოუკიდებლობას საბჭოს წევრთა რაოდენობის გაზრდით და აღმასრულებელ და არააღმასრულებელ წევრთა შორის ბალანსით.
- გამოვრიცხავთ ერთპიროვნული გადაწყვეტილებების მიღების შესაძლებლობას.
- გაუქმდება ეროვნული ბანკის ხელმძღვანელის მიერ ერთპიროვნულად მიღებული ბრძანება, რომელიც ეწინააღმდეგება საქართველოს საერთაშორისო ვალდებულებებს.
მარეგულირებელი ორგანოები
- გავათავისუფლებთ პოლიტიკური გავლენებისგან და დამოუკიდებელი ხელმძღვანელები დაინიშნებიან დემოკრატიული წესით.
საარჩევნო სისტემის გაჯანსაღება
სამართლიანი და თავისუფალი არჩევნების ჩატარებისთვის შეიქმნება სათანადო პირობები:
დაიხვეწება ცესკოს თავმჯდომარის არჩევის და ცესკოს დაკომპლექტების წესი, დაიწევა ბარიერი, აღდგება ბლოკების შექმნის შესაძლებლობა, გადაიხედება პარტიების დაფინანსების წესი, დიასპორას მიეცემა არჩევნებში შეუფერხებლად მონაწილეობის შესაძლებლობა.
ახალი პოლიტიკური რეალობის შექმნა
ჩვენ, ამ ქარტიაზე ხელისმომწერნი, ვინც 2024 წლის 26 ოქტომბრის არჩევნებზე ქართველი ხალხისგან მივიღებთ მანდატს, ვიღებთ ვალდებულებას და ვდებთ პირობას, რომ შევასრულებთ ამ ქარტიაში ჩაწერილ პირობებს პირველივე საგაზაფხულო სესიის დასრულებამდე და შესრულებისთანავე მომზადდება და ჩატარდება ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნები თავისუფალ და სამართლიან პირობებში.
ასევე, ვდებთ პირობას, რომ მთავრობა, რომელიც ამ სამოქმედო გეგმის აღსრულებაზე იქნება პასუხისმგებელი წარდგენილი იქნება საქართველოს პრეზიდენტის მიერ.