18 იანვარს სარაჯიშვილის მეტროდან თემქის პოლიციის განყოფილებამდე პოლიციური რეჟიმის საწინააღმდეგო მსვლელობა გაიმართა. თემქის განყოფილებასთან მისულმა დემონსტრანტებმა, რომლებიც იქამდე ნიღბების გარეშე იყვნენ, რეპრესიული კანონებისადმი დაუმორჩილებლობის ნიშნად, ბოლო დროს მანიფესტაციებზე აკრძალული ნივთი, ნიღაბი გაიკეთეს. პოლიციამ ადგილზე 6 ადამიანი დააკავა. მათ შორის იყო მარიამ პაიჭაძეც, რომლის შენობიდან გაყვანის შემდგომ გადაღებულ კადრებში დედამისსაც დაინახავდით — ის პოლიციის წინ დაუმორჩილებლობის აქტს იმეორებს და მოითხოვს, რომ ისიც დააკავონ.

მარიამ პაიჭაძესთან დედის მხრიდან მხარდაჭერაზე, ბავშვობის გამოცდილებებზე, საპროტესტო მოძრაობებში მისი ჩართულობის, როგორც აღმოჩნდა, ხანგრძლივ გამოცდილებაზე და დაკავების შემთხვევაზე ვისაუბრეთ. ასევე, პროტესტის დეცენტრალიზაციის მნიშვნელობასა და 2024 წელის ელვის სისწრაფით უკან-უკან წასულ მდგომარეობაზე, რაც ხალხის მძლავრი რეაქციით გამოიხატა და ორ თვეზე მეტია უწყვეტად გრძელდება.

ბავშვობა და მოზარდობა — დედის მაგალითი

მარიამი გვიყვება, რომ ბავშვობა 90-იანი წლების თბილისში გაატარა. თბილისურ ეზოში იზრდებოდა, ახსოვს ბავშვების თამაში ეზოში, მჭიდრო სოციალური კავშირები და მეზობლებთან ურთიერთობა. დედა მარტო ზრდიდა და დამოუკიდებლად უწევდა სოციალურ და ეკონომიკურ პრობლემებთან გამკლავება. ამას ემატებოდა სოციალური წნეხი, რომელიც იმ დროს მარტოხელა დედებზე კიდევ უფრო დიდი იყო. მარიამის თქმით, დედა გამოწვევებს მტკიცედ უმკლავდებოდა. ამბობს იმასაც, რომ წნეხი თავადაც განუცდია სკოლაში, მათ შორის, იმის გამო, რომ მარტოხელა დედა ზრდიდა.

“დედაჩემი იყო, ალბათ, პირველი მაგალითი სიმტკიცის და უდრეკობისა იმის წინაშე, რასაც შენგან ითხოვს საზოგადოება და რასაც შენ თვითონ წარმოადგენ. ჩემთვის მზა ფორმულები არასდროს არავის მოუწოდებია, მათ შორის, არც დედას. ერთადერთი შეგონება, რაც ყოველთვის ვიცოდი, ის იყო, რომ უსამართლობას არ უნდა შევგუებოდი, მაგრამ ამას მხოლოდ ვერბალურად არ გადმომცემდა, ყოველდღიურად თვითონვე მიმტკიცებდა საკუთარი მაგალითით”, — ამბობს მარიამი და ამატებს, რომ სკოლაში ყოველთვის ღიად აფიქსირებდა აზრს უსამართლობასა და ჩაგვრაზე. დედა კი უფროსებისა და მასწავლებლების წინაშე ყოველთვის შვილის მხარეს იჭერდა, რამაც, მარიამის აზრით, მისი მტკიცე ხასიათი განაპირობა.

“ამასთან, მკაცრად მზრდიდა, ბევრს მოითხოვდა ჩემგან, თუმცა ყოველთვის ვიცოდი, რომ პირად საუბარში შესაძლოა გავეკრიტიკებინე კიდეც, მაგრამ ნებისმიერ სიტუაციაში ეცდებოდა, ჩემთვის გაეგო. მოთხოვნებიც იმით იყო გამოწვეული, რომ მენდობოდა”.

მარიამი იხსენებს, რომ თინეიჯერობის პირველი წლები, როცა თვითგამორკვევის, სხეულებრივი ჩამოყალიბების პერიოდს გადიოდა, კერძო სკოლაში გაატარა და კლასში ერთადერთი გოგო იყო.

“იმ პერიოდში, როცა მიყალიბდებოდა ქალად თვითაღქმა, ბიჭების მხრიდან დიდი ზეწოლა იყო გარეგნობაზე, კოლექტიური ბულინგი, რომელიც დროთა განმავლობაში გადაილახა. თუმცა, ამ გამოცდილებამ მასწავლა, როგორ შეიძლება, მიემართებოდე რაღაც სხვა ჯგუფს, რომელიც დაცინვასა და დამცირებას ცდილობს და საბოლოოდ, როგორ მოსდევს ამას დიალოგი. შეიძლება ეს გამოცდილება ტრავმულად ჟღერდეს, მაგრამ რაღაცის დასაწყისი იყო”.

სკოლის დამთავრების შემდეგ უნივერსიტეტში სწავლის დაყოვნებლივ გაგრძელება მისი მისწრაფება არ ყოფილა — უნდოდა, თვითგამორკვევის პროცესი გაევლო, მაგრამ სოციალურმა წნეხმა გარკვეულწილად იმოქმედა. ამიტომ, გადაწყვიტა, ისეთი მიმართულება აერჩია, რომელიც ფართო ინტერესებს დაფარავდა. ფილოსოფიის ბაკლავრიატი დაამთავრა და მაგისტრატურაზეც იმავე მიმართულებით გააგრძელა სწავლა. უნივერსიტეტში სწავლის პერიოდში დაინტერესდა კულტურით, რაც სოციალურმა გარემომაც განაპირობა.

იხსენებს, რომ პატარ-პატარა პროტესტებში ჯერ კიდევ სკოლის ასაკიდან ერთვებოდა და უფროსი მეგობრებიც აძლევდნენ შესაძლებლობას, პროცესის ნაწილი ყოფილიყო.

“დედა ყოველთვის მასწავლიდა, რომ იქ უნდა ვყოფილიყავი, სადაც ვგრძნობდი, რომ ჩემი ადგილი იყო. მახსოვს, ბევრჯერ, როცა ფიქრობდა, რომ რაიმე სახიფათო იყო, თვითონაც გამომყოლია და ჩემთან ერთად მდგარა. ესეც ძლიერი მაგალითი იყო — ხშირად ვამბობთ ხოლმე, რამდენად რთულია უფროსი თაობისთვის აზრის შეცვლა, დედაჩემი კი დროთა განმავლობაში ჩემთან ერთად გაიზარდა, განვითარდა, რაღაც ტიპის დისკუსიები ჩვენს ურთიერთობაში ბუნებრივად შემოვიდა. 18 წლის ვიყავი, როცა ქართული ოცნება მოვიდა ხელისუფლებაში და მაშინ იმედის შეგრძნება ქვეყნის უმრავლესობას გვქონდა. დედაჩემი მაშინაც ცდილობდა, აეხსნა, რას შეიძლება ველოდეთ, როცა ოლიგარქი მოდის ხელისუფლებაში, რათა შემზადებული ვყოფილიყავი”.

პირველი პროტესტები და რეგიონებთან კავშირით დანახული ხელისუფლების მანკიერება

მარიამი საპროტესტო პროცესებში ჩართულობის პირველ შემთხვევებზე საუბრისას იხსენებს თსუ-ს სტუდენტურ ინიციატივას — “თარგმნე”, რომელსაც ჯერ კიდევ მაშინ შეუერთდა, როცა სკოლაში სწავლობდა, ხელისუფლებაში კი ნაციონალური მოძრაობა იყო.

2011 წლის სტუდენტური ინიციატივა აპროტესტებდა საუნივერსიტეტო სივრცეში ხარისხიანი ქართული თარგმანების ნაკლებობას, რაც სტუდენტების დიდ ნაწილს საფუძვლიანი განათლების მიღების შესაძლებლობას ართმევდა. იმ დროს სტუდენტებმა იკვლიეს სასწავლო ლიტერატურასთან დაკავშირებული პრობლემები, მათი კრიტიკის ადრესატად კი სტუდენტური თვითმმართველობაც იქცა. სხვადასხვა წყაროში მოძიებული ინფორმაციით, კრიტიკას ფიზიკური ანგარიშსწორება მოჰყვა, რის შემდეგაც სტუდენტური საპორტესტო შეკრებები დაიწყო.

მომდევნო პროტესტი კი, რომელიც ახსოვს, გუდიაშვილის მოედნის დასაცავად 2012 წლის დამდეგიდან დაიწყო და წლების განმავლობაში გაგრძელდა. მოქალაქეები აპროტესტებდნენ კერძო ინვესტორის მხრიდან მოედნის რეაბილიტაციასთან დაკავშირებულ გეგმებს, რაც საფრთხეს უქმნიდა იმ ადგილას თავმოყრილი კულტურის არაერთი ძეგლის არსებობას. მრავალწლიანი პროტესტის მიუხედავად, რეაბილიტაციის პროექტმა მოედანზე არსებული ძეგლების ნაწილი მაინც შეიწირა.

მარიამის თქმით, “გაამაგრე გუდიაშვილი” იყო ის პროტესტი, რომელმაც დაანახა, რომ წინააღმდეგობამ შეიძლება სხვადასხვა ფორმით იჩინოს თავი, მრავალფეროვანი იყოს და მიუხედავად იმისა, რომ ეს და თსუ-ს პროტესტი აშკარა შედეგის მომტანი არ იყო, დღესაც ხშირად იხსენებს.

“ერთ შემთხვევაში ქართული ოცნება ჯერ არ იყო ხელისუფლებაში, მეორე შემთხვევაში კი ახალი მოსული იყო და ჯერ ისეთ რეპრესიებს არ ჰქონდა ადგილი. დღემდე ვიხსენებ იმ პროტესტის ფორმებს, რომელიც შემდგომი რეპრესიებით დათრგუნეს, რაღაც მხრივ დაგვავიწყეს კიდეც. ვიხსენებ, მაგრამ არა გამეორებისთვის, არამედ მასზე დაფიქრებისთვის, რეფლექსიისთვის”, — ამბობს და იხსენებს, ქართული ოცნების მოსვლის შემდეგ, როგორ ამოისუნთქეს მისმა ნაცნობებმა, თანატოლებმა, რომლებმაც წინა ხელისუფლების ქმედებები საკუთარ თავზე გამოსცადეს ან განცდა ჰქონდათ — “ევროპულ ყაიდაზე შეფუთული დაპირებებით მოვიდნენ, რაც, ერთი შეხედვით, პროგრესულად ჩანდა. პირველად შეგრძნება, რომ რაღაც რიგზე არ არის, რეგიონებში გასვლის, კავშირის დამყარების გამოცდილებას მოჰყვა, იქამდე კავშირი რეგიონებთან არ მქონია. ტყიბულის გაფიცვამ დამანახა, რომ თურმე ხელისუფლება, მისი ძალაუფლება, კაპიტალი ცენტრშია აკუმულირებული და მხოლოდ ერთეულების ხვედრია, რის საპირწონედ არიან ადამიანები, რომლებიც სწორედ ამ კაპიტალის გამო იჩაგრებიან”.

საკუთარ თავს აქტივისტად არ მიიჩნევს, რადგან ფიქრობს, რომ აქტივისტური საქმიანობა მაინც რეაქციონისტულია, თვითონ კი ეძებს ისეთ ფორმას ან ხალხთან ისეთ გაერთიანებას ან ჯგუფს, რომელიც ამ ლოგიკას უპირისპირდება და სისტემას სთავაზობს რაღაც ახალს — იქნება ეს ემოციური კავშირი, სოლიდარობის გაბმის შესაძლებლობას თუ შეკავშირების სხვა გზები, რისი შესაძლებლობაც ყველაზე მეტად რეგიონების პროტესტებში დაინახა.

ბალდაში ყველაზე მეტად ვიგრძენი პროტესტის ინდივიდუალური კერების ერთმანეთისადმი სოლიდარობა, ამ ქსელის გაბმის შესაძლებლობა. იქ ადამიანები შუქრუთიდან, ტყიბულიდან, ჭიათურიდან თუ სხვა ადგილებიდან იყვნენ ჩამოსული. როცა ამ ადამიანებს უსმენ ან ეს ადამიანები ერთმანეთს უსმენენ, რეალურად ხვდები, რამდენად ერთია ის პრობლემა, რასაც ვაწყდებით, რამდენად შორია ის ცენტრისგან, რამდენად ვერ აღიქვამს ცენტრი იმ პრობლემებს, რაც რეგიონში შეიძლება არსებობდეს. თუმცა, ამ სოლიდარობის ძაფების გაბმა, რაც რეგიონებს შორის არსებობდა, ცენტრთან რთული გასაბმელი აღმოჩნდა. ამ პროცესებმა გამოაჩინა ის ხიდჩატეხილობა, რაც ცენტრსა და პერიფერიას შორის არსებობს.

მარიამი მიიჩნევს, რომ საქართველოს დამოუკიდებლობის შემდეგ ყველა პოლიტიკური კლასი ცდილობდა ძალაუფლების ცენტრში თავმოქცევას და კაპიტალის გადანაწილება არ ხდებოდა, პოლიტიკური კლასი მუდივად მიმართული იყო საკუთარ ბიზნეს ინტერესებსა და კეთილდღეობაზე, ამ პრიზმიდან კი სრულიად გამქრალი იყო ხალხი, განდევნილი იყო ხალხის ადგილი, ხმა. მისი თქმით, აღნიშნულმა მიდგომამ ხიდჩატეხილობა კიდევ უფრო გაამძაფრა, რასაც ემატება პროპაგანდა, რომელიც ქვეყნის სხვადასხვა წერტილში მცხოვრები ადამიანების ერთმანეთისგან გათიშვას ისახავს მიზნად — შედეგად, ცენტრიდან რეგიონების საჭიროებების დანახვა ჭირს, ამის პარალელურად კი, რეგიონები იცლება.

“ხალხის დიდი ნაკადი ცენტრისკენ მოდის, რადგან აქაა თავმოყრილი საგანმანათლებლო დაწესებულებები. რეგიონებში სამუშაო ადგილების ნაკლებობაა. დედაქალაქში შესაძლებლობების პრივილეგია არსებობს, რაც შეიძლება ხშირად არ ითარგმნება ფინანსურ პრივილეგიაში, თუმცა შესაძლებლობების პრივილეგიაც კი ხშირად გვაკარგინებს განცდას, რომ რეგიონებში ეს უბრალოდ არ არსებობს”, — ამბობს და ამატებს, რომ რუსული კანონის პირველად ინიციირებიდან დღემდე მოსულმა პროტესტმა, რომელიც ბოლო ორი თვეა უწყვეტად გრძელდება, კიდევ ერთხელ დაანახა, რომ ინდივიდუალური კერების გაერთიანების შესაძლებლობა არსებობს.

“აქციებზე აღარც ტრიბუნა ჩანს, რაც განსხვავებულია გაზაფხულის აქციებისგანაც კი, არც პოლიტიკური ძალები არიან მოწინავე პოზიციებზე. გამოჩნდა, რომ პოლიტიკური ელიტა, ელიტური ჯგუფები არ არიან ხალხის გამაერთიანებელი, არამედ ერთმანეთის მოსმენა, ერთმანეთთან დაკავშირება, პრობლემების გაზიარება. ერთმანეთის პოვნის პროცესი დაძრულია, მიუხედავად იმისა, რომ ხიდჩატეხილობა წლების განმავლობაში ღრმავდებოდა პროპაგანდით თუ ოპოზიციური სპექტრის ვიწრო, ელიტისტური ხედვით. მიუხედავად იმისა, რომ ვხედავ რა დონის შრომა გასწიეს გათითოკაცებისთვის, ეს პროტესტი გამაერთიანებელია, სწორედ იმიტომ, რომ ლიდერი არ ჰყავს. სწორედ ამ პროტესტმა აჩვენა პოლიტიკური კლასის სრული უგუნურება და აცდენა ხალხის საჭიროებებთან”.

დაკავება დაუმორჩილებლობისთვის და მხარდაჭერა დედისგან

18 იანვარს, პოლიციური რეჟიმის წინააღმდეგ სარაჯიშვილიდან დაძრულ მსვლელობას პოლიციის მანქანები და დაკავების ფურგონები მიაცილებდა, საპოლიციო ძალების მობილიზება კი მაღალი იყო. მარიამის თქმით, თემქაზე მსვლელობის მოწყობის მიზანი ის იყო, რომ თბილისის ცენტრიდან გასულიყვნენ და ქალაქში დეცენტრალიზებული პროტესტისთვის შეეწყოთ ხელი, მსვლელობისას საპოლიციო ძალების მობილიზებამ კი მიახვედრა, რომ შეკრება მშვიდად არ ჩაივლიდა.

“დაკავებები მაინც გასაკვირი იყო, რადგან სიტუაცია ძალიან მშვიდი იყო, უბრალოდ, მისულები ვიყავით პოლიციის განყოფილებასთან და რუპორში ვსაუბრობდით. ერთ-ერთი გოგო ამბობდა, რომ სახეს არ მალავდა და ნიღაბიც ჩამოიწია. მაგ დროს დაიწყო დაკავებები — გაბრაზებული ხალხის სრულიად მშვიდ, კონსტრუქციულ აქციაზე. დაკავებების დაწყების შემდეგ მივხვდი, რომ ყველას დააკავებდნენ, ვინც ხელში მოხვდებოდათ. ერთადერთი, რაზეც იმ მომენტში ვნერვიულობდი, ის იყო, რომ ჩემს მეგობარს დაკავებისას სხეულით ჩაამტვრევინეს შუშა და ისე ჭრიან და კერავენ საქმეებს, არ ვიცოდი ამ ფაქტს რა გაგრძელება მოჰყვებოდა. ძალიან ცუდ რამეს ვამბობ, მაგრამ ადმინისტრაციული დაკავებები ჩვეულებრივად იქცა. იმ ადამიანებზე მეფიქრება, ვისაც წლობით ციხეში ჯდომა ემუქრება. თუმცა, ამ პროტესტმა ერთი რამ აჩვენა — რამდენად ეშინია, უფრთხის სისტემა იმას, რომ პროტესტი რუსთაველის გამზირს გასცდეს და როგორ ცდილობენ აღკვეთას. გზადაგზა ვჩერდებოდით და ვსაუბრობდით იმ პრობლემებზე, რაც ყველას გვაკავშირებს. სისტემამ კარგად იცის, რომ ეს ყველაზე დიდი იარაღია”.

მარიამის თქმით, ნიღბის ტარების გამო ადამიანის დაკავება, მაშინ, როცა ისედაც იდენტიფიცირებადები არიან, იმდენად აბსურდულია, რომ სისტემაშიც ხვდებიან ამას. აღნიშნავს, რომ პოლიციაში შეამჩნია განსხვავებული დამოკიდებულება და ასევე, მარტივად შესამჩნევი იყო, ვინ იყო მაღალჩინოსანი და ვინ ასრულებდა დავალებებს.

“მთავარი კითხვა, რომელიც ყველას დაგვისვეს, იყო ის, რატომ მივედით მაინც და მაინც იმ ადგილას. პოლიციელები პოლიციური რეჟიმის საწინააღმდეგო მოწოდებებს პირადად იღებდნენ, ამბობდნენ, რომ შეიძლება რუსთაველზე სცემენ, მაგრამ თვითონ ასეთი არაა. ნაწილი გვიმტკიცებდა, რომ ძალადობის კადრები დამონტაჟებულია და არ უნდა დავიჯეროთ, თუმცა ეს იყო უფრო მაღალჩინოსნებისგან, ერთ-ერთმა ახალგაზრდა პოლიციელმა კი თქვა, ქალაქში რომ გავდივარ პოლიციელის ფორმით, უკვე მრცხვენიაო. ამაზე იმედების დამყარებას არ ვაპირებ, მაგრამ თვითონვე ხვდებიან, რა აბსურდულ მდგომარეობაშიც აღმოჩნდნენ. ბევრი პოლიციელი სკეპტიკურად იყო განწყობილი იმ სიტუაციის მიმართ, რაც იქ მიმდინარეობდა. ამ მხრივ, საინტერესო გამოცდილება იყო იმის დანახვა, რა ხდება შიგნით. რამდენიმე ადამიანი იყო იქ, ერთი ოპერატიული სამსახურის მუშაკად გამეცნო, დამცინავი ლექსიკითა და რიტორიკით გამოირჩეოდა, ცდილობდა ტელეფონების პაროლები მოეთხოვა”.

თემქის მსვლელობას მარიამთან ერთად ესწრებოდა დედაც, რომელმაც დაკავებების შემდეგ დაუმორჩილებლობის აქტი გაიმეორა. მარიამი გვეუბნება, რომ პოლიციის შენობიდან დაინახა დედის მხარდაჭერა და იფიქრა, ისიც არ დაეკავებინა, მაგრამ ამავდროულად სიმშვიდე იგრძნო.

როცა გამომიყვანეს პოლიციის შენობიდან და დავინახე არა მტირალი და ანერვიულებული, არამედ მოჩხუბარი და იმავე წინააღმდეგობაში მყოფი, რის გამოც მე დამაკავეს, ეგ იყო დიდი ძალის მომცემი. მე ისედაც პირველად არ ვიყავი დაკავებული, მაგრამ იმის დანახვამ, რომ დედაჩემი მხნედ იყო, დამამშვიდა. მერე მეგობრებმა მითხრეს, რომ მშობლებს გაუგზავნეს ეგ ვიდეო, იმის მაგალითად, რომ შეიძლება დაგაკავონ, მაგრამ არაფერია საშიში და შეიძლება შვილის გვერდით დადგე.

მარიამ პაიჭაძე 2016 წელსაც იყო დაკავებული, ციხისძირში, სადაც პარტიზანი მებაღეები ივანიშვილის მიერ ასწლოვანი ხეების გადარგვას აპროტესტებდნენ. ის პოლიციისთვის წინააღმდეგობის გაწევისთვის, ადმინისტრაციული წესით დააკავეს.

უცხოს ნარატივი, უწყვეტი პროტესტი და სივრცე კრიტიკისთვის

2023 წლიდან ქართულმა ოცნებამ ხელაღებით დაიწყო არასამთავრობო ორგანიზაციებთან და კრიტიკულ მედიასთან ბრძოლა, რომლებიც საერთაშორისო ფინანსური მხარდაჭერით არსებობენ. ერთხელ გაწვეული რუსული კანონი 2024 წელს ისევ მოაბრუნეს, ამას დაემატა მთელი რიგი რეპრესიული, სიძულვილის გამაღვივებელი თუ ისეთი კანონები, რომლებიც ერთეულ პირებს ფინანსური კაპიტალის კიდევ უფრო გაზრდაში შეუწყობდა ხელს.

მარიამის თქმით, უცხოს ნარატივი, რომლის გამოყენებაც “ოცნებამ” სცადა, ჩვენი ისტორიული გამოცდილებით ნაწარმოებ უნდობლობასა და მიტაცების შიშზე დგას.

მიუხედავად იმისა, რომ იმ დროიდან დღემდე ყველა სახელისუფლებო სტრუქტურა მოშლილია და ადამიანებისთვის სერვისების, ცოდნის მიწოდების ფუნქცია სხვადასხვა ჯგუფმა, არასამთავრობო ორგანიზაციებმა აიღეს, “ოცნებამ” შეძლო გაეცოცხლებინა უცხოს ნარატივი, რომელიც არა საზოგადოების უკეთესობისთვის მუშაობს, არამედ მიტაცებისთვის, წართმევისთვის. ჩვენთვის ეს მიტაცების შიში არის ძალიან დიდი, ისტორიული გამოცდილებიდან გამომდინარე. მეც საერთაშორისო ორგანიზაციაში ვმუშაობ ლოკალურ დონეზე და როცა რეგიონებში შეხვედრები გვქონდა, ვაწყდებოდით წინააღმდეგობას, უჭირდათ დაჯერება, რომ არსებობს რაიმე სტრუქტურა, რომელიც მათთვის საჭირო საქმეს გააკეთებს, უნდობლობა გამჯდარია.

მარიამი 2024 წელს მიიჩნევს დროდ, როცა წლების განმავლობაში ნაწარმოებმა სიძულვილმა, პროპაგანდამ, ადამიანების დაყოფის, გარიყვის, დემონიზების ციკლმა საკანონმდებლო დონემდე მიაღწია, რამაც მოქალაქეებს დაანახა, რომ საქმე ერთეულების ბრძოლასთან კი არა, ხელისუფლების ხელში კონტროლის მექანიზმებთან გვაქვს.

“იმ ადამიანთა ჯგუფებს, რომლებიც დაკავშირებული იყვნენ ხელისუფლებასთან და პირადი ინტერესები ამოძრავებდათ, რის გამოც სიძულვილის გაღრმავებას უწყობდნენ ხელს, მწვანე შუქი აუნთეს, რათა ყველა ტიპის ძალადობა იყოს გამართლებული — რუსული კანონი თუ ე.წ. ანტი-ლგბტ კანონი ერთიანობაში მოექცა. 2024 წელი ჩემთვის ძალიან დამთრგუნველია, მაგრამ ამასთან, ლუსტრაციის პერიოდიცაა, როცა იმ ადამიანებმა, რომლებიც მოლოდინის რეჟიმში იყვნენ, დაინახეს, რომ არ არსებობს გამოსავალი ამ ხელისუფლების პირობებში. არჩევნებზეც კარგად დავინახეთ, რომ არ არსებობს არავინ ამ პოლიტიკურ სპექტრში, ვინც ხედავს საქართველოს მოქალაქეების სურვილებს, პრობლემებს. 2024 წელი იყო ყველაზე დამაზიანებელი, რაც მახსოვს და ყველაზე გამაერთიანებელიც — ერთადერთი, რაც შეგვრჩა, იყო სოლიდარობის გაბმის საშუალება. ყველგან არსებობს პროტესტი სხვადასხვა ფორმით, უბრალოდ, ერთმანეთის მოსმენა გვჭირდება და ამისთვის სივრცე გვაკლია. საზოგადოებრივ მაუწყებელთან სახალხო ეთერის მოთხოვნაც ესაა”.

მარიამი გვიზიარებს, რომ საკმაოდ უცნაური იყო, რამდენად დაჩქარებით წავიდა სიტუაცია უკან-უკან, რა სიჩქარით დაიწყეს რეპრესიული კანონების მიღება, რამდენად ბრუტალური გახდა პოლიციური რეჟიმი. ამ პროცესში მისთვის განსაკუთრებით მტკივნეული ადამიანების ემიგრაციაში წასვლა იყო, რაც სასამართლოსა და პოლიციის პარტიისადმი დამორჩილებამ განაპირობა. ამბობს, რომ თვითონაც უფიქრია სხვა ქვეყანაში ცხოვრებაზე, თუმცა ეს მისთვის წარმოუდგენელია, თუნდაც იმის გამო, რასაც პროტესტში ხედავს.

“ეს შეკავშირება, შიდა ურთიერთობები, რაც ამ ქვეყანაში არსებობს, იმდენად ძვირფასი და მნიშვნელოვანია, რომ ხვდები, ამის გარეშე ცხოვრება ძალიან რთულია. მართლა მეგობრების დაკავებიდან დაკავებამდე ვცხოვრობ, მაგრამ ჩანს ისიც, რომ ბევრმა დაინახა — ეს ბრძოლა მეტია, ვიდრე ევროკავშირში შესვლა და არც ევროპაა თვითმიზანი. ეს შესაძლებლობაა, რომ საბაზისო უფლებები გქონდეს, სოციალური გარანტიები”, — აღნიშნავს მარიამი და ამბობს იმასაც, რომ მიუხედავად ისეთი დღეებისა, როცა განსაკუთრებით იღლება და დასვენებაზე ფიქრობს, ადამიანების ერთობა არის ის, რაც საწოლიდან წამოდგომის საშუალებას აძლევს — “შეიძლება პროტესტის შედეგი ხელშესახები არ იყოს, მაგრამ მხნეობა გადამდებია და იმედისმომცემია ადამიანების ერთობა, რომლებიც არ ნებდებიან, საკუთარი თავის გადარჩენისთვის იბრძვიან. ყველაზე დიდი მოტივაციის მომცემი ისაა, რომ მარტო არ ვარ ამ ბრძოლაში — არავინ ვართ მარტო, ერთიანი ბრძოლაა”.

მარიამმა საუბრის დასასრულს გვითხრა, რომ მუდმივად ცდილობს, იყოს მოქმედებაში და კრიტიკული თვალით შეხედოს საკუთარ პროტესტის ფორმებს, კრიტიკული მოსაზრებების გაზიარებისთვის სივრცე შექმნას.

“ხშირად გვესმოდა, რომ ახლა კრიტიკის დრო არ არის. სინამდვილეში, ეს დრო არასდროს დადგება. მნიშვნელოვანია, ჯანსაღი კრიტიკის სივრცე შეიქმნას და ვიმუშაოთ იმაზე, რომ ეს სივრცე პროპაგანდისტულმა ნარატივებმა კი არ ჩაყლაპოს, არამედ პროტესტის ლოგიკური განვითარების შესაძლებლობად იქცეს. აუცილებელია ეს იყოს კრიტიკულად, რაციონალურად, სტრატეგიულად დაგეგმილი პროცესი, რომელიც ამოიზარდა იმ ემოციური საჭიროებებიდან, რაც ამ ქვეყანაში ადამიანების მიერ შეიქმნა”.

სივრცის დათმობისთვის მადლობა მუხუდოს!