ავტორი: ბექა მაისურაძე
როგორც წინა რეპორტაჟში დაგპირდით, დღეს უფრო მეტს ვისაუბრებ ფილმებზე. მინდა პედრო პასკალის ფილმით დავიწყო, რადგან მოთხოვნა (რაც აბსოლუტურად მესმის) იმდენად დიდი იყო, შეუძლებელია სტატიაში არ განვიხილო.
პედრო კანის კინოფესტივალს არი ასტერის ახალი ფილმით, Eddington, ეწვია, სადაც მასთან ერთად მთავარ როლებს ემა სტოუნი, ხოაკინ ფენიქსი, და ოსტინ ბატლერი ასრულებენ.
ეს არის თანამედროვე ვესტერნი, რომლის სიუჟეტიც COVID-19-ის პანდემიის პირველ დღეებში ვითარდება და, ჩემი აზრით, იდეალურად აღწერს ამერიკის, და არა მხოლოდ, სოციალური და პოლიტიკური დაძაბულობის გაღრმავებას, გამოირჩევა თავისი სტილისტური ექსპერიმენტებით და მორალური აბსურდით. რეჟისორმა კიდევ ერთხელ დაამტკიცა, რომ არ ჩერდება ფსიქოლოგიური და სოციალური უკიდურესობების კვლევაში და გვაჩვენებს ადამიანების სულიერი დაყოფის ანატომიას.
როგორც უკვე აღვნიშნე, სიუჟეტი აშშ-ში ვითარდება, თუმცა ჰყვება არაერთ უნივერსალურ ამბავზე, მათ შორის: საინფორმაციო ომი, შიში, უნდობლობა, კოლექტიური იდენტობის ეროზია. დიახ, იმ საკითხებზე, რომლებიც ისევე მწვავედ დგას საქართველოში, როგორც ქალაქ ედინგტონში. მარტივად რომ ვთქვათ, ეს არის ამბავი ქალაქზე, რომელიც ყველგან არის.
კოვიდვესტერნში ჩანს ისიც, რაც ალბათ ყველამ გადავიტანეთ კორონავირუსის ციებ-ცხელების დროს — ზოგი უარყოფს პანდემიურ რეალობას, ზოგს კი სურს მოქალაქეებზე ზეგავლენა რეგულაციების მეშვეობით მოახდინოს. ფილმი არ ცდილობს მორალურ განაჩენზე გადასვლას, პირიქით — ის ამორალურ, აბსურდულ რეალობას აღწერს, როცა არ არსებობს “ნამდვილი სიმართლე”.
ქალაქში, რომელიც ყველგან არის, საინფორმაციო სივრცე გადატვირთულია კონსპირაციული თეორიებით, პანიკითა და ცინიზმით. სამყარო ორ პოლუსად გაიყო: “ისინი” და “ჩვენ”. როცა სწორი და არასწორი აღარ არსებობს, ფაქტიც და ცრუ ფაქტიც ერთნაირი ღირებულების მატარებელია, იქმნება საინფორმაციო ომი, სადაც იარაღი არის ჭორი, მიმი ან გაურკვეველი წარმომავლობის ფეისბუქპოსტი.
არი ასტერი გვაჩვენებს სამყაროს, სადაც ადამიანი ირჩევს შიდა იზოლაციას. ფილმის პერსონაჟები დაკარგულები არიან არა იმიტომ, რომ ქალაქი დაიშალა, არამედ იმიტომ, რომ საკუთარი თავისა და ერთმანეთის აღქმა დაკარგეს. შესაბამისად, იქმნება საზოგადოება, რომელშიც ადამიანები არათუ სიკვდილს, არამედ ერთმანეთს ებრძვიან.
რაც შეეხებათ მსახიობებს, რა შეიძლება ვთქვა?! ხუთიდან ხუთი ვარსკვლავი ყველას. პედროს მეექვსესაც დავუწერ, მხოლოდ იმიტომ, რომ პედროა. ემასაც, მხოლოდ იმიტომ, რომ ემაა. ხოაკინსაც, მხოლოდ იმიტომ, რომ ხოაკინია. მოკლედ, მადლობა არი ასტერს ასეთი სამსახიობო ანსამბლისთვის და მადლობა კანის კინოფესტივალს, მათთან რომ აღმოვჩნდი და ვიქცეოდი ისე, როგორც შეყვარებული თინეიჯერი ბიჭი პირველი ქრაშის დანახვისას.
კიდევ ერთი ფილმი, რომლითაც მინდა დაგაინტერესოთ, ლინ რემზის Die, My Love არის — ჯენიფერ ლოურენსისა და რობერტ პატინსონის წარმოუდგენლად ძლიერი სამსახიობო ოსტატობით.
გულწრფელად რომ ვთქვა, ეს არის მტკივნეული კინემატოგრაფიული მოგზაურობა, რომელიც გვაჩვენებს დედობის როლს არა როგორც იდეალიზებულ სოციალურ ფენომენს, არამედ როგორც ღრმა, ცეცხლივით მწველ ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას, რომელიც შეიძლება იყოს მტკივნეული, დამანგრეველი და იმაზე საშიში, ვიდრე ვინმეს შეიძლება ეგონოს.
ჯენიფერ ლოურენსი, რომელმაც, ჩემი აზრით, თავის კარიერაში ერთ-ერთი ყველაზე რთული როლი მოირგო, განასახიერებს ქალს, რომელიც მშობიარობის შემდეგ დეპრესიას ებრძვის. მას აღარ შეუძლია განსაზღვროს, ვინ არის, როგორც ქალი, როგორც პარტნიორი, როგორც ინდივიდი. დედობა აქ არ არის “ნათელი მისია”, როგორც ხშირად წარმოაჩენენ ხოლმე — ხანდახან გაუგებარი, იდუმალი მდგომარეობაცაა, როცა სხეული და გონება წინააღმდეგობრიობით იხლიჩება. ეს არის ამბავი იდენტობის დაკარგვასა და ბრძოლაზე მის დასაბრუნებლად.
აქვე, მხარდაჭერას და სოლიდარობას ვუცხადებ ყველა ქალს, ვისაც ეს გამოუცდია. მიუხედავად იმისა, რომ მათ მიმართ მაქვს თანაგანცდა, ვხვდები, რომ მე, როგორც ბიჭს, არ მქონია და არ მექნება მსგავსი გამოცდილებები, ამიტომ, შესაძლოა, ზოგიერთ საკითხს არასწორად აღვიქვამდე, რისთვისაც ბოდიშს გიხდით.
ამ შემთხვევაში ვიმსჯელებ ფილმიდან გამომდინარე და გეტყვით რას გრძნობს გრეისი, ჯენიფერის პერსონაჟი. მისთვის შვილი ხანდახან ძალიან უცხოა, ქმარი მტერი გახდა, თვითონ კი სხეულის გარეთ არსებობს. ეს არაა მხოლოდ ჰალუცინაციები, ეს არის მენტალური ომის შედეგი. ქალი, რომლისგანაც ელიან, იყოს დედობრივი სითბოს ხატი, ახლა იძულებულია, იმუშაოს საკუთარ ინსტინქტებთან — სიყვარულთან და აგრესიასთან, დაცვის სურვილთან და შიშთან. მხარდაჭერა კი თითქოს არსაიდან ჩანს.
ფილმის სათაური — Die, My Love — თითქოს პარადოქსულია, მაგრამ ზუსტად გადმოსცემს დედობის ფსიქოდინამიკას. სითბოსა და აგრესიას შორის მუდმივ ზეწოლას, სასურველობასა და უარყოფას შორის მოძრაობას, პასუხისმგებლობისგან გაქცევის სურვილსა და, ამავე დროს, ბავშვის დაკარგვის შიშთან თანაცხოვრებას.
პრესკონფერენციაზე ლოურენსმა ჩვეული გულწრფელობით ისაუბრა დედობის სირთულეებზე და იმაზე, თუ როგორ იმოქმედა ამ გამოცდილებამ მის სამსახიობო კარიერაზე.
მსახიობმა აღნიშნა, რომ დედობა “ერთდროულად სასტიკი და საოცარია” და რომ დედობამ როლების არჩევის მიმართ მისი მიდგომა შეცვალა, ხოლო შესრულების ტექნიკა უფრო მგრძნობიარე და ღრმა გახადა. ლოურენსმა იხუმრა, რომ ეს ემოციები მას ხანდახან “უცხოპლანეტელად” აგრძნობინებდა თავს.
მან ასევე გაიხსენა ორსულობის დროს მეგობრების გაფრთხილება, რომ, შესაძლოა, ახალშობილთან კავშირი თავიდანვე არ ეგრძნო. თუმცა, ლოურენსის გამოცდილება განსხვავებული აღმოჩნდა.
“შვილის გაჩენიდან მეორე დილითვე ვიგრძენი, რომ ჩემი ცხოვრება თავიდან დაიწყო. თითქოს ეს იყო ჩემი ცხოვრების პირველი დღე. უბრალოდ ვუყურებდი და სიყვარულით ვიყავი სავსე. ასევე, ყველა სხვა ახალშობილის მიმართ ვგრძნობ სიყვარულს. ახლა, როცა რესტორანში ბავშვის ტირილს ვისმენ, ვფიქრობ: აუ, საყვარელო”.
ფილმში მისი პარტნიორი, რობერტ პატინსონი, რომელიც თავადაც ახალბედა მამაა, ლოურენსს დაეთანხმა, რომ მშობლობამ მას მოულოდნელი ენერგია და შემოქმედებითი შთაგონება მისცა. ჯენიფერმა კი ხუმრობით უპასუხა, რომ ეს გამოცდილება ყველასთვის განსხვავებულია, თუმცა საერთო სირთულეები აერთიანებთ.
არ ვიცი, რამდენად გვშველის კინო, მაგრამ ვიცი, რომ გვიჩვენებს იმ გრძნობებს, რომელთა გამოხატვაც ხშირად არ შეგვიძლია. Eddington და Die, My Love ერთმანეთისგან ძალიან განსხვავებული ფილმებია, ერთი სოციოპოლიტიკური აბსურდის ქრონიკაა, მეორე — ინტიმური, ფსიქოლოგიური ჩამოშლის დრამა, მაგრამ ორივეს აერთიანებს ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი რამ თანამედროვე ადამიანისთვის — წვდომა რეალობის ისეთ ვერსიებთან, რომლებსაც ყოველდღიურობაში ხშირად ვერ ვხედავთ ან უბრალოდ ვმალავთ.
ეს ფილმები გვახსენებს, რომ ზოგჯერ ადამიანს იმაზე მეტად სჭირდებათ გაგება, თანაგანცდა, ვიდრე იმის დადგენა, ვინ იყო სწორი და არასწორი. შიშისა და გაუცხოების მიღმა კი იმალება ხმა, რომელიც არავის გაუგონია და თვალები, რომლებსაც უყურებდნენ, მაგრამ ვერ ამჩნევდნენ, რა იყო სიღრმეში.
მსახიობები და რეჟისორები კი გვთავაზობენ გზას — ხან სიცილის, ხან ტკივილის, ხან კიდევ უიმედო სიჩუმის გზას იმ სამყაროში, სადაც რეალობა სულ უფრო რთულად ამოსაცნობი ხდება.
და თუ ერთხელ მაინც გაგიჩნდათ განცდა, რომ ვერ ახსნით, რას გრძნობთ, იქნებ კინოშია პასუხი?!