თვითმფრინავების ხმა, გზატკეცილის ხმაური, ურთიერთობები, უთანასწორობა, აეროპორტის დასახლება, უსამართლობა, ამბები აფხაზეთზე, სვანეთზე — ხმები, ადგილები და ცნებები ახალგაზრდა მუსიკოსის, ელენე გიგანის შემოქმედებაში განყენებული არ არის. პირიქით, მეხსიერებაში დალექილი და მუსიკით გამოთქმული თემებია.

სასცენო სახელი დინაც ამის მაგალითია. “დინა” სვანურად გოგოს ნიშნავს, ელენესთვის კი ეს განაცხადი გახდა. უკვე ხუთი წელია საავტორო მუსიკას წერს. 2022 წელს სადებიუტო ალბომი LOW LOVE გამოუშვა, ახლა ახალ ალბომზე მუშაობს. მომღერალი, მუსიკოსი, პროდიუსერი — წლების განმავლობაში რეგალიებიც გამრავალფეროვნდა. 

მედია აპრილი დინას მუსიკალურ მოგზაურობაზე, შთაგონებაზე, სოციალურ-პოლიტიკურ კონტექსტსა და იმ გამოწვევებზე ესაუბრა, რომლებსაც ქალი მუსიკოსები ეჩეხებიან. 

პირველი ემოცია მუსიკაში

დინას ოჯახში არავინ ყოფილა მუსიკოსი. ვერ იხსენებს, თუ როგორ აღმოუჩინეს მუსიკალური ნიჭი, თუმცა მძაფრად ახსოვს პირველი ემოცია, რომელმაც მუსიკასთან კავშირი მისთვის გარდაუვალი გახადა.

“ერთი შეგრძნება მახსოვს, ძალიან მძაფრად. ვიყავი 6 თუ 7 წლის და ჩვენი ოჯახის ახლობელი უსმენდა რაღაც ტრეკს. იაპონური სიმღერა იყო, ბავშვი ასრულებდა და მახსოვს, რომ ამ ტრეკმა მძაფრი ემოციები გამოიწვია ჩემში:  ამიჩქარდა გული და ცრემლები წამომივიდა. სწორედ მაგის მერე დავიწყე მუსიკაში ამ ემოციის ძებნა. ცხოვრებაში ასეთი რამე არ მქონდა მანამდე ნაგრძნობი და მუსიკა იყო ერთადერთი, რამაც მაგრძნობინა”.

ასე დაიწყო დინას გზა მუსიკალურ სამყაროში. ჯერ ხალხურ სიმღერებს და ფანდურზე დაკვრას სწავლობდა. შემდეგ კი, ვოკალზე შეიყვანეს. სცენაზე ღელვა და ნერვიულობა არასდროს ჰქონია, ამას კი სკოლის სპექტაკლებსა და საჯარო ღონისძიებებში მონაწილეობას უკავშირებს.

“არასდროს მქონია სცენის შიში და კომპლექსი. […] არც პირველი ლაივის დროს. ერთგვარი იმუნიტეტი სკოლამ და ვოკალის გაკვეთილებმა გამომიმუშავა — სცენაზე ყოფნა ჩემი ბუნებრივი მდგომარეობა გახდა”.

კოვიდი, პროტესტი და პირველი ალბომი

კოვიდ-პანდემიისა და იზოლაციის პერიოდში, როგორც ბევრის, ასევე დინას ცხოვრებაც შეიცვალა. საკუთარ თავთან მარტო დარჩა, არსად გადიოდა, ბევრი დრო ჰქონდა ფიქრისა და აღმოჩენებისთვის. დაუგროვდა სათქმელიც, რაც რაღაცაში უნდა გადაეტანა, ეს მედიუმი კი, მუსიკა აღმოჩნდა. 

“ერთგვარი პროტესტის გრძნობა გამიჩნდა.უცებ ჩემ გარშემო აღმოჩნდნენ ისეთი ადამიანები, რომლებიც მუსიკას ქმნიდნენ, ოღონდ თითქმის ყველა იყო ბიჭი. დაბნეულობის შეგრძნებაც მქონდა, რა თქმა უნდა, ვიცოდი, ქართველი ქალი მუსიკოსების შესახებ, მაგრამ ვერ ვხედავდი ჩემს გარშემო ახალგაზრდებს, რომლებიც აქტიურად აკეთებდნენ მუსიკას და იყვნენ გოგოები. […] თან მუსიკა ასეთი მნიშვნელოვანი იყო ჩემთვის, ასე დავწერე ჩემი საავტორო სიმღერა”.

მიუხედავად იმისა, რომ დინა მაშინ მუსიკას როგორც ჰობს, ისე უყურებდა, 10-თვიანმა შრომამ და კუსტარულად, ტელეფონში შექმნილმა მუსიკამ შედეგი გამოიღო და ექსპერიმენტულ მუსიკალურ ლეიბლში — Didube Records -ში აღმოჩნდა. სწორედ ამ სივრცეში, ნიკა ფასურთან ერთად იმუშავა სადებიუტო ალბომზე LOW LOVE. ალბომი 2022 წელს გამოუშვა. 

“ალბომში დისჰარმონიები, დისონანსები და მოულოდნელი მუსიკალური გადასვლები დინას მელოდიურ და სენტიმენტალურ ვოკალს ერწყმის. გვიყვება იმ წინააღმდეგობრივ რეალობაზე, რომელშიც თინეიჯერი გოგო ცხოვრობს — ინტერნეტზე დაფუძნებული ურთიერთობებითა და გლობალური კულტურის გავლენებით”, — ასეთია ალბომის ოფიციალური აღწერა. 

Blush, Girly, Needy, Nesa  და კიდევ 7 მუსიკა შედის დინას სადებიუტო ალბომში. როგორც დინა ამბობს, ტექსტები არის ურთიერთობებზე, თინეიჯერი გოგოს გასაჭირსა და პრობლემებზე საქართველოში, ქალისა და კაცის უთანასწორობაზე. ახალ ალბომზე მუშაობის დროს კი სტილი, სათქმელი და  ტექსტები შეიცვალა.

“მაშინ თინეიჯერი ვიყავი, ახალბედა ემოციებს ვებრძოდი. ვთვლი, რომ LOW LOVE-ის გამოცემის შემდეგ ჩემს ცხოვრებაში, თითქოს, ერთი თავი დასრულდა და უფრო სხვანაირი, სერიოზული ეტაპი დაიწყო. რაღაც საკითხები გადავიაზრე, ჩემი ღირებულებები უფრო გავათვიცნობიერე, იდენტობასაც უფრო მივხვდი  და მას შემდეგ ისე მოხდა, რომ ჩემი ახალი ტრეკების უმრავლესობა ეხება პოლიტიკურ და სოციალურ საკითხებს”.

თავიდან ამ თემებზე ლაპარაკი გაუჭირდა, ვერ ხვდებოდა როგორ უნდა დაეწყო. თუმცა ყოველდღე სახლიდან გამოსული ხედავდა დედებსა და შვილებს, რომლებსაც გარეთ ეძინათ, ბებიებს სახლიდან გასაყიდად გამოტანილი ნივთებით, რათა პური ეჭამათ და ა.შ.

“ძალიან რთული იყო ამასთან ჭიდილი და ამ ემოციის მიჩქმალვა. […] თავს ვგრძნობდი უმოქმედოდ და დღესაც, რა ვიცი, რა სიტუაციაც გვაქვს, არაფრის გამო იჭერენ ხალხს, ეგეც ძალიან მაბრაზებს. […] ჩემი ინსპირაციაც სწორედ ეგ გახდა, რომ აი, ეგ ტკივილი გადავაქციო რაღაც ძალად და ხელოვნებად”.

სტილის პოვნა და ახალი ეტაპი

 ინსპირაციის წყაროები დინასთვის ადგილები, ფაქტები და სიტუაციებია, ყველაფერი, რაც მის ირგვლივ ხდება, ესმის და ხედავს.  

“მთელი ჩემი ცხოვრებაა, მესმის ლაპარაკი აფხაზეთზე. რეალურად იქ უნდა დავბადებულიყავი, მაგრამ იქ არ დავიბადე. […] რაღაც პერიოდი ამაზე გაუცხოება მქონდა, ვერ ვხვდებოდი, რა ადგილს მივეკუთვნებოდი და უნდა ვყოფილიყავი თუ არა საერთოდ ახლა აქ. ნუ, ეს ჩემი ოჯახის PTSD  და ტრავმები შეიძლება რაღაც მხრივ გენეტიკურადაც გადმომყვა, იმიტომ რომ ჩემი ოჯახის ყველა წევრი აფხაზეთიდან დევნილი არის. […] ასევე, ჩემზე ძალიან დიდი გავლენა იქონია სვანეთმა, იქაურმა ღირებულებებმა — მიუხედავად იმისა, რომ თბილისში დავიბადე, ბევრი დრო მაქვს იქ გატარებული ასევე. სადაც ვცხოვრობ, ეგ ადგილიც ძალიან მნიშვნელოვანია. აეროპორტის დასახლებასთან, ასე ქვია ჩემს უბანს და ცოტა სხვანაირი გარემოა, თბილისის ცენტრისგან განსხვავებით”.

ახალი ჟანრისა და სტილის პოვნაში მუსიკაზე დამოუკიდებლად მუშაობა დაეხმარა. მისთვის ეს შემეცნებითი პროცესი იყო. ფიქრობს, რომ უცნაური ემოციები და ხედვებიც აღმოაჩინა. 

“მაგალითად, აღმოვაჩინე კონკრეტული სახის ემოცია საუნდით როგორ გამოვხატო და არამხოლოდ ვოკალით. ძალიან საინტერესო პროცესი იყო ეგ. ჩემი ახალი ტრეკები,  ჟანრობრივად უფრო არის Cyber Trap და cyber pank. Sci-fi-ით შეპყრობილი ადამიანი ვარ და ჩემს მაგ მხარეს გამოვხატავ ხოლმე ძირითადად ჩემს ტრეკებში”.

დინასთვის მუსიკის წერის პროცესი ერთდროულად დამამშვიდებელი და გამათავისუფლებელია. სცენაზე საკუთარი შემოქმედების მსმენელისთვის გაზიარება კი პასუხისმგებლობასთან ასოცირდება — კარგად უნდა შეასრულოს და თავიც კარგად წარადგინოს.

“თან ძალიან ბედნიერი ვარ, როდესაც სცენაზე ვდგავარ, იმიტომ რომ უშუალოდ იმ ხალხთან მიწევს ურთიერთობა და კომუნიკაცია, ვინც ჩემს მუსიკას უსმენს, ან იმ ადამიანებთან, რომლებიც მაგალითად არ უსმენენ და არ იციან, ვინ ვარ, მაგრამ შემიძლია რომ ჩემი მუსიკა, სათქმელი, მათაც მივაწოდო. ერთგვარი ჩელენჯია, რომ აი, ვინ იქნება შენი თანაზიარი, ვისთვის იქნება ნაცნობი, რაზეც შენ საუბრობა და ა.შ”.

ამბობს, რომ სხვადასხვა პლატფორმაზე 25-35 წლამდე ადამიანები უფრო უსმენენ. მისივე თქმით, ბევრი არიან 16-დან 24 წლამდეც, ასევე, უფროსი ასაკის ადამიანებიც.

გამოწვევები ქალი მუსიკოსებისთვის საქართველოში

როგორც ქალ არტისტს, სხვადასხვა სახის სირთულე და დისკრიმინაცია გამოუცდია. ერთ-ერთი ყველზე გავრცელებული შემთხვევა, რაზეც დინა გვიყვება, ქალების კომპეტენციების ეჭვქვეშ დაყენებაა.

“ამბობენ, რომ ეს მუსიკა შენი დაწერილი არ არის და ბევრს ჰქონია ეგეთი გამოცდილება, მაგრამ ჩემს შემთხვევაში ყოფილა ისე, რომ ეს ყველაფერი კაცსაც ულაპარაკია და ქალსაც. […] კიდევ ერთი განსხვევება, მაგალითად როდესაც ხარ ქალი მუსიკოსი, პირველ რიგში, აღგიქვამენ როგორც სექსუალური ობიექტს, რომელსაც უფრო საინტერესოს და მიმზიდველს ხდის მუსიკა და მუსიკოსობა და ეს არის რაღაც ერთგვარი ატრიბუტი თითქოს ქალისთვის”.

დინა კიდევ ერთ წინააღმდეგობრივ მოცემულობაზე გვიყვება: მიუხედავად იმისა, რომ ყველა ლაპარაკობს, ქართულ სცენასა და ინდუსტრიაში უფრო მეტი ქალი არტისტის გამოჩენაზე, ღონისძიებების უმეტესობა კაცებით ივსება და ორგანიზატორებს დამატებით “შეხსენება” სჭირდებათ ხოლმე, ქალი არტისტებიც რომ მოიწვიონ. დინასთვის ცოტა გაუგებარია მსგავსი მიდგომა, რადგან შრომით ყველა ერთნაირად შრომობს, თუმცა პრიორიტეტულები და თვალსაჩინოები რატომღაც უფრო ხშირად მაინც კაცი არტისტები არიან. ამბობს, რომ ცვლილებებისთვის, ამ სტერეოტიპულ ხედვებსა და ხელოვნურ ბარიერებზე უფრო მეტი უნდა ილაპარაკონ.

“კაცი როცა აკეთებს, რაც არ უნდა იყოს, ყველაფერი სერიოზული არის თითქოს რა,  ქალების შემთხვევაში არ არის ეგრე და ჩვენ დამტკიცება გვიწევს, რომ აი, ჩვენ შეგვიძლია და ვაკეთებთ. […] არ არის ეგ ყველაფერი ნორმალური და უფრო მეტი უნდა ვილაპარაკოთ მაგ თემაზე”.

სიმღერა საქართველოზე და სამომავლო გეგმები

Lil star — დინას ახალი სიმღერა, რომელზეც ვიდეოკლიპი სექტემბერში გამოქვეყნდა, საქართველოში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებსა და პროსტესტზეა. Lil star-ში საქართველო იგულისხმება და სიმღერაც საქართველოს ეძღვნება, ამბობს დინა. 

“ეს სიმღერა არის იმ გულისტკივილსა და სევდაზე, როცა გინდა რომ შენს ქვეყანას დაეხმარო. ცდილობ, რომ ხელში აიყვანო, მაგრამ ვერ აგყავს, ვერაფერს აკეთებ, იმიტომ რომ უამრავი დაბრკოლება გხვდება წინ და ასევე ვერც ტოვებ აქაურობას. განა იმიტომ, რომ არ გინდა რომ დატოვო, პასუხისმგებლობას და ვალდებულებას გრძნობ, რომ აქ იყო და შენი ქვეყნის გვერდით იდგე”.

გმირთა მოედანი, პარლამენტი, მთავრობის ადმინისტრაცია — კლიპში დინა სხვადასხვა სახელმწიფო ინსტიტუტთან დგას. სურვილი ჰქონდა სასამართლოსთანაც გადაეღო ერთი ეპიზოდი, მაგრამ ეს შეუძლებელი იქნებოდა ახალი რეგულაციებით, რაც სასამართლოში გადაღებას კრძალავს. 

“რეალურად ეს სისტემები უნდა იყვნენ ხალხის გვერდით და ხალხისთვის, მაგრამ ჩვენს რეალობაში ისე ხდება, რომ ხალხთან არავინ არის, ხალხის აზრს არავინ ისმენს, მხოლოდ თავიანთ თავებზე არიან კონცენტრირებულები და ჩვენი ქვეყანა ესე გვეცლება ხელიდან და ამისთვის თითქოს ვერაფერს ვაკეთებთ. უწყვეტი პროტესტია,  მაგრამ უარესზე უარესი ხდება. ამაზე როცა მინდა ლაპარაკი, ან რამის გაკეთება, ხელოვნებაში ვდებ”. 

დინასთვის მუსიკა მხოლოდ ჟანრი კი არა, საკუთარი თავისა და ხმის ძიების გზაა. მედიუმი, რომლითაც შეუძლია გამოხატოს სათქმელი, სევდა, გამოეხმაუროს უსამართლობას, სოციალურ და პოლიტიკურ პროცესებს.

“ხელოვნებაში ყველანი ერთიანები ვართ, თანასწორები და თავისუფლები. არანაირი იარლიყი არ არის. ყველანი ვართ ერთი კომუნის წევრები, რომლებიც ვქმნით რაღაც ახალს და საინტერესოს და შემდეგ ამ ყველაფერს ვუზიარებთ. ხელოვნება არის უსაფრთხო სივრცე ყველა ადამიანისთვის”.

დინას ისეთ გარემოში სურს ცხოვრება, სადაც ადამიანი მარტო გადარჩენაზე კი არა, განვითარებაზეც შეძლებს ფიქრს. 

“მინდა ისეთ გარემოში ვიცხოვრო, სადაც აღარ მომიწევს ფიქრი ყოველდღიურ საბაზისო პრობლემებზე, რაზეც არამარტო მე, არამედ მთელი საქართველო ვფიქრობთ. მინდა ჩემი გონება მთლიანად მიმართული იყოს ისეთ საკითხებზე: როგორ განვვითარდე, რა ვისწავლო, რამე ახალი აღმოვაჩინო. ადამიანების უმეტესობა დღეს ფიქრობს, დღიდან დღემდე როგორ გადარჩეს  — და ეს არ არის კარგი სახელმწიფო”.