“მე მგონია, რომ აქტივისტად იბადები. ან შეგიძლია შენი რაღაცები დათმო სხვების კეთილდღეობისთვის, ან არა” — გვეუბნება ნიკოლო ღვინიაშვილი (ბარტი).  

2006 წლიდან აქტივიზმშია და როგორც ამბობს, მხოლოდ წისქვილის ქვა არ დატრიალებულა მის თავზე, სხვა ყველაფერი გამოცადა. 

ბარტი გვიყვება ბავშვობაზე, ოჯახზე, აქტივიზმზე და მის გამოცდილებებზე.

“ვიცოდი ვინ ვიყავი, მაგრამ სახელს ვერ ვარქმევდი ამ ყველაფერს”

“მე ამას ვერ დავარქმევდი თვითგამორკვევის პროცესს. როგორც ჩანს, თავიდანვე გარკვეული ვიყავი”, — გვეუბნება ბარტი და იხსენებს დედის მონათხრობს, რომლის მიხედვით, ჯერ კიდევ საბავშვო ბაღში წასვლისას, როცა კაბებს უმზადებდა, თავად შარვლებს იცვამდა.

“მე კი ვიცოდი რა მინდოდა, მაგრამ არ ვიცოდი სახელი რა იყო ამ ყველაფრის. ყოველთვის მიზიდავდა ქალები, პირველად მეოთხე კლასში შემიყვარდა. ეს შიგნიდან მოდის, უბრალოდ, თავიდან სახელი შეიძლება არ იცოდე. თავს ბავშვობიდან ბიჭად აღვიქვამდი და ვარ კიდეც. მაგრამ მაშინ მხოლოდ გეი და ლესბოსელი მქონდა გაგონილი, არც ვიცოდი ტრანსი რა იყო. პენტიუმ ერთზე რომ დავგუგლე, ამოაგდო gay.ge და იქ დავრეგისტრირდი, ვკითხულობდი რაღაცებს, ვაქტიურობდი”.

“თითოეული ადამიანი თავის გარშემო თუ შეცვლის გარემოს, თუნდაც სამუშაო ადგილზე, მე ვფიქრობ, რომ ბევრად წინ წავალთ”, — ბარტი

ამბობს, რომ იდენტობის გამო სკოლაში ცუდი დამოკიდებულების გამოცდილება არ ჰქონია. უარყოფითად ახსენდება რამდენიმე შემთხვევა ტრანსპორტში, როცა ჰკითხეს, გოგოა თუ ბიჭი — “მაზიანი დავდეთო”. თავიდან ნერვიულობდა, მაგრამ მერე გააცნობიერა, რომ მართალია, ასე არავის ჰკითხავდა, მაგრამ შეიძლება, მსგავსი კითხვა მასაც გასჩენოდა, ამიტომ აღარ ბრაზდებოდა. 

“მერე ხუმრობით ვეუბნებოდი, წილში თუ გამიყვანთ, გეტყვით, ისე არა-მეთქი. სკოლაშიც “ავარდნილი” ბავშვი ვიყავი, ცელქი, მიუხედავად იმისა, რომ კარგად ვსწავლობდი. სულ ბიჭებთან ვიყავი, საკუთარი თავის დაცვა ყოველთვის შემეძლო. მიჩხუბია კიდეც, ცხვირიც მაგიტომ მაქვს მოღრეცილი”.

საკუთარი იდენტობისთვის სახელის დარქმევა უკავშირდება პირველ ქართულ ლგბტ ორგანიზაციაში, ინკლუზივში მუშაობას. ბარტი ამბობს, რომ ის პერიოდი მისთვის იყო, როგორც ოაზისი უდაბნოში.

როგორც გვიყვება, 2006 წელს პაატა საბელაშვილი დაუკავშირდა, ინკლუზივის შექმნის იდეის შესახებ შეატყობინა და მიიპატიჟა. ხუმრობს, ცოტა ეჭვები მქონდა, გეებს და ლესბოსელებს ხომ არ გვაგროვებენო, მაგრამ უნდოდა მისნაირი ადამიანები გაეცნო და წავიდა. 

“პირველივე შეხვედრაზე ისე მომეწონა, რომ დავრჩი. იქამდე მეგონა, მარტო ვიყავი, მხოლოდ გეი და ლესბოსელი ვიცოდი და იქ დავარქვი სახელი იმ მდგომარეობას, რა მდგომარეობასაც დღეს ეძახიან ტრანს ადამიანს, ტრანს კაცს. ჩემთვის ეს აღმოჩენა იყო”.

ყოველ პარასკევს, 19:00 საათზე სხვას არაფერს გეგმავდა, რადგან ამ დროს ინკლუზივში შეხვედრები იმართებოდა. სხვადასხვა საკითხზე მსჯელობდნენ, ჰყავდათ მოწვეული სტუმრებიც. 

“მაშინ ლგბტ ფილმები ასეთი ხელმისაწვდომი არ იყო, ამიტომ ტორენტებიდან ვიწერდით და მიგვქონდა. იყო კინოჩვენებები და მერე მსჯელობა ამ საკითხზე. ეს შეხვედრები იყო სოციალიზაციის სივრცე, ყველა კარგად იყო, ყველა გიცინოდა, ზურგს უკან არავინ ჩურჩულებდა, არავინ გეკითხებოდა ორიენტაციას და უბრალოდ გიღებდნენ ისეთს, როგორიც იყავი. შეხვედრების მერე იყო “მეორე ნაწილი”, ასე ვეძახდით, სადაც გვქონდა მცირე ალკოჰოლი და “სნექები”. ამ დროს ყველაზე გაუბედავი ადამიანებიც კი ახერხებდნენ ცოტა აქტიურებთან კომუნიკაციას”.

“მამამ ნიკოლოზობა რომ მომილოცა, ჩემთვის მეორედ დაბადების ტოლფასი იყო”

“თავდაპირველად ინერვიულეს ძალიან. წამიყვანეს ფსიქოლოგთან, ფსიქიატრთან, სექსოპათოლოგთან. მერე ნელ-ნელა შეეგუვნენ”, — იხსენებს ბარტი მშობლებზე საუბრისას.

გვიყვება, რომ სახელი პასპორტში 2011 წელს შეიცვალა, 2012 წლის არჩევნებისთვის კი მის სახლში საარჩევნო ბარათი მივიდა, სადაც უკვე ნიკოლო ღვინიაშვილი ეწერა. 

“ჩვენ ვარსებობთ და ისეთივე ჩვეულებრივი ადამიანები ვართ, ისევე გვტკივა და გვიხარია თუნდაც ქვეყნის ბედი და მომავალი, როგორც ყველა დანარჩენ ადამიანს” — ბარტი

“მამაჩემმა დამირეკა, მეჩხუბა, მაგინა და მითხრა, რომ ასეთი შვილი არ ჰყავდა. სადღაც ნახევარი საათის განმავლობაში ვლაპარაკობდით, მაგას თუ ლაპარაკი ჰქვია — მე ჩემსას ვეუბნებოდი, ის თავისას. მარტივი მაგალითებით ავუხსენი, რომ ისევ მისი შვილი ვარ და ჩემში არაფერი შეცლილა, არავისადმი დამოკიდებულება, გარდა იმისა, რომ ასე უფრო კომფორტულად ვგრძნობდი თავს. ეს მოხდა სექტემბერში. დეკემბერში, ნიკოლოზობას დამირეკა და მომილოცა. არ ვიცი იმ რამდენიმე თვეში რა გადახარშა, მაგრამ ეს იყო ჩემთვის მეორედ დაბადების ტოლფასი”.

ურთიერთობები გაგრძელდა, მაგრამ იმის მერე ამ თემაზე არ ულაპარაკიათ. მამა შარშან გარდაიცვალა. ამბობს, არ მეგონა ასე თუ განვიცდიდი მის გარდაცვალებასო. გული სწყდება, რომ მასთან ცოტა დრო გაატარა. 

“ბავშვობაში, ჩემი “გამოსწორების” პროცესში ძალიან ბევრ ტკივილს მაყენებდა და ძალიან ბევრჯერ მინატრია ბავშვური სისულელით, ნეტავ მალე მოკვდეს-მეთქი. ძალიან მკაცრი იყო, მსჯიდა ხოლმე, მცემდა, როცა არ ვუჯერებდი. მეამბოხე სულივით ვიყავი, რადგან ვერ ვეგუებოდი საზოგადოების მიერ ჩემთვის განსაზღვრულ როლს. არ ვიყავი ქალი და როგორ უნდა მეთამაშა. მართლა რომ გამომეცალა ხელიდან, მაშინ მივხვდი, რას ნიშნავდა ჩემთვის და ძალიან ცუდად გადავიტანე. დამაკლდა ის, რაც ბოლო პერიოდში გვქონდა. არ მეყო მამაჩემთან ურთიერთობა. შემეძლო, ბევრი გველაპარაკა და ვერ მოვასწარი, არ მეგონა, ასე მალე თუ გამომეცლებოდა ხელიდან. მამაჩემი კომუნისტების დროს გაიზარდა, როცა ჰომოსექსუალობა კანონით დასჯადი იყო და დარწმუნებული ვარ, თავისი ჭკუით, იმ სიმკაცრით ამასაც მარიდებდა. როგორც სწორი ეგონა, ისე იქცეოდა”.

ჰყავს დედა, ძმები, რძლები, შვილი, შვილობილები და სიძეები. ტრადიციული ფორმით ქამინგაუთი არ ჰქონია, თუმცა იდენტობა არც დაუმალავს.

“იციან, რომ მე ვარ მე და ვარ კარგი ადამიანი; რომ არ ვარ “გარყვნილი”, როგორი სტერეოტიპებიც არსებობს. ზოგადად, ეს სტერეოტიპი მაინც “მუშაობს”, ადამიანები ფიქრობენ, რომ მათი ნაცნობია გამონაკლისი და სხვები არიან “გარყვნილები”. ძალიან რთულია ქამინგაუთი, მაგრამ რაც უფრო მეტი ადამიანი დაქამინგაუთდება, უფრო მალე დაიმსხვრევა ეს სტერეოტიპი. ვიცი, რომ ძალიან რთულია, ბევრი მშობლებს უფრთხილდება, ბევრი საზოგადოების აზრს და ა.შ. მაგრამ ეს ყოველთვის ასე გაგრძელდება, თუ ჩვენვე არ ვიბრძოლეთ საკუთარი უფლებებისთვის და თუ არ ვთქვით, რომ ჩვენ ვარსებობთ და ისეთივე ჩვეულებრივი ადამიანები ვართ, ისევე გვტკივა და გვიხარია თუნდაც ქვეყნის ბედი და მომავალი, როგორც ყველა დანარჩენ ადამიანს”.

“მე მგონია, რომ აქტივისტად იბადები”

აქტივიზმში პირველი ნაბიჯები ინკლუზივში მუშაობისას გადადგა. როცა ინფორმაცია გავრცელდა, რომ ლგბტ ორგანიზაცია შეიქმნა, ფორუმებზე უკავშირდებოდნენ და ეკითხებოდნენ, რას აკეთებდა ინკლუზივი და ა.შ.

“ვეცნობოდი ამ ხალხს, მერე ვხვდებოდი ერთი-ორჯერ და ჩემი გეი რადარით თუ ჩავთვლიდი, რომ სანდო ადამიანი იყო, ვეპატიჟებოდი ინკლუზივში”.

ინკლუზივის შემდეგ მალევე იყო მეგობრებთან ერთად ლგბტ საქართველოს დაფუძნება. უნდოდათ, ეს ყოფილიყო ორგანიზაცია, რომელიც თემის თითოეულ წევრზე იქნებოდა მორგებული. გვიყვება, რომ სანამ ოფისი ექნებოდათ, ერთმანეთს ხან სახინკლეში ხვდებოდნენ, ხან საიას ოფისში, ხანაც იმჟამინდელი დირექტორის სახლში. როგორც ამბობს, იდენტობის დაშლის შემდეგ ლგბტ უფლებებზე მომუშავე დონორი ორგანიზაციების ფინანსური მხარდაჭერა მათკენ გადავიდა და ლგბტ საქართველოც გაფართოვდა. გუნდის ნაწილი შეიცვალა, ნაწილი კი დარჩა და ორგანიზაციას დღეს თემის წევრები თანასწორობის მოძრაობის სახელით იცნობენ.

“ეს უცაბედი გაზრდაც ძალიან არასწორი იყო. მგონია, რომ ნაბიჯ-ნაბიჯ და ევოლუციით ადამიანი უფრო მეტს აღწევს. მე მიყვარს ჩემი ორგანიზაცია, ჩემი შვილია ფაქტობრივად, მაგრამ გული მწყდება, რომ იდენტობა ვერ გადარჩა და ახლა ეს ორი ორგანიზაცია ერთმანეთს არ ეჯიბრება, ვინ უფრო კარგად მოემსახურება თემს”, — ამბობს ბარტი.

“მნიშვნელოვანია, ადამიანებს უყვარდეთ ერთმანეთი. არ აქვს მნიშვნელობა, რა ორიენტაციის იქნება, რა სქესის, რა ასაკის. იესოსავით კი გამომივიდა, მაგრამ მართლა ასეა — სიყვარულსა და ურთიერთპატივისცემაზე დგას ნორმალური საზოგადოება ყოველთვის და სანამ ერთმანეთს არ შევიყვარებთ და არ გავნათლდებით, მანამ ჩვენი საშველი არ იქნება”, — ბარტი

დაახლოებით ერთი წლის წინ შექმნა ტრანსგენდერი კაცების ჯგუფი, “ჩვენი კლუბი”. ცდილობენ, ერთმანეთს დაეხმარონ — თვეში ერთხელ იხდიან საწევროს და თუ ვინმეს ფული დასჭირდება, შეუძლია ისესხოს, მერე კი დააბრუნოს, რადგან სხვებმაც შეძლონ ამ თანხით სარგებლობა. 

“დაახლოებით 30 ტრანსი კაცი მყავს მოძიებული საქართველოში, არ ვართ ბევრნი. 30-დან 4 საზღვარგარეთაა, მეტ-ნაკლებად აქტიურები 8-10 კაცი ვართ. ყოველდღიურ ძებნაში ვართ, თევზაობას ვეძახით მაგას. როცა ვიპოვით ტრანს კაცს, გვიხარია და ვაცნობთ ერთმანეთს”. 

საუბრობს ლგბტქია+ თემის შიგნით გახლეჩის პრობლემაზეც. მისი თქმით, ეს “ხან ძალაუფლებისთვის, ხან პოპულარობისთვის, ხან რაღაცისთვის ბრძოლის გამო” ხდება. აღნიშნავს, ხანდახან ვეღარ ვიგებ, ჰომოფობებს უნდა ვებრძოლო თუ იმაზე უნდა ვიმუშაო, რომ შიგნით დალაგდეს ყველაფერიო.

“მთავრობა, საზოგადოება, ყველა ცდილობს, “გათიშე და იბატონეს” პრინციპი ჰქონდეს, რადგან უფრო მარტივად სამართავია თემი, რომელსაც დაყოფ ჯგუფებად და მერე ცალ-ცალკე გაანადგურებ. ამან დამღალა. ეს შიდა ბრძოლები ძალიან ბევრჯერ გამხდარა იმ ფიქრის საფუძველი, რომ ფუჭად ხომ არ ჩაიარა იმ წლებმა, რაც აქტივიზმში დავხარჯე და ხომ არ ჯობდა, საკუთარი ცხოვრებით მეცხოვრა, როგორც თემის უმეტესობა? მერე მაინც ვფიქრობ ხოლმე, რომ ბოლომდე უნდა სცადო, გაიტანო შენი სიმართლე. ამ ბრძოლაში კარგავ თანამოაზრეებს, იძენ ახალ თანამოაზრეებს და ეს პროცესი ნორმალურია”.

აკრიტიკებს იმ მედიასაც, რომელსაც თემი ძირითადად 17 მაისს თუ პრაიდის დღეებში ახსენდება. ამბობს, რომ ლგბტქია+ ადამიანები ყოველ დღე არსებობენ და სასურველია, რომ მათი ხმა ხშირად ისმოდეს.

“ძალიან ბედნიერი ვიქნები, თუ პრაიდი (და არა ის, რასაც თბილისი პრაიდი აკეთებს) აქაც ჩატარდება, მაგრამ არ ვიცი, მოვესწრები თუ არა, მაგ მხრივ ცოტა პესიმისტურად ვარ განწყობილი. პრაიდი ნიშნავს სიამაყეს და მე ვერ ვხედავ უახლოეს ათ წელიწადში მაინც ამის საფუძველს, რომ ვიყო ამაყი და სადმე გავიარო სიამაყით, გამომდინარე იქიდან, რომ თემში ძალიან ბევრი სოციალური პრობლემაა. გარდა ამისა, იმ საფრთხის პირობებში, რომელიც დღეს ლგბტქია+ ადამიანებს საქართველოში აქვთ, არასწორია თქვა, რომ სრულწლოვანი ადამიანები თავად წყვეტენ, წავიდნენ თუ არა პრაიდზე. ზრდასრულია 18 წლის ადამიანიც, რომელსაც არ უნახავს 2013 წლის 17 მაისი და არ იცის, რას ასკდება. მე ვფიქრობ, რომ როცა ჩემს სახლშია პურ-მარილი, მე ვარ პასუხისმგებელი, რომ ჩემი სუფრის წევრები სახლში მშვიდობით მივიდნენ. შეიძლება “გრუზინული” შეხედულებაა, მაგრამ მგონია, რომ ეს უფრო სწორია”, — აღნიშნავს ბარტი და დასძენს, რომ ამ ტიპის ხილვადობის ფონზე, იზრდება სხვა დღეებში ძალადობის რისკიც. 

ჰომოფობიური, ძალადობრივი გარემოდან თავის დაღწევის საშუალებად განათლება ესახება:

“თავი და თავი იმ უბედურებისა, რაც დღეს ამ ქვეყანაში ხდება, არის გაუნათლებლობის შედეგი. ადამიანი, რომელმაც არ იცის თავისი ისტორია, დღეს დგას და რუსეთს, რომელსაც ქვეყნის 20% აქვს ოკუპირებული, ულოკავს ტ*აკს, რადგან რუსეთი ჰგონია მეგობარი და ნატო და ევროკავშირი მტერი. ეს არის უცოდინარობის შედეგი. კი, ამას პროპაგანდაც ემატება, მაგრამ ჭკვიანი ადამიანის პროპაგანდის ქვეშ მოქცევა რთულია, რადგან ის აზროვნებს”.

წუხს, რომ არსებული მდგომარეობის გამო, ქვეყანას თემის ბევრი წევრი ტოვებს. მისი თქმით, მათ შეეძლოთ საქართველო წინ წაეყვანათ, ახლა კი თავის პოტენციალს სხვა ქვეყანას ახმარენ.

“ამაზე ძალიან მტკივა გული, მაგრამ ვერც ეტყვი ადამიანს, რომ არ წახვიდე და აქ დარჩი, იმას ისედაც უყვარს თავისი ქვეყანა, მაგრამ ყველანი ერთხელ ვიბადებით”.

ამბობს, რომ აქტივიზმმა ბევრი კარგი ადამიანის გაცნობის შესაძლებლობა მისცა. გარდა ამისა, საუბრობს იმ შეგრძნებაზე, რაც სხვების დახმარებას მოაქვს და აღიარებს, რომ ნაწილობრივ ეს ეგოს დაკმაყოფილებაცაა.

“ზოგადად, ადამიანი არის ეგოისტი. სიკეთეს რომ აკეთებს, თვითონ სიამოვნებს, თავისთვისაც აკეთებს. აი, ეს ეგოც დამიკმაყოფილა აქტივიზმმა. ყოფილა შემთხვევა, რომ ღამის 04:00 საათზე მომწევია გაღვიძება და ამომიყვია თავი, მაგალითად, საგარეჯოში. იმ წუთას დისკომფორტი არის, ცხადია, მაგრამ როცა ვეხმარები ვიღაცას და შედეგს ვხედავ, ეს თვითკმაყოფილებას იწვევს, რომ რა კარგია, რომ გამეღვიძა ტელეფონის ზარზე და წავედი”.

• 2022 წლის 1 დეკემბერს ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ სამი ტრანსგენდერი კაცის, მათ შორის, ნიკოლო ღვინიაშვილის საქმეზე ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-8 მუხლის (პირადი და ოჯახური ცხოვრების დაცულობის უფლება) დარღვევა დაადგინა. სტრასბურგის სასამართლოს განმარტებით, საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული სქესის/გენდერის აღმნიშვნელი ჩანაწერის შეცვლის სამართლებრივი პროცედურა ბუნდოვანია.