“სიძულვილის პროპაგანდის კანონია” — ასე აფასებს რეჟისორი დათა თავაძე საკანონმდებლო პაკეტს, რომელსაც უკვე ბევრი სახელი აქვს. მედია, სამოქალაქო საზოგადოება და სახელოვნებო სფერო მას ჰომოფობიურ, სიძულვილის, ცენზურის კანონს ვუწოდებთ, რადგან შინაარსი სწორედ ასეთი აქვს. საკანონმდებლო დონეზე “ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვნების დაცვის შესახებ” ჰქვია. ის გუნდი კი, რომელიც წლების განმავლობაში არღვევედა ადამიანის უფლებებს და ახლა ამის დაკანონება გადაწყვიტა, მას “ლგბტ პროპაგანდის” საწინააღმდეგო რეგულაციას უწოდებს — ზუსტად ისე, როგორც რუსეთში.
კანონი, რომელიც ადამიანებს უზღუდავს გამოხატვის თავისუფლებას, ჯანდაცვაზე ხელმისაწვდომობას და აწესებს ცენზურას მედიაში, ლიტერეატურაში, კინოსა თუ ხელოვნების სხვა სფეროებში, ძალაში 2 დეკემბრიდან შევა. რეჟისორი დათა თავაძე ამბობს, რომ ამ კანონის მიზანია ადამიანებში სირცხვილი და შიში დანერგოს, განსხვავებულობა გააქროს და ერთმანეთს დაგვაპირისპიროს.
“კატასტროფაა ეს კანონი, საშინელებაა. ერთი მხრივ, ქვიარ თემის გაქრობას აპირებს ჩვენი კულტურული ცნობიერებიდან და გარკვეული ჯგუფის ადამიანების გაქრობას იმ სივრციდან, სადაც ჩვენ უნდა ვაფასებდეთ რეალობას. ჩვენი რეალობიდან კონკრეტული ჯგუფის განდევნა ხდება. ეს არის ფაშისტური კანონი.
ხელოვნებისთვის კი ეს არის უკვე დაკანონებული ცენზურა. მე არ ვიცი საერთოდ როგორ უნდა განახორციელონ, დღემდე ვერ გამიგია, ძალიან ბევრი თვეა ამ კითხვას ვსვამ. რა უნდათ? ვინ უნდა შეამოწმოს ეს ნაწარმოებები? რაღაც ორგანო უნდა შეიქმნას ცენზურის ამ ქვეყანაში? ამის მომხრე შეიძლება იყოს ქვეყანა, რომელსაც საბჭოთა წარსული აქვს, ცენზურის წარსული აქვს? მსგავსებას ან პარალელს ვერ უნდა ავლებდეს იმ დროსთან, რომლიდანაც ეს ქვეყანა, მადლობა ღმერთს, გამოვიდა? როგორ არ შეიძლება შეიზარო ეს”, — აცხადებს თავაძე.
რეჟისორი განმარტავს, რომ კანონის კიდევ ერთი ცუდი შედეგი შეიძლება თვითცენზურა გახდეს. მისი თქმით, შეშინებული ადამიანები თავადვე დაიწყებენ საკუთარი თავის შეზღუდვას, რაც კატასტროფულ შედეგებამდე მიგვიყვანს.
“ყველაზე საშიში ჩემთვის ის კი არ არის, რომ რაღაც ორგანო შეიქმნება, რომელიც ჩვენს პრემიერებს შეამოწმებს, ან სანამ სპექტაკლი გვექნება, მანამდე ნახავენ და გვეტყვიან, რომ ეს სცენები უნდა ამოჭრათ, ან საერთოდ ეს სპექტაკლი აღარ უნდა აჩვენოთ… არამედ, იმის მეშინია, რომ ასეთი კანონის არსებობა ავტომატურად ქმნის თვითცენზურას ჩვენს საზოგადოებაში და თვითონ ხალხი იწყებს აღსრულებას ამ კანონის. შეიძლება, არაფრის ამოჭრა აღარ იყოს საჭირო, იმიტომ, რომ თვითონ მოჭრიან ადამიანები ყველაფერს, რაც შეიძლება არ აწყობდეს ხელისუფლებას. ხელოვნებას დააქუცმაცებენ, დაჭრიან, გადააკეთებენ იმიტომ, რომ შეეშინდებათ. თვითცენზურა არის ყველაზე მავნე რამ, რაშიც ჩვენ ვცხოვრობთ, მიუხედავად ოფიციალური ცენზურის წარსულიდან გამოსვლისა. საზოგადოება ჯერ კიდევ გათავისუფლების გზაზეა, ჩვენი ხელოვნება იყო გათავისუფლების გზაზე და სწორედ ამ გზაზე დაეწია ისევ ოფიციალური ცენზურა”.
ეს ყველაფერი იმის საწინააღმდეგოა, რისთვისაც 35 წელია იბრძვის ეს ქვეყანა, ანუ თავისუფლების საწინააღმდეგოა.
რეჟისორი გვესაუბრა იმ ძირითად ნარატივზე, რომელსაც ქართული ოცნება ამ კანონის საჭიროების ასახსნელად იყენებს. ეს არარსებული “ლგბტ პროპაგანდაა”, რომელიც საზოგადოებაში შიშის დასათესად გამოიყენება, თითქოს შესაძლებელია საუბრით ადამიანს გენდერი ან ორიენტაცია შეუცვალო. არცერთი კვლევა ამას არ ადასტურებს.
“შეუძლებელია ადამიანს შეუცვალო ორიენტაცია ლაპარაკით, ან რაღაცის ჩვენებით, ეს არის სასაცილო უბრალოდ, კომიკურია. მაგრამ ტრაგიკულია, რადგან ამ კანონის და რიტორიკის შედეგებს ვხედავთ — მსხვერპლებს, ფიზიკურად განადგურებულ, მოკლულ ადამიანებს ვხედავთ. რამდენადაც, ერთი მხრივ, აბსურდულია ეს რიტორიკა, იმდენად ამაზრზენია შემდეგ რა შედეგებიც მოჰყვება”.
თავაძე განმარტავს, რომ სიყვარულის პროპაგანდა აბსურდია, მაგრამ მარტივია სიძულვილის პროპაგანდა.
“მე სიძულვილის პროპაგანდის კანონს ვეძახი, იმიტომ რომ სიძულვილის პროპაგანდა სწორედაც რომ შეიძლება და აშკარად კარგად გამოსდით, მაგრამ, რა თქმა უნდა, შეუძლებელია ვიღაცამ გითხრას, ვინ გიყვარდეს, ან გაიძულოს, შეგიყვარდეს. ეს არის გამორიცხული და სრული აბსურდი”.
მისივე თქმით, თავისუფალ საზოგადოებაში ადამიანი უფრო თავისუფალია და “როცა საზოგადოება არ არის დაშინებული და პოლიტიკური სისტემა, რეჟიმი არ ემყარება შიშს, ზიზღს და სიძულვილს, მაშინ ადამიანი გაცილებით უფრო დაცულად და თავისუფლად გრძნობს თავს და შესაბამისად, გაცილებით უფრო ემანსიპირებულია”.
“ამიტომ თუ რაღაცა ჩანს უფრო მეტად იმის გამო, რომ ნაკლები შიშია ქვეყანაში, ეს სწორედ უნდა უხაროდეს ყველა მხარეს, იმიტომ, რომ ეს არის ინდიკატორი იმისა, რომ ჩვენს ქვეყანაში ცხოვრება არ არის საშიში”.
თავაძე ამბოს, რომ ამ ნაბიჯებით ხელისუფლებას შევყავართ სირცხვილის კულტურის წიაღში, სადაც მთავარი მამოძრავებელი ხდება შიში და სირცხვილი.
“ეს არის ძალიან საშიში, რადგან სირცხვილი ისეთი მექანიზმია, რომელიც მარტოს გვტოვებს და ხორციელდება ისეთ რეჟიმში, სადაც არსებობს “მე” და “სხვა”. მუდმივად ხდება გახლეჩვა და გათითოკაცება, აბსოლუტური, ფუნდამენტური შიშის დანერგვა, რომელთან ბრძოლა საკუთარ თავშივე არის რთული.
ნამდვილად უნდათ, რომ სამარცხვინო ტერიტორიაზე აღმოვჩნდეთ, რომ გვრცხვენოდეს იმის, ვინც ვართ, გვრცხვენოდეს ჩვენი ნებისმიერი სახის განსხვავებულობის, განსხვავებული აზრის, ორიენტაციის, ეთნიკური განსხვავებების, ენის, დიალექტის და ა.შ. ამ განსხვავებულობის აღნიშვნა და ზეიმი კი არ ხდება, არამედ განსხვავებულობის გამო ხალხის შერცხვენა”.
ნაცრისფერი, ერთფეროვანი და შეშინებული — ეს არის ის მოსავალი, რასაც გვიქადაგებენ და თუკი ისე არ მოვიქცევით, როგორც მათ აწყობთ, უნივერსიტეტებს გადააქცევენ ყაზარმებად და იქედან დაგვერევიან და გვატკენენ. ძალიან საშიშია სინამდვილეში, რა თამაშიც წამოიწყო ხელისუფლებამ და სხვა ვერაფერს ვერ ვიტყვი, თუ არა იმას, რომ ცუდად დამთავრდება ეს ყველაფერი, თუკი დროზე არ შემოვატრიალეთ ეს ვექტორი.