ევროკომისიამ საქართველოსთვის ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მინიჭების რეკომენდაცია გასცა. თუმცა, იმ დათქმით, რომ გარკვეული რეფორმები გატარდება. უკრაინა და მოლდოვა კი შემდგომი, გაწევრიანების მოლაპარაკებების ეტაპზე უნდა გადავიდნენ. ევროკომისიის გადაწყვეტილება სარეკომენდაციო ხასიათისაა, საბოლოო პასუხი კი დეკემბერში გახდება ცნობილი, როცა ევროსაბჭოზე ევროკავშირის წევრი 27 სახელმწიფოს ლიდერები იმსჯელებენ.
“ევროკომისია სრულ მხარდაჭერას უცხადებს საქართველოს მოქალაქეების აბსოლუტური უმრავლესობის გულწრფელ მისწრაფებას, რომ ევროკავშირში გაწევრიანდეს. ეს მისწრაფება უკეთ უნდა იქნეს არეკლილი ოფიციალური უწყებების მიერ, თქვენი და სამოქალაქო პოზიციების მეტად გათვალისწინება უნდა მოხდეს ეროვნულ ინტერესებთან დაკავშირებით”, — განაცხადა ევროკომისიის თავმჯდომარე ურსულა ფონ დერ ლაიენმა.
2021 წელს, საქართველო, უკრაინა და მოლდოვა ასოცირებული ტრიოს წევრები გახდნენ. მემორანდუმი ევროპასთან ინტეგრაციის გზაზე ძალების გაერთიანებას ისახავდა მიზნად. 2022 წელს უკრაინამ და მოლდოვამ ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსი მიიღეს, საქართველომ კი – გაწევრიანების პერსპექტივა, თან 12 რეკომენდაციის შესრულება დაევალა. 2023 წლის ივნისში ევროკომისიამ დასკვნა გამოაქვეყნა, რომლის მიხედვით, საქართველოს 12 რეკომენდაციიდან მხოლოდ 3 ჰქონდა სრულად შესრულებული:
- დამოუკიდებელი სახალხო დამცველის არჩევა;
- გენდერული თანასწორობის გაძლიერებისა და ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის ძალისხმევის კონსოლიდაცია;
- მოსამართლეების მსჯელობისას ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლოს გადაწყვეტილებების გათვალისწინება.
ევროკომისიის დღევანდელი შეფასებით 12-პუნქტის აღსრულების მიმართულებით გარკვეული პროგრესი მიიღწა:
- გენდერული თანასწორობის, ქალთა მიმართ ძალადობისა და ორგანიზებული დანაშაულის, ასევე მოსამართლეთა მსჯელობისას ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებების გამოყენებისთვის სამართლებრივი აქტები და პოლიტიკის დოკუმენტები შემუშავდა;
- მართლმსაჯულების რეფორმა დაიძრა, თუმცა იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს რეფორმა კვლავ საჭიროა;
- დეოლიგარქიზაციის შესახებ კანონებისა და სამოქმედო გეგმის გაზიარება მოხდა;
- საქართველომ ადამიანის უფლებათა დაცვის სტრატეგია მიიღო და სამოქმედო გეგმა დაიხვეწა;
- სამოქალაქო საზოგადოების წევრებთან თანამშრომლობის მემორანდუმი დამუშავდა.
დამატებით კი ნათქვამია, რომ პარტიათა შორის მყარი კონსენსუსის შენება პოლარიზაციის აღმოფხვრას შეუწყობდა ხელს და ევროპულ გზას წაადგებოდა.
გავლენიანი ორგანიზაციების კვლევებით, საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა ევროკავშირში გაწევრიანებას უჭერს მხარს. ამის ფონზე ხელისუფლების მხრიდან რეკომენდაციების დიდი ნაწილი შეუსრულებელია ან ნაწილობრივ არის შესრულებული. გარდა ამისა, წევრობის განაცხადის შეტანის შემდეგ მათ არაერთი ნაბიჯი გადადგეს, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა რეკომენდაციებს და ევროკავშირის ღირებულებებს — აქტივისტების ცარიელი ფურცლებისთვის დაკავება; რუსული კანონის ინიციირება, რასაც მრავალათასიანი პროტესტი და პოლიციის მიერ ძალადობრივი დარბევა მოჰყვა; რუსეთის მოქალაქეების და რუსული ფულის შემოდინების ზრდა; სანქცირებული პირების წინააღმდეგ უმოქმედობა; პოლიტიკური თანამდებობის პირების მხრიდან ადამიანის უფლებებისა და უფლებადამცველების წინააღმდეგ გაჟღერებული ფრაზები თუ ძალადობრივი, პრორუსული ჯგუფების წინააღმდეგ უმოქმედობა და მათი დაუსჯელობა.