საზოგადოების ნაწილი დღემდე მიიჩნევს, რომ არსებობს ქალისა და კაცის პროფესიები. ქალისთვის შესაფერის პროფესიებად მასწავლებლობა, ფარმაცევტული საქმე, ჟურნალისტიკა, მომსახურების სფერო, სახელოვნებო მიმართულებები თუ არასამთავრობო სექტორი მიიჩნევა. მსგავსი აღქმა მიანიშნებს, რომ ქალები ხშირად წარმოუდგენიათ იმ პროფესიებში, რომლებიც შედარებით დაბალი ანაზღაურებით გამოირჩევა.
თუმცა, სანამ პროფესიებამდე მივალთ, მნიშვნელოვანია იმის გააზრება, რომ, მაგალითად, 2019 წლის მონაცემებით, კაცების 61% და ქალების 38% მიიჩნევს, რომ ქალის პირდაპირი მოვალეობა სახლისა და ოჯახის მოვლაა და არა პროფესიული თუ კარიერული განვითარება
ეს აღქმა გამოხატულია საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის 2020 წლის კვლევაშიც, რომლის მიხედვით, ქალებსა და კაცებს შორის დასაქმების მაჩვენებელს შორის სხვაობა 15,6%-ს შეადგენს (კაცების დასაქმების მაჩვენებელი 49,5%-ია, ხოლო ქალების — 33,9%), აღსანიშნავია ისიც, რომ ეს მაჩვენებელი საპენსიო ასაკის სხვაობით არ არის განპირობებული, რადგან ყველაზე დიდი სხვაობა 25-34 წლის მოსახლეობაშია და 19,7%-ს შეადგენს.
საზოგადოებრივი აღქმებისა და გამოწვევების მიუხედავად, არიან ქალები, რომლებიც მონდომებითა და მიზნებისკენ მიმავალ გზაზე შეუპოვრობით წარმატების მაგალითებს ამკვიდრებენ და სხვებს უჩვენებენ, რომ დღემდე კაცებით დომინირებულ სფეროებში წარმატების მიღწევა შესაძლებელია. ამ სტატიაში 4 კარიერულად შემდგარი ქალის ამბავს წაიკითხავთ და გაიგებთ, როგორია მათი გამოცდილება იმ სფეროებში, რომლებზეც ბევრი მიიჩნევს, რომ “იქ ქალებს არაფერი ესაქმებათ”.
ლუსინე თამარიანი — საზღვაო საქმე
ლუსინე თამარიანმა სკოლის დამამთავრებელ კლასებში დაისახა მიზანი, რომ მეზღვაური გახდებოდა. იქამდე ზღვასთან კავშირი არ ჰქონია და არ იცოდა, როგორი იყო მეზღვაურის ცხოვრება. მიიღო გადაწყვეტილება და დაიწყო შრომა, რომ საზღვაო აკადემიაში ჩაებარებინა. იხსენებს, რომ ამას დიდი წინააღმდეგობა მოჰყვა.
“აბსოლუტურად ყველა ჩემ ირგვლივ — ოჯახიდან, მშობლებიდან დაწყებული, უცნობი ადამიანებით დამთავრებული — ჩემ შესახებ მსჯელობდა და დასკვნები გამოჰქონდათ, იწუნებდნენ გადაწყვეტილებას. ყველა მიიჩნევდა, რომ ეს ქალის საქმე არ იყო, ზღვაში არაფერი მესაქმებოდა”.
ლუსინე გვეუბნება, რომ წინააღმდეგობის მიუხედავად, გადაწყვეტილებაზე ხელი არ ჩაუქნევია, რადგან ზუსტად იცოდა, რომ მიზნისთვის უნდა მიეღწია — “მენტალური მზაობაც მქონდა, რომ სხვების აზრისთვის გამეძლო, სიტყვითაც ვიცავდი ჩემს გადაწყვეტილებას და სრულად ვიყავი მობილიზებული, რამაც ბარიერების გადალახვა გამიადვილა”.
როგორც ამბობს, საზღვაო აკადემიაში ჩაბარებამდე წარმოდგენაც კი არ ჰქონია, არ დაფიქრებულა, რომ ისეთ მიმართულებას დაუკავშირა მომავალი, სადაც გარშემო მხოლოდ კაცები იქნებოდნენ და სტერეოტიპებიც მრავლად დახვდებოდა.
“თავიდან რთული იყო, მაგრამ მერე შევეჩვიე. მანამდე ვერ ვაცნობიერებდი, რომ ბევრ სივრცეში ერთადერთი ქალი ვიქნებოდი, მათ შორის, გემზე”.
პირველად გემის ბაქანზე 2019 წელს აღმოჩნდა და გვეუბნება, რომ იმ მომენტის, პირველი დღეების გახსენება ღიმილის გარეშე დღემდე არ შეუძლია.
“თვალებგაფართოებული ვიდექი და ვერ ვიჯერებდი, რომ აქ ვიყავი, ამას მივაღწიე, შევძელი. როცა გემი დაიძრა, ხიდურზე გადავდექი, პატარ-პატარა დაუსახლებელ კუნძულებს და გაშლილი ზღვის ხედს გავხედე — ასეთი სილამაზე არასდროს მინახავს. მაშინ მივხვდი, რომ ეს არის უსასრულო გზა, რომელიც აუცილებლად მიმიყვანს სადღაც. ფათერაკიც ბევრია, გამოწვევაც, მაგრამ, ამავდროულად, ზღვა ფართოა, ამაღელვებელი, თავისუფლების მომნიჭებელი”.
ლუსინე თამარიანი ახლა მეორე თანაშემწეა, აქამდე კი განვითარების გრძელი გზა, არაერთი საფეხური გაიარა, თუმცა ამბობს, რომ გამოწვევებთან გამკლავება არასდროს უჭირდა და პირად პასუხისმგებლობას ყოველთვის იაზრებდა.
“როცა მეზღვაურად მუშაობ, ყველაზე დაბალი დონიდან იწყებ და ნელ-ნელა იმაღლებ კვალიფიკაციას. ყველა დონეზე გიწევს ახალ გამოწვევებთან შეჭიდება, განსხვავებული საქმის კეთება. თავიდან ვიყავი კადეტი, ანუ ადამიანი, რომელიც სწავლობს, ვიყავი მატროსი, ასე ვთქვათ, დამხმარე მუშა. შემდეგ მესამე თანაშემწე და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებულ საკითხებზე ვმუშაობდი, რასაც სირთულეები ახლავს თან — მაგალითად, სიმძიმის აწევა, რაც მიჭირდა, მაგრამ საჭირო იყო და ვაკეთებდი, სხვაგვარად არც წარმომედგინა, ჩემს გასაკეთებელს არავინ იზამდა”, — გვიყვება ლუსინე და ამბობს, რომ უნდა კარიერის პიკს მიაღწიოს და კაპიტანი გახდეს, თუმცა მთელი ცხოვრების ზღვაში გატარებას არ გეგმავს — “გეგმები ზღვაშიც მაქვს დასახული და სამომავლოდ ხმელეთზეც”.
ლუსინეს თქმით, მის მიმართ დაეჭვება და უნდობლობა არაერთხელ უგრძნია, თუმცა გემის დახურულმა სივრცემ ასწავლა, რომ სხვების აზრს უბრალოდ ყურადღება არ უნდა მიაქციო.
“გემის დახურული სივრცე, ერთად გატარებული დრო ყველაზე უკეთ გაცნობს ადამიანებს. ბევრჯერ შემხვედრია ადამიანები, რომლებსაც ცოდნისა და გამოცდილების გამო ჩაუთვლიათ, რომ ჩემზე მაღლა იდგნენ, მაგრამ საკუთარ თავში დარწმუნებული ვარ და ეს ჩემზე გავლენას ვერ ახდენს. ხმელეთზე მარტივია ადამიანებს თავი აარიდო, ზღვაში კი ეს შეუძლებელია, ამიტომ უბრალოდ უნდა ისწავლო, რომ სხვების აზრს ყურადღება არ მიაქციო”.
ლუსინეს თქმით, წარმატების მაგალითები, იმის დანახვა, როცა ვიღაც, თუნდაც ერთი ადამიანი რეალიზდება და ერთი შეხედვით დაუჯერებელ მიზნებს აღწევს, გაჯერებს, რომ შენც შეძლებ.
“მთავარი კი მაინც ის არის, რომ საკუთარი თავის გჯეროდეს და ფარ-ხმალი არ დაყარო. ქალები შეუპოვრები ვართ, მიზანდასახულები, სათანადო მონდომება და რკინის კედელსაც კი ვუმკლავდებით, ყოველ შემთხვევაში, ასეთია ჩემი გამოცდილება”, — ამბობს საუბრის დასასრულს.
ციცინო შენგელია — სადურგლო საქმე
“ხე რომ გახურდა, სპეციფიკური სუნი გაუშვა, მტვერი აიყარა, სითბოს და ენერგიების გაცვლა როგორც კი მოხდა, როცა მივხვდი, რომ ეს არ არის ცალმხრივი პროცესი და ენერგია იქიდანაც გიბრუნდება, ვიგრძენი, ეს იყო ის, რისი კეთებაც მინდოდა”, — გვეუბნება ციცინო შენგელია, ხის დამუშავების ოსტატი სამეგრელოდან, და საწარმო “ციცისგან” დამფუძნებელი.
გვიყვება, რომ ხელსაქმე ბავშვობიდან მოსწონდა — ქარგავდა, ქსოვდა, ძერწავდა და ყოველთვის აინტერესებდა, როგორი იყო თოჯინას მექანიზმი, სათამაშოებს შლიდა და აწყობდა.
“ფემინურ გარემოში ვიზრდებოდი. ბებია ბავშვობიდან მასწავლიდა, კაცები არ დაგინდობენ, თუ გინდა, გადარჩე, რამეს მიაღწიო, დამოუკიდებელი იყავი, პრინციპებს უერთგულეო. იგივე გამოცდილება ბევრ თანატოლ გოგოს არ ჰქონდა, არაფრის ნებას აძლევდნენ, დღესაც ხშირად ხდება ასე. სკოლა, ბაღი ის სივრცეა, სადაც ბავშვებმა უნდა განავითარონ ფანტაზია. მაგრამ, მაგალითად, ბაღში დღემდეა შემორჩენილი სტერეოტიპები — გოგოები და ბიჭები სხვადასხვა სათამაშოებით თამაშობენ. ამ გაგებით, პრივილეგია ბავშვობიდან მქონდა, სათამაშოებს ვშლიდი და ვაწყობდი, ზოგჯერ გამომდიოდა ან არა, მაგრამ ეს პროცესი მნიშვნელოვანია, რათა ფანტაზია განავითარო ან ხელის მოტორიკა გაიუმჯობესო. ამიტომ, მხარდაჭერა მცირე ასაკიდან მნიშვნელოვანია”.
მერე იყო 90-იანი წლები და ქვეყანაში არსებული მდგომარეობის გამო, შემოქმედებით საქმიანობაზე მეტად პრიორიტეტული პრაქტიკული მიმართულების არჩევა იყო. ასე ჩააბარა სტომატოლოგიურზე, მოგვიანებით მუშაობდა ბანკშიც და, საჭიროებიდან გამომდინარე, ეკონომიკური განათლებაც მიიღო, სამართლებრივად საკუთარი თავის დაცვა დასჭირდა და ასე, პირადი გამოცდილების გააზრებით მივიდა ქალთა უფლებადამცველობამდე.
“ქალებს ტრენინგებს ვუტარებდი, ვეუბნებოდი, რომ ყველაფერი გამოუვიდოდათ, თუ ცდას არ დააკლებდნენ, პარალელურად კი ვფიქრობდი, რომ მეც უნდა მექნა რამე, რაც მაგალითად გამოდგებოდა. თანაც, საქართველოში უფლებადაცვითი საქმიანობა სტრესულია და რომ არ გადაიწვა, გჭირდება საქმე, რომელზეც ყურადღების გადატანას შეძლებ. ვხვდებოდი, რომ მორევს ვყავდი ჩათრეული და ჯერ მე მჭირდებოდა გადარჩენა, რათა სხვების დახმარებაც შემძლებოდა”, — იხსენებს ციცინო და გვიყვება, რომ იმ პერიოდში ინოვაციური ტექნოლოგიების მიმართულებითაც მოსინჯა ძალები, შემდეგ კი მის ცხოვრებაში სადურგლო საქმე გამოჩნდა.
“ერთ მშვენიერ დღეს ძალიან პოპულარული გახდა ხის, ტყავის, თექის კომბინაციით შექმნილი ჩანთები. მივწერე ერთ-ერთ გვერდს და ფასი რომ მითხრეს, თვალები შუბლზე ამივიდა. ვიცოდი, რომ მამაჩემს, რომელიც დიდი ხანია გარდაიცვალა, ჰქონდა ბურღი და დავიწყე სახლში მოკითხვა. გაგიჟდნენ, 35 წლის წინანდელი ბურღის რა ვიცითო. მაინც მოვძებნე და განახლება გადავწყვიტე. გავიარე დაშლილებში, ნაწილს ვეძებდი, გამოვკითხე კაცებს და ბურდღუნით გამომეპასუხნენ, მაგას შენით ვერ შეაკეთებ, კაცის ხელი სჭირდებაო. თქვენ მე მითხარით და ვიზამ-მეთქი. მერე, როგორც იქნა, გადავაწყვე და ასე გავაკეთე პირველი ხის ჩანთა”.
ასე დაიწყო სადურგლო საქმით მისი დაინტერესება და მალევე აღმოაჩინა, რომ მოხვდა პროფესიაში, სადაც იქამდე “ქალის ფეხი არ შედგმულა”. გარკვეული ცოდნა სასწავლო ვიდეოების დახმარებით მიიღო, თუმცა ტექნიკური უნარების უკეთ ათვისება დასჭირდა და სახელოსნოებს მიაკითხა, სადაც კეთილგანწყობა არ დახვედრია.
“სახელოსნოებს ჩამოვუარე, ყველგან კაცები იყვნენ, ვთხოვე — მასწავლეთ-მეთქი. ერთმა არასერიოზულად შემომხედა, მეორემ — “პატრონი” მოვიდეს, აქ რამე რომ დაიზიანო და ჩემთან მოვიდეს, შარის თავი სად მაქვს, კაცი მოვიდეს ვინმეო. ვუთხარი, მამა არ მყავს-მეთქი. არც ძმაო? არა- მეთქი. ქმარიც არ გყავს? მთლად უპატრონო როგორ ხარო. მე 5 წლიდან მარტო ვიღებ გადაწყვეტილებებს და პატრონი არ მჭირდება-მეთქი, მოვბრუნდი და ჩავუჯექი ისევ სასწავლო მასალებს”, — გვეუბნება ციცინო და აღნიშნავს, რომ როცა მასალებისთვის ფული დასჭირდა, ცალკე პრობლემებს გადააწყდა — იმის გამო, რომ საქართველოში მემკვიდრეობა, უძრავი ქონება ძირითადად კაცებზე გადადის, სესხის აღება, ფინანსური რესურსის მობილიზება ბევრად რთულია.
იხსენებს, რომ ერთ-ერთ პროგრამაში გადაწყვიტა მონაწილეობა და განაცხადიც დაწერა, თუმცა პირველ წელს დაფინანსება ვერ მიიღო და, როგორც გვეუბნება, ეს იმის გამო მოხდა, რომ ქალის სადურგლო საქმით დაინტერესება წარმოუდგენლად ჩათვალეს.
ფარ-ხმალი მაინც არ დაუყრია — იშრომა, ისწავლა, მონაწილეობდა გამოფენებში და დამოკიდებულებების მიუხედავად, პროფესიულ განვითარებაზე უარი არ თქვა.
“გავდიოდი გამოფენებზე და კაცებისგან ვგრძნობდი აგრესიას და დაუფასებლობას, ეჭვის თვალს, დეტალურად აკვირდებოდნენ და მეუბნებოდნენ — “ეს ისე არ გაქვს”, “აქ ხარვეზი გაგპარვია”. ისეთი ჩაკირკიტებით უტრიალებდნენ ჩემს საქმეს, რომ გავბრაზდი, ჩამოვუარე მათ ნამუშევრებს და სათითაოდ ვუთითებდი — “ეს ჩემთან რომ დაიწუნე, ნახე რამხელა ღრიჭო გქონია”, “აი, ეს ვერ გაგიკეთებია, ჩამოგიტყდა”, “უი, ამის გასაკეთებელი აპარატი შენ არ გქონია”-მეთქი”.
მეორე მცდელობაზე დაფინანსება მოიპოვა, რომლითაც მექანიკური ჩარხები შეიძინა, თუმცა სადურგლო საქმეში არსებული გამოწვევები, რომლებიც ქალებს აქვთ, ხელსაწყოების ადაპტირებაზეც ვრცელდება.
“სადურგლო საქმე ქალზე ადაპტირებული არ არის — ისეა აწყობილი ჩარხები, რომ სრულად მორგებულია კაცის ანატომიაზე, ხელთათმანიც კი კაცის ხელზეა გათვლილი — ყველაზე პატარა ზომაც კი დიდი მაქვს. მეოთხე წელია ვმუშაობ ამ სფეროში და მხოლოდ წელს, შემთხვევით შევძელი სამუშაო ფეხსაცმლის ყიდვა, ძირითადად დიდი ზომის ფეხსაცმელი იყიდება”.
თვითგანვითარებასთან ერთად, გარემოცვის დამოკიდებულება, რომელიც ციცინოს პროფესიულ მიზნებს მხოლოდ ჰობიდ აღიქვამდა, შეიცვალა და მათგან მხარდაჭერაც მიიღო.
“თუ რაღაცას მთელი გულით აკეთებ, ცრემლებისა და იმედგაცრუების მიუხედავად არ ნებდები, სამყარო გიგზავნის ადამიანებს. ჩემ შემთხვევაშიც ასე მოხდა, ერთ-ერთი პროექტის ფარგლებში ჩემი მენტორი იყო ასეთი ადამიანი, რომელმაც პანდემიის ჩაკეტილობისას, როცა აქსესუარები არავის სჭირდებოდა, მიმახვედრა, რა უნდა მეკეთებინა. ასე მივედი სამზარეულო ნივთების ხაზამდე — დღეს, საწარმო “ციცისგან”, ქართული სამზარეულოს კვალდაკვალ, სამზარეულო ნივთებს აწარმოებს”.
ციცინო გვეუბნება, რომ წარმატების მიღწევა გამბედაობით, უსამართლო დამოკიდებულების მიუხედავად არ გაჩერებით, განვითარებაზე ზრუნვითა და მხარდაჭერით შეძლო.
“კაცები ხშირად ცდილობდნენ საკუთარი უპირატესობა ფიზიკური კრიტერიუმებით დაემტკიცებინათ. სიმძიმის აწევა არაა იმის მანიშნებელი, საქმეში კარგი ხარ თუ — არა. არის ბევრი დეტალი, რომლითაც კაცები მუდმივად ცდილობენ დაგიმტკიცონ, რომ შენი ადგილი აქ არ არის. არადა, ქალები ბევრად შემოქმედებითად ვუდგებით საქმეს — ვიცით, როგორ გავამარტივოთ ერთი შეხედვით რთული საქმე”, — ამბობს ციცინო და იქვე ამატებს, რომ ხშირად მხოლოდ გამბედაობა და მონდომება საკმარისი არ არის.
“ქალებს გვაჩვევენ მორჩილებას, სიჩუმეს, თავდაჯერებას გვინგრევენ, ამიტომ ხშირად ბევრი ვერ ახერხებს, თავს შთააგონოს, რომ შეუძლია, მისი ხმა მნიშვნელოვანია, მისი ხედვა საინტერესო. ქალები შინ შრომაზე დიდ დროსა და ენერგიას ვხარჯავთ, ამიტომ მხარდამჭერი რგოლი აუცილებელია — თუ ოჯახში საქმე თანაბრად არ არის გადანაწილებული, იქნება ეს შვილების აღზრდა, საოჯახო საქმეები თუ სხვა. ბევრად რთულია თვითგანვითარებაზე ზრუნვა. თუ ადამიანი გეუბნება, რომ იდეა აქვს, რაიმეს კეთება უნდა, უთხარი, რომ იქ ხარ, გესმის, მხარს უჭერ და ჰკითხე, რაში შეგიძლია დაეხმარო”.
ციცინოს თქმით, კარგი იქნებოდა, სადურგლო საქმით მეტი ქალის დაინტერესება, რადგან ეს შესაძლებლობას მისცემდა, რომ კავშირები დაემყარებინა, ქალები კი ერთმანეთის გაძლიერებას შეძლებდნენ.
“ამ სფეროში ჯერ კიდევ ბევრი გვაქვს საშრომი, რომ თავი დავიმკვიდროთ. რასაც ვაკვირდები, დაინტერესება იზრდება. კაცებს უკვე ვუთხარით ჩაიჩოჩეთო და ახლა მნიშვნელოვანია, დავსხდეთ”.
თამარ ბოლქვაძე — სამშენებლო ინჟინერია
თამარ ბოლქვაძე მშენებელ-ინჟინერია, მისი საქმიანობა სამშენებლო პროცესების მართვას, ზედამხედველობასა და ხარისხის კონტროლს მოიცავს. თითქმის 6 წელია, რაც საქმიანობას წარმატებით ასრულებს და გვეუბნება, რომ ამ დრომ თავდაჯერებულ, დამოუკიდებელ, საკუთარ საქმეზე შეყვარებულ ადამიანად აქცია.
აღნიშნავს იმასაც, რომ კარიერის საწყის ეტაპზე ბევრად ხშირი იყო უნდობლობა, თუმცა წლებთან ერთად ეს მნიშვნელოვნად შემცირდა.
“მცირე დოზით ახლაც არის, მაგრამ იმდენად ბევრ უცხო ადამიანთან მიწევს კომუნიკაცია, არ მიკვირს. თუმცა, კარიერის საწყის ეტაპთან შედარებით, იმდენად არის შემცირებული, რომ დისკომფორტს აღარ მიქმნის, პირიქით — მეტ მოტივაციას და ძალას მაძლევს, უფრო მეტი ვიმუშაო საკუთარი თავის მეტად გამოსახატად”.
თამარს ინჟინერიაზე სწავლის სურვილი მე-11 კლასში გაუჩნდა — ერთდროულად დადიოდა ფიზიკა-მათემატიკისა და სამშენებლო ხაზვის წრეებზე და ამ ორის ერთმანეთთან დაკავშირებით მიიღო გადაწყვეტილება, რომ სამშენებლო ინჟინერია ესწავლა.
მისი თქმით, გადაწყვეტილების მიღებისას მთავარი მოტივატორი ხაზვის მასწავლებელი იყო.
“ჩემი ხაზვის მასწავლებელიც მშენებელ-ინჟინერი იყო, ჩემს ნახაზებს აგზავნიდა თბილისში, ხაზვის აკადემიაში, მოსწავლეებს შორის შეჯიბრებზე, პირველივე მონაწილეობისას მივიღე პირველი ხარისხის დიპლომი. მასწავლებელმა მითხრა, რომ ჩემი ტექნიკური და ხაზვის ცოდნის შერწყმით ვიქნებოდი წარმატებული მშენებელი. ისე კი, სკოლის პერიოდში გარშემომყოფებისგან სტერეოტიპული დამოკიდებულება არასდროს მიგრძნია”, — გვიყვება თამარი და ამბობს, რომ ამ დამოკიდებულების გამო, არ ჰქონია შიში, მთავარი კი ისაა, რომ ჰქონდა შინაგანი რწმენა, გამხდარიყო ის, ვინც უნდოდა.
დღემდე კაცის პროფესიებად მიჩნეულ სფეროებში დასაქმებული ქალების მიმართ ხშირად ისმის კითხვები, რომლებსაც კაცებს არავინ ეკითხება — “რატომ აირჩიეს ეს პროფესია?”, “იქნებ, შემთხვევითია” და ა.შ. თუმცა, თამარს მტკიცე ხასიათმა საკუთარი პოზიციის დაცვა შეაძლებინა.
“მიუხედავად ბევრი დაბრკოლებისა, ჩემი შრომისმოყვარეობითა და თავდაჯერებულობით დღემდე ვიცავ ჩემს პოზიციებს და ვაწვდენ ხმას ყველას. ჩემი ხასიათის დამსახურებით, ჩემთვის ეს რთული არ არის”.
თამარის თქმით, სტერეოტიპების რღვევა შესაძლებელია, თუ ადამიანის სურვილი საკმარისად ძლიერია.
“სურვილი ადამიანს ძალას მატებს, რომ შეასრულოს ის, რაც უნდა. როცა რაღაც მთელი გულით გსურს და ამისთვის შრომობ, არ არსებობს გარემოება, რომელიც გადაულახავია. დიდი მოტივაციაა ერთმანეთის წარმატების დანახვაც. ეს გაძლევს ძალას, გააგრძელო საკუთარი თავის ძიება და გზა წარმატებისკენ. მქონია შემთხვევა, როცა უნივერსიტეტში ერთ-ერთმა გოგომ მითხრა, რომ მისთვის არჩეულ სფეროში ბრძოლის გაგრძელების მოტივაცია ვიყავი. ეს იყო ყველაზე მნიშვნელოვანი სიტყვები, რაც შეიძლება იმ დროს მომესმინა”.
ლილი ფულარიანი — ციფრული ტექნოლოგიები
ლილი ფულარიანი ციფრული ცოდნის გამავრცელებელი ქალია, რომელიც ბაღდათის რაიონში, სოფელ დიმში ცხოვრობს და ქალებსა და ახალგაზრდებს ციფრულ ცოდნას უზიარებს — უფრო ზუსტად კი, ასწავლის, როგორ იყვნენ ციფრულ სივრცეში უსაფრთხოდ.
რამდენიმე წლის წინ, ოჯახური პასუხისმგებლობების გამო, სოფელში საცხოვრებლად დაბრუნება გადაწყვიტა და ერთდროულად ჩართულია, როგორც პროფესიულ საქმიანობაში, ისე შინ შრომაში და სხვა ადამიანების ციფრული გაძლიერების საქმეში.
“სოფლად ჩემი პროფესიული საქმიანობა ძირითადად დისტანციურია. ადგილზე მქონდა მცდელობა, მათ შორის, მოხალისეობრივი, თუმცა ადგილობრივ დონეზე ბიზნესი სათანადოდ განვითარებული არ არის და ჩემი ცოდნა მათთვის შესაბამისი არ აღმოჩნდა. ისე კი, რეგიონში დასაქმების შესაძლებლობები შეზღუდულია და ძირითადად პედაგოგიურ საქმიანობას ან საჯარო სამსახურს უკავშირდება. კიდევ ერთი გამოწვევა, რომელიც აქ მაქვს, ისეთი სამუშაო სივრცის არარსებობაა, სადაც მშვიდად დაჯდომას, ყოველდღიური ოჯახური საზრუნავისგან გარიდებას და მუშაობას შეძლებ”, — ამბობს ლილი.
⇒ ასევე წაიკითხეთ: რა არის შინ შრომა და რა გამოცდილება აქვთ ქალებს
ლილის კიდევ ერთი საქმიანობა, სხვების ციფრული მიმართულებით გაძლიერება, ცოდნის გაზიარებაც გამოწვევებით არის სავსე. ამბობს, რომ სოფლად ტექნოლოგიების პოპულარიზება ბევრად რთულია, რადგან კომუნა, რომელიც დაინტერესებული იქნება და ერთობლივი საქმის კეთებაში შეგეშველება, რეგიონში ფაქტობრივად არ არის.
“უკვე ორი წელია, რაც სოფელში რაღაცების შეცვლას ვცდილობ, მაგრამ ამ მცდელობის ნაყოფს ბოლომდე ვერ ვხედავ. ისე ხდება, რომ მოსახლეობის ნაწილი სრულად ჩამოშორებულია ხოლმე გარკვეულ სფეროებს, ასეა ტექნოლოგიების მიმართულებითაც, არადა ციფრული მიმართულებით განათლების დონის ზრდა ბევრ ადამიანს წაადგებოდა, მათ შორის, ქალებს, განსაკუთრებით დაოჯახებულ ქალებს. ამ მიმართულებით სათანადო უნარების განვითარება შესაძლებლობას გაძლევს, რომ დისტანციურად იმუშაო, ამასთან, სოფლად მცხოვრები ბევრი ქალი ქმნის პროდუქტს, რომელიც შემოსავლის წყაროდ იქცეოდა, რეალიზების ხერხები უკეთ რომ იცოდნენ”, — გვეუბნება ლილი და ამატებს, რომ ქალების შემთხვევაში ახალი ცოდნის ათვისება რიგ ბარიერებთან არის დაკავშირებული.
“ქალები შინ შრომას დიდ დროს უთმობენ, ხშირად ვერ ახერხებენ სახლიდან გასვლას, ამიტომ დისტანციურად მუშაობა თვითრეალიზების საუკეთესო საშუალებაა. თუმცა, შინ შრომას იმდენად დიდ დროს უთმობენ და ისეთი დამქანცველია, რომ დრო და რესურსი აღარ რჩებათ, რათა თვითგანვითარებაზე, ახალი ცოდნის ათვისებაზე იზრუნონ. თანაც, ციფრული მიმართულებით განვითარება საკმაოდ შრომატევადია”.
ლილის გამოცდილებით, ქალების დაინტერესება, რომ ტექნოლოგიური მიმართულებით განვითარდნენ, დიდია, თუმცა ყოველდღიური გამოწვევები ხელს უშლით.
“ტრენინგებიც გვქონდა კომპიუტერული მიმართულებით და თუ ვაპირებდით 10-12 ქალის მიღებას, 20-ზე მეტმა გამოთქვა სურვილი. აღმოჩნდა, რომ მტკიცება — “ვის რად უნდა სოფელში კომპიუტერი?!” არის ტყუილი, პრობლემა კი ისაა, რომ არ აქვთ დრო, ან შესაბამისი ტექნიკა სახლში”.
ლილის თქმით, სასკოლო სივრცეებთან გადაკვეთისას აკვირდება, რომ ქალებისა და კაცების პროფესიებთან დაკავშირებული სტერეოტიპები ჯერ კიდევ გავრცელებულია, რაც ქალების დაინტერესების დამატებითი ხელისშემშლელი ფაქტორია.
“როცა სკოლის მოსწავლეებისგან ვისმენ, რომ ტექნოლოგიურ პროფესიებში ხედავენ მომავალს, ყოველთვის მიჩნდება კითხვა, რა პროექტში იყვნენ ჩართულნი, რადგან ძირითადად ამ გზით ინტერესდებიან. სკოლაში კომპიუტერის გამოყენებას ვერ სწავლობ, მხოლოდ გაკვეთილზე მიგიწვდება ხელი, მასწავლებლის ზედამხედველობით და შენს ინტერესებზე ზრუნვას, ძიებას ვერ ახერხებ”.
ახალ პროფესიულ შესაძლებლობებზე ფიქრი, თვითგანვითარებაზე ზრუნვა, პირად გამოცდილებებზე საუბარი და ერთმანეთის გაძლიერება ბევრად მარტივია, როცა სოციალიზაციის სივრცე გაქვს, ადგილი, სადაც თანამოაზრეებთან ერთად შეკრებას შეძლებ. თუმცა, რეგიონებში მსგავსი სივრცეებიც არ არსებობს, რაც დამატებითი გამოწვევაა.
“ყოველდღე შინ შრომაში ვართ ჩართული და როცა დასვენება გინდა, მეზობელთან ვიკრიბებით ქალები. სამზარეულოები იქცა სივრცედ, სადაც ვსაუბრობთ, მაგრამ ეს პირადი, დაცული სივრცე არაა, სადაც ღიად საუბარს შეძლებ. სოფლისთვის მნიშვნელოვან საკითხებზე მსჯელობა, თვითგანვითარებაზე საუბრები და ფიქრი მსგავს სივრცეებში ნაკლებად ხდება. ამისთვის შესაბამისი იქნებოდა, მაგალითად, ბიბლიოთეკა, რომელიც ყველა სოფელს სჭირდება და ჩვენთანაც ამორტიზებულია, ნესტიანი. მსგავს სივრცეებს რეგიონებში ყურადღება არ ექცევა”, — გვეუბნება ლილი.
მისივე თქმით, თუ ინტერესს გამოთქვამ, რომ თვითონ მიხედავ, მოაწესრიგებ, გამართავ რაიმე სივრცეს, დიდ წინააღმდეგობას აწყდები, რადგან ეს ავლენს, რომ ნების არსებობის შემთხვევაში ცვლილება, რაღაცის მიღწევა შესაძლებელია.
“ჯერ კიდევ ვერ მოვიპოვეთ სივრცე, სადაც შევიკრიბებით, ვისაუბრებთ, რაც სოფლის განვითარებაზე მეტად ზრუნვის შესაძლებლობას მოგვცემს. შეკრებები საერთო პრობლემებზე ფიქრისა და ცვლილებებისთვის საჭირო ძალის მობილიზების შესაძლებლობას მოგვცემდა”.
რეგიონებში ციფრული უნარების განვითარების ნაწილში ბევრი პრობლემა არსებობს, თუმცა ზოგიერთ სოფელში ჯერ კიდევ მიუღწეველია ყველაზე მთავარი — ინტერნეტზე ხელმისაწვდომობა.
“მთავარი კარგი ინტერნეტია — ჯერ კიდევ არის სოფლები, მათ შორის ტურისტული დანიშნულების ადგილები, საიდანაც დარეკვაც კი ჭირს. ეს ადგილზე მცხოვრებ ხალხს მრავალ სირთულეს უქმნის, რადგან გარე სამყაროს სრულად ხარ მოწყვეტილი, იზოლირებული ხარ”, — ამბობს ლილი.
