მასთან სახლში რომ ავედით, არ ვიცი, რა მოხდა, მაგრამ სხეული დამეძაბა. უცნაური ენერგია იყო, თითქოს ვგრძნობდი, რომ რაღაც ისე ვერ იყო. ღვინო დამისხა. ვერ გადავწყვიტე, რა მინდოდა, ამიტომ ვიფიქრე, აღარ დავლევდი — თუ წასვლა მომიწევდა, შედარებით ფხიზელი ვიქნებოდი. თითქოს მიმითითა, დალიეო და მკაფიოდ მახსოვს, როგორ დავპატარავდი. ხომ ვითომ არაფერი, ერთი ფრაზა იყო, მაგრამ ამ მითითებამ შიში გამოიწვია და ღვინო ერთ ჩაცლაზე დავლიე. ალბათ, გამბედაობას ვეძებდი.

თეას (სახელი შეცვლილია) ბევრი დრო დასჭირდა იმის აღიარებისთვის, რომ კონკრეტული სექსუალური ქმედებები, რომლებშიც ის თანხმობის გარეშე ჩართული აღმოჩნდა, სექსუალური ძალადობა იყო. 

“ბევრი წელი ვიცნობდი ამ ადამიანს და გარკვეული ტიპის ურთიერთობა მქონდა კიდეც. ეს ურთიერთობა პერიოდული იყო და არა უწყვეტი, თუმცა მეგონა, რომ საკმაოდ კარგად ვიცნობდი, როგორც ადამიანს — რა ღირებულებები და მსოფლმხედველობა ჰქონდა. ერთ საღამოს მეგობრებთან ერთად ვიყავი ერთ-ერთ ბარში. მსუბუქად ვსვამდით და ვერთობოდით. რამდენიმე მაგიდის იქით დავინახე ის. თვითონაც რომ შემნიშნა, ჩემკენ წამოვიდა. მეგობრებს გავაცანი. იქ ვინც იყო, მათზე ნორმალური შთაბეჭდილება დატოვა. ჩვენს მაგიდასთან დარჩა და კომუნიკაციაში ჩაერთო. როცა ყველა წავიდა, თავისთან მიმიპატიჟა. ვიცოდი, საითაც მიდიოდა ეს დაპატიჟება — სექსისკენ, რაზეც უარი არ მითქვამს. იმ მომენტში, ვფიქრობდი, რომ ეს მინდოდა”, — გვიყვება თეა.

ამგვარ გაშეშებას თეა ბავშვობის ტრავმას უკავშირებს, რომელიც ოჯახის ახლობლის მხრიდან სექსუალურ შევიწროებას უკავშირდება. იხსენებს, რომ თინეიჯერობის ასაკში იყო რამდენიმე შემთხვევა, როცა მასზე იძალადეს. ძალადობა კი სწორედ მითითების საფუძველზე ხდებოდა. ოჯახის ახლობელი უთითებდა გოგოს, რა უნდა ექნა და ბავშვს არასოდეს უფიქრია იმაზე, რომ ეს არასწორი იყო, ან ვინმესთვის უნდა გაეზიარებინა, იმიტომ, რომ უფროსმა სხვაგვარად აუხსნა. ამგვარი მითითება ზრდასრულ ასაკში ძალადობისას ერთგვარი გამღიზიანებელი ფაქტორი აღმოჩნდა, რომელმაც ქალს საღად აზროვნების უნარი დააკარგვინა, მისი სხეული კი სრულად მოიცვა შიშმა.  

“რაღაცებზე მელაპარაკებოდა, კარგად ვერ ვიხსენებ. თითქოს ეს ლაპარაკიც ბარის შემდეგ სხვანაირი იყო, ვეღარც მის მხიარულებას ვამჩნევდი, ვერაფერს, რამაც ჩემს მეგობრებზე შთაბეჭდილება მოახდინა. თითქოს მხოლოდ სექსით იყო დაინტერესებული და მე ეს ვიცოდი. ეს საუბარიც უბრალოდ აუცილებელი შესავალი იყო.

რაღაც მომენტში მომიახლოვდა და მაკოცა. უარი არ მითქვამს, მაგრამ არც კოცნით მიპასუხია. მახსოვს, რომ საოცრად დაძაბული ვიყავი.

"სხეულზე რომ შემახო ხელი, შევხტი და გაეცინა, რა იყო, ხომ არ შეგეშინდაო?" — თეა

კი, შემეშინდა. ძალიან შეშინებული ვიყავი და არ ვიცოდი, რა იყო სწორი — მეთქვა, რომ შეეწყვიტა, რასაც აკეთებდა და გამერისკა, რომ გამაუპატიურებდა თუ უბრალოდ მივყოლოდი იმას, რაც მოხდებოდა, იმიტომ, რომ ასე უფრო “მარტივი” იქნებოდა”, — იხსენებს თეა.

თეას თქმით, ბევრი მოსაზრების გადაფასება მოუწია იმისთვის, რათა საკუთარ თავთან ხმამაღლა ეთქვა, რომ მომხდარი ძალადობა იყო. იხსენებს, რომ პირველ ეტაპად იმის აღიარება მიაჩნია სწორად, რომ, რაც მოხდა, მის თანხმობაზე არ იყო დაფუძნებული. ეს ერთგვარი ინდიკატორიც შეიძლება იყოს იმისა, რომ განასხვაო, რა არის ძალადობა და რა — არა.

“ზუსტად არ მოვყვები რა და რატომ მოხდა, მაგრამ ბევრი ისეთი რაღაც მოხდა, რაზეც თანახმა არ ვიყავი. არას თქმის მეშინოდა, მაგრამ რაღაც მომენტში ვუთხარი, რომ გაჩერებულიყო და არ გაითვალისწინა. პენეტრაციამდე არ მივიდა საქმე, მაგრამ ყველაფერი, რაც მოხდა, ჩემთვის ძალიან არასასურველი იყო.

ძალიან გვიანიც არ იყო, სახლში რომ მოვედი. დედაჩემს ეღვიძა. რა დაგემართაო, სახეზე სულ შეშლილი რომ დამინახა. აბაზანაში შევვარდი ეგრევე. ყველაზე ჭუჭყიანი ადამიანი მეგონა თავი. ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში ვცდილობდი, რომ სხეულის თითოეული ადგილი გამეხეხა და ჩამომებანა. უცნაური და საზიზღარი გრძნობაა. თან იცი, რომ სუფთა ხარ ფიზიკურად, მაგრამ შიგნიდან რაღაც გაწუხებს და არაფრის გაკეთება არ შეგიძლია, გარდა იმისა, რომ დაიბანო, მაგრამ საშინელება ისაა, რომ ესეც არ შველის”, — იხსენებს თეა.

საფარის აღმასრულებელი დირექტორი, ბაია პატარაია განმარტავს, რომ ტრავმის სპეციალისტების ცნობით, დიდი სტრესის დროს, მხოლოდ ადამიანების ნაწილს შეუძლია ბრძოლა ან გაქცევა, მაგრამ უფრო ხშირად უბრალოდ შეშდებიან, რადგან მათ აქვთ შეგრძნება, რომ სიკვდილი უახლოვდებათ და საერთოდ ვერ ახერხებენ განძრევას.

"ეს ადამიანებში კი არა, ცხოველებშიც კი ასეა. ამიტომ უსამართლოა, ქალს მოვთხოვოთ წიხლები ურტყას მასზე ბევრად ძლიერ და საშიშ მოძალადეს", — ბაია პატარაია

აშშ-ის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის სტატისტიკის თანახმად, სექსუალური ძალადობით ზიანდებიან კაცებიც, თუმცა შემთხვევათა უმეტესობა ქალების მიმართ ხორციელდება. კერძოდ, თუ ყოველი მე-4 ქალის მიმართ ხორციელდება ან უცდიათ მისი გაუპატიურება, კაცების შემთხვევაში ეს მაჩვენებელი 1/26-ის შეფარდებაა.

სექსუალური ძალადობა რომ გენდერულად სენსიტიურია, ამაზე ბაია პატარაიაც მიუთითებს და პრობლემაზე საუბრისას აქცენტებს ისეთ ნიშნებზეც აკეთებს, რომლებიც ქალებს ძალადობის მიმართ განსაკუთრებით მოწყვლადებს ხდის.

“ქალები, რომლებსაც აქვთ ნაკლები რესურსები, ბევრად უფრო დაუცველები არიან. რესურსებში მოიაზრება განათლებაც, სოციალური ფენაც და, თქვენ წარმოიდგინეთ, საცხოვრებელი ადგილიც კი. ქალაქში მცხოვრები ქალისთვის ბევრად უფრო ადვილია, უშველოს თავს. მნიშვნელოვანია ასევე ასაკი — გოგოები უფრო დაუცველები არიან, ვიდრე შუახნის ქალები. რაც შეეხება გენდერულ იდენტობას, ცხადია, ტრანსგენდერ ქალებს გაცილებით მეტი გამოწვევები და პრობლემები აქვთ, ვიდრე სისგენდერ ქალებს. შეიძლება ითქვას, რომ ტრანსგენდერი ქალები დღეს ყველაზე დაუცველები არიან საქართველოში, რადგან მათ ხშირად არც საკუთარი ოჯახები უმაგრებენ ზურგს და არც სახელმწიფო, რომელიც მათ გენდერს არც კი აღიარებს”, — აცხადებს ბაია.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) კვლევის მიხედვით, მსოფლიოში სამიდან ერთი ქალს გამოუვლია ფიზიკური ან სექსუალური ძალადობა პარტნიორისგან ან სექსუალური ძალადობა არაპარტნიორისგან. ძალადობა უფრო ხშირია პარტნიორის მხრიდან. ხოლო გაეროს ქალთა ორგანიზაციის (UN Women) სტატისტიკის მიხედვით, საქართველოში 15-64 წლის ქალების 26,2% გამოვლილი აქვს ჩამოთვლილთაგან ერთ-ერთი მაინც: სექსუალური ძალადობა არაპარტნიორისგან, სექსუალური ძალადობა ბავშვობისას და სექსუალური შევიწროება.

საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ოფიციალური სტატისტიკის თანახმად, 2023 წლის 9 თვეში (იანვრიდან სექტემბრის ჩათვლით) ქალებზე სექსუალური ძალადობის 15 შემთხვევა დაფიქსირდა. ცალკეა დათვლილი ოჯახში ძალადობის სტატისტიკა და მისი სახეები. ამ შემთხვევაში, ანალოგიურ პერიოდში, ქალებზე სექსუალური ძალადობის 26 შემთხვევაა აღრიცხული. 2022 წლის ოჯახში ძალადობის სტატისტიკის მიხედვით კი, სექსუალური ძალადობის 49 შემთხვევა აღირიცხა, 2021 წელს — 50, ხოლო 2022 წელს — 31.

აღსანიშნავია, რომ სტატისტიკა, რომელიც სექსუალური ძალადობის შესახებ არსებობს, გამოძიების დაწყებაზეა მიბმული, რაც იმას ნიშნავს, რომ ბევრი შემთხვევა სტატისტიკის მიღმა რჩება, რადგან ქალების ნაწილი სამართალდამცავ უწყებებს არ მიმართავს. ამის მიზეზი შეიძლება იყოს სტიგმა, უნდობლობა სამართალდამცავი სისტემის მიმართ, თემასთან დაკავშირებული ტაბუ და სტერეოტიპები და ა.შ.

რა არის თანხმობა?

მიუხედავად იმისა, რომ თანხმობის სამართლებრივი მნიშვნელობები, შესაძლოა, კონკრეტული ქვეყნების კანონმდებლობებიდან და გარემოებებიდან გამომდინარე, სხვადასხვა იყოს, მისი ზოგადი კონცეფცია ყოველთვის მსგავსი ხასიათისაა და უცვლელია. სექსუალური ძალადობის წინააღმდეგ მომუშავე ორგანიზაციის “გაუპატიურების, ძალადობისა და ინცესტის ეროვნული ქსელის” (RAINN) თანახმად, თანხმობა სექსუალურ ურთიერთობაზე აქტიურ დათანხმებას ნიშნავს. თანხმობა საქმის კურსში აყენებს თქვენს სექსუალურ პარტნიორ(ებ)ს, რომ მიმდინარე მომენტში სექსი ან მასთან დაკავშირებული სხვა ტიპის აქტივობა თქვენთვის სასურველია. თანხმობის გარეშე ნებისმიერი სექსუალური აქტივობა გაუპატიურებად, სექსუალური ძალადობად ან სექსუალურ შევიწროებად კვალიფიცირდება. თანხმობა თქვენი და თქვენი პარტნიორ(ებ)ის საზღვრების განხილვის მუდმივი პროცესია იმის თაობაზე, რა არის თქვენი და თქვენი პარტნიორ(ებ)ისთვის კომფორტული.

"თანხმობა უნდა იყოს ნამდვილი, თავისუფალი ნების გამომხატველი და მკაფიო", – ბაია პატარაია

თანხმობა, ასევე, შეგვიძლია, ერთგვარ შეთანხმებადაც განვიხილოთ სექსუალურ აქტივობაში ჩართულ მონაწილეებს შორის. იგი უნდა იყოს ცალსახა და თავისუფლად გამოხატული. თანხმობის სიტყვიერი და დამადასტურებელი გამოხატვა თქვენც დაგეხმარებათ და თქვენს პარტნიორ(ებ)საც, გაიგოთ და პატივი სცეთ ერთმანეთის საზღვრებს.

“ადამიანებს შორის სექსუალური აქტივობა შეიძლება ჯანსაღად ჩაითვალოს მხოლოდ  ურთიერთთანხმობის შემთხვევაში. ეს თანხმობა შეიძლება იყოს როგორც ვერბალური, ასევე ქცევით გამოხატული. მითია, თითქოს თანხმობა არასექსუალურია. პირიქით, როცა ყველა მხარე მოწადინებულია, ურთიერთობას ბედნიერება მოაქვს”, — განმარტავს ბაია.

რა არ (!) არის თანხმობა?

თანხმობაზე საუბრისას, უპირველესად, აუცილებელია, აღინიშნოს, რომ თანხმობას ვერ გასცემენ არასრულწლოვანები — ბავშვებს ინფორმირებული გადაწყვეტილების მიღება არ შეუძლიათ, ხოლო მათი თანხმობა სექსუალური ურთიერთობებში ჩართვის თაობაზე გაუაზრებელია. ამის გათვალისწინებით, ბავშვობის ასაკში სექსუალურ აქტივობაში ჩართვის შესახებ თანხმობა, საერთაშორისო რეკომენდაციებით, ვერ ჩაითვლება თანხმობად.

თანხმობას ვერ გასცემენ ისინი, ვინც ქმედუუნარონი არიან ნარკოტიკისა ან/და ალკოჰოლის ზემოქმედების გამო. ასევე, შეუძლებელია ადამიანმა თანხმობა გასცეს მძინარე ან უგონო მდგომარეობაში. ამასთანავე, თუ ადამიანი კონკრეტულ აქტივობაზე დაშინებისა ან მუქარისა და ზეწოლის ქვეშ გასცემს თანხმობას, ეს არ განიხილება თანხმობად, ვინაიდან ეს მის სურვილებზე არ იყო დაფუძნებული. მაგალითად, როდესაც ურთიერთობებში ძალაუფლების იმგვარი არათანაბარი დინამიკა იკვეთება, როგორებიცაა სტუდენტისა და ლექტორის ან მასწავლებლის, ან კონკრეტულ პოზიციაზე და ამ პოზიციაზე დაქვემდებარებული მომუშავე თანამშრომლების სექსუალურ ურთიერთობაში ჩართვა — მსგავს შემთხვევაში, რისკი იმისა, რომ დაქვემდებარებულ პოზიციაზე მომუშავე ადამიანისთვის ეს ურთიერთობა თანხმობაზე დაფუძნებული ვერ იქნება, საგანგაშოდ მაღალია.

“მითია, რომ სექსის დროს დუმილი თანხმობის ნიშანია. მხოლოდ დუმილი ნამდვილად არ არის თანხმობის ნიშანი, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ქალი დათრგუნული, შეშინებული და დატერორებულია გაუპატიურებით. ზოგს ჰგონია, რომ ქალს თუ არ უნდა, მას ვერ გააუპატიურებ. ეს არის უდიდესი ტყუილი. გარდა ამისა, “მოტაცებულ” გოგოს/ქალს არ აქვს ნების თავისუფლება, სანამ “მოტაცებულია” და არ შეუძლია ნების თავისუფლად  დაფიქსირება – მისი ნება უკვე დათრგუნულია მასზე ძალადობით. იგივე ვრცელდება ნაცემ ქალზეც და უმწეო მდგომარეობაში მყოფ ქალზეც, მაგალითად, თუ ძლიერი ალკოჰოლური თრობის ქვეშაა”, — ამბობს ბაია პატარაია.

თანხმობის არსებობაზე საუბრისას, მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ, რომ აუცილებელია ვაღიაროთ და შესაბამისად მოვიქცეთ, როცა კონკრეტულ შეთავაზებაზე პასუხად “არას” ვიღებთ. ამასთან, თანხმობად არ უნდა მივიჩნიოთ იძულებითი ან განუწყვეტელი, განგრძობითი ხვეწნის საფუძველზე მიღებული თანხმობა. გარდა ამისა, არ უნდა ვივარაუდოთ, რომ რადგან კონკრეტული ადამიანისგან კონკრეტულ აქტივობაზე ოდესღაც თანხმობა გვქონდა, ეს ნიშნავს, რომ მომავალშიც შეგვიძლია, მასთან იგივე აქტივობა გავიმეოროთ.

სწორედ თანხმობის არარსებობაა ხვეწნა და პარტნიორზე, მის სურვილებზე გავლენით გადაფიქრების მცდელობა. ასე მოხდა მედია აპრილის კიდევ ერთი რესპონდენტის, სალომე შემთხვევაშიც: იმჟამინდელ პარტნიორთან ერთი წლის განმავლობაში იყო ურთიერთობაში. ეს ურთიერთობა მისთვის პირველი იყო, რამაც პარტნიორის მხრიდან ძალადობისა და შევიწროების იდენტიფიცირება ძალიან გაართულა. უნდა ითქვას ისიც, რომ თანხმობის ამ კომპონენტზე საზოგადოებაში ნაკლებად საუბრობენ და მისი ძალადობად კვალიფიცირება შესაძლოა დიდი გამოცდილების მქონე ადამიანმაც ვერ შეძლოს.

“19 წლის ვიყავი, როცა ჩემს ყოფილ პარტნიორთან ურთიერთობაში ვიყავი. ამ ერთი წლის განმავლობაში თითქმის ყოველ დღე, როცა კი ერთად ვიყავით, ხდებოდა ასეთი რაღაც, რომ მეხვეწებოდა იქამდე, სანამ მე არ დავთანხმდებოდი. ჩემზე სამი წლით უფროსი იყო და მისთვის ეს ურთიერთობა არ იყო პირველი, თუმცა სხვა ურთიერთობაშიც იმავეს აკეთებდა თუ არა, ამაზე არაფერი ვიცი.

მე ყველაფერი ძალიან გვიან გავიაზრე. ჩემთვის პირველი იყო ეს გამოცდილება საერთოდ ურთიერთობის, შეყვარებულობის. მგონია, რომ ბოლომდე გააზრებული მასაც არ ჰქონდა, რას აკეთებდა და არც განზრახ არ აკეთებდა ამას”, — იხსენებს სალომე.

მომდევნო მიზეზი, რამაც სალომეს ამ გამოცდილების ძალადობის ჭრილში მოქცევა გაურთულა, ის ფაქტი იყო, რომ ეს ურთიერთობა ჰომოსექსუალური და ჰომორომანტიკული იყო. გარდა ამისა, რთული იყო იმის გააზრებაც, რომ მოძალადე შესაძლოა, შეყვარებულიც აღმოჩნდეს. სექსის თაობაზე მუდმივმა თხოვნამ სალომეზე მწვავე ტრავმა დატოვა, რაც მის სექსუალურ ცხოვრებაზეც აისახა.

“როცა ეს ამბავი სხვას მოვუყევი, მაშინ მეუცნაურა და დავფიქრდი, რომ მომხდარი ძალადობა იყო. მანამდე არ მილაპარაკია ამაზე და სხვას რომ გაუზიარე ჩემი გამოცდილება, მითხრა, რომ ეს იყო სექსუალური ძალადობა. მახსოვს, რომ თავიდან ძალიან გამიკვირდა. მერე დავფიქრდი, მოვიძიე სხვადასხვა ინფორმაცია მსგავსი ტიპის ძალადობაზე და მივხვდი, რომ რაც მთელი წლის განმავლობაში ხდებოდა, არ იყო ნორმალური.

"იმაზე საერთოდ არ მქონდა ნაფიქრი, რომ ძალადობა, შესაძლოა, შეყვარებულთან ურთიერთობაშიც მოხდეს',  — სალომე

ახლა ეგრევე ზიზღის გრძნობა მიჩნდება, თუ ადამიანი რამეს მთხოვს. ამაზე თერაპევტმა მითხრა, რომ ეს ზიზღი შიშიდან მოდის და ალბათ მგონია, რომ ყველა ადამიანი, რომელიც რაღაცას მოითხოვს ჩემგან, იმავეს გააკეთებს. ეს მომენტი დგება ხოლმე სექსუალური ურთიერთობის დროსაც”, — გვიყვება სალომე.

როგორ გაიცემა თანხმობა?

როდესაც სხვადასხვა სახის სექსუალურ აქტივობაში ერთვებით, თანხმობა კომუნიკაციაზე დაფუძნებული უნდა იყოს და თითოეულ ჯერზე ყველა ტიპის აქტივობისთვის ცხადად იყოს გაცემული. კერძოდ, თუ წარსულში კონკრეტულ ადამიანს კონკრეტულ აქტივობაზე დასთანხმდით, ეს არ ნიშნავს, რომ იმავე აქტივობაში ჩართვის თაობაზე იმავე პირს თქვენი თანხმობა აქვს მიმდინარე მომენტშიც, რადგან სურვილები იცვლება — თავისუფლად შესაძლებელია, ეს აქტივობა თქვენი ინტერესის მიღმა აღმოჩნდეს.

ამასთან, თუ ვინმეს ერთ აქტივობაზე თანხმდებით, ეს არ ნიშნავს, რომ ამით ნებას რთავთ, სხვა აქტივობების კეთება განაგრძოს მხოლოდ იმ აქტივობაზე თანხმობის საფუძველზე. კერძოდ, თუ ვინმეს კოცნაზე დათანხმდით, ეს მას არ აძლევს უფლებას, კოცნის შემდეგ/პარალელურად, ტანსაცმლის გახდა დაგიწყოთ.

გახსოვდეთ, რომ წარსულში ვინმესთან სქესობრივი კავშირის ქონა მას არ აძლევს უფლებას, მომავალში კვლავ ჰქონდეს თქვენთან სექსი, თუ თქვენ ამის სურვილი არ გაქვთ. შესაძლოა, მსგავსი მიდგომა ზოგიერთი ადამიანისთვის დამაბნეველი იყოს და გაუჭირდეთ, გადაწყვიტონ, სადამდე შეუძლიათ წასვლა კონკრეტულ ადამიანთან მიმართებით. პასუხი მარტივია — თუ პარტნიორი კონკრეტულ აქტივობაზე არ ამბობს: “კი”, ე.ი., თქვენ მისი თანხმობა არ გაქვთ. ნებისმიერი სექსუალური ქცევის დაწყებამდე მნიშვნელოვანია, პარტნიორთან განიხილოთ და დააწესოთ საზღვრები და მოლოდინები.

გადაფიქრება ყოველთვის შესაძლებელია

დიახ, აზრის შეცვლა ნებისმიერ დროს შეგიძლიათ! შეგიძლიათ უარი თქვათ თქვენ მიერვე გაცემულ თანხმობაზე ნებისმიერ დროს, თუ თავს არაკომფორტულად იგრძნობთ. ამის გაკეთების ერთ-ერთი გზაა, ცხადად აცნობოთ პარტნიორ(ებ)ს, რომ აღარ ხართ კომფორტულად იმ აქტივობასთან მიმართებით, რომელზეც წარსულში დათანხმდით და შეჩერება გსურთ. ეს სრულიად ნორმალურია და შესაძლოა, გამოწვეული იყოს სხვადასხვა მიზეზით, მათ შორის, სიამოვნების ვერ მიღებით, წარსული ტრავმის უეცარი ამოტივტივებით ან უბრალოდ იმის გამოც, რომ გაჩერება გსურთ ყოველგვარი მიზეზის გარეშე — აუცილებელი არ არის გაჩერების მიზეზი გქონდეთ, რადგან არავის წინაშე არ ხართ ვალდებული, დაასაბუთოთ, რატომ გსურთ კონკრეტული აქტივობის შეწყვეტა. თანხმობა არ გავალდებულებთ, გააგრძელოთ თქვენთვის არასასურველი აქტივობა და გადაფიქრების გამო თავი დამნაშავედ არ უნდა იგრძნოთ.

თანხმობის გაუქმება, მისი შეწყვეტა, შესაძლოა, ზოგიერთი ადამიანისთვის სიტყვიერად რთული ან ძნელი გასაკეთებელი აღმოჩნდეს, ამიტომ, თქვენი გადაწყვეტილების პარტნიორამდე მისატანად, არავერბალური მინიშნებებიც შეგიძლიათ გამოიყენოთ. საუკეთესო გზა იმაში დასარწმუნებლად, რომ სექსუალურ აქტივობაში ჩართული ყველა მხარე კომფორტულად გრძნობს თავს, დაწყებამდე ამაზე ლაპარაკის გარდა, პერიოდულად გადამოწმებაა და დადასტურებაა იმის თაობაზე, ხომ არ შეუცვლიათ აზრი ამ აქტივობაზე. ასევე, დარწმუნდით, ერთი სექსუალური აქტივობიდან სხვაზე გადასვლისას, არსებობს პარტნიორ(ებ)ის თანხმობა.

რა არის ენთუზიასტური თანხმობა? 

ენთუზიასტური თანხმობა თანხმობის ერთგვარი მოდელია, რომელიც თანხმობის პოზიტიურ გამოხატვაზეა ფოკუსირებული. მარტივად რომ ავხსნათ, ენთუზიასტური თანხმობა სიტყვის “დიახ” არსებობაზე აკეთებს აქცენტს და არა — “არას” არარსებობაზე.

ენთუზიასტური თანხმობაც არამხოლოდ სიტყვიერად, არამედ შესაძლოა, ისეთი არავერბალური ნიშნებითაც გამოიხატოს, როგორებიცაა სხეულის პოზიტიური ენა, ღიმილი, თვალის კონტაქტის შენარჩუნება და თავის დაქნევა.

ენთუზიაზმით აღსავსე თანხმობა შეიძლება ასე გამოიყურებოდეს:

• სექსუალური აქტივობების დაწყებამდე თანხმობის ნათლად და ცხადად გაცემა და მიღება, რომ თქვენ და თქვენს პარტნიორ(ებ)ს ნამდვილად გსურთ ამა თუ იმ სექსუალური აქტივობის ქონა ან ღია ხართ, სცადოთ იგი, სანამ რამე არ შეიცვლება;
• ნებართვის თხოვნა თითოეული სექსუალური აქტივობის ტიპის ან ინტენსივობის ცვლილებისას ისეთი ფრაზების გამოყენებით, როგორიცაა “კარგია?”, “ხომ არ გავჩერდე?” და ა.შ.
• ფიზიკური შეხების ნებისმიერი ტიპის დაწყებამდე დასტურის მიღება, რომ ეს შეხება ორმხრივი ინტერესითაა გამოწვეული;
• პარტნიორ(ებ)ისთვის იმის შეხსენება, რომ ნებისმიერ დროს შეგიძლიათ შეჩერდეთ;
• პერიოდულად გადამოწმება, კონკრეტული აქტივობა პარტნიორ(ებ)ისთვის კვლავაც სასიამოვნოა თუ არა;
• კონკრეტული სექსუალური აქტივობისას უკუკავშირის დაფიქსირება, მათ შორის, პოზიტიურისაც, როცა ის თქვენთვის სასიამოვნო ან უსიამოვნოა.

რა ხარვეზებია კანონმდებლობასა და პრაქტიკაში

როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, საერთაშორისო რეკომენდაციებით, ბავშვობის ასაკში სექსუალურ აქტივობაში ჩართვის შესახებ თანხმობა ვერ ჩაითვლება თანხმობად. საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი კი თანხმობის ასაკად 16 წელს მიიჩნევს. რაც შეეხება 16 წლამდე ასაკს, პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის (PHR) იურისტი, ანა თავხელიძე განმარტავს, რომ კანონი მკაცრია, თუმცა 16 წლამდე მოზარდთან სექსუალური კავშირი მხოლოდ იმ შემთხვევაში კვალიფიცირდება გაუპატიურებად, თუ იგი ძალადობრივია, ხოლო თუ 16 წლამდე მოზარდი თანხმობას გასცემს, ამ შემთხვევაში დანაშაული სქესობრივი კავშირი ან სექსუალური ხასიათის სხვაგვარი მოქმედებად მიიჩნევა (140-ე მუხლი).

“16 წლამდე ასაკის ბავშვის თანხმობა სექსუალურ ურთიერთობაზე თანხმობად და არ ითვლება, ამიტომ ის ავტომატურად უნდა წავიდეს გაუპატიურების დეფინიციაში”, — აცხადებს თავხელიძე.

კერძოდ, 140-ე მუხლის თანახმად, სქესობრივი კავშირი ან სექსუალური ხასიათის სხვაგვარი მოქმედება 16 წლის ასაკს მიუღწეველთან ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით 7-დან 9 წლამდე, ხოლო 139-ე მუხლის თანახმად, სქესობრივი კავშირის ან სექსუალური ხასიათის სხვაგვარი ქმედების იძულება არასრულწლოვანის მიმართ, ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ვადით 5-დან 7 წლამდე.

თავხელიძე მომდევნო პრობლემაზეც ამახვილებს ყურადღებას და აცხადებს, რომ ჩვენი კანონმდებლობით, 16-დან 18 წლამდე წლამდე ასაკის ბავშვის მიმართ სექსუალური შინაარსის ქმედება სისხლის სამართლის წესით დასჯადი არ არის და იგი ადმინისტრაციული ან სამოქალაქო წესით განიხილება, რაც თანხმობაში არ მოდის საერთაშორისო სტანდარტთან, რომლის თანახმადაც, 16-დან და 18 წლამდე ბავშვის მიმართ მისი ნების საწინააღმდეგოდ განხორციელებული სექსუალური შინაარსის ქმედება სისხლის სამართლის წესითაა დასჯადი. 

“თუ 17 წლის ბავშვს სხეულზე შეეხო ვიღაც ავტობუსში, ეს სისხლის სამართლის წესით დასჯადი არ არის და მიდის ადმინისტრაციული წესით ან მიდის სამოქალაქო წესით სექსუალური შევიწროებით, რაც ასევე პრობლემასა და ხარვეზს წარმოადგენს. ამ ნაწილში ასაკის ზღვარი უნდა აიწიოს და 18 წლამდე ბავშვის მიმართ სექსუალური შინაარსის ქმედება სისხლის სამართლის წესით დასჯადი დანაშაული უნდა გახდეს”, — ამბობს თავხელიძე.

კიდევ ერთი საკითხი, რაზეც უფლებადამცველები მიუთითებენ, არის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 137-ე მუხლი, რომლის მიხედვით, გაუპატიურება არის პირის სხეულში ნებისმიერი ფორმით სექსუალური ხასიათის შეღწევა სხეულის ნებისმიერი ნაწილის ან ნებისმიერი საგნის გამოყენებით, ჩადენილი ძალადობით, ძალადობის მუქარით ან დაზარალებულის უმწეობის გამოყენებით.

“ჩვენი კანონმდებლობით, მუხლი, რომელიც ეხება გაუპატიურებას, არ ეფუძნება თანხმობის არარსებობას. ეს არ შეესაბამება ადამიანის უფლებათა სამართალს. ამასთან, თუ ქალი ამბობს, რომ ის გაძარცვეს, პოლიციას სჯერა და იწყებს გამოძიებას, მაგრამ როცა ქალი ამბობს, რომ გააუპატიურეს, პოლიციას არ სჯერა და ან საერთოდ არ იწყებს გამოძიებას და ისე უსვამს მსხვერპლს დამამცირებელ შეკითხვებს, ან იწყებს გამოძიებას, მაგრამ ეს საქმე სასამართლომდე არც კი აღწევს”, — აცხადებს ბაია პატარაია.

ანა თავხელიძის განმარტებით, საერთაშორისო სტანდარტით, გაუპატიურებად მიიჩნევა ნებისმიერი შემთხვევა, როცა თანხმობა არ არსებობს. ამის გათვალისწინებით, გარდა იმისა, რომ გაუპატიურების არსებული დეფინიცია უნდა შევცვალოთ და “თანხმობის გარეშე“ ჩავწეროთ, საჭიროა, გაუპატიურებად ჩაითვალოს ისეთი შემთხვევები, როგორებიცაა სექსუალური კავშირის იძულება და პირის იძულება, მესამე პირთან დაამყაროს სექსუალური კავშირი.

“x  ადამიანმა რომ აიძულოს y-ს z ადამიანთან ჰქონდეს სექსუალური კავშირი, ამას ჩვენი კანონმდებლობა გაუპატიურებად არ მიიჩნევს, თუმცა ამას მოითხოვს საერთაშორისო სტანდარტი. ჩვენ კანონმდებლობაში გვიწერია: ძალადობა, ძალადობის მუქარა, უმწეო მდგომარეობის გამოყენება, რაც წინააღმდეგობაში მოდის როგორც ადამიანის უფლებათა ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციასთან, ასევე, ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრაქტიკასთან, სტამბულის კონვენციასთან და ა.შ. ყველა საერთაშორისო ინსტრუმენტი სახელმწიფოს ავალდებულებს, რომ ეს დეფინიცია შეცვალოს”, — აცხადებს თავხელიძე. 

ქალთა მოძრაობა კანონის ცვლილებას დიდი ხანია ითხოვს. მათი განცხადებით, თანხმობა გადამწყვეტია, ხოლო თანხმობის არარსებობა — გაუპატიურებაა. 2020 წელს მოძრაობის წევრებმა პარლამენტს ღია წერილით მიმართეს, რომელშიც ისინი გაუპატიურების მუხლში მსხვერპლის მხრიდან თანხმობის კომპონენტის შესვლას მოითხოვდნენ, ხოლო წინა, 2022 წლის 25 ნოემბერს, ქალების მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის საერთაშორისო დღეს, ადგილობრივმა ორგანიზაციებმა საპროტესტო მარში გამართეს და კიდევ ერთხელ მოითხოვეს კანონმდებლობის შეცვლა.

ბაია პატარაია აცხადებს, რომ სახელმწიფოს უპირველესი როლია, ადამიანის უფლებათა სამართლის გათვალისწინებით შეცვალოს კანონმდებლობა და მუხლი, რომელიც ეხება გაუპატიურებას, დაეფუძნოს თანხმობას და არა მხოლოდ ძალის გამოყენებას, იძულებას თუ უმწეობით სარგებლობას.

“სახელმწიფომ უნდა გადაამზადოს ყველა შესაბამისი სტრუქტურა: პოლიცია, პროკურატურა, მოსამართლეები, ფსიქოლოგები — ყველა, ვინც გაუპატიურების საქმეების გამოძიებაში იქნება ჩართული. ძალიან კარგი იქნება, თუ სპეციალიზაციას მოსამართლეებისთვისაც შემოიღებენ. ამასთანავე, საჭიროა სექსუალური განათლება და საზოგადოების ინფორმირება, რაც, მაგალითად, განათლების სამინისტროს საქმეა“, — აცხადებს ბაია. 

ის თანხმობის არარსებობის ნორმალიზებას ადამიანების მენტალიტეტისა და აღქმის პრობლემადაც მიიჩნევს და აცხადებს, რომ ეს არ არის მხოლოდ ამ ქვეყნისა და კანონმდებლობის პრობლემა. ბაიას თქმით, პრობლემა პატრიარქალური აზროვნებაა.

“პატრიარქალური აზროვნების მიხედვით, ძალაუფლებაც და სიმართლეც ყოველთვის კაცს ეკუთვნის, ქალი კი წამგებიან პოზიციაზე დგას, სადაც მისი არ სჯერათ და ყველაფერში ბრალს ისევ ქალს სდებენ. ეს ძალიან ღრმა პრობლემაა, რაც გენდერული უთანასწორობიდან და სქესებს შორის ძალაუფლებრივი დისბალანსიდან მოდის”, — აღნიშნავს პატარაია.

"თანხმობა, ზოგადად, უმნიშვნელოვანესი თემაა და სცილდება სქესობრივ ცხოვრებას და დანაშაულს. ინფორმირებული და თავისუფალი თანხმობის ცნება მედიცინაშიც უმნიშვნელოვანესია და კონტრაქტების გაფორმებაშიც, ამიტომ ეს საკითხი მართლა უნდა ესმოდეს ყველას", — ბაია პატარაია

“ქალთა მიმართ სექსუალური ძალადობის დანაშაულებზე მართლმსაჯულების განხორციელება საქართველოში” — ასე ჰქვია სახალხო დამცველისა და ევროპის საბჭოს ანგარიშს, რომელიც სექსუალური ძალადობის დანაშაულებზე სისხლის სამართლებრივ პროცედურებს სტამბოლის კონვენციისა და ადამიანის უფლებათა სტანდარტების ჭრილში აფასებს. დოკუმენტი 2017-დან 2019 წლამდე პერიოდს წარმოებულ 24 სისხლის სამართლის საქმეს, ასევე, გამოძიების შეწყვეტის შესახებ 17 დადგენილებასა და ფოკუსჯგუფისგან მიღებულ ინფორმაციას აანალიზებს.

კვლევის ძირითადი მიგნებების თანახმად, საქართველოში სექსუალური ძალადობის ფაქტებზე მიმართვიანობის მაჩვენებელი ჯერ კიდევ დაბალია და მართლმსაჯულების აღსრულება მხოლოდ მცირე რაოდენობის შემთხვევებში ხდება. საკვლევი 2-წლიანი პერიოდის განმავლობაში (2017 წლის ივნისიდან 2019 წლის მაისამდე), სექსუალური ძალადობის შესახებ პოლიციაში 361 შეტყობინება შევიდა, საიდანაც გამოძიება 251 საქმეზე დაიწყო და მხოლოდ 26 განაჩენი დადგა. აქედან სექსუალური ძალადობის ჩადენისათვის დამნაშავედ 20 პირი ცნეს, 6 კი სექსუალური ძალადობის ნაწილში გამართლდა. არც ერთ საქმეში, მართლმსაჯულების სისტემამ არ აღიარა სექსუალური ძალადობა, როგორც ქალთა დისკრიმინაციის ფორმა.

ამასთან, დოკუმენტში ვკითხულობთ, რომ შემზღუდველი და ხისტია სექსუალური ძალადობის შემთხვევებში მტკიცებულებითი სტანდარტი პრაქტიკაში, ხოლო დამნაშავეს არ ეკისრება პასუხისგება, თუ დაზარალებულის ჩვენება არ არის  გამყარებული სხვადასხვა წყაროდან მოპოვებული მტკიცებულებებით. კვლევაში აღნიშნულია, რომ ამგვარი სტანდარტები ეწინააღმდეგება ადამიანის უფლებათა ინსტრუმენტების მოთხოვნებს და დამნაშავეთა დაუსჯელობას იწვევს.

მომდევნო მნიშვნელოვანი მიგნება ქალ სასამართლო ექსპერტების ნაკლებობას უკავშირდება. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ ეს ფაქტორი ხშირად აფერხებს დაზარალებულისთვის ექსპერტიზის ჩატარებას. ექსპერტიზის დასკვნის არარსებობა პრაქტიკაში უმეტეს შემთხვევაში ნიშნავს, რომ გამოძიება არ გაგრძელდება და დამნაშავე პასუხს არ აგებს. გარდა ამისა, სისხლის სამართლის პროცესის დროს, მსხვერპლს ხშირად უსვამენ დამამცირებელ შეკითხვებს, რაც იწვევს მათი ღირსების შელახვას, სანდოობის ეჭვქვეშ დაყენებას და შესაძლოა მათი მეორეული ვიქტიმიზაციაც განაპირობოს.

რაც თქვენი თანხმობის მიღმა ხდება, არასოდესაა თქვენი ბრალი

თანხმობის სიტყვიერ და სხვა ნიშნებით გამოხატვაზე საუბრისას მნიშვნელოვანია იმის აღნიშვნა, რომ შესაძლოა, თქვენ არ გქონდეთ კონკრეტულ სექსუალურ აქტივობაში ჩართვის სურვილი, თუმცა თქვენს სხეულს ისეთი ფიზიოლოგიური რეაქციები ჰქონდეს, როგორებიცაა ერექცია, ლუბრიკაცია, აღგზნება ან ორგაზმი. მსგავსი ფიზიოლოგიური რეაქციების ქონა არ ნიშნავს, რომ მომხდარი აქტივობა თქვენს სურვილზე იყო დაფუძნებული. ეს მხოლოდ იმას ნიშნავს, რომ თქვენი სხეული, შესაძლოა, რეაგირებდეს მაშინაც კი, როდესაც თქვენ თანხმობა არ გაგიციათ.

მოძალადეების მიერ ფიზიოლოგიურ რეაქციებზე მინიშნება და მათი გამოყენება, როგორც ნებაყოფლობითი აქტივობის დამამტკიცებელი საბუთი, ერთ-ერთი გავრცელებული პრაქტიკაა. იმგვარი ფრაზების გამოყენებით, როგორებიცაა: “თვითონაც კარგად იცი, რომ მოგეწონა, რაც მოხდა”, “არ იყავი წინააღმდეგი, იმიტომ, რომ დასველდი/ორგაზმი გქონდა” (ან ნებისმიერი სხვა ფიზიოლოგიური რეაქცია, რომელიც სხეულს სექსუალური აქტივობების განხორციელებისას აქვს) ისინი ძალადობაგამოვლილ ქალებს აჩუმებენ და აიძულებენ, ხმამაღლა არ ისაუბრონ თავიანთ გამოცდილებებზე.

გახსოვდეთ, თქვენი სხეულის ფიზიოლოგიური პასუხი არ ნიშნავს იმას, რომ თანახმა იყავით მომხდარზე. თუ გაგაუპატიურეს, სექსუალური ძალადობა ან შევიწროება გამოიარეთ, პირველ ყოვლისა, ეს თქვენი ბრალი არ არის, ხოლო რა ფიზიოლოგიური პასუხი ჰქონდა თქვენს სხეულს — ეს თქვენს გამოცდილებასა და დანაშაულის სიმძიმეს, რომელიც თქვენ მიმართ ჩაიდინეს, ოდნავადაც არ აკნინებს.

ოტავას უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიის პროფესორის, მარტინ ლალუმიერის განცხადებით, გენიტალური რეაქციები თავდასხმის დროს რეფლექსური რეაქციებია. ეს სხეულის ერთგვარი გზაა, მინიმუმამდე დაიყვანოს დაზიანება.

ჩვენი რესპონდენტი, თეა იმ ქალთა რიცხვს მიეკუთვნება, რომლებიც მომხდარში თავს იდანაშაულებდნენ, მიუხედავად იმისა, რომ თეორიულად ესმოდა, რატომ ვერ იქნებოდა მისი ბრალი და რომ გაჩერება ნებისმიერ დროსაა შესაძლებელი და ეს ნორმალურია.

“ფსიქოთერაპიაზე არ მივსულვარ და არც კონსულტაცია გამივლია ვინმესთან, იმიტომ, რომ ჩემს მეგობრებთან და ოჯახის წევრებთანაც არ მითქვამს, რა შემემთხვა და ოჯახის წევრებთან, ალბათ, არც ვაპირებ მაგის მოყოლას. ბევრი კარგი მეგობარი მყავს და მათგან გაკიცხვას ნამდვილად არ მოველი, მაგრამ ჯერ არ ვარ მზად ამაზე ღიად სალაპარაკოდ”, — ამბობს თეა.

"ეს კიდევ ცალკე საკითხია, რადგან შეიძლება, მოველი, რომ რომელიმე მეტყვის, იმ საღამოს ნორმალურად ეკონტაქტებოდი და სახლში რომ გაჰყევი, იცოდი, რაც მოჰყვებოდა ამასო. ნამდვილად ასე იყო ეგ, თუმცა ქალებს უნდა გვქონდეს იმის საშუალება, რომ უარი ვთქვათ, როცა გვინდა, რომ რაღაც აღარ გაგრძელდეს", — თეა

როგორ გავუმკლავდეთ მომხდარს?

თანხმობაზე საუბრისას, ბაია პატარაია ცნობიერების ამაღლების მნიშვნელობაზე მიუთითებს. მისით თქმით, ამ პრობლემის გადაჭრაში საზოგადოების ინფორმირებულობა ერთ-ერთი საკვანძო ელემენტია.

“უმნიშვნელოვანესია ახალგაზრდების ინფორმირებულობა, ამიტომ ვიყენებთ მათთან კომუნიკაციის ყველა შესაძლო ხერხს. აუცილებელია, განათლების სამინისტროც აქტიურად იყოს ჩართული მსგავს კამპანიებში და ქვეყანაში სექსუალური განათლება არსებობდეს. ვცდილობთ, ჩვენი კამპანიები არა მხოლოდ გოგოებზე, არამედ ბიჭებზე და კაცებზეც იყოს მორგებული, რადგან მათაც უნდა გაიგონ თანხმობის მნიშვნელობა. ჩვენ შევიმუშავეთ ორი ბუკლეტი მშობლებისთვის, რათა მათ თავად შეძლონ საკუთარი შვილების განათლება სხეულებრივ უსაფრთხოებაზე და სხვა საჭირბოროტო და სენსიტიურ თემებზე.

ჩვენ სულ ვეხმარებით ძალადობაგამოვლილ ქალებს, ვუწევთ მათ იურიდიულ დახმარებას, რაც გულისხმობს სრულ სამართალწარმოებას, მათ შორის, საერთაშორისო ტრიბუნალებთანაც კი. ასევე, გვყავს სოციალური მუშაკი. ასევე, ვერთვებით ქონებრივ დავებშიც, როცა ქალი გენდერული ძალადობის მსხვერპლია. რაც შეეხება პრევენციას, ვამზადებთ პროფესიონალებს, ვატარებთ კამპანიებს, მჭიდროდ ვთანამშრომლობთ მედიასთან, რომ საჯარო დისკუსიებს შევუწყოთ ხელი”, — გვიზიარებს ბაია.

მხარდამჭერი სისტემის რგოლების აუცილებლობაზე საუბრობს სალომეც და აღნიშნავს, რომ მისი გამოცდილებით, უმნიშვნელოვანესია, მეგობრებმა ძალადობაგამოვლილი ქალები გააძლიერონ, ხოლო საზოგადოებამ ქალებს დაუჯეროს, როცა ისინი თავიანთ გამოცდილებას აზიარებენ. იხსენებს, რომ სექსუალური ძალადობა მისმა მეგობარმაც გამოიარა და მასაც მოუწია არასაჭირო კითხვებზე პასუხების გაცემა და სიმართლის მტკიცება. სალომეს თქმით, ძალადობაგამოვლილ ქალებს კი არ უნდა უწევდეთ მტკიცება, რომ ნამდვილად ასე მოხდა, არამედ მოძალადეებს უნდა უწევდეთ იმის მტკიცება, რომ ქალები უსაფუძვლოდ არ ადანაშაულებენ.

"მსხვერპლ ქალებს უპირობოდ უნდა დავუჯეროთ. ჩემი აზრით, არც ერთი ქალი არ მოიტყუება მსგავს რამეს, უბრალოდ იმიტომ, რომ ამბავი ჰქონდეს მოსაყოლი", — სალომე

“იმ ქალებს კი, რომლებსაც მსგავსი გამოცდილებები აქვთ, პირველ რიგში, თერაპიას ვურჩევდი, თუ შეუძლიათ ეს სერვისი მიიღონ და აქვთ ამის საშუალება. ასევე, დაელაპარაკონ მეგობრებს. 

მე პირადად მეგობრებთან ვცადე ამაზე ლაპარაკი, მაგრამ დიდად მხარდაჭერა ვერ დავინახე ამ მხრივ და და ალბათ ისევ იქიდან გამომდინარე, რომ რადგან ის ჩემი შეყვარებული იყო, ეს მათთვის ძალადობას ან თანხმობის გარეშე რამე ტიპის ურთიერთობას გამორიცხავდა. გარდა ამისა, მეგობრებისგან მივიღე ისეთი კითხვები, რომლებსაც არ ველოდი. მაგალითად, რა მოხდა კონკრეტულად? როგორ ხდებოდა ეს ყველაფერი?

რაც დამეხმარა, ეს პარტნიორთან საუბარი იყო. ქვიარ ქალებში ხშირია მომხდარის უგულებელყოფა, მხოლოდ იმის გამო, რომ ეს ჰეტერო ურთიერთობაში არ მოხდა. ჩემს შემთხვევაშიც ასე იყო — ბიჭს რომ მსგავსი რამ გაეკეთებინა, დარწმუნებული ვარ, სრულიად სხვა რეაქცია მექნებოდა”, — ამბობს სალომე. 

რაც შეეხება თეას, ის ამ ეტაპზე თეა სხვადასხვა ფიზიკური აქტივობითაა დაკავებული იმისთვის, რომ “დაკარგული” სხეული “დაიბრუნოს”. ამ გამოცდილებას დისოციაციას ადარებს და ამბობს, რომ ხანდახან ჰგონია, მისი სხეული მისი არ არის და არ იცის, ვინ არის თეა. წუთობით აშტერდება თითის წვერებს, სახეს სარკეში და ვერ ცნობს, ვინ უმზერს იქიდან. მსგავსი ეპიზოდები წყვეტილია და მხოლოდ რამდენიმე წუთს გრძელდება, თუმცა თეას სხეულზე უსაფრთხოების შეგრძნებასა და ავტონომიას აკარგვინებს.

“დისოციაცია მქონია ამ შემთხვევამდეც, მაგრამ ვერ ვიტყვი, რომ ასე ხშირად. მომხდარის შემდეგ, შეიძლება, ხანდახან სულაც დამავიწყდეს, ვინ ვარ, რამდენი წლის ვარ, ფიზიკურად ვერ ვიცნო საკუთარი თავი. ბევრი რამ წავიკითხე და ვცადე რაღაც ტექნიკები გამომეყენებინა ამ ეპიზოდების მოსაშორებლად”, — ამბობს თეა.

“ვარჯიში, ცეკვა თითქოს მეხმარება, რომ იქ დავბრუნდე, სადაც ოდესღაც ჰარმონიულად ვგრძნობდი თავს, მაგრამ ეს გრძელი პროცესია და იმედი მაქვს, ოდესმე იქ ვიქნები, სადაც მინდა, რომ ვიყო”, — თეა