ბევრი წლის უნახავ მონიკას ანტვერპენში შევხვდი. გზა ისე დეტალურად ამიხსნა, იგრძნობოდა, რომ ეს ქალაქი უკვე მისი სახლია. ინტერვიუ ღია კაფეში ჩავწერეთ, სადაც მომსახურე პერსონალს ჩემთვის ძალიან ჟღერადი და საინტერესო ნიდერლანდურით ესაუბრებოდა. საუბრისას ხანდახან ქართული სიტყვები ავიწყდებოდა და ინგლისურად ამბობდა, მერე ამაზე ხუმრობდა.

ანტვერპენი ბელგიაში მდებარე პატარა, მყუდრო და ლამაზი ქალაქია. ვიწრო ქუჩებზე მრავლად შეხვდებით ცისარტყელას დროშებს, ქვიარ ბარებს და მაღაზიაში გამოფენილ სხვადასხვა ლგბტქი სიმბოლიკას.

მონიკა გვიყვება, რომ საქართველოდან წასვლისა და ევროპაში ლტოლვილის სტატუსის მოთხოვნის გადაწყვეტილება 4 წლის წინ მიიღო. 

“მოგეხსენებათ, საქართველოში რთული სიტუაციაა ლგბტქი ადამიანების უფლებების მიმართულებით და ბევრია მტრულად განწყობილი. მუდმივი ბრძოლის რეჟიმმა ძალიან გადამღალა და მივხვდი, რომ დრო იყო, საკუთარი თავისთვის რაღაც გამეკეთებინა. ასე ჩამოვედი 4 წლის წინ ბელგიაში და ცხოვრება დავიწყე ნულიდან”, — იხსენებს მონიკა.

ტრანსგენდერი ქალი საქართველოში ცხოვრებისას იყო აქტივისტი და უფლებადამცველი. გვეუბნება, რომ შეძლებისდაგვარად ცდილობდა, რამე შეეცვალა და თემისთვის სასარგებლო საქმე ეკეთებინა. იყო თელავის ბიუროს მენეჯერი ორგანიზაცია თანასწორობის მოძრაობაში.

“თელავში ცხოვრება ძალიან “ჩელენჯინგ” იყო, ბევრი გამოწვევა იყო ტრანსგენდერი ქალისთვის. ქუჩაში ყველა მცნობდა. აგრესია არ ჰქონიათ, თუმცა იყო მიშტერებები, “ეს ის არის” და მსგავსი გადალაპარაკებები ერთმანეთთან, რაც უსიამოვნოა”.

თვითგამორკვევა და ქამინგაუთი

გვიყვება, რომ თვითგამორკვევის პროცესი ბავშვობიდან დაიწყო, თუმცა მაშინ ამისთვის სახელი არ დაურქმევია, რადგან არც იცოდა კონკრეტული სახელი.

“ბავშვობიდან იცი ეს ყველაფერი, უბრალოდ, არ იცი სახელი, რა უნდა დაარქვა ამ მოცემულობას. გაქვს კითხვები: “ასე რატომ ვარ?”, “ასე რატომ ვგრძნობ თავს?”, “რატომ არ ვგავარ სხვა ბავშვებს?”. მაგრამ უნდა ვთქვა ისიც, რომ ამას ხელი არ შეუშლია ბედნიერ ბავშვობაში, ძალიან კარგი მეგობრები და ოჯახი მყავდა. როცა გავიზარდე და სახელის დარქმევა დავიწყე, პრინციპში, არც დამიმალავს. მივხვდი თუ არა, რომ ტრანსგენდერი ქალი ვიყავი, საჯარო ქამინგაუთიც გავაკეთე, დაახლოებით ერთი კვირის ინტერვალით”.

დედას მივეცი ის ცოდნა, რაც მნიშვნელოვანი იყო იმის გასააზრებლად, რომ მისი შვილი დაავადებული არ არის, ჩვეულებრივი ადამიანია, ჩვეულებრივი გოგოა და უნდა მიიღოს ისეთი, როგორიც არის. ამ ყველაფერმა გამოიღო შედეგი და ახლა იმაზე უფრო ახლოს ვარ დედასთან, ვიდრე აქამდე ოდესმე ვყოფილვარ. ჩემი გოგოო იძახის.

გვეუბნება, რომ დრო ძალიან სწრაფად გავიდა და ახლაც ის ემოციები აქვს, როგორიც 6-7 წლის წინ ქამინგაუთის გაკეთებისას — ისევ ისე ამაყობს საკუთარი თავით და შინაგანად მხიარულდება.

“ძალიან მნიშვნელოვანი ნაბიჯი იყო ჩემს ცხოვრებაში, რომ მეთქვა, ვინ ვიყავი ნამდვილად და ჩემი უფლებებისთვის და ჩემი ცხოვრებისთვის გადამედგა ეფექტური ნაბიჯები”.

გვიყვება იმასაც, რომ ოჯახის რეაქცია პირველი ერთი წლის განმავლობაში ძალიან რთული იყო, ამიტომ სტრესის გამო ის პერიოდი თითქმის არ ახსოვს. 

“მაგრამ მე ასე მარტივად არ ვნებდები, მით უმეტეს, იმ ხალხთან, ვინც მიყვარს”, — აღნიშნავს მონიკა და იხსენებს, რომ მაშინ სხვა ქვეყანაში მცხოვრებ დედასთან მუდმივი კომუნიკაცია ჰქონდა, უზიარებდა ბმულებს, ლიტერატურას, სადაც გენდერული იდენტობის შესახებ სანდო ინფორმაცია იყო. 

“მას მივეცი ის ცოდნა, რაც მნიშვნელოვანი იყო იმის გასააზრებლად, რომ მისი შვილი დაავადებული არ არის, ჩვეულებრივი ადამიანია, ჩვეულებრივი გოგოა და უნდა მიიღოს ისეთი, როგორიც არის. ამ ყველაფერმა გამოიღო შედეგი და ახლა იმაზე უფრო ახლოს ვარ დედასთან, ვიდრე აქამდე ოდესმე ვყოფილვარ. ჩემი გოგოო იძახის. არ ვუმალავ არაფერს, შეძლებისდაგვარად ვუყვები, რა ხდება ჩემს პირად ცხოვრებაში, რჩევებს ვიღებ და ის ჩემი ზურგია, როგორც ჩემი და და ოჯახის დანარჩენი წევრები”.

ემიგრაცია

“იმდენად უცხო და ახალი იყო, ცაც კი სხვანაირი ჩანდა, საქართველოსგან განსხვავებული”, — ასე იხსენებს მონიკა პირველ დღეს ემიგრაციაში.

ამბობს, რომ ეს ყველაფერი თან აშინებდა, მაგრამ სულ ცდილობს პოზიტივზე უფრო მეტად კონცენტრირდეს და ამიტომ არ ჰქონია განცდა, რომ რამეს ვერ გაუმკლავდებოდა, რომ ფარ-ხმალი უნდა დაეყარა და საქართველოში დაბრუნებულიყო.

პირველ დღეს, როცა ბელგიაში ჩავიდა, აეროპორტში მეგობარი დახვდა, რომელთანაც 5 დღე ცხოვრობდა. შემდეგ ბრიუსელში, “ჩასაბარებელ პუნქტში” მივიდა. ეს ის ადგილია, სადაც სხვა ქვეყნის მოქალაქეები ამბობენ, რომ თავშესაფრის მოთხოვნა სურთ.

პირველი ერთი წელი გაქვს ძალიან სტრესული, ცუდად გრძნობ თავს, გაუგებრობაში ხარ. ძალიან რთულია. არ არის ისე, რომ ჩამოვედი ევროპაში, ბევრი ფული მაქვს და ყველაფერი კარგად არის.

“ბრიუსელი არ მიყვარს. ალბათ იმიტომ, რომ ჩაბარების მოგონებასთან ასოცირდება. დილის 05:00 საათზე მივედი, უამრავი ადამიანი იყო რიგში. ვერ ვხვდებოდი, რა უნდა გამეკეთებინა და როგორ, უბრალოდ მივყვებოდი დინებას, თან მრცხვენოდა ამდენი ხალხის რატომღაც, შერეული ემოციები მქონდა. იმდენად დიდი შთაბეჭდილება დატოვა ჩემზე, როცა მახსენდება, ჟრუანტელი მივლის”.

გვიყვება იმ სირთულეებზეც, რაც ემიგრაციას ახლავს თან — სტრესზე და გაურკვევლობაზე.

“ეკლიანი გზაა, ძალიან რთულია ფსიქოლოგიურად, რომ ეს გადალახო. პირველი ერთი წელი გაქვს ძალიან სტრესული, ცუდად გრძნობ თავს, გაუგებრობაში ხარ. ძალიან რთულია. არ არის ისე, რომ ჩამოვედი ევროპაში, ბევრი ფული მაქვს და ყველაფერი კარგად არის. ყველაფრისთვის უნდა იბრძოლო და უნდა დაამტკიცო, რომ ეს ნამდვილად შეგიძლია და გინდა. ბევრს აქვს მცდარი წარმოდგენა, რომ ევროპაში ძალიან მარტივია, მარტივად შეგიძლია გააკეთო ფული და ა.შ. თუ არ იმუშავებ, თუ არ იშრომებ და არ დაძლევ იმ შიშებს, რომლებიც შინაგანად გაქვს, არაფერი გამოვა. მარტივი ნამდვილად არ არის”.

ამბობს, რომ ახლა იმ საქმეს აკეთებს, რომელიც ძალიან უყვარს — წითელი ჯვრის თანამშრომელია და უკრაინელ ადამიანებს ბელგიაში ინტეგრირების პროცესში ეხმარება. ამავდროულად, არის აქტივისტი და სხვებთან ერთად მონაწილეობს სხვადასხვა აქციაში, რომელიც ძირითადად საქართველოს დასავლური კურსის მხარდასაჭერად იმართება. 

“გვსურს, რომ ვიყოთ ევროპის ნაწილი — როგორც ევროპაში არიან ადამიანები უზრუნველყოფილი ყველანაირი პირობებით, ასე იყოს საქართველოშიც და ჩვენთვის, ქართველი ემიგრანტებისთვის, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ევროპარლამენტარებს, მოსახლეობას და სხვა სტრუქტურებს მივაწოდოთ ხმა და ვუთხრათ, რომ იმის მიუხედავად, რომ მთავრობა პრორუსული გვყავს, ქართველ ხალხს გვსურს ევროპული მომავალი”.

კანონმდებლობის მიხედვით, მონიკას ერთ წელში შეუძლია ბელგიის მოქალაქე გახდეს. ქვეყანაში ლეგალურად ყოფნის 5-წლიანი ვადის გარდა, ამისთვის საჭიროა ორწლიანი სამუშაო გამოცდილება, ასევე, ინტეგრაციის კურსების გავლა და რომელიმე სახელმწიფო ენის (ნიდერლანდური, ფრანგული, გერმანული) სწავლა, რომელსაც მიგრანტებისთვის განკუთვნილ სკოლაში ასწავლიან.

ერთ წელიწადში მონიკა მოგზაურობას, მათ შორის, საქართველოში ჩამოსვლას შეძლებს. ვკითხე, ფიქრობს თუ არა დაბრუნებაზე. პასუხი ძალიან მოკლე და კონკრეტული იყო:

“არა. საქართველოში არ დავბრუნდები არასდროს”.

ამბობს იმასაც, რომ მაქსიმუმ ერთი თვით, ოჯახის წევრების, მეგობრების სანახავად ჩამოვა, რომლებიც ძალიან ენატრება და საქართველოდან წასვლის შემდეგ არ უნახავს.

“ჩემი დის შვილიც უნდა ვნახო აუცილებლად, რომელიც ძალიან მგავს როგორც ვიზუალურად, ისე ხასიათებით და რომელიც პირადად არ მინახავს. მინდა ჩავეხუტო და ჩავბურჯღნო”.

მაგრამ საცხოვრებლად დაბრუნება არ უნდა. ამბობს, რომ ბელგიაში თავს გრძნობს თავისუფლად, დაფასებულად. 

ცხოვრება მხოლოდ ნეგატივი არ არის, აუცილებლად მოვა პოზიტივიც.

“საქართველოდან რომ წამოვედი, ცხოვრების ის თავი დავხურე და ახალი ცხოვრება დავიწყე. ძალიან ბევრი ვიშრომე და ვიწვალე იმისთვის, რომ მიმეღწია რაღაცისთვის, რაც ბედნიერებას მანიჭებს. აქ უსუსურობის განცდა არ გაქვს. კანონი გიცავს, არავინ გაყენებს შეურაცხყოფას და შეგიძლია იყო ის, ვინც ხარ. ეს იყო ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი, როგორც ადამიანისთვის, რომ მეცხოვრა დაფასებულად, ზედმეტი კონფლიქტებისა და ზედმეტი თავის ტკივილის გარეშე”, — აღნიშნავს ის.

ინტერვიუს ბოლოს საქართველოში მცხოვრებ ქვიარებსაც მიმართავს:

“გამაგრდით. ბრძოლას ყოველთვის აქვს აზრი. თუ ფიქრობთ, რომ დაიღალეთ და მუდმივად ბრძოლის რეჟიმში ყოფნა აღარ გინდათ, გახსოვდეთ, რომ ამ ქვეყანაზე ერთხელ მოვდივართ და თქვენი გადასაწყვეტია, რას როგორ გააკეთებთ. იმედს ვიტოვებ, რომ თითოეული თქვენგანი იმაზე ბედნიერი იქნება, ვიდრე ახლა წარმოუდგენია. თუ ოდესმე ცუდად იგრძნობთ თავს და ყველაფერში დაინახავთ ნეგატივს, გახსოვდეთ, რომ ცხოვრება მხოლოდ ნეგატივი არ არის, აუცილებლად მოვა პოზიტივიც. გამაგრდით და იყავით მხნედ”.